ἐτόλμησας, ὦ μιαρώτατε πάντων, 

εἰπεῖν Ἀθηναίοις· ἐξέστητε τῆς ὑποθέσεως ἐφ’ ἧς

ὑμᾶς οἱ πρόγονοι κατέλιπον. καὶ πάλιν· μάνδρα-

 1 sq. cf. p. 259, 6 sq. 327,8; t. IV 326, 15 sq. R 5 Dem.

fals. leg. p. 402, 17 sq. Aeschin. fals. leg. ’ξ 154 sq. 6 Dem. fals.

leg. p. 380, 27 sq. 10 Dem. 01. III p. 38, 19; Phil. IV p. 138,5;

cor. p. 241,2; fals. leg. p. 427,28 | Dem. cor. p. 240,29; fals.

leg. p. 450,9 11 Dem. 01. III p. 37,5; cor. p. 241,2 12 Dem.

Phil. III p. 123, 29 14 cf. t. V 65, 5. Dem. cor. p. 296, 9.

16 cf. t. IV 254, 24; 299, 1 R. Dem. Phil. IV p. 143, 13

329 Lect 150 Rev 425 at cf. Arist. rhet. I 9 p. 1368* 31 Polyb.

II 22, 7 

 3 οὗτος MatMon | τῶν δήμων Li 5 τίς HMatMonLi 

 6 προπίῃ scripsi προπίνῃ libri Re Ι Φιλίππῳ scripsi ex

HMatMonLi coll Dem. 1. 1. cum Iacobsio Schulz 57 Φίλιππος

V Re 8 λάνθανε V sed in λάμβανε corr m 2 λάμβανε Η 

 9 ἐπιτιμᾶ MatMon ἐπιτιμᾷ Iacobs Ach T 553 Rev 425

10 δὲ in ras V 2 13 εἰπεῖν Ἀθηναίοις, ὀνειδίσαι scripsi ex

HLi cum Iacobsio Schulz 57 εἰπεῖν· ἀθηναίοις ὀνειδίσαι V

MatMon Re 14 ἔδει σε scripsi cum Iacobsio Add 46 Lect

151 Rev 425 Schulz 57 ἔδεισε libri Re 16 διαθέσεως Li 

 17 ἡμᾶς Li 



 

γόραν ἐοίκατε πεπωκόσιν ἀνθρώποις ὑποκατα-

κλινόμενοι Φιλίππῳ. ἐλοιδόρησας τὸν εὐεργέτην

πάντων Φίλιππον, τὸν σωτῆρα τῆς Ἑλλάδος βάρβα-

ρον εἴπας αὐτὸν ὅθεν οὐδὲ ἀνδράποδον σπου-

 δαῖον ἔστι πρίασθαι. τοιγαροῦν ὁ δοῦλος, ὁ βάρ-

βαρος ἐπιτάσσει νῦν Ἀθηναίοις. τὸν φιλέταιρον ἄν

θρωπον ἐχθρὸν σεαυτῷ καὶ τῇ πόλει κατεσκεύασας.

ἔμελέ σοι περὶ Δορίσκου καὶ Σερρίου. πάνυ γὰρ ἐκεῖνα

 R IV 822 θαυμαστὰ τὰ | χωρία. Θρᾴκην ὠδύρου καθάπερ

 <ἂν> a τὴν Ἀττικὴν πολιορκουμένην. ὑπὲρ πάντων

κλαίεις, Δημόσθενες, ὑπὲρ Ἰλλυριῶν, ὑπὲρ Τριβαλλῶν,

ὑπὲρ Ἀμφιπόλεως, ὑπὲρ Ποτιδαίας. τοιγαροῦν ταῦτά σε

ἀπολώλεκε τὰ δάκρυα. Φίλιππός σου κρατεῖ. ἀλλ’

ἔδει καὶ τὸ τέλειον τῶν ἀτυχημάτων Ἀθηναίοις γε-

 νέσθαι, τὸ περὶ Χαιρώνειαν πάθος. μέχρι γὰρ τούτων

τῶν καιρῶν ζῆν ἐσπούδακας ὅν ὑπὸ τοὺς πρώτους

χρόνους ἔδει τετελευτηκέναι. εἰ γὰρ οὐ δύνασαι φέρειν

τὴν φορὰν τοῦ Μακεδόνος οὐδὲ τοὺς Ἕλληνας ἀπολ-

 1 cf. t. IV 298, 4 R. Dem. Phil. IV p. 133, 1 2 Dem. Phil.

III p. 127,21. Plat. rep I p. 336 C 4 cf. ad p. 268,19 7 Dem.

01. II p. 23, 18 sq. 8 cf. t. IV 299,17 R. Dem. Phil. III p. 114,16;

Phil. IV p. 133, 15 sq.; fals. leg. p. 390,2. Aeschin. Ctes. § 82

p. 65, 22 9 Dem. Phil.III p. 117,21 11 cf. t. IV 317, 9 R. Dem.

cor. p. 240,10 12 Dem. 01. 1 p. 11,15 sq. 14 Dem. p. 173,11 

 1 πεπτωκόσιν V sed τ’ inser m 2 καταπεπτωκόσιν Li

4 εἴπας scripsi auctore Sinteni εἶπας libri Re 5 καὶ ante

δ(2) Li 6 τὸν scripsi ὧς libri Re οὕτως Iacobs Add 144,

καὶ Lect 151 Rev 425 Schulz 58 | φιλέταιρον scripsi cum Ia-

cobsio φιλαίτερον libri Re 7 σεαυτῶν MatMon sed in hoc

ν del 8 ἔμελε Re ἔμελλε libri | Δορίσκου scripsi δωρἰσκου

libri Re | σεργἰου HVMatMon 9 καθάπερ V sed a inser

m 2 10 ἂν inserui om libri Re 13 ἀπολώλυκε HV sed in

hoc ὒ in ἑ corr m 2 13 σε Li 16 τῶν inserui ex HVMatLi

cum Sinteni om Mon Re 18 φορὰν scripsi auctore Iacobsio

Add 28 Lect 151 Rev 425 Schulz 58 coll p. 314, 2 συμφορὰν libri Re 



 

λυμένους ὁρᾶν ἡδέως, ἀλλ’ ἀλγεῖς καὶ λυπῇ, μετὰ τὴν

πρώτην πόλιν ἀλοῦσαν σαυτὸν προσάγγειλον. σὺ δ’

ἀναμένεις ἐφησθῆναι πᾶσι τοῖς δημοσίοις κακοῖς.

ἐχρῆν πρὸ Φωκέων τετελευτηκέναι, πρὸ τῆς Ὀλυνθίων

συμφορᾶς, πρὸ τῆς Εὐβοίας δεδουλωμένης. ἐκέρδανας 

ἂν τὸ μέγιστον κέρδος, ἐξῆλθες ἂν ἐκ τοῦ ζῆν ἀθέα-

τος χαλεπῶν τοσούτων ἀτυχημάτων. σὺ δὲ διὰ πάντων

ἔμεινας φιλοψυχῶν. ἄνανδρος ὧς ἀληθῶς ἦσθα καὶ

δειλός. βραδέως ἀποθνήσκεις. οὐκ ἤρκεσέ σοι τὴν

παλαιὰν ἐκείνην πολιτείαν <καταλυομένην> a ἰδεῖν, ἀλλ’ 

εἰς τοῦτο περιέστησας Ἀθηναίων τὴν τύχην ὥστε

προστεθῆναι καὶ Βοιωτίαν τοῖς προτέροις δυστυχήμασι.

τειχίζει τὴν Ἐλάτειαν Φίλιππος. ἀμέλει, τὸ χωρίον

ἐστὶ Φωκικόν. ἐπὶ Θήβας πάρεστι. βοιωτιάζεις. ἀπολ-

λύσθωσαν Θηβαῖοι μετὰ Φωκέων, Ἀθηναῖοι δὲ ἔνδον 

ἀκουέτωσαν τὰ δεινὰ μᾶλλον ἢ θεασάσθωσαν. ἀλλὰ

φοβῇ καὶ δέδοικας μὴ μέχρι τῆς Ἀττικῆς ἔλθῃ Φίλιπ-

πος. τί θαυμαστόν; καὶ γὰρ Λακεδαιμονίους πολιορ-

κοῦντας ἠνέγκαμεν τὸ πρότερον. οὐκ ἔστιν Ἀρχιδάμου

 5 cf. p. 329,12 8 [Dem.] epit. p. 1397, 27 Ι Plat. Gorg.

p. 522 E 13 cf. ad p. 281,3. Dem. Phil. II p. 69,18

14 Aesohin. fals. leg. § 106 p. 42, 5 19 Thuc. II 14 sq. 

 1 ὁρᾶν scripsi e Li ὁρᾶς HVMatMon Re | post λυπῇ

comma posui punctum libri Re 4 ἐχρῆν scripsi οἷον ἦν libri

Re | τῆς scripsi e Li τῶν HVMatMon τῆς τῶν Re

10 καταλυομένην ante ἰδεῖν inserui coll Dem. p. 196, 12, ἀπο-

λομένην Iacobs Schulz 58, ὀλλυμένην vel ἀπολλυμένην Lect 151

Rev 425 post ἰδεῖν om libri Re 12 δυστυχήμασι scripsi

auctore Iacobsio App Pors 330 Lect 151 Rev 426 Schulz 58

διηγήμασι libri Re 13 φιλίππου MatMon 14 ἀπολλύσθω-

σαν reposui e libris cum Iacobsio Schulz 58 ἀπολλύτωσαν Re 

 16 ἢ inserui ex HVMatLi cum Sinteni om Mon Re

19 ἠνέγκαμεν τὸ πρότερον. οὐκ scripsi ex HVMatLi cum Ia-

cobsio Schulz 58 ἠνέγκαμεν τὸ πρότερον οὐκ Mon Re 



 

Φίλιππος χαλεπώτερος. ἀλλὰ δεῖ τὸν στρατὸν ἐξαγα-

γεῖν. ἔασον καλλιερήσασθαι τῇ πόλει, βραδῦναι, μελ-

λῆσαι, παρασκευάσασθαι, δεηθῆναι τῶν συμμάχων,

μετὰ κοινοῦ συνεδρίου τῶν Ἑλλήνων τὸν πόλεμον

 ποιήσασθαι, πέμψαι παρὰ τὸν Πύθιον, ἐρωτῆσαι τί

συμβουλεύει πράττειν Ἀθναίοις, οὐ γὰρ συνεβούλευσεν

ἡμῖν ἐπὶ τῶν Μηδικῶν ἃ δεῖ πράττειν, ἀλλ’ ἔδει

καινοῦ χρησμοῦ τινος συμβούλους ποιήσασθαι τοὺς

θεούς, εἰ δεῖ τὴν πόλιν ἐλευθέραν εἶναι. 20. Δι’ ἐμὲ ἡ πόλις ἐδυστύχησε, δι’ ἐμέ, ὁμολογῶ,

δυστυχίαν μεγίστην. ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων ἀπάντων

 R IV 823 | ἐπὶ Χαιρωνείας παρετάξατο μόνη. καὶ γὰρ Θε-

μιστοκλῆς ἥμαρτε τὸ πρότερον ἐκλιπεῖν πείσας Ἀθη-

ναίους τὴν πόλιν. σὺ δὲ οὐδὲ τοῦτο τὸ παράδειγμα

 ἐφοβήθης, ἀλλὰ τοσούτους στρατιώτας εἰς Βοιωτίαν

ἀπέστειλας. οὐκοῦν εἰκότως ἐδυστυχήσαμεν; τίς ἂν

ἐνέγκαι θέαν νεκρῶν χιλίων; τίς ἂν ἐνέγκαι δισχιλίων

αἰχμαλώτων συμφοράν; οἱ μὲν τεθνήκασιν οἱ δὲ οἰ-

κοῦσι τὸ Φιλίππου δεσμωτήριον. εὐτυχέστεροι δέ γε

 7 cf. ad p. 298,17 8 Her. VII 140 sq. 9 Aeschin. Ctes.

§ 130 sq. 12 Her. VII 143 17 cf. ad p. 299, 1 

 1 στρατὸν scripsi e Li στρατηγὸν HVMatMon Re

2 καλλιερήσασθαι scripsi ex HVMatMon καλλιεργίσασθαι Mon

καλλιερῆσαι Re | μελῆσαι HMatMonLi 5 περὶ Li 8 καὶ

ante συμβούλους HVMatMon Re delevi 9 εἰ δεῖ scripsi

auctore Iacobsio App Pors 330 Lect 151 Rev 425 Schulz 58

ἔδει libri Re Ι τὴν inserui e Li om HVMatMon Re

10 ἐδυστύχησεν Mat 12 ὑπὲρ HV sed in hoc ἐπὶ suprascr

m 2, Mat (??)ρ Mon 16 οὐκοῦν scripsi cum Iacobsio App

Pors 330 Lect 151 Rev 425 et Sinteni οὐκ ἂν libri Re οὐκ

ἆρα Iacobs Schulz 58 | signum interrogationis posui ex Η cum

Iacobsio colon Li punctum V MatMon Re 17 ἐνέγκαι(1 et 2)

scripsi ἐνέγκῃ libri Re 



 

οἱ τετελευτηκότες. μακαρίζω τούτους μᾶλλον τῆς τε-

λευτῆς. νικῶντες τεθνήκασιν ἐλευθέροις σώμασιν. οὐκ

εἶδον Φίλιππον νενικηκότα, οὐκ εἶδον τὴν πόλιν ἡτ-

τωμένην. καὶ ταῖς μὲν ψυχαῖς ἐκράτησαν, τοῖς σώμασι

δὲ ἀπεῖπον. ἐπὶ τούτῳ ἔζησας, ὦ Δημόσθενες, ἔνα 

λέγῃς ἐπιταφίους τῶν ἀποθανόντων, ἔνα σεμνύνῃς

τὴν ἀρετὴν τῶν κειμένων. οὐχ ἱκανὰ ταῦτα προσαγ-

γελίᾳ, οὐ μέγιστα τὰ ἐγκλήματα, οὐ μυρίων θανάτων

ἄξια; 22. Ἀλλ’ ὄρα λοιπὸν καὶ τὸ κεφάλαιον τῶν σῶν 

ἀτυχημάτων. πέμπει Φίλιππος Ἀθηναίοις ἐπιτάγματα

δεινὰ καὶ χαλεπά. οὐ τριήρεις αἰτεῖ νῦν, οἰστὸν γὰρ

<ἂν> a ἦν τὸ δεινόν, οὐδὲ τείχη καθελεῖν, ἀλλ’

δημαγωγοὺς τῆς πόλεως, τὴν παρρησίαν τῶν Ἀθηναίων,

τὴν ἐκκλησίαν, τὸ βῆμα. ἁρπάζει τὴν παρρησίαν οἰκου- 

μένων Ἀθηνῶν καί φησι· λεγέτω μηδείς, δημαγω-

γείτω μηδείς. ἄφωνος ὁ δῆμος ἔστω. καὶ τούτων

ἀνέχεσθε ὑμεῖς, τί γὰρ ὀκνήσω καὶ ὑμῖν ἐπιτιμῆσαι

ἄνθρωπος μέλλων ἀποθανεῖν;