ἀλλ’

ἐπειδή σοι τοῦτο ἐπεδειξάμην ὡς ἡμέτερος εἶ

καὶ οὐκ ἄν ποτε τὴν ἐξουσίαν τὴν ἐμὴν ἐκφύ-

γοις, ἀφίημί σε. εἰ μὲν οὖν βούλει μένειν ἐν

 Μακεδονίᾳ, πολλοὺς παρ’ ἡμῖν ἔχεις πολίτας,

Ἀριστόδημον, Καλλίαν, τὸν Φρύνωνος υἱόν.

ἐγώ σοι καὶ οἶκον δίδωμι. δώσω <δὲ> καὶ

παρ’ ἡμῖν ἀρκοῦσαν καὶ ἔσῃ παρ’ ἐμοὶ μέγας, ὡς

Πυθὼν, ὡς Χαρίδημος, ὡς ἕτεροι ξένοι. παραδί-

 δωμί σοι τὸν Ἀλέξανδρον μαθητήν. παίδευέ μοι

μετὰ Ἀριστοτέλους τὸν υἱόν. εἰ δὲ καὶ τοῦ δημη-

γορεῖν ἡττώμενος εἶ, πρεσβεύσεις ὑπὲρ ἡμῶν

εἰς Θετταλίαν, εἰς Βοιωτίαν, εἰς Ἀρκαδίαν, εἰς

 3 Lib. prooem. Dem. p. 3, 24 11 cf. p. 238, 9. Dem. fals.

leg. p. 442, 29 | Dem. 01. II p. 23, 19 12 cf. p. 334, 19 | Dem.

fals. leg. p. 412, 23 sq. 14 cf. ad p. 238, 16. Dem. Aristocr.

p. 662, 10 sq.; cor. p. 272,16 | Dem. Aristocr. p. 661,25 sq. cf.

p. 370 not. 3 

 1 ἀποκόψαι VaB | γλῶσσαν VP edd 2 σοι VaBPar

3 τραυλίζουσαν scripsi auctore Iacobsio Ach T 766 ψελλίζουσαν

vel τραυλίζουσαν Rev 6) τειχίζουσαν libri edd | ἐκείνην scripsi

e VaBPar ut coni Iacobs ἐκείνους HVMaP edd | γλῶσσαν V

Ρ edd | πρὸς V | αἰσχύνου MaP 6 πάθοις παρ’ ὑμῶν VaB 

 8 ἐκφύγῃς V sed ἡ ex οι corr, Ma 9 ἐν μακεδονία

μένειν Ρ Mor 11 comma post Καλλίαν inserui om libri edd

| τοῦ HVVaBMa 12 ἐκδίδωμι Ρ Mor | δὲ inserui auctore

Re om libri edd 13 ἡμῶν VaB | ἀρκοῦσαν scripsi auctore

Re οὖσαν Ρ edd om HVVaPParMa | ἡμῖν VaBPar

16 μετ’ HV 17 πρεσβεύεις Ma 



 

Θήβας, εἰς αὐτὰς τὰς Ἀθήνας, ἐὰν ἐθέλῃς. εἰ

δὲ ἑτέρωσέ ποι βαδιῇ, μνημόνευσον ὅθεν ἄπει,

τίς ἀφίησί σε. ἐγὼ μέν σοι σωτηρίας οὐκ ἐφθό-

νησα, ἐφείσθω δὲ καὶ σοὶ σώζειν σεαυτόν.

 ἔκλαιον ἑστώς, εἰς τὴν γῆν ἔβλεπον. ὁ δὲ εἶπε, 

φιλαθήναιε καὶ ταλαίπωρε, δῆλος εἶ πρὸς Ἀθή-

νας βλέπων. ἄπιθι μέν, ἀλλ’ ὧς ἐμός, ἀλλ’ ὡς

εἶς κἀκεῖ Μακεδόνων. μή με ποιήσῃς ἐπιστο-

λῆς δεηθῆναι δευτέρας, σὺ δὲ ἡμῖν γράφε. ὢ

τοῦ χρηστοῦ βασιλέως, | ὢ τοῦ θαυμαστοῦ Φι- R IV 320 

λίππου, οἶον προσέθηκε τὸν τελευταῖον λόγον· εἰ 

βούλει, καὶ πολιτεύου, Δημόσθενες. πάντως

γὰρ οἶσθα πῶς πολιτεύεσθαί σε δεῖ. καλέσας

δὲ Ἀντίπατρον καὶ Παρμενίωνα τούτοις με παρέδωκε

θεραπείας τευξόμενον καὶ παραμυθίας, καὶ τὰ ἄλλα δὲ 

πάντα ἡμέρως καὶ χρηστῶς καὶ φιλικῶς μοι προσ-

ηνέχθη. περιήγαγέ με, τὰς δυνάμεις ἔδειξε, τὰς παρα-

σκευάς. τὰ μὲν ἤρετο, τὰ δὲ ἐσκέψατο, τὰ δὲ διηγή-

σατο. ὧς πάντα καλὸς καὶ ἡδὺς ὁ Φίλιππος, ὡς

 8 Dein. p. 152, 1 sq. 14 cf. p. 250, 15 

 1 τὰς inserui ex HVVaBParMa om Ρ edd | θέλῃς HV

VaBMa 2 δ’ VaMa | ποι scripsi που HVMaP πη VaB

Par | βαδιεῖς Mor | μνημόνευσον Ρ sed ν(2) in ras m 2

4 σοὶ om Ma | σεαυτῷ Ρ Mor 5 ἔκλαον VaPar 7 ἀλλ’

ὧς ἐμός om Re | οὑμός? 8 εἰς κἀκείνην Μακεδονίαν HV

VaBPar εἰς κἀκείνην μακεδονίαν Ma εἰς κἀκείνη Μακεδό-

νων Iacobs Lect 109 Anth Pal III 666 | τε V 10 Φιλίππου]

βασιλέως Ma βασιλέως, ὢ τοῦ ἀνεξικάκου φιλίππου VaBPar 

 12 δὲ ante καὶ VaBPar | πολιτευομένου Ma 13 καὶ

post πῶς HV 14 κατέδωκε Ma 15 τἆλλα HMa τ’ἄλλα

ἡ

VaB τ’ ἄλλα Par 16 προσηνέχθ(??) Ma 17 μοι VaB |

comma post με inserui auctore Re om libri edd | ἔδειξέ μοι

VaBPar 19 ὁ om HVaBParMa 



 

δεινὸς συμπιεῖν, ὧς μνημονικός, ὧς φιλόδωρος. τί

μέγα Ἀριστοδήμῳ τὰς Ἀπολλοφάνους δοῦναι θυγα-

τέρας; Δημοσθένην ἀφῆκεν. ἔλυσέ μοι καὶ τῶν ἀπὸ

Χαιρωνείας τινάς. ὤφελον ἔτι παρ’ ἐκείνῳ μένειν,

 ὤφελον οἰκεῖν ἐν Μακεδονίᾳ. νῦν δὲ ἐγὼ μὲν ἐκεῖθεν

ἀπηλλάγην, ἔνα μηδὲν εἴπω μηδὲ ἐκεῖ, ἐνταῦθα δὲ

ἔχω πράγματα; ὢ τῆς σκαιότητος, ὢ τῆς βίας. οὐκ

ἔξεστιν Ἀθήνησι σιωπᾶν, οὐκ ἔξεστι παρ’ ὑμῖν ἀπραγ-

μόνως ἀποθανεῖν. ἐν τοῖς ξένοις εἰμί, μέτοικός εἰμι,

 πάλαι μὲν Ἀθηναῖος, νῦν δὲ Μακεδὼν ὤν. Οὐ φοβῇ, συκοφάντα, Φιλίππου φίλον, μᾶλλον

δὲ δοῦλον; ἐπιστελῶ μου ταῦτα τῷ δεσπότῃ; οὔκ εἰμι

κατάσκοπος οὐδὲ περίεργος ξένος, ἀλλὰ δύσερώς τις

ἄνθρωπος καὶ τἀς ἀδίκους Ἀθήνας φιλῶν. εἰ δὲ λυπῶ

 τι φιλῶν, εἰς Μακεδονίαν ἀπελεύσομαι. τί μοι βασκαί-

νεις; τί πολυπραγμονεῖς; τί δέ με κελεύεις λέγειν ὡς

πρόσφατον ἐκ Μακεδονίας; τί πλεῖον ἑωρακότα; ἓν

 R IV 321 εἶδον, ἕν οἶδα, ἕν λέγω· φιλαθήναιος | Φί-

 2 cf. ad p. 417, 13 | p. 358, 10 17 Dem. Aristog. | p. 788, 23 

 1 συμπιεῖν Ρ sed ι(1) ex ὁ corr m 2 συμπονεῖν HV | μνη-

μονευτικὸς VaPar 2 με γὰρ HVVaBParMa | colon post μέγα

Ρ, punctum Mor, signum interrogationis Re delevi | ἀπολλο-

φάνους Ρ sed α(2) ex o corr m 2 | θυγατέρας δοῦναι Par

3 ἀφῆκε VP edd ἀφῆκα VaBPar | τὸν Ρ 4 τινάς om Par |

ὄφελον HVParMa 5 ὄφελον HVVaParMa 6 ἴν’ ἂν coni

Iacobs Ach Τ 913 Lect 110 Rev 6 | μὴ δὲ HVaPar μὴ δέον

λέγεσθαι coni Re μὴ δέον Cobetus Mnem. N. S. III 149 μηδεὶς

ἐγκαλεῖ (vel κρίνει) coni Iacobs | δ’ Ma 7 signum interro-

gationis posui punctum libri edd 8 ἡμῖν Ma 10 Μα-

κεδὼν ὤν scripsi ex HVVaBPar μετὰ μακεδόνων MaP edd 

 12 ἐπιστέλλω MaP Mor | signum interrogationis posui

punctum libri edd 14 λυπῶ τι scripsi ex Η cum Iacobsio

Lect 110 Rev 6 λυπῶ, τι VBP Re qui λυπῶ τινα vel σε legen-

dum coni λυπῶ, τί VaParMa Mor 17 πλεῖον scripsi ex Η

VVaBPar πλεῖστον Ma πλέον Ρ edd 



 

λιππος. τί με ἀχάριστον, τί με θρασύν, τί με ἀναιδῆ,

τί με δυσσεβῆ ποιεῖς; ταῦτα λύτρα κατάθωμαι Φι-

λίππῳ; ἐπὶ σιωπῇ παρεγενόμην. τοῦτο καὶ μὴ κελεύοντι

Φιλίππῳ αὐτὸς ἐπηγγειλάμην. κῆρυξ ἐπιδημῶ τῆς Φι-

λίππου φιλανθρωπίας καὶ τρόπαιον περιέρχομαι οἷον 

ἐγείρειν μόνον Μακεδόσιν ἐπιχώριον. 86. Ἐγὼ μὲν οὖν οὐδὲν ἐρῶ, τοῖς δὲ λέγουσιν

ὀφθήσομαι. πρὸς ἐμέ τις δημηγορείτω βλέπων. τί

οἴεσθε; ῥᾳδίως καρτερῶ; χαίρω σιωπῶν; κλαίω μέν,

ὅταν οἱ πρυτάνεις προθῶσιν ἐκκλησίαν, ἀλγῶ δὲ μετὰ 

τῶν ἀτίμων περιιών. στένων ἄνω τοῦ θεάτρου κάθη-

μαι, ὅταν δὲ ἀκούσω τοῦ κήρυκος κηρύττοντος· τίς

ἀγορεύειν βούλεται; καταβὰς ἀποτρέχω, μή με παρα-

πείσῃ τὸ κήρυγμα. καί, μὰ Δία, δι’ οὐδὲν εἰς τὰς ἐκ-

κλησίας ἀναβαίνω ἢ ἔνα με Ὑπερίδης βλέπων σωφρονῇ, 

ἔνα Λυκοῦργος φοβηθῇ τῷ τοὺς φίλους σιωπᾶν,

 6 cf. t. I 523, 14 et 15 10 Luc. necyom. § 19 12 cf.

p. 386,11 

 1 με(2)] δὲ HVVaBPar | ἀχάριστον scripsi auctoribus Ia-

cobsio Lect 110 Rev 6 Anth Pal III 355 et Cobeto Coll 291

χείριστον libri edd | δὲ ante με(3) HVVaBMaP edd delevi cum

lacobsio Rev et Cobeto | ἀναιδῆ, τί με δυσσεβῆ scripsi cum Ia-

cobsio Lect Rev τί με δυσσεβἣ HVVaB τί με ἀναιδῆ ParMa

Ρ edd 2 καταθῶμαι P sed in κατάθωμαι corr m 2 3 signum

interrogationis posui colon libri edd 4 „fort. αὐτὸς ἂν“

Re | Κήρυξ VBParMaP edd 5 περιέρχομαι Ρ sed ρ (2)

inser m 2 6 μόνον om VaB 8 ἐμὲ τίς HVaPar

9 χαίρω scripsi e VVaBParMa φέρω ΗΡ edd | κλαίων V 

 10 προσθῶσιν Ma | ἐκκλησίας Ma Mor 12 δὲ post

ὅταν posui, post στένων libri edd | κηρύσσοντος VaB

13 βούληται Β | μήτε H 14 μὰ Ρ sed ἁ ex ἡ corr m 2 | δία

Ρ sed ι m 2 δι’ VaPar om Β | δι’ om VaB | οὐδὲ Par sed ε



in ras m 2 15 (??) om BPar Ι με om P Mor | σω-

φρονῆ Ρ sed ῆ ex εῖ corr m 2 16 num μὴ φοβηθΙ ? | φοβηθῇ

inser Β βοηθῆται Va σωφρονθιε Par | τῶ Ρ sed ῶ ex ὰ corr

m 2 τὸ Ma om VaPar 



 

λέγω δὲ οὐδέν. ὦ δέσποτα Φίλιππε, πανταχοῦ μὲν

πάρει καὶ πανταχοῦ μὲν ὁρᾷς, πάντα δὲ ἀκούεις, τὰ

παρ’ Ἀθηναίοις μάλιστα. οὐδ’ αὐτὸς μὲν σιωπῶ, τοῖς

δὲ ὑποβάλλω δημηγορίας καὶ ψηφίσματα, ἀλλά μοι

 σιωπᾶται μᾶλλον ἢ ταῖς ἁλούσαις ἀηδόσιν. οὐδὲ γὰρ δεῖ

λέγειν δοῦλον ῥήτορα.