XXII. Ἐξῄτησεν ὁ Φίλιππος τὸν Δημοσθένην. κατέ- φυγεν ἐπὶ τὸν Ἐλέου βωμὸν ὁ Δημοσθένης. ἀποσπασθεὶς ἐξεδόθη. καὶ ἀφεθεὶς ὑπὸ τοῦ Φιλίππου γράφει παρ’ Ἀθηναίοις ἀνελεῖν τὸν βωμόν. Δημοσθένης. R IV 253 Καινότατα, ὦ Ἀθηναῖοι, τῶν πώποτε πε- πονθότων, ἐκδοθεὶς μὲν ὑπὸ τούτων ὑφ’ ὧν ἤλπιζον σωθήσεσθαι, σωθεὶς δὲ ὑπ’ ἐκείνων οὓς ἅπαντα διε- Cr = codex Hierosolymitanus Sanctae Crucis 57 Η = Hierosolymitanus S. Sepulcri 107 V = Vaticanus gr. 940 C = Chisianus RVI 43 Wolf = Wolfenbuttelanus 511 Va = Vaticanus gr. 82 Β = Barberinus II 41 Vi = Vindobonensis philos. et philol. IV 82 Ma = Matritensis (N-49) 4679 CI = Berolinensis gr. 195 olim Claromontanus Lau = Laurentianus IX 30 1 ἐκδοθεὶς φιλίππω δημοσθένης ἀφεθεὶς καὶ μὴ πολιτευό- μενος κρίνεται δημοσίᾳ Lau ἐζήτησεν MaCI | καὶ ante κατέ- φυγεν Wolf edd delevi 2 τοῦ ante ἐλέου WolfVaVi edd delevi coll p. 353,16; 362,15 et Macario Chrys. p. —8 6 Δημοσθένης om CrHVCVaMaLau δημοσθένης ἡ μελέτη BVi καὶ ὁ λόγος Wolf μελέτη CI μελέτη δευτέρα Ferr 7 πεπονθότων scripsi e CrViMaCl πεπονθὼς VCWolfVa sed in hoc ὼς in ras m 2, BLau edd 8 παθὼν, ante ἐκδοθεὶς Ma CI Ι ὑπὸ τούτων om MaCI | πάντων Lau | ὑφ’ inser Lau 2 DEMOSTHENIS DE ARA MISERICORDIAE ORATIO 347 τελοῦν λυπῶν τὸν χρόνον, ἥκω τὴν μὲν ἐμαυτοῦ πατρίδα φιλῶν ὥσπερ πρότερον, οὐδὲ γὰρ εἰ τούτων ἔτι δεινότερα πάθοιμι, δυναίμην <ἂν> a τοῦτό καταλῦσαι, γνώμην δὲ ἔχων ἀφεστάναι τῆς ὑμῖν τε ἴσως ὀχληρᾶς ἐμοί τε ἐπικινδύνου πολιτείας. οὕτω δὲ ἐγνωκὼς ὅμως ὑπὲρ τοῦ ἑνὸς τούτου μόνου καὶ τελευταίου παρῆλθον ἐν ὑμῖν ἐρῶν, ᾧ πεισθέντες μὲν μεγάλα εἰς δόξαν ὠφεληθήσεσθε, μὴ δεξάμενοι δὲ πολλὴν καὶ μεγάλην αἰσχύνην, ἢ νῦν γέγονε, βέβαιον τηρήσετε τῇ πόλει. τοῦτο δέ ἐστιν ἀνῃρῆσθαι τουτονὶ τὸν βωμόν, ὃν ἐκ τῶν πρὸς ἐμὲ πεπραγμένων ἀπεφή- νατε μάταιον. εἰ μὲν οὖν ἐφρόντιζον τῶν τῷ δήμῳ συμφερόντων οἶ φάσκοντες ὑμᾶς φιλεῖν, εὐθὺς ἂν μετὰ τὴν ἐμὴν παράδοσιν, ἣν πεποίησθε τὴν πρὸς τὸν βωμὸν αἰδῶ ῥᾳδίως ἀνελόντες, ἔλεγον ἂν τούτους τοὺς λόγους Ι οὓς νῦν ἀκούσεσθε παρ’ ἐμοῦ καὶ τὸν R IV 254 βωμὸν ἀνασπᾶν ἐκέλευον, ὡς ἂν οὐ καλῶς ἔχον ὑμῖν τὸν αὐτὸν θυσίαις μὲν τιμᾶν, τῷ δὲ τοὺς ἱκέτας 1 μὲν inserui e CrHVaBVi om VWolfMaClLau edd 2 οὐ Ma 3 δεινότατον Lau Ι ἂν inserui cum Gasda om libri edd 4 καταλύσαι Η | a δὲ ἔχων Va sed γρ δἔχον in m 2 Ι ἀφεστάναι Va sed ἁ ex ἑ corr m 2 5 ἐμοί δ’ Ma sed ἐμοί τε suprascr m 2, Cl 6 καὶ V sed δὲ in marg m 2 | τὸν ante τοῦ inser Ma Ι ἑνὸς Va sed ἑ in ras m 2 7 παρῆλθον V sed ον in ras m 2 | ὃ ViVa sed in hoc in ὧ corr m 2, et praeferendum censet Gasda | πεισθέντες Va sed σθέντες in ras m 2 8 μεγάλως VaB | voce δόξαν des Cr fol. 39 v, quae sequun- tur in fol. 39 r usque ad p. 349, 15 ἐλλήνων abrasa iam non legi possunt | μὴ om Vi 9 ἣ in ras Va 2 sed ὃ suprascr m 3 ὃ Vi ἤ Wolf Ferr Ι post βέβαιον ras —15 litt V 10 τῆ πόλει τηρήσετε Mor | ἀναιρῆσαι Va sed γρ ἀνηρῆσθαι in marg m 2, BVi 11 ἐμὲ in ras V 2 13 ἡμᾶς Vi 14 comma post πεποίησθε libri edd delevi 15 αἰδώ cum ras 1 litt V Ι comma inserui ex HViMaCl om reliqui libri edd 17 ἂν οὐ καλῶς] οὐκ ἂν ἔχον Va sed ν(2) in ras m 2 et γρ οὐκ ἂν καλῶς ἔχον in marg m 3, οὐκ ἂν οὐ καλῶς Β οὐκ ἂν καλῶς Vi ἂν ἀκαλῶς Wolf Ι ἔχων Vi 18 τὸ in τῶ corr Va2 ἀποσπᾶν ἀτιμάζειν· ἐπεὶ δὲ τουτὶ μὲν ὑπὸ τούτ’ ὢγ τῶν χρηστῶν ὠλιγώρηται τῶν μεγάλας ὑμῖν ὀφειλόν- των χάριτας ἀνθ’ ὧν αὐτοῖς ὅ τι βούλονται ποιεῖν ἐπετρέψατε καὶ ζῆν ἐπ’ ἐξουσίας ἀπάσης, ἔδει δὲ καὶ τὴν ὑπὲρ τούτου γνώμην μετὰ πολλῶν ὧν πρότερον δεδήλωκα παρ’ ἐμοῦ προτεθῆναι, οὐχ ἡδέως μὲν ἐπὶ τὸ βῆμα τοῦτο ἀναβὰς τὸ πολλὴν μέν μου δεξάμενον καὶ συνεχῆ πολιτείαν, ἀμοιβὴν δέ μοι τοιαύτην ἐνηνοχὸς ὁποίαν ἴστε, τοσοῦτον δ’ οὖν ὑπομενῶ δημηγορῆσαι καὶ διδάξαι τὴν πόλιν ὡς ἀμείνων ἂν εἴη τὸν βωμὸν ἀνελοῦσα. 4. Καίτοι, μὰ τὴν Ἀθηνᾶν, οὐδ’ εἰ πάντες οἱ μάν- τεις προὔλεγον ὡς ἐγώ ποτε ταῦτα ἐν Ἀθηναίοις φθέγξομαι καὶ τοιαῦτα ἀφήσει ῥήματα Δημοσθένης, οὐκ ἄν ποτε ἐπίστευσα λέγουσι. διὰ τί; ὅτι οὐ τῆς ἐμῆς, ὦ Ἀθηναῖοι, προαιρέσεως οἱ λόγοι, ἀλλ’ ἑτέρων μὲν ἦν ἐκεῖνα, τὸ μὴ μεμνῆσθαι τῶν προγόνων μηδὲ 12 Dem. p. 762, 17 1 τουτὶ μὲν C sed τὶ et ὲ in ras f τοῦτο μὲν MaCl sed in hoc ο in ras m 2 τῆς τιμῆς Va sed τουτὶ μὲν in marg m 2, BVi τοῦ τιμᾶν Η 3 τὰς ante χάριτας MaClLau Ι ἀνθῶν Va | ὅτι Vi 4 ἐπεξουσίας Vi | δεῖ coni Gasda 5 τούτων Lau 6 δεδήλωκα scripsi auctore Gasda δέδωκα HVCWolf edd ἔδωκα VaBMaClLau ἔδωκε Vi | καὶ ante παρ’ WolfVi edd delevi | προτεθῆναι scripsi auctore Re προστεθῆνοι προστεθεῖν Lau) libri edd 6 ἐρῶ οὖν vel simile ante οὐχ excidisse censet Re 7 ἀναβὰς V sed νῦν ἄνω suprascr m 2 | μέν μου V sed ν μου in ras m 2, C sed υ ex ι corr f μέντοι Η μὲν οὐ Wolf Ferr 8 ἐνηνοχὼς Ma 9 ὑπομένω HWolf MaCl sed in hoc μένω e μενῶ corr m 2 10 ἄμεινον Lau 11 ἀνελόντα Va sed όντα in ras m 2 13 ἐν ἀθηναίοις ταῦτα Lau 14 καὶ — Δημοσθένης delenda censet Gasda | καίτοι ταῦτα Wolf | ῥήματα ἀφήσει VaBVi φήσει Lau ἀφήσω coni Re 15 διατί HViMaCl | ὅτι om MaCl Ι οὐ inser Va 2 17 μεμνῆσθαι — 349, 1 μηδὲ om Wolf Ferr | τῶν — 349, 1 με- μνῆσθαι inser Va3 a Ι μὴ δὲ HBViMa μεμνῆσθαι τοῦ φρονήματος μηδὲ μιμεῖσθαι τοὺς πατέ- ρας, ἑτέρους δὲ γενέσθαι, ἐγὼ δὲ πᾶν τοὐναντίον εἰς ἐκείνους βλέπειν ἠξίουν κἀκείνους ποιεῖσθαι παρά- δειγμα τοῦ βίου καὶ μὴ λιπεῖν τὴν παραδοθεῖσαν τάξιν. καί που καὶ ἐπιπλήττων ὑμῖν ὁ πάντα ἐγὼ θρασὺς εἶπόν τι καὶ τοιοῦτον· ἐξέστητε, ὦ Ἀθη- ναῖοι, α τῆς ὑποθέσεως καὶ προσέθηκα τὴν περὶ ἐξόδους ὑμῶν ἀργίαν, τουτὶ γὰρ ἑώρων οὐχ ἥκιστα τὸ μέρος τῇ πόλει κατημελημένον, ὑπὲρ δὲ τῶν εἰς τὸν βωμὸν τουτονὶ τιμῶν ὧς κατερρᾳθυμημένων οὐδεπώ- ποτε ἐπιτιμήσας οἶδα. οὐδὲ γὰρ ἑώρων τοιοῦτον οὐδὲν περὶ αὐτὸν συμβαῖνον, ἀλλὰ καίτοι τἄλλα πολὺ τοῦ τῶν προγόνων ἀφεστηκότες τρόπου καὶ τὴν ἐν τοῖς θεάτροις ἡδονὴν ἔμπροσθεν τῆς ὑπὲρ τῶν | Ἑλλή- R IV 255 νῶν προνοίας πεποιημένοι τοὺς περὶ τοῦτον νόμους ἀκριβῶς ἐτηρήσατε καλῶς εἰδότες ὅτι τῇ πόλει δόξαν οὐ τὸ τοὺς ἐχθροὺς ἐν γῇ καὶ θαλάττῃ δύνασθαι 6 cf. p. 279, 18. Dem. p. 1233, 25 6 sq. cf. t. IV 299, 1 R. Dem. Phil. III p. 143, 13 10 Dem. p. 142, 14 1 μηδὲ Va Mor μὴ HVCBViMaClLau 2 ἕτεροι ΗVC sed in hoc in ἑτέρους corr f, VaBVi ἑτέρου Wolf Ferr Ι δὲ(1) om HVCVaBViMaClLau et γρ in marg Mor 3 κἀκείνου V ποιῆσαι VaVi 4 ἐκλιπεῖν Lau et γρ in marg Va 2 5 καὶ inser Va 7 καὶ ante τὴν VaB 8 ὑμῖν Va sed 00 supra ι m 2 ἡμῖν V | τοῦτο Lau Ι οὐχήκιστα Vi Ι τῇ πόλει τὸ μέρος Ma CI Ι τὸ μέρος om BVi inser Va 2 9 κατημελημένον scripsi auctore Sinteni ἠμελημένον libri ἠμελημένων Lau ἠμεληθέν Vi ἠδικημένον V) edd Ι τὸν V sed ο in ras m 2 om Vi 10 βωμὸν V sed o in ras m 2 | τουτωνὶ V Ι οὐδὲ πώποτε HVC VaBViMaClLau edd 11 ἐπιτιμήσας Ma sed γρ ἐπιθυμήσας in marg m 2 Ι οὐδὲν τοιοῦτον Lau 12 τἆλλα Η 14 ὑπὲρ in πέρι corr V 15 voce προνοίας inc Cr fol. 46 v | πεποιημέ- νοι προνοίας MaCl πεποιημένοι V sed οι in ras m 2 Ι τοῦτον scripsi e CrHVa sed in hoc et ον in ras m 2 Lau τούτων VCBViMaCl edd τούτοων Wolf 17 ἐν inser Va 2 | νικᾶν δύνασθαι Lau νικᾶν ἤνεγκε μᾶλλον ἢ τὸ φιλανθρώπως διακεῖσθαι τὴν γνώμην καὶ πρὸς οἶκτον ἔχειν ἑτοίμως καὶ τὸν Ἔλεον ἐν τοῖς θεοῖς ἀριθμεῖν. 6. Πόθεν οὖν ἐπὶ τοὺς παρόντας ἀφῖγμαι λόγους; Ἄπεμψε α Φίλιππος βουλόμενός με παρ’ ὑμῶν πρᾶγμα εἰκὸς ποιῶν, τὸν ὑπὲρ ὑμῶν ἀντιτεταγμένον αὐτῷ καὶ πολλῶν αὐτὸν ἐκκεκρουκότα λιμένων, πόλεων, τόπων καὶ τὸν δῆμον οὐκ ἐῶντα καθεύδειν ὑποχείριον ἐπιθυμῶν ἔχειν. τῷ μὲν οὖν τοιαύτας ὡς ὑμᾶς φοιτᾶν πρεσβείας θαυμαστῶς ὡς ἤλγουν, εἶχον δὲ ὅτῳ καὶ ἡσθείην ἂν παρ’ αὐτῶν. μαρτυρία γὰρ δήπου τοῦτό γε σαφὴς ἐμὲ μάλιστα τῶν ἐν τῇ πόλει ταῖς ἐπιθυ- μίαις ἐμποδίζειν ἐκείνου. τὸ γὰρ <ἐμὲ> α μόνον δηλοῦντος ἦν ὡς οἱ μὲν αὐτα συμπράττουσιν, οἱ δ’ οὐ σφόδρα λυποῦσι, Δημοσθένης δέ ἐστιν ὁ μεγάλων καὶ πολλῶν ὀφείλων δίκην Μακεδόσιν.