πρὸς

δὲ τούτοις οὐχ ἑνὸς ἐχόμενος τρόπου, ὥσπερ οἱ πρὸ 

ἐμοῦ πεπολιτευμένοι, πρόθυμον ἐπὶ τούτου μόνου παρ-

έσχον ὑμῖν ἐμαυτόν, λέγων μέν, οὐ γράφων δέ, γράφων

μέν, οὐ πρεσβεύων δέ, ἴν εἴ τι σφαλείητέ που, εἰς

τὰ λοιπὰ ὧν μὴ μετάσχοιμι ποιοίμην τὴν ἀναφορὰν

καὶ ἐπ’ ἐκείνων τῶν μερῶν τῆς πολιτείας Ι λέγων RIV 296 

αἰτιῴμην, ἀλλὰ διὰ πάσης ἐξήτασμαι τῆς πολιτείας, 

γράφων, πρεσβεύων, ἅπερ οὖν] δή με καὶ σαφῶς

ἀπολώλεκεν. ἀλλ’ οὖν οὐδέν ἐστιν ἀργὸν καὶ

 1 Isocr. Plat. p. 299e; Call. p. 376 E 

 1 ὑπὸ Ma ὑπογυίῳ scripsi ὑπογύῳ MaP et γρ in marg Mor

et coni Cobetus ὑπογείῳ HVVaBPar edd cf. t. V 136, 3 | πόνῳ

scripsi auctore Cobeto τόπῳ libri edd 2 τοῦτο Πα

3 δίκαιον Ma 4 ἀνόητον scripsi e VVaBPar, ut coni Re

ἀνόνητον ΗΜαΡ edd 5 ἱκανῶς — 7 ἐπολιτευόμην om ΗV 

 6 εἴτε inserui om libri edd | εἷθ’ Par 7 ,,fort. λυπῶ

τοσοῦτον, ὅσον ἂν, ὃν ἐπολιτευόμην Re 10 ἐχόμενος Ma sed

ς e ν corr m 2 ἐχομένου Ρ Mor Ι γρ πρὸς in rnarg Mor

11 πολιτευόμενοι HV | ὑμῖν ἐπὶ τούτου μόνου παρέσχον HV

12 ἢ ante γράφων(2) HV Re 14 κοινὰ VaBPar 16 nfort.

καὶ τοὺς ἐπ’ ἐκείνων τῶν μερῶν τῆς πολιτείας (scil. τεταγμένους)

αἰτιῴμην. nam λέγων, quamquam locum tueri utique potest, con-

venientius tamen paulo post inter πολιτείας et γράφων legatur"

Re Ι ἀπ’ BMa | ἡμερῶν Ρ sed ἡ del m 3 16 ᾐτιώμην VaB

Par 17 οὖν cancellavi νῦν coni Re 



 

ἀπείρατον τῆς πολιτείας μοι μέρος ἢ εἶδος, ὥστε τι

καὶ τούτων ὠφελεῖν μὴ δυνάμενος ἢ οὐ πεφυκὼς πρὸς

αὐτὰ δικαίως ἂν δοκοίην πάντα ἀπολώλεκέν αἰ τῷ δή-

μῳ. μεστὸν γὰρ τὸ Μητρῷον τῶν ἐμῶν ψηφισμάτων

 καὶ νόμων, μεστοὶ δὲ οἱ λιμένες τῶν τριηράρχων καὶ

νεῶν, πλήρης δὲ ἡ τῆς Ἀθηνᾶς ἀκρόπολις τῶν ἐμῶν

στεφάνων οἷς ὑμᾶς ἐστεφάνωσαν ἐκ τῆς ἐμῆς πολιτείας

οἱ σύμμαχοι. ἡ δὲ Ἑλλὰς καὶ <ἡ> βάρβαρος

ἀποστόλων μου καὶ τῶν πρεσβειῶν καὶ τῶν πράξεων

 ἤδη γέμει. τί γὰρ ἔστιν ὑπὲρ ὑμῶν ὅ ἐμοὶ μὴ λέλε-

κται, τί δ’ ὃ μὴ γέγραπται δι’ ὑμᾶς; εἰς Ἀρκαδίαν

ἔδει δραμεῖν. ἔδραμον. εἰς Θήβας πρεσβεῦσαι. πε-

πρέσβευται. τοῖς ἐπὶ Θρᾴκης Ἕλλησι βοηθῆσαι. γέ-

γραφα. ῥύεσθαι τοὺς ἐν Χερρονήσῳ. λέλεκται. σῶσαι

 Βυζάντιον καὶ Πέρινθον. εἴργασμαι. Ἀμφίπολιν ἀπαι-

τῆσαι καὶ τὴν Ἁλόνησον. <ἀπῄτησα>. συμμάχους

 4 cf. p. 284,6; 336,4 8 Dem. Phil. III p. 118,7

12 Dem. cor. p. 298, 13 sq. 13 Dem. fals. leg. p. 347, 6 et 16 

 14 sq. cf. p. 277, 13 sq. 15 Dem. fals. leg. p. 420, 27 

 1 εἰδὼς MaP sed in hoc γρ εἶδος suprascr m 2, et γρ in

marg Mor ,,fortasse μέρος ὧς εἰδὼς, ὅτι κἂν τούτῳ ὠφελεῖν

(sc. ὑμᾶς) μὴ δυνάμενος, ἢ μὴ πεφυκὼς πρὸς αὐτό" Re | ὥστε

τι scripsi ὡς ἔτι libri edd 2 τούτων scripsi ex HVVaBPar

τοῦτο MaP edd | ὠφελεῖν scripsi ut coni Re ὀφείλειν libri

edd 3 εἰκότως Par Ι ἂν Ρ sed μέντ’ ἂν in marg m 2, Mor

sed γρ μὲν τ’ ἂν in marg Ι δοκείην HV 5 τριηραρχῶν HV

VaBPar cf. p. 252, 6; t. III 286, 13 „num τριηρῶν? verum potest

vulgata quoque sensum bonum reddere" Re τριηραρχιῶν Iacobs

Add 263 Lect 107 Rev 5 7 ὓς HVVaParP 8 ἡ inserui

auctore Re coll. Dem. 1. 1. om libri edd | καὶ ante τῶν VaB 

 9 ἀποστολῶν Β | πρεσβείων HVMa 13 πεπρέσβευμαι Par

ἐπρέσβευται Ma Ι θράκην Ρ Mor 14 λύεσθαι HV | χερον-

νήσω HV χερονήσῳ VaB | λέλυνται coni Mor 15 πείρινθον

HVPar κόρινθον Va 16 Ἁλόνησον scripsi e VaB ἀλόνησον

Par ἀλλόννησον HV ἀλονῆσον MaP edd cf. p. 400,9 et 415, 10

ἀπῄτησα inserui et punctum post συστῆσαι posui om libri 



 

’σαι. μέχρι Λευκαδίων καὶ Κερκυραίων καὶ Πελοπον-

νησίων ἀφικόμην #x003E; ἴως αὐτοῦ βασιλέως.

Θετταλίας εἰπεῖν, ὑπὲρ Εὐβοίας, ὑπὲρ Φωκέων καὶ

τῆς παρόδου καὶ Πυλῶν, οὐ δίκαια μὲν οὐδ’ ὑγιαί-

νοντος ἀνθρώπου, | ἀλλὰ πολλῆς ἀπονοίας ἐχό- " RIV 297 

μένα. βεβόηται δὲ καὶ ταῦτα ἐν ὑμῖν. ἀλλ’ Ἑλλησ- 

πόντῳ φυλακὴν ἐπιστῆσαι καὶ προνοῆσαι ἐμπορίων

καὶ τῆς σιτοπομπίας. πεπραγμάτευται καὶ ταῦτά μοι.

ἀλλ’ ὑπὲρ τῶν πρὸς βασιλέα διελθεῖν, μνημονεῦσαι

περὶ συντάξεως ἢ πόρων. πάντα ταῦτα διελήλυθα. 

περὶ τῆς εἰρήνης. ἴστε. περὶ τῶν ἐν ἀμφικτύοσι δογ-

μάτων. ἠκούσατε. περὶ τῶν ἐπὶ Θρᾴκης βασιλέων, ἀλλ’

ὑπὲρ τῶν ἐν Χερρονήσῳ πραγμάτων, ἀλλὰ τῶν νήσων,

ἀλλὰ τῶν τριηραρχιῶν καὶ τῆς συντελείας. λέλεκται,

γέγραπται, πεπολίτευται περὶ γῆς, περὶ θαλάσσης. 

 1 Dem. cor. p. 306, 13 sq. 4 Dem. Phil. III p. 119, 14.

Isocr. paneg. p. 59 d 5 Dem. p. 779,29 sq. 8 cf. ad p. 258,3 

 12 Dem. 01. I p. 13, 1

edd sed ,,sic malim distingui: συμμάχους συστῆσαι; respondet

μέχρι Λευκαδίων — ἀφικόμην, ἴως αὐτοῦ βασιλέως (scil. ἀφικό-

μηνγ)" Re 

 1 πελοπονησίων Va cf. p. 415, 11 interpunctionem post

Πελοποννησίων delevi 2 καὶ inserui om libri edd 3 Θετ-

ταλίας scripsi e VaB coll p. 394, 5 θεσσαλίας ParMaP edd

θαλασσίας HV 4 οὐχ Ma 6 βεβόηται scripsi coll t. V

520, 6 auctoribus Re et Koenio Greg. Cor. p. 283 βεβοήθηται

libri edd | δὲ om Ma 7 ἐμπορίων scripsi ex βεβοήθηται

ἐμποριῶν MaP edd 9 τῆς Mor sed γῆς vel τῆς πρεσβείας

coni | πρὸς om HVaBPar | βασιλέων VaBPar 10 ταῦτα

πάντα BMa 11 τῆς om Ρ Mor Ι ἴσθε VaPar | ἀμφικτυόσι

Η et ex ἀμφικτύοσι corr Ρ ἀμφικτύονι Ma 12 ἐπὶ Θρᾴ-

κης βασιλέων scripsi ut coni Re coll p. 396,13 ἀπὸ θρά-

κης· περὶ βασιλέως (βασιλέων VaB) libri edd 13 χεροννήσω

HV χερονήσῳ VaBPar cf. p. 415, 11 | πραγμάτων scripsi e Β

ut coni Re γραμμάτων HVVaParMaP edd | περὶ ante τῶν

VaBPar Ι τῶν inser Ma 2 14 περὶ ante τῶν Par 15 θα-

λάττης Β 



 

 ἐμοὶ μὲν ὅλην δοκῶ συντετελεκέναι τὴν πολιτείαν

καὶ μηδένα ἔχειν καινὸν λόγον εἰπεῖν. ἔτι δὲ εἰ κἀ-

κεῖνα πολιτείας ἦν μέρη ἃ τοῦ λέγειν μὲν καὶ γράφειν

ἐκτός ἐστιν, ἐπιλαμπρύνει δὲ τὸν δημαγωγὸν καὶ τὴν

 εὔνοιαν αὐτοῦ δείκνυσιν, ἑστιάσεις, κρεανομίαι, δια-

νομαί, χορηγίαι, τριηραρχίαι, συνεκδόσεις θυγατέρων,

αἰχμαλώτων λύσεις, καὶ ταῦτ’ οὐδενὸς ἧττον τῶν με-

τρίων ἐπεδειξάμην. 39. Ἐχέτω δὴ τέλος καὶ καθάπερ ἀνθρώπου βίος

 θανάτῳ παύεται, τὸν αὐτόν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τρό-

 RIV 298 πον καὶ τὸ τῆς πολιτείας τῆς | ἐμῆς πέρας ὡρίσθω

τῷ τῆς ἐκδόσεως ψηφίσματι. ἢ πάντων ἀναισχυντότα-

τος ἂν γενοίμην εἰς τοὺς κατεψηφισμένους παριὼν

ἔτι καὶ τολμῶν ἀποβλέπειν εἰς τὸ τοῦ δήμου πρόσω-

 πον ὥσπερ μανδραγόραν πεπωκὼς καὶ πολὺν ἐπὶ τοῖς

γεγενημένοις ὕπνον κεκοιμημένος. ἐγὼ δὲ τὰ ἄλλα

μὲν ἑτέρου χείρων τις ὑμῖν ἐγενόμην ἴσως, ἐκεῖνο δὲ

οὐκ ἄν με ἀφέλοιτό τις τὸ τῆς τοῦ δήμου ψυχῆς συν-

ιέναι. ἔγνων μεμισημένος, κατεγνωσμένος. οὐ γὰρ ἐπαι-

 5 cf. p. 376, 13 | Luc. Prom. s. Cauc. 5 6 cf. p. 363, 7.

Dem. cor. p. 316,4. Luc. Dem. § 45 15 cf. p. 304, 1. Dem.

Phil. IV p. 133,1. Io. Doxap. schol. in Hermog. id. I 84 ed. Walz

rhet. gr. VI 253, 19 sq. Luc. Dem. § 36 18 Dem. p. 1396, 11 

 1 συντετελεκέναι (sed ελεκέναι in ras Β, συντετσαλκέναι Par)

τὴν πολιτείαν δοκῶ VaBPar 2 κενὸν HParP sed in hoc

καινὸν in marg m 3 5 ἔννοιαν Va 10 παύεται scripsi e

VaBParMa πέπαυται HVP edd 11 ὡρίσθω Ma sed ὥρι’

in ras 6 litt m 2 12 ἀναισθητότατος Ma 13 εἴην Ma sed

γρ γενοίμην in marg | εἰ ΒΜαΡ Mor 16 τ’ ἄλλα BPar

ἄλλα Va 17 τίς HVaParP | ,,aut ὑμῖν accipiendum erit pro

πρὸς ὑμᾶς aut leg. ἐν ὑμῖν“ Re 18 τῆς om HV | ψυχῆς

scripsi auctore Weiskio Hyp II 48 τύχης libri edd 19 ,,id

est διὰ τοῦ κατεγνῶσθαι uel ἐκ τοῦ κατ’. ἔγνων ὅτι παρ’ ὑμῶν

μεμίσημαι. alias malim legi ἔγνων μεμισημένος, ἔγνων κατεγνω-

σμένος" Re Ι οὐδὲ Par 



 

νοῦντές γέ <με> ὑμεῖς οὐδὲ φιλοῦντες ἐξεδώκατε

Φιλίππῳ, οὐδὲ ὅτι χρηστὸς ἦν σύμβουλος, ἀπωλλύμην,

ἀλλ’ ὅτι περίεργος, ἄκαιρος, θρασὺς καὶ τοὺς προγό-

νους κακοήθως ἐπαινῶν, ὅτι πόλεμον ποιῶν, ὅτι τὴν

ἡσυχίαν ἄγειν οὐκ ἐῶν, ὅτι τῇ μὲν εἰρήνῃ καὶ τοῖς 

καλοῖς περὶ ταύτης δόγμασιν ἠναντιούμην, στάσεως δὲ

ἦν καὶ κινδύνων καὶ πολέμων ὑπόθεσις, ὅτι τῶν ἄλλων

εὐφημούντων καὶ ἐκ τῶν ὑμετέρων ὑμᾶς ἑστιώντων

καὶ παρεχόντων ὑμῖν οἴκοι καθῆσθαι κελευόντων μηδὲ

ἄλλῳ τῳ τῶν Ἑλλήνων βοηθεῖν, ὅστις μὴ πρότερον 

ὑμῖν βεβοήθηκε, τὰ τρόπαια δὲ καὶ τὰς ναυμαχίας

κελευόντων χαίρειν ἐᾶν καὶ λήρους καὶ μύθους εἶναι

λεγόντων ἐλύπουν ἐγὼ καὶ παρεῖχον πράγματα κατα-

βοῶν τοῦ δήμου ἐξέστητε, Ι λέγων, 00 ἄνδρες RIV 299 

Ἀθηναῖοι, τῆς τάξεως ἐφ’ ἧς ὑμᾶς οἶ πρόγονοι 

κατέλιπον καὶ τὴν Δολόπων καὶ Θετταλῶν

τάξιν ἀντὶ τῆς Ἀθηναίων μετειλήφατε ἀρχὴν

καὶ δυναστείαν συγκατακτώμενοι τοῖς βαρβά-

ροις καὶ παρέχοντες ἁρπάζειν, περικόπτειν,

 3 cf. p. 279,18; 349,6 9 cf. p. 350,8 12 cf. Dem.

p. 36, 18; 1219,14 14 cf. ad p. 349, 6; 303,16 16 cf.

p. 252, 1 sq. Dem. cor. § 63 p. 246, 2 17 cf. t. V 106, 8 

 1 με inserui om libri edd 2 ἀπολλύμην VaBPar

4 ἐπαινῶ Ma 6 καλοῖς scripsi e VaBPar cum Iacobsio Add

210 Rev 5 καλῶς HVMaP edd | „fort. δόξασίν“ Re | ἐναντιού-

μην HV 7 ἦν om VaBPar Ι πολέμων καὶ κινδύνων VaBPar 

 8 ἐτιώντων Ρ αἰτιώντων Mor sed αἰτούντων coui 9 μὴ

δὲ HVaBParP 10 τῶ HV τῶ; Ρ Ι βοηθεῖν — 11 τρόπαια

om MaP Mor βοηθεῖσθαι VaBPar 11 ναῦς Ma 12 λό-

γους Par 13 καὶ ὀχλήσεις post πράγματα Ma | καταβοῶ Mor 

 14 ἄνδρες om Β 15 ἦς Ρ sed η ex οι corr m 3

17 ἀθήνας Par ἀθηνᾶς Β 18 συνκατακτώμενοι ParMaP

Mor συγκατακτώμενον Va 



 

τοιχωρυχεῖν, ἀκρωτηριάζειν τὸ σῶμα τῆς Ἑλ-

λάδος. 41. Εἰκότως τοίνυν ἐξεδόθην. δικαίως Φίλιππος

Ὄλυνθον ἐλάμβανε καὶ δύο καὶ τριάκοντα ἐξ ἀνθρώ-

 πων ἀνῄρει πόλεις. τί οὖν ὑμῖν ἔμελε τῶν εἴσω Πυ-

λῶν; πῶς δὲ οὐ περιεργία περὶ ὧν Εὐθυκράτης καὶ

Λασθένης συνεχώρουν ὄντες Ὀλύνθιοι, περὶ τούτων

ἀγανακτεῖν ἐμέ; Ἀμφίπολις ἀπώλλυτο, ἀλλ’ Ὠρωπὸς

ἀντεδίδοτο. Ἁλόνησον ἐδίδου, ἐγὼ δὲ ὁ μικρόψυχος

 ἐκέλευον ἀποδιδόναι. τοιγαροῦν ᾐσθόμην οἷόν ἐστι τὸ

πολεμεῖν περὶ συλλαβῶν. Χερρόνησον κατέθει, οὐ γὰρ

ἐκείνῳ μᾶλλον προσῆκεν. ἔκσπονδος ἐγένετο Κερσο-

βλέπτης. ὑπὲρ τῶν Θρᾳκῶν οὖν ἔδει ταλαιπωρεῖν

Ἀθηναίους. <ᾕρει> Σέρριον καὶ Δορίσκον καὶ

 τῆνόν καὶ Γάνος καὶ Γανίδα χώραν. εἶθ’ ὑπὲρ τού-

 4 Dem. Phil. III § 26 p, 117, 20 5 cf. p. 197, 6 6 cf.

ad t. III 464, 169 8 Aeschin. Ctes. § 83. Paus. I 31, 4. schol.

Dem. p. 259, 10. Schaefer Demosth. III 1, 27 2 9 Lib. hyp. ad

Dem. or. Hal. p. 75,9 sq. 11 cf. t. II 267,10 12 cf. p. 203,16.

Dem. Chers. p. 105,15; fals. leg. p. 395,25. Aeschin. Ctes. §74 

 14 cf. p. 304,8. Dem. Phil. III p. 114,14; IV p. 133,15;

cor. § 27 p. 234,12. Aeschin. Ctes. § 82 15 Aeschin. Ctes. § 82 

 1 τοιχορυχεῖν Par sed οιχο in ras 4 ἐλάμβανεν Ρ edd 

 5 ἀνῆρε Ρ Mor Ι ἡμῖν Ρ | ἔμελε scripsi ut coni Re ἔμελλε

libri edd | τῶν scripsi e Ma coll p. 197, 6 τοῖς HVVaBParP edd 

 6 οὐ] ἡ Par | περίεργα VaB 9 ἀλλόννησον HV ἀλόνησον

ex ἄλλον νῆσον corr P 3 ἀλόνησος Ma cf. p. 396, 16 | ὁ ex οὐ

corr P 3 11 χερόννησον HV χερόνησον Β 12 ἐκεῖνο Par

Ι προσῆκεν scripsi auctore Re προσήκει libri edd Ι Κερσοβλέπτης

scripsi ex HVaParMaP κερσοβλέπης V χερσοβλέπτης Β edd 

 14 ἀθηναίοις VaBPar | ᾕρει inserui coll Dem. 11. 11. om

libri edd | Σέρριον scripsi (Mus. Rhen. XXXII 90) ex HVVaB

Par σέριον ΜaP edd | δωρίσκον HVVaBPar Ι Μυρτηνὸν scripsi

μύρτινον HVVaBParP edd μύρτινον Ma 15 Γάνος scripsi

e VaBPar γάδος HVP edd γνάθος Ma | Γανίδα scripsi coll

Aeschin. l. l. σανίδα libri edd | εἴθ’ Par 



 

τῶν ὧν οὐδὲ τὰ ὀνόματα ἴσμεν ἐξανιστάμεθα.