2. Sunt enim Franci Italis accolae et contermini, olim dicti Germani;
cpiod cjuidem satis constat. Nam circa Rbenum fluvium
habitant, ct contineutem ei adiacentem, maximamquc Galliarum
partcm occupant, non quidem iam olim ab ipsis possessam, sed
posterius acquisitain. Massiliam quoque urbem tenent, Ionum coloniam.
Hanc enim olim Phocenses ex. Asia a Medis pulsi incoluc
runt, Dario Hystaspis filio apud Persas regnante; et nunc ex Graecanica
cst barbarica. Patria enim rei publicac administratione
abiecta, impcrantium legibus utitur. Videtur vero etiam hodie, non admodum pristiua incolarum dignitate inferior. Sunt enim
Franci non campestres, ut fere plerique barbarorum, sed et politia,
ut plurimum, utuntur Romana et legibus iisdem; eandem etiam
contractuum et nuptiarum rationem et divini numinis eultum tenent.
nent. Christiani enim omnes sunt, rectissimeque de Deo sentiunt.
Habent et magistratus in urbibus et sacerdotes; festa etiam perinde
atque nos celebrant. et pro barbara natione valde mihi videntur
civilcs ct urbani; nihiloquc a nobis differre, quam solummodo barbarico
barico vostitu et linguae proprietatc. Ego certe eos cum ob alia quibus
praediti sunt bona, tum vero ob mutuam inter se iustitiam et
concordiam summopere miror. Frequenter enim iam et olim et mea
aetate modo inter tres, inodo inter plurcs diviso ipsis impcrio, nunquam
adversus sese mutuo hellum movisse, neque civili sanguiue
patriam inquinasse constat. Atqui fit fere, ut ubi magni sunt exercitus
aequalis aut dubiae intcr se potentiac, ibi ctiam animi elatiores
inflatioresque evadant, et ambitiosae acmulationcs et de primo
honoris gradu contentioues aliique innumeri affectus tumultibus et seditionibns gignendis aptissimi suboriantur: apud illos taruen,
tamctsi in quam plurimos principatus eos esse divisos contingat, nihil
tale usu venit; sed si quae forte inter principes oriatur contronersia,
omnes quidem aciem instruunt tanquam ad bellandum rcmquc
armis dcccrnendam; dcindc simul conveniunt, conspicatae vero scsc
utrinque copiae, statiin abiecta olFensione, ad concordiam rcdcunt,
iubentque ut principcs iurc potius controvcrsias decernant; sin minus,
ut siugulari iutcr se ccrtaminc agant, et suorum ipsimet capitum
periculum adcant. Neque cnim acquitati aut patriac consuctudini consentaneum
ceiisent, ut privatac ipsorum simultatis causa res publica
labefactctur et subvertatur. Confcstim itaque ct exercitum solvunt, et
arma dcponunt, paccijuc rcdintegrata tuto rursus intcr se commcant,
sublatis e niodio difiiciiltatibus. Adeo apud illos subditi sunt iustitiae
et patriae studiosi; principcs vero, ubi opus cst, placidi et obsecundantes.
Idcirco utiquc ct firmam degunt iiabcnlcs potcntiam, iisdem
legibus utcntes, suatucnles, nihilquc amitlcntcs, quam plurima TCTO
acquirentes. Iustitia cnim et amicitia ubi vigent, bcatam firmamque
efficiunt rein publicam ct ncquaquam bostibus expugnabilem.