XXI. Μετὰ τὰ ἐν Χαιρωνείᾳ ἔπεμψε Φίλιππος ὑπι- σχνούμενος τοὺς δισχιλίους αἰχμαλώτους <ἀπο- δώσειν> σ εἰ λάβοι Δημοσθένην. ἄξοι ἐκδίδοσθαι. Δημοσθένης R IV 266 τῶν πρέσβεων ἡκόντων, ὦ ἄνδρες Ἀθη- ναῖοι, καὶ λόγου διαδοθέντος ὅτι Φίλιππος τὰ μὲν δοῦναι βούλεται τῇ πόλει, τὰ δ’ ἀντὶ τούτων παρ’ ἐκείνης λαβεῖν, παρεσκευαζόμην <μὲν> a εὐθὺς ὡς βουλεύσων ὑμῖν λαβεῖν μὲν καὶ θεραπεύοντα τὴν πόλιν ἐκεῖνον προσίεσθαι, πάτριον γὰρ ὑμῖν Μακεδό- Η = Codex Hierosolymitanus S. Sepulcri 107 V = Vaticanus gr. 940 Ρ = Parisinus gr. 2998 Β = Barberinus II 41 Vi = Vindobonensis Philos. et Philol. IV 82 Ma = Matritensis 4679, olim N-49 Cl = Berolinensis gr. 195 olim Claromontanus 10 Thuc. I 123, 1. Isocr. paneg. p. 44 c 1 Titulum in lac om Β 2 δισχιλίους scripsi e VViMa cl coll p. 337, 12; 299, 3; 306, 17. Diod. S. XIV 86 χιλίους Ρ edd Ι ἀποδώσειν inserui auctore Gasda δώσειν Vi om VPMa cl edd 3 λάβη Vi Ι δὲ post ἀξιοῖ Vi 5 Δημοσθένης om VB ViMaCl 8 τὰ δ’ scripsi e V τά δ’ BVi τάδ’ ΡΜαΟἰ edd 9 lac 4 litt ante παρεσκευαζόμην Β Ι μὲν inserui om libri edd 11 ὑμῖν scripsi ex Η qui hac voce incipit, VBViMaCl ἡμῖν Ρ edd Ι εἷναι post ἡμῖν inserendum coni Gasda νᾶς ὑποπεπτωκότας ἔχειν, οὐ μέντοι καὶ δοῦναί γε τῶν ὑμετέρων οὐδέν, οὐ γὰρ ταῦτα παρὰ τῶν προγό- νων δεδιδάχθαι τὸν δῆμον· τῆς δὲ ἐπιστολῆς ἀνεγνω- σμένης καὶ τῶν ἐκεῖθεν ἀκόλουθα τοῖς γεγραμμένοις εἰρηκότων, ὡς γένοιτ’ ἂν ὑμῖν τοὺς αἰχμαλώτους κο- μίσασθαι Φιλίππῳ παραδόντας ἐμέ, τῆς μὲν γνώμης ἐκείνης ἀπέστην, ἐπαινῶ δὲ ἄμφω, καὶ ἃ δίδωσι καὶ ἃ λαβεῖν ἀξιοῖ. καὶ γὰρ ἂν εἴη δεινὸν πάντα τὸν χρόνον τὰ τῇ πόλει συμφέροντα περὶ πλείονος τῆς ἐμαυτοῦ πεποιημένον σωτηρίας νῦν ἐξαίφνης <με> μεταβεβλημένον ὁρᾶσθαι. 2. Τοῖς μὲν οὖν αἰχμαλώτοις, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, συγχαίρω τῆς μὲν Μακεδόνος δεσποτείας ὰπαλλαττο- μένοις | καὶ τοῦ κυρίους αὑτῶν ὁρᾶν τοὺς R IV 267 ἐχθρούς, ὅ δοκεῖ πάντων εἶναι πικρότατον, ἀπολαμβά- νοῦσι δὲ τὴν πατρίδα καὶ τὰ αὑτῶν ἴδια καὶ συγγενεῖς καὶ τὰ ἄλλα ὧν ἀπολαύειν ἐζήτουν· εὐδαίμων δὲ ἐγώ, εἰ καὶ τοῖς ἄλλοις δοκῶ πάντων ἀθλιώτατος εἶναι, τῶν μὲν παρ’ ὑμῖν ἀγαθῶν ἀποστερῶν ἐμαυτόν, ἑκὼν δ’ ὑπὸ τὰς χεῖρας τῶν ἐχθίστων ἐμοὶ πορευόμενος ὅμως ἔχω πρὸς παραμυθίαν ἀρκοῦν τὸ τῶν ὑμετέρων 13 Thuc. epigr. Anth. Pal. VII 45, 2 2 ὑμετέρων scripsi ex HV ἡμετέρων PBViMaCl edd 4 τῶν γεγραμμένων V sed τοῖς γεγραμμένοις suprascr m 2 voce γεγραμμένοις des Β 5 ἡμῖν Vi Ι τοὺς om Vi 7 ἀφίστην Ma sed πε supra φι m 2, cl | δίδωσιν Ρ edd 10 ἐμαυτῆς Mor | πεποιημένου Vi | με inserui ante μεταβεβλημένον post πεποιημένον inserendum coni Re om libri edd 13 τοῖς Mor | ἀπαλλαττομένης Vi 14 αὐτῶν libri ’ in ' corr Ma 2, edd 16 αὐτῶν libri edd 17 ὧν Ma sed ~ α et in ras m 2 ἀπολαβεῖν Ρ Mor Ι εὐδαίμων in εὐδαιμονεῖν mutandum censet Re, delendum Gasda Ι δὲ ἐγώ scripsi e Vi δὲ ἐγὼ HVPMaCL edd sed δ’ ἔγωγε scribendum coni Mor 21 ἡμετέρων Vi τι πρὸς τὸ βέλτιον ἄγων ταῦτα πάσχειν ἐθέλειν. ὥσπερ γὰρ ἐκείνοις ἡδὺ τὸ κομίζεσθαι τὴν οἰκείαν, οὕτως ἐμοὶ τὸ διὰ τῆς ἐμῆς ψυχῆς ἐκείνοις ἀποδοθῆναι τὰς Ἀθήνας. 3. Εἵμαρτο δέ, ὧς ἔοικεν, ἅπαν, ὦ ἄνδρες Ἀθη- ναίοι, τὸ πρᾶγμα τοῦτο τὸ μετὰ τὴν ἐν τῇ πυλαία ταραχήν, ἣν ὁ κεκινηκὼς φαιδρὸς ἐν τῇ πόλει περιέρ- χεται τῶν ἄλλων λυπουμένων, δι’ ἐμοῦ καὶ τῶν ἐμῶν λόγων καὶ τῶν ἐμῶν ψηφισμάτων καὶ τοὐμοῦ σώματος διοικηθῆναι τῇ πόλει. οὔτε γάρ, ὅθ’ ἧκεν ὁ κατειλῆφθαι τὴν Ἐλάτειαν ἀγγέλλων καὶ τοὺς δειπνοῦντας ἀπὸ τῶν τραπεζῶν ὁ φόβος ἀνίστη καὶ τὸν δῆμον ὀξύτερον τῆς βουλῆς συνελθεῖν ἠνάγκασεν, ἄλλος τις πλὴν ἐμοῦ παρελθεῖν ἐτόλμησε, τὴν μὲν γὰρ ἐμὴν εὔνοιαν ἴσως ἄν τις καὶ παρ’ ἑτέροις εὗρεν, ᾔδει δ’ οὐδεὶς ὁμοίως τὸν Φίλιππον, διόπερ ἐσίγων ἅπαντες. ἐπειδὴ δὲ Θηβαίους ἐδόκει λυσιτελεῖν ἡμετέρους γενέσθαι, τὸ δ’ ἦν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, χαλεπὸν διὰ τοὺς ἐρεθίζοντας ἐπ’ ἀλλήλας τὰς πόλεις, οὕτως ἥκων ἐκεῖσε κατὰ 7 i. e. Αἰσχίνης cf. p. 192 sq. 11 cf. ad p. 281, 3. Dem. cor. § 169 sq. 13 Dem. cor. § 171 sq. 17 Dem. cor. § 187 1 τί HVViMaCl Ι ἄγον VVi Ι ταῦτα] τῷ HV 2 οἰκείαν acripsi e Ρ coll t. V 380, 13; II 88, 1 ut coni Re οἰκίαν HVVi MaCL edd 3 ἀποδοῦναι Ρ Mor 4 ἀθήνας in ras V 2 5 εἵμαρτο reposui e libris εἵμαρται edd 6 τὸ(2) et τῇ om Vi Ι πυλαία ταραχὴ Vi sed τῇ παλαιὰ ταραχὴν in marg m 2 πα- λαιᾶ Η 7 φαιδρῶς V 10 οὐδὲ Sintenis Ι κατειλῆφθαι scripsi ut coni Re καταλελεῖφθαι HVViMa sed in hoc α(3) in ras m 2, CL καταλελῆφθαι Ρ edd 11 ἀγγέλλων scripsi e VViMaCl ἀγγέλων Η λέγων Ρ edd 13 συνελθεῖν scripsi ex HVViMaCl ξυνελθεῖν Ρ edd Ι τίς Η | (??) Ma 14 ἐτόλ- μησεν Η 16 δι’ ὅπερ Vi 19 ἐπαλλήλας ViMaCl Ι οὗτος Ρ ὂν dd sed οὕτως aut ὅμως legendum coni Re Ι ἥκων Ma πρεσβείαν, ὂ μηδεὶς ἄν ποτ’ ἤλπισε, τῶν Φιλίππου πρέσβεων παρὰ Θηβαίοις ἐκράτησα λέγων | καὶ R IV 268 πρὸ τοῦ πολλὰ κεχαρισμένου Φιλίππου τοὺς οὐκ ὀλίγα λελυπηκότας ὑμᾶς ἑλέσθαι τὴν Θηβαίων ἔπεισα πόλιν. καὶ οὐκ ἂν ἐμαυτὸν ἐμεμψάμην. εἰ γὰρ καὶ τὰ μάλιστα τὸ μῖσος ἐκεῖθεν ηὐξήθη τὸ πρὸς ἐμὲ τῷ νῦν τούτῳ με βουλομένῳ λαβεῖν, ἀλλ’ ἐστεφανούμην παρ’ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῖς δὲ φθόνῳ γραψαμένοις αἰσχύνεσθαι περιῆν ἡττωμένοις. ἔτι τοίνυν τῆς μὲν ἀρετῆς ὑμῶν ἐν οἷς πολλάκις ἐκρατήσατε τῶν πολε- μίων φανείσης, τοῦ τέλους δὲ οὐ προσλαβόντος τὴν τύχην διὰ τῆς ἐμῆς φωνῆς ἐκοσμήσατε τοὺς ἐν τῇ μάχῃ καλῶς ἀποθανόντας, ᾔδειτε γὰρ ἐμὲ πλείστα ὑπὲρ ἐκείνων εὐξάμενον. γενομένου τοίνυν τοῦ τάφου καὶ τοῦ περιδείπνου παρ’ ἐμοί, καὶ γὰρ τούτῳ τετίμημαι παρὰ τῶν τοῖς πεσοῦσιν οἰκείων, ἐπὶ τὰς ὑπὲρ τῶν αἰχμαλώτων εὐθὺς ἐτραπόμην φροντίδας νομίζων καὶ τούτους οὐδὲν ἧττον ἀγαθοὺς καὶ οὐδε- μιᾷ κακίᾳ ταύτην ὑπομεῖναι τὴν τύχην, ἀλλ’ εἶναι τῆς ἀνδρείας αὐτῶν οὐ μικρὸν καὶ τοῦτο σύμβολον τὸ 1 Dem. cor. § 211 sq. 7 Dem. cor. § 222 12 Dem. cor. § 285 15 cf. p. 44, 5. Dem. cor. p. 321 25 1 ποτε HViMa 4 ἡμᾶς Vi 5 ταμάλιστα Ρ | τὰ Vi sed τὴν in marg m 2 6 ηὐξήνθη V et in marg Vi 2 7 τούτω Ma sed ω in ras m 2 τοῦτο CL | με in ras V 2 | βουλομένῳ Ma sed ο(2) in ras m 2 10 ὑμῖν Vi sed ὑμῶν in marg m 2 | ἐν in marg Vi 2 11 προλαβόντος Vi προσλαβόντες Mor 12 φωνῆς Ma sed φω in ras m 2 15 τῆς περὶ δεῖπνον Vi sed τοῦ περι- δείπνου in marg m 2 τῶν περὶ δεῖπνον Ma sed ν(3) ex υ corr m 2 περὶ δείπνου Η Ι τοῦτο ViCl 16 τετίμημαι scripsi auc- tore Cobeto τετίμηνται HV edd τετίμηται PViMaCL | παρὰ — οἰκείων vel saltein τοῖς πεσοῦσιν delenda censet Gasda | τἀς] τοῖς Mor 17 ἐτραπόμην scripsi ἐτρεπόμην libri edd 18 τούτοις CL | οὐδὲ μιᾷ Πα οὐδεμία Vi 20 ἀνδρείας scripsi ex HVViMaCl ἀνδρίας Ρ edd μαχομένους ἁλῶναι. οἱ μὲν γὰρ δειλοὶ καὶ φοβούμενοι τὰ τραύματα συμπίπτειν μὲν οὐ τολμῶσιν, ἀρχομένης δὲ τῆς μάχης τὰ ὅπλα ῥίψαντες αὑτοὺς εἰώθασι σώζειν, οἶ δ’ ἀξιοῦντές τι δρᾶν καὶ συμβάλλοντες τὰς ἀσπίδας καὶ σφῶν αὐτῶν ἀφειδοῦντες οὗτοι καὶ λαμβάνονται. διὰ ταῦτα ἐσκόπουν πρὸς ἐμαυτόν, πῶς ἂν αὐτοὶ ταχέως ἀνασωθεῖεν, καὶ δὴ καὶ ἔμελλον ἐρεῖν ἐν ὑμῖν, ὅπως τοῦτο γένοιτο ἄν, οὐδὲ γὰρ τὸν Φίλιππον εὔ ρισκον ἡδέως ἂν ἔχοντα τοσούτους Ἀθηναίων ἐπὶ τῆς αὑτοῦ χώρας ἐχθρούς, οἶς οὔτε στρατιώταις ἔμελλε δήπου χρήσεσθαι, σφαλερὸν γάρ, οὔτε συνάγων εἰς τι χωρίον κατέχειν ὅθεν οὐκ ἦν ἀποδρᾶναι ῥᾴδιον τό τε ἄλλως ἔχειν ἐν δεσμοῖς οὔτ’ ἀνθρώπινον οὔτε κερδα- λέον.