ἐγὼ δὲ τὰ ἄλλα

μὲν ἑτέρου χείρων τις ὑμῖν ἐγενόμην ἴσως, ἐκεῖνο δὲ

οὐκ ἄν με ἀφέλοιτό τις τὸ τῆς τοῦ δήμου ψυχῆς συν-

ιέναι. ἔγνων μεμισημένος, κατεγνωσμένος. οὐ γὰρ ἐπαι-

 5 cf. p. 376, 13 | Luc. Prom. s. Cauc. 5 6 cf. p. 363, 7.

Dem. cor. p. 316,4. Luc. Dem. § 45 15 cf. p. 304, 1. Dem.

Phil. IV p. 133,1. Io. Doxap. schol. in Hermog. id. I 84 ed. Walz

rhet. gr. VI 253, 19 sq. Luc. Dem. § 36 18 Dem. p. 1396, 11 

 1 συντετελεκέναι (sed ελεκέναι in ras Β, συντετσαλκέναι Par)

τὴν πολιτείαν δοκῶ VaBPar 2 κενὸν HParP sed in hoc

καινὸν in marg m 3 5 ἔννοιαν Va 10 παύεται scripsi e

VaBParMa πέπαυται HVP edd 11 ὡρίσθω Ma sed ὥρι’

in ras 6 litt m 2 12 ἀναισθητότατος Ma 13 εἴην Ma sed

γρ γενοίμην in marg | εἰ ΒΜαΡ Mor 16 τ’ ἄλλα BPar

ἄλλα Va 17 τίς HVaParP | ,,aut ὑμῖν accipiendum erit pro

πρὸς ὑμᾶς aut leg. ἐν ὑμῖν“ Re 18 τῆς om HV | ψυχῆς

scripsi auctore Weiskio Hyp II 48 τύχης libri edd 19 ,,id

est διὰ τοῦ κατεγνῶσθαι uel ἐκ τοῦ κατ’. ἔγνων ὅτι παρ’ ὑμῶν

μεμίσημαι. alias malim legi ἔγνων μεμισημένος, ἔγνων κατεγνω-

σμένος" Re Ι οὐδὲ Par 



 

νοῦντές γέ <με> ὑμεῖς οὐδὲ φιλοῦντες ἐξεδώκατε

Φιλίππῳ, οὐδὲ ὅτι χρηστὸς ἦν σύμβουλος, ἀπωλλύμην,

ἀλλ’ ὅτι περίεργος, ἄκαιρος, θρασὺς καὶ τοὺς προγό-

νους κακοήθως ἐπαινῶν, ὅτι πόλεμον ποιῶν, ὅτι τὴν

ἡσυχίαν ἄγειν οὐκ ἐῶν, ὅτι τῇ μὲν εἰρήνῃ καὶ τοῖς 

καλοῖς περὶ ταύτης δόγμασιν ἠναντιούμην, στάσεως δὲ

ἦν καὶ κινδύνων καὶ πολέμων ὑπόθεσις, ὅτι τῶν ἄλλων

εὐφημούντων καὶ ἐκ τῶν ὑμετέρων ὑμᾶς ἑστιώντων

καὶ παρεχόντων ὑμῖν οἴκοι καθῆσθαι κελευόντων μηδὲ

ἄλλῳ τῳ τῶν Ἑλλήνων βοηθεῖν, ὅστις μὴ πρότερον 

ὑμῖν βεβοήθηκε, τὰ τρόπαια δὲ καὶ τὰς ναυμαχίας

κελευόντων χαίρειν ἐᾶν καὶ λήρους καὶ μύθους εἶναι

λεγόντων ἐλύπουν ἐγὼ καὶ παρεῖχον πράγματα κατα-

βοῶν τοῦ δήμου ἐξέστητε, Ι λέγων, 00 ἄνδρες RIV 299 

Ἀθηναῖοι, τῆς τάξεως ἐφ’ ἧς ὑμᾶς οἶ πρόγονοι 

κατέλιπον καὶ τὴν Δολόπων καὶ Θετταλῶν

τάξιν ἀντὶ τῆς Ἀθηναίων μετειλήφατε ἀρχὴν

καὶ δυναστείαν συγκατακτώμενοι τοῖς βαρβά-

ροις καὶ παρέχοντες ἁρπάζειν, περικόπτειν,

 3 cf. p. 279,18; 349,6 9 cf. p. 350,8 12 cf. Dem.

p. 36, 18; 1219,14 14 cf. ad p. 349, 6; 303,16 16 cf.

p. 252, 1 sq. Dem. cor. § 63 p. 246, 2 17 cf. t. V 106, 8 

 1 με inserui om libri edd 2 ἀπολλύμην VaBPar

4 ἐπαινῶ Ma 6 καλοῖς scripsi e VaBPar cum Iacobsio Add

210 Rev 5 καλῶς HVMaP edd | „fort. δόξασίν“ Re | ἐναντιού-

μην HV 7 ἦν om VaBPar Ι πολέμων καὶ κινδύνων VaBPar 

 8 ἐτιώντων Ρ αἰτιώντων Mor sed αἰτούντων coui 9 μὴ

δὲ HVaBParP 10 τῶ HV τῶ; Ρ Ι βοηθεῖν — 11 τρόπαια

om MaP Mor βοηθεῖσθαι VaBPar 11 ναῦς Ma 12 λό-

γους Par 13 καὶ ὀχλήσεις post πράγματα Ma | καταβοῶ Mor 

 14 ἄνδρες om Β 15 ἦς Ρ sed η ex οι corr m 3

17 ἀθήνας Par ἀθηνᾶς Β 18 συνκατακτώμενοι ParMaP

Mor συγκατακτώμενον Va 



 

τοιχωρυχεῖν, ἀκρωτηριάζειν τὸ σῶμα τῆς Ἑλ-

λάδος. 41. Εἰκότως τοίνυν ἐξεδόθην. δικαίως Φίλιππος

Ὄλυνθον ἐλάμβανε καὶ δύο καὶ τριάκοντα ἐξ ἀνθρώ-

 πων ἀνῄρει πόλεις. τί οὖν ὑμῖν ἔμελε τῶν εἴσω Πυ-

λῶν; πῶς δὲ οὐ περιεργία περὶ ὧν Εὐθυκράτης καὶ

Λασθένης συνεχώρουν ὄντες Ὀλύνθιοι, περὶ τούτων

ἀγανακτεῖν ἐμέ; Ἀμφίπολις ἀπώλλυτο, ἀλλ’ Ὠρωπὸς

ἀντεδίδοτο. Ἁλόνησον ἐδίδου, ἐγὼ δὲ ὁ μικρόψυχος

 ἐκέλευον ἀποδιδόναι. τοιγαροῦν ᾐσθόμην οἷόν ἐστι τὸ

πολεμεῖν περὶ συλλαβῶν. Χερρόνησον κατέθει, οὐ γὰρ

ἐκείνῳ μᾶλλον προσῆκεν. ἔκσπονδος ἐγένετο Κερσο-

βλέπτης. ὑπὲρ τῶν Θρᾳκῶν οὖν ἔδει ταλαιπωρεῖν

Ἀθηναίους. <ᾕρει> Σέρριον καὶ Δορίσκον καὶ

 τῆνόν καὶ Γάνος καὶ Γανίδα χώραν. εἶθ’ ὑπὲρ τού-

 4 Dem. Phil. III § 26 p, 117, 20 5 cf. p. 197, 6 6 cf.

ad t. III 464, 169 8 Aeschin. Ctes. § 83. Paus. I 31, 4. schol.

Dem. p. 259, 10. Schaefer Demosth. III 1, 27 2 9 Lib. hyp. ad

Dem. or. Hal. p. 75,9 sq. 11 cf. t. II 267,10 12 cf. p. 203,16.

Dem. Chers. p. 105,15; fals. leg. p. 395,25. Aeschin. Ctes. §74 

 14 cf. p. 304,8. Dem. Phil. III p. 114,14; IV p. 133,15;

cor. § 27 p. 234,12. Aeschin. Ctes. § 82 15 Aeschin. Ctes. § 82 

 1 τοιχορυχεῖν Par sed οιχο in ras 4 ἐλάμβανεν Ρ edd 

 5 ἀνῆρε Ρ Mor Ι ἡμῖν Ρ | ἔμελε scripsi ut coni Re ἔμελλε

libri edd | τῶν scripsi e Ma coll p. 197, 6 τοῖς HVVaBParP edd 

 6 οὐ] ἡ Par | περίεργα VaB 9 ἀλλόννησον HV ἀλόνησον

ex ἄλλον νῆσον corr P 3 ἀλόνησος Ma cf. p. 396, 16 | ὁ ex οὐ

corr P 3 11 χερόννησον HV χερόνησον Β 12 ἐκεῖνο Par

Ι προσῆκεν scripsi auctore Re προσήκει libri edd Ι Κερσοβλέπτης

scripsi ex HVaParMaP κερσοβλέπης V χερσοβλέπτης Β edd 

 14 ἀθηναίοις VaBPar | ᾕρει inserui coll Dem. 11. 11. om

libri edd | Σέρριον scripsi (Mus. Rhen. XXXII 90) ex HVVaB

Par σέριον ΜaP edd | δωρίσκον HVVaBPar Ι Μυρτηνὸν scripsi

μύρτινον HVVaBParP edd μύρτινον Ma 15 Γάνος scripsi

e VaBPar γάδος HVP edd γνάθος Ma | Γανίδα scripsi coll

Aeschin. l. l. σανίδα libri edd | εἴθ’ Par 



 

τῶν ὧν οὐδὲ τὰ ὀνόματα ἴσμεν ἐξανιστάμεθα. Λαο-

μέδοντα μὲν ἔλαβεν, ἀλλ’ ἀφῆκε. γεγόνασιν ἐν Ἤλιδι

σφαγαί, ἀλλ’ οὐκ Ἀθήνησιν. ἀνῄρηκε Φωκέας. Ὀνο-

μάρχῳ δεῖ μέλειν, Φαΰλλῳ μέλειν. ἀπὸ τριῶν ἢ τετ-

τάρων ἡμερῶν ἀφέστηκε τῆς Ἀττικῆς. Ἐλάτειαν κατεί- 

ληφεν, ἀλλ’ οὐ Πάνακτον οὐδὲ Δεκέλειαν οὐδὲ Οἰνόην.

τὴν ἱερὰν ἐκ Μαραθῶνος τριήρη λαβὼν ᾤχετο. μηδε-

μίαν οὖν τριήρη Φίλιππος λάβῃ. | Μεγάροις ἐπι- " RIV 300 

χειρεῖ. ἄξιοι Μεγαρεῖς ἀπολωλέναι. Βυζάντιον πολιορ-

κεῖ. ἄξιοι πάντα παθεῖν Βυζάντιοι. 43. Ἀλλ’ οὐκ εἴων οὐδ’ ἐπέτρεπον τὴν ἡσυχίαν

ἄγειν οὔθ’ ὑμῖν οὔτε τοῖς ἄλλοις Ἕλλησι. τοιγαροῦν

ὅσων μὲν δυσχερῶν ἀπελαύσατε ἐκ τῆς ἐμῆς πολιτείας,

 1 Dem. cor. p. 249, 14 et 251,3 2 Dem. Phil. IV p. 133,29 

 3 Dem fals. leg. p. 443,27 4 Dem. Aristocr. p. 661,11 

 5 cf. ad p. 281, 3 6 Dem. fals. leg. p. 446, 3. Thuc. V

3, 4 | Thuc. II 18 sq. 7 cf. ad p. 209, 9. 302, 15 sq. Dem. Phil.

I p. 50,1 8 Dem. cor. p. 248,13; Phil. III p. 118,6; IV

p. 133, 24 9 Dem. cor. p. 248, 17 

 2 ἔλαβον VaPar | ἀφῆκεν BMa 4 μέλλειν (1 et 2) HVa

BParP | Φαύλλῳ scripsi (Mus. Rhen. XXXII 90) coll Dem. 11. 11.

cum Meursio opp. II p. 1187 E et Cobeto Coll 290 φαττάλω Η

V φατάλω VaBParMaP edd sed „imo vero Φαλαίκῳ“ Re

„Latet Phalaeci aut certe phaylli “ Wesseling ad Diod.

Sic. XVI 38 (t. II p. 111) | τετάρρων Ma τετάρτων Mor

5 τῶν ante ἡμερῶν Ρ | κατείληφε Ma edd 6 τὴν Οἰνόην

τὴν ParP οἰόνην· τὴν HV οἰνόμην τὴν VaB οἰνοὴν τὴν

Ma edd sed „post Οἰνόην addendum videtur οὐδὲ τὴν neque

triremem sacram e Marathone abduxit“ Re 7 μὴ δὲ

HVaP 8 μεγάροις VaPar 9 ἄξιον HVVaB | μεγάροις

VaPar | ἀπολλωλέναι HV ἀπολωλεκέναι VaPar 10 ἄξιον

HV 11 οὐδὲ Va | ἐπέτρεπον Par sed τ in π corr m 2

12 οὔτε VaBPar 13 δυσνρῶς Ρ et γρ in marg Mor | ἀπε-

λαύσατε scripsi e Ma ut coni Re ἀπηλαύσατε reliqui libri edd

cf. ad t. III 375, 4 



 

τί χρὴ καὶ λέγειν, εἰσφέροντες, ἐξιόντες, ἐμβαίνοντες;

ἐγὼ δὲ αὐτὸς ἔμελλον τῆς πάνυ ταύτης πολυπραγμο-

σύνης δώσειν δίκην. οὐ γὰρ ἐξοστρακισθεὶς ἐξέπεσον

ὧς Ἀριστείδης, οὐδὲ ἐδέθην ὡς Μιλτιάδης, οὐδὲ ἐζη-

 μιώθην ὡς Περικλῆς, οὐδὲ ἐδιώχθην ὧς Ἀλκιβιάδης,

οὐδὲ ἑάλων ὡς Θεμιστοκλῆς, οὐδὲ ἔφυγον ὡς Καλλί-

στρατος. ἀτυχήματα μὲν ἄλλοτε ἄλλα συμβέβηκε τοῖς

πρὸ ἐμοῦ πεπολιτευμένοις. ὧν οὐδὲν ἀγνοῶ, ἀλλ’

ὥσπερ οἱ πολλὰ ἑωρακότες ναυάγια τῶν παραπλεόντων

 εἰς τὰς ἠιόνας ἐκβεβρασμένα καὶ τοὺς λιμένας ἐξ ὧν

ἀνάγεσθαι δεήσει τολμῶσι πλεῖν ὅμως, οὕτω κἀγὼ τὰ

τῶν πολιτευομένων εἰδὼς πταίσματα ἄρας ἀφῆκα

ἐμαυτὸν εἰς τὴν τῆς πολιτείας θάλατταν. ἀλλ’ ἐξεδόθην

δυστυχὴς βοῶν τὸν Σόλωνα καὶ μαρτυρόμενος τοὺς

 νόμους καὶ καλῶν τοὺς θεοὺς εἰς τὴν ἀκρόπολιν βλέ-

πων. παρεδόθην τοῖς ἥκουσιν ἐκ Μακεδονίας κατ-

 1 cf. p. 301, 20. Dem. 01. II p. 21,25 4 Arist. rep. Ath.

22, 7. Plut. Arist. 7 | cf. t. V 508 sq. 5 cf. ad p. 126, 3; 171,8

| Thuc. VI 61, 4 6 cf. p. 171, 14. [Dem.] p. 1221, 18 sq.

10 cf. t. IV 639, 5 R. Her. VII 188, 2; 190 

 1 καὶ inserui ex HVPar, ut inserendum coni e Mon Ia-

cobs Lect 107 Anth Pal III 296 om VaBMaP edd 2 αὐτοὺς

Par αὖτις coni Re ὡς οὐ Iacobs Lect 107 Rev 5 | ἤμελλον

Par μέλλων coni Iacobs 4 ἐδεήθην ΗΜαΡ Mor ἐδόθην

VaPar 5 οὐδὲ ἐδιώχθην om VaBPar | ὡς ἀλκιβιάδης post

θεμιστοκλῆς HVP sed in hoc postea antepos 6 οὐδὲ — Θε-

μιστοκλῆς om VaBPar | ἠλώμην Re 7 ἀτυχήματά μοι Ma

Mor | ἄλλα scripsi auctore Re κακὰ libri edd 8 πολιτευο-

μένοις V (et Mon) πολιτευσαμένοις Par 10 τῶν ante εἰς Ma

Ρ Mor | μονὰς HVVaBParMa Mor ναῦς in μονὰς corr Ρ

corr Wesseling Diod. Sic. t. I p. 696 Re Iacobs Lect 108 Anth

Pal III 286 | ἐκβεβρασμένων Ρ Mor 11 οὕτως HV | τὰ om

Ma 12 πολιτευομένων scripsi ex HVVaBParMa προπε-

πολιτευμένων P edd | ἐφῆκα Ρ Mor 13 θάλασσαν VBaP edd 

 14 μαρτυρούμενος HVVaPar 15 καὶ οὐ V 16 κατα-

σχεθεὶς Mor „mallem καταραχθεὶς“ Re at cf. p. 404, 18 



 

ἀχθεὶς ἀπὸ τοῦ βήματος. | ἐφ’ οἶς ὁ μὲν δῆμος RIV 301 

οὐκ ἐνεκαλύψατο, ἐγὼ δὲ καταδὺς ᾠχόμην. 44. Ὑμᾶς μὲν οὖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πάντων

ἕνεκεν ἐπαινῶ, καὶ τοῦ τὴν ἀξίαν θέσθαι ψῆφον περὶ

τῶν ἐμοὶ πεπολιτευμένων καὶ τοῦ τὸν καιρὸν συνιέν- 

τὰς εἶξαι καὶ παραχωρῆσαι τῷ διὰ πάντων ὑμῶν

κρείττονι, ἒτι δὲ <τοῦ> τῷ χάριτος καὶ τιμῆς

σης ἀξίῳ δι’ ἀρετὴν καὶ φιλανθρωπίαν ὄντι μηδὲν

ἀντειπεῖν, ἐγὼ δὲ ἀμαθέστατος ἄν τις εἴην ἐμαυτὸν

καὶ νῦν ἀγνοῶν. τοῖς ἀτίμοις οὐκ ἔξεστι λέγειν. τίς 

οὖν ἀτιμότερος τοῦ κατεψηφισμένου, τοῦ τοῖς αἰτήσα-

σιν ἐκδεδομένου; τοῖς δούλοις οὐκ ἔστι μετουσία

πολιτείας. ἀλλὰ τοῦ Φιλίππου δοῦλός εἰμι. καὶ δοῦ-

λος μὲν ὢν οὐκ αἰσχύνομαι μεγάλου δεσπότου πόλεις

μεγάλας ὁμοδούλους ἔχων καὶ μετ’ ἐθνῶν ὅλων ὑπο- 

κύπτων δεσπότῃ, μετὰ Χαλκιδέων, μετὰ Ὀλυνθίων,

μετὰ Θηβαίων, μετὰ Θετταλῶν καὶ ἔτι κρειττόνων,

ὁμόδουλός εἰμι τῆς Ἑλλάδος, ἀλλ’ ὅμως τῶν ὑμετέρων

νόμων ὥσπερ ἐνυπνίων μνημονεύω.