ὑστέ- ῥεῖ δὲ οὐδὲν εὐδαίμονας εἶναι Ποτιδαιάτας ἡσυχῆ καθημένους ἐπὶ τοῖς σφετέροις καλοῖς. καὶ ἦσαν εὐδαί- μονες ἐκεῖνοι διὰ τοὺς Ἀθηναίους, ὥσπερ ἀμέλει ἄθλιοι δι’ ἐκείνους ἡμεῖς ἀναλίσκοντες, ἐκπλέοντες, στρατεύ- οντες, πολεμοῦντες, καὶ ταῦτα οὐχ ἴνα ἡμᾶς αὐτοὺς περιποιησώμεθα, ἀλλ’ ὅπως ἑτέροις τὰ ἐνόντα φυλά- ξαιμεν. ἅ δὲ τέως ἀπένεμον ἀντὶ τούτων Ποτιδαιᾶται τῷ δήμῳ, αἰσχύνη καὶ λέγειν. οὕτω φαύλη τις ἦν δωρεά, μᾶλλον δὲ σκιὰ δωρεᾶς ἢ οὐδὲ τοῦτο. εὐγνω- μονεῖν ἔφασαν καὶ τῆς εὐεργεσίας αἰσθάνεσθαι καὶ δι’ ὀνομάτων τούτων· σωτῆρες, φύλακες, κηδεμόνες ἡμῶν Ἀθηναῖοι, ἃ κἂν δυοῖν ὀβολοῖν πρίαιτό τις, τὸ πᾶν ἡμῖν ἀπεπλήρουν. καὶ τοῦτο δὲ ἄρα ὑπὸ φιλαν- θρωπίας ἀποχρώντως ἔχειν ἐδόκει καὶ διὰ τῆς ὁμο- λογίας τῆς χάριτος τὸ πᾶν ἀπέχειν ὑπελαμβάνομεν. κἂν εἰ μέχρι τέλους ᾑροῦντο εὐγνώμονες εἷναι, οὐκ ἄν ποθ’ ἡ παροῦσα ἐδέχετο τύχη οὐδὲ μετεκινήθη αὐτοῖς τῶν ἐνόντων οὐδέν. ἢ πολὺ πρότερον ἡμεῖς τοῦθ’ ὑπέστημεν ἂν ἢ ἐκεῖνοι προισταμένων ἡμῶν. ὃ δ’ οὖν αὐτοὺς ἀπώλεσε καὶ τὰς ἐνεστώσας ἐπή- νεγκε συμφοράς, ἡ πρὸς ἀγνωμοσύνην μεταβολὴ καὶ ἡ 3 ἦσαν scripsi e LV ᾖσαν Schm 12 ἀπένεμεν V 16 τούτων scripsi τοῦ LV Schm 18 δὲ ἄρα inserui e LV om Schm 19 καὶ scripsi e LV ἣ Schm 23 ἡμεῖς in- serui e LV om Schm 25 ὃ scripsi e V ὁ L Schm | έπή- νεγκε scripsi e LV ἀπήνεγκε Schm ἀλλοίωσις, ἣν ἡμεῖς οὐ, μὰ τοὺς θεούς, ἐπεπόνθειμεν, αὐτοὶ δ’ ἐκεῖνοι ἀμνηστίαν μὲν σχόντες τῆς προνοίας ἡμῶν δι’ ἧς ἐσώζοντο, κόρον δὲ τῆς ἐντεῦθεν εὐδαι- μονίας, καὶ πάθος κακασίτων νοσήσαντες, πάσας μὲν ἀρχάς, ὡς ἐκεῖνοι τροφάς, μεταλλάττοντες, πρὸς ἁπάσας δὲ ὁμοίως ἀηδῶς ἔχοντες. τῷ ὄντι γὰρ μέγαν ὄλβον στέγειν οὐκ ἠδυνήθησαν. καὶ ἐπειδήπερ ἐχρῆν αὐτοὺς κακῶς παθεῖν, ὁμοῦ μὲν διενοοῦντο ἡμῶν ἀποστῆναι, ὁμοῦ δ’ ἀφίσταντο, ὁμοῦ δὲ Κορινθίους προσεκαλοῦντο καὶ ἐπενέβαλλον οὐδένα χρόνον μεταξὺ νοήματός τε καὶ ἔργων. 16. Πρὸς οὖν ταῦτα τίς οὐκ ἂν ἔπαθεν ἀκούσας τὸ κοινὸν πάντων ἀνθρώπων καὶ ὀργῇ ληφθεὶς ὥρ- μησεν εὐθὺς ἀφανίσαι; ἀλλ’ οὐχ ἡμεῖς γε τᾷ τότε, εἰ καὶ τὸ πρᾶγμα ὑπῆρχε σφόδρα ὀδυνηρὸν καὶ ἀφόρητον καὶ πολλὴν ἡμῖν φέρον συγγνώμην. κἂν εἰ μέχρι τοῦ σφάττειν αὐτοὺς ἐκινήθημεν, οὔκουν οὐδ’ ἐκηρύττομεν παραυτὰ τῆς ἀγγελίας ἐκπλεῖν, στρατεύεσθαι, κινεῖν τὰ ὅπλα ἐπὶ τοὺς ἀγνώμονας, τοὺς ἀχαρίστους, τοὺς παρασπονδήσαντας, τοὺς ἀλιτηρίους καὶ θεῶν τῶν ἐπὶ τοῖς ὅρκοις κληθέντων καὶ ἡμῶν, οἱ μετὰ τοὺς θεοὺς ἐσῴζομεν, ἀλλ’ εἰς βουλευτήριον ἀνιόντες καὶ ψήφισμα θέντες, ὃ δὴ καὶ ὑμᾶς εἰπεῖν πᾶσαν ὑπερβάλλειν φιλανθρωπίαν, τὸ δὲ ἦν Ἀθηναίους αἱρεῖσθαι σώζειν Ποτιδαιάτας καὶ αὖθις, μόνον εἰ βου- 6 Pind. Ol. Ι 57 1 θεοὑς Schm λόγους V sed in marg γρ νόμους lac. 4 litt L cf. p. 57,8; 58,24; 64,10; 73,24; 77,11 et 12 et 23 3 ἧς scripsi e LV ὧν Schm 6 tvqonti L 10 ἐπενέβαλλον scripsi e V épenqebalon L ἐνέβαλον Schm 14 τῷ Schm τω LV num ἐν τῷ? 15 σφόδρα ὑπῆρχεν V λομένοις αὐτοῖς ἐστι καθελοῦσι τὸν κύκλῳ περίβολον ἀτείχιστον τὴν πόλιν οἰκεῖν, ταύτ’ ἐψηφισμένοι τοὺς ἐροῦντας αὐτὰ καὶ πρὸς Ποτιδαιάτας ἐξεπέμπομεν πρέσβεις καὶ σὺν τοῖς πρέσβεσι στρατιάν, ἔν’, εἰ μὴ λόγοις σύνθωνται πεισθέντες, τῷ γοῦν φόβῳ τῶν ὅπλων ὑποκύψωσι βιασθέντες. οὐ πολὺς ὁ μετὰ ταῦτα χρόνος, καὶ παρῆσαν οἱ πρέσβεις, συμπαρῆν ὁ στρατός, λόγοι ἐγίγνοντο καὶ ἀπειλαὶ μετὰ τῶν λόγων. Ποτιδαιᾶται δ’ ἑτέρωθεν ἑώρων, ἤκουον, ἐγέ- λων· πάντα ἦν μακρὸς λῆρος αὐτοῖς, καὶ ὦ παῖδες, ἔλεγον, Ἀθηναῖοι, εἰ δοκεῖτε πείθοντες ἡμᾶς ἢ βιάζοντες παραστήσασθαι. τότε πρὸς τούτοις καὶ οἱ ἐν γειτόνων ὁρῶντες Ὀλύνθιοι κατακούειν Ἀθηναίων ἀφίστανται· καὶ τὸ κακὸν δὴ τοῦτο, ὥσπερ ἄλλο τι νόσημα, προβαῖνον ἅπτεται καὶ Χαλκιδέων, καὶ αὐτοὶ συναφίστανται. τότε δὴ καὶ Ἀλέξανδρος φίλος ὢν ἐκ προγόνων τῷ δήμῳ πολέμιος γίνεται, καὶ πάντα ἡμῖν ἐνόσει τὰ ἐν Θρᾴκῃ πράγματα ἐκ Ποτιδαίας τὴν πρώτην ἀρξάμενα. Τοῖς δὲ δὴ τοιούτοις μὲν οὖσιν αὐτοῖς, τοιού- τῶν δὲ καὶ πραγμάτων ἡμῖν γεγενημένοις αἰτίοις τίνα τις ἐπενεγκὼν τιμωρίαν ἔδοξεν ἂν τὴν δικαίαν ἐπενεγ- κεῖν; ἄλλοι μὲν οὖν ἴσως πάντες φαῖεν ἂν μηδ’ εἶναι τὴν δικαίαν ἐνταῦθα, ὑπερβάλλειν γὰρ πολὺ τὸ ἀδί- κημα, ὡς καὶ αὐτὸν θάνατον μικρὸν εἶναι πρὸς τοῦτο 1 Thuc. I 56 15 Thuc. I 58 16 Thuc. I 57 3 καὶ delendum? 4 τοῖς inserui e LV om Schm 7 μέτα LV 11 εἰ δοκεῖτε scripsi e LV ἐδοκεῖτε Schm 12 τούτοις scripsi coll. p. 68, 11 τούτους LV Schm | καὶ — 14 ἀφίστανται inserui e LV om Schm 15 χαλκιδαίων L 18 ἐν scripsi coll. p. 70,22 ἐπὶ LV Schm 23 μὴ δ’ V νομίζειν· ἡμεῖς δὲ τοσοῦτον ἀπέσχομεν μὴ τῆς συνῆ, θους κἀνταῦθα μνημονεῦσαι φιλανθρωπίας ὥστε καὶ τοῖς στρατήγ’ οἶς, οἷ μετὰ τοὺς πρώτους ἧκον ἄλλην ἐπὶ Ποτίδαιαν ἄγοντες στρατιάν, καὶ οὓς μετὰ τού- τοὺς ἐπέμπομεν τρίτον ἐπὶ τὴν αὐτὴν κομίζοντας στό- λον, τούτοις πᾶσι παρηγγυῶμεν μὴ κακοῦν μηδὲ βλά- πΤειν μηδέν, φυλακῆς δὲ μόνον ἐπιμελουμένους, ὧς ἂν μὴ λαθών τις εἰσίῃ μηδ’ αὖθις ἐξίη, λόγοις πρὸς ἡμᾶς μετακλίνειν πειρᾶσθαι. ἀλλ’ αὐτούς γ’ ἔθραττε τῶν ὁρωμένων οὐδέν, οὐ στρατὸς προσκαθήμενος, οὐχ ὅπλα δεικνύμενα, οὐ τριήρεις τριήρεσιν ἐπιπλέουσαι, οὐχ ὅ τι ἂν εἴποι τις τῶν δεινῶν. οὕτω μὲν ἡμῖν ἡμέρως εἶχε τὰ πρὸς αὐτούς, οὕτω δὴ καὶ αὐτοὶ ἀμε- ταθέτως εἶχον τῆς γνώμης. ὅθεν καὶ περιλαβὸν αὐτοὺς τὸ στρατόπεδον κύκλῳ εἰς ἀκριβῆ πολιορκίαν καθίστη. καὶ ἃ μὲν ἑαυτοὺς ἔδρασαν συγκλεισθέντες, εἴθ’ ὅσια εἴτ’ ἀνόσιαι εἰδεῖεν αὐτοί· ἅ δὲ τέως ἡμεῖς διε- πραξάμεθα, ἐπειδὴ τῷ μακρῷ χρόνῳ παρεστησάμεθα, οὔτε βαρβαρικὰ καὶ οἷα παθεῖν αὐτοὺς δίκαιον ἦν, οὔθ’ ὁποῖα ὁ νόμος στρατιωτῶν βούλεται. οὐ γὰρ δή- που συλλαβόντες ἐκινήσαμεν ἐπ’ αὐτοὺς ὅπλα οὐδ’ ὡς ἐχθροῖς ἐχρησάμεθα οὐδ’ ἐζημιώσαμεν οὐδένα εἰς τὴν ζωήν, ἅπαντας δὲ σῶς κελεύσαντες τῆς πόλεως ἀπιέναι 3 τοῖς στρατηγοῖς scripsi e V τοὺς στρατηγοὺς L Schm 5 κομίζοντες V | στόλον scripsi e LV στόχον Schm 6 μὴ δὲ V 7 ἐπιμελομένους V 8 μὴ δ’ LV 10 στρα- τηγὸς V ὅ τι scripsi ὅτι LVSchm | ἡμῖν V sed ι in ras m 2 13 ἡμέρως V sed ἡ in ras m 2 | τὰ inserui e LV om Schm 14 τὰ ante αὐτούς Schm delevi 18 παρεστησάμεθα V sed μέθᾳ in marg m 2 19 οὔτε βαρβαρικὰ καὶ in marg V 2 | οἷα V sed οἶ in marg et ἁ in ras m 2 | παθεῖν V sed πα et εἰν in ras m 2 | αὐτοὺς V sed αὑ in ras et οὑς suprascr m 2 22 ἐζημιώσαμεν V sed ζ in ras m 2 23 ἅπαντες V τοὔδαφος κατελίπομεν ἑαυτοῖς τήν τ’ ὀργὴν ἐξηνέγκα- μεν οὐδ’ ἐφ’ ἴνα Ποτιδαιατῶν, ἀλλ’ ἐπὶ τὴν ἀναίσθη- τον φύσιν, καὶ τοὺς ὑπευθύνους ἐάσαντες ζῆν δίκην παρὰ τῶν ἀναιτίων εἰσεπραττόμεθα. καὶ τοῦτ’ ἴσως ἡμῶν τὸ ἀσέβημα, ὅτι τοῦ γένους φεισάμενοι ὑφή- κάμεν τοῦ δικαίου καὶ τὴν ἀξίαν οὐκ ἐλαμβάνομεν. 20. Ἀλλ' οὐχὶ τοῦτό ἐστιν οὗ δὴ χάριν ἐπὶ τὴν κατηγορίαν ἀναστῆναι Κορίνθιοί φασιν, ἄλλο δέ, ὅπερ ὡς μὲν εὔηθες, ὡς δὲ καὶ γελοῖον, οὐ πολλῶν ἂν εἴη λόγων δεικνύναι. τί δέ φασι; πόλεμος ὅν ἐκίνησαν Ἀθηναῖοι περιειστήκει Ποτίδαιαν, καὶ ἐπο- λιορκεῖτο, ἐπέβη δὲ λιμὸς καὶ Ποτιδ.αιᾶται ἀλλήλων ἐγεύσαντο· καὶ ἐκ τούτου ἀσεβεῖς Ἀθηναῖοι. ὑμεῖς δ’, ὦ Κορίνθιοι, πῶς οὐκ ἀσε- βεῖς διὰ τοῦτο; ὅτι πρόφασιν εἰσηνέγκατε οὐδεμίαν οὐδὲ μετέσχεν ὑμῶν οὐδεὶς τοῦ μιάσματος; οὐδ’ ἡμεῖς εἰσηνέγκαμεν οὐδὲ μετέσχομεν, ὥσθ’ ὂν ἂν τρόπον ὑμᾶς αὐτοὺς ἀπολύητε αἰτίας, τὸν αὐτὸν δήπουθεν καὶ ἡμᾶς. ἀμφότεροι γὰρ οὗπερ ἐγκα- λεῖτε μακρὰν ἐπίσης ἐσμέν. οὐκοῦν καὶ πόρρω αἰτίας ὁμοίως. τί λοιπὸν ἀλόγως ἐπὶ τὴν κατηγορίαν ἐκφέ- ρεσθε εἰδότες καὶ ταῦτα σαφῶς ὡς ὅ τι ἂν ὑμεῖς, εἴ τις ἐγκαλεῖ, περὶ τῶνδε ἐρεῖτε, τοῦτ’ αὐτὸ καὶ ἡμῖν ἐκ τοῦ ἴσου λόγου παρέσται εἰπεῖν;