1. Teias Gothorum post Totilam dux, instauratis copiis cum
bellum totis viribus Narseti Romanisque intulisset, insigni clade accepta, 
in acie praelians periit. Gothi qui evaserant, Romanis absque
ulla intermissione persequentibus, pressi assiduis insultibus et siccitate 
locorum, in quac se receperant, pacis conditiones cum Narsete ineunt 
ut scilicet suas illi terras intrepide habitent, regique Romanorum
deinceps pareant. Haec cum ita iis in locis cessissent, videbantur
omnibus bella in Italia finem nacta: cum potius praeludia aliorum
bellorum essent. Censeo enim aevum hoc nostrum nunquam a bellis
liberum futurum, immo potius perpetus duratura atque adeo invali- tura quaradiu haec ipsa uatura hominum extiterit. Si enim altius
rem repetamus, una cum ipsa vita propemodum dixerim invecta sunt
bella; atque ita plena est poësis, plena omnis historia bellorum et
praeliorum, neque quicquam in his comperias uberius conscriptum.
Causam vero horum censuerim, non, multi statuunt, stellarum
cursus et fatum atque absurdas quasdam necessitates. Si enim fati
necessitas omnia permearet , eriperetur hominibus arbitraria voluntatis 
electio, et quidem praecepta omnia et artes ac disciplinae vanae
inutilesque essent censendae; evanidae etiam fuerint infrugiferaeque
eorum, qui optime vitam suam instituunt, spes. Sed nec Deum, quantum 
mea fert sententia, caedium et conflictuum auctorem censere
oportet. Summam enim illam bonitatem omnisque mali profligatricem 
caedibus bellisque gaudere, nec ipse dixerim, nec id affirmanti 
acquieverim. Hominum vero animi in plus habendi cupiditatem 
et iniustitiam prolabentes, bellis omnia et tumultibus miscent;
atque hinc interitus multaeque gentium interneciones eveniunt, innumeraeque 
aliae calamitates oriuntur. Eodem modo etiam tum temporis 
Gothi ictis foederibus dirempti, nonnulli eorum qui intra Padum 
fluvium degebant, in Tusciam et Liguriam, et quo cuique li- bitum erat concesserunt; alii vero trans Padum circa Venetias sparsi
in castcllis ct oppiclulis, quibus assuerant, consedcrunt. Cum itaque
hoc in statu essent res Gothorum, dccebat ipsos pacta iurata re
ipsa factisque confirmarc et stabilire, et res suas in tuto continentes,
sese a diuturnis periculis vindicare, atque aliquando tandem ab
aerumnis respirare. At vero cum per brcvissimum tempus sese continuissent,
rursus res novas moliti, alterius belli semina iecerunt.
Cumquc ipsi per se impares sese iudicarcnt, qui deinceps cum Romanis
pracliarentur, statim acl Francos se converterunt, melius res
suas habituras rati, utilitatemque se inde longe uberrimam percepturos,
si cum finitimis ct propinquis societatc inita bellum faciiius
instaurarent.