IX. Μετὰ τὰ ἐν Σαλαμῖνι ἀναλαμβάνειν ἀξιοῖ Νεο-

κλῆς τὸν Θεμιστοκλέα, ὁ δὲ ἀντιλέγει. Ὁ Νεοκλῆς. ἄνδρες δικασταί, ἀποδίδωσί μοι τὰ κατωρ- RIV 374 

θωμένα τὸν υἱὸν καὶ πάλιν βούλομαι ψήφῳ καλεῖσθαι 

Θεμιστοκλέους πατήρ. καὶ βραχέος μὲν ᾤμην δεήσειν

μοι πρὸς τοῦτο λόγου καὶ τοσούτου μόνον ὅτι τὸν

παῖδα πρὸς τὸν κλῆρον εἰσάγω· ἐπειδὴ δὲ φεύγει

με Θεμιστοκλῆς καὶ τὴν περὶ ταῦτα χάριν οὔτε λαβεῖν

οὔτε δοῦναι βούλεται καθάπερ ἠδικημένος τι παρ’ 

ἡμῶν, ἐὰν ἐπιδείξω αὐτὸν τὰ μέγιστα δι’ αὐτῶν ὧν

ἠδικῆσθαι νομίζει κεκερδακότα, ὑμεῖς ἡμῖν ἀμφοτέροις, ὦ

 Cr = Codex Hierosolymitanus Sanctae Crucis 57 

 C = Chisianus R VI 43 

 Ma = Matritensis 4679 (N-49) 

 B = Barberinus II 41 

 L = Laurentianus LVII 23 

 Ι = Hierosolymitanus S. Sepulcri 79 

 Lau = Laurentianus LIX 30 

 1 Μελέτη πραγματική. θεωρία ante Μετὰ edd om Ubri

sed πραγματική in marg L | Μετὰ — 2 ἀντιλέγει] inser Lau 2

Νεοκλῆς — ἀποκηρύξας πρότερον θεμιστοκλέα — καὶ πατὴρ εἷναι

τούτου — ἀξιοῖ. I cf. supra p. 452 3 Ὁ Νεοκλῆς om C

μελετῶμεν τὸν νεοκλέα I 4 ἀποδίδωσί — 5 υἱόν citat prae-

missis verbis Λιβάνιος ἐν τῇ τοῦ Νεοκλέους μελέτη Thomas M.

p. 204,12 s. V. κατορθῶσαι ἐπὶ πολέμου καὶ τῶν τοιούτων·

κατόρθωμα δὲ οὐκέτι, εἰ καὶ Ἀριστείδης ἅπαξ, ἀλλ’ ἀντὶ τούτου

κατωρθωμένον λέγε. | κατορθώματα I 6 μὴ Ma sed καὶ su-

prascr m 2 7 τοσούτου scripsi τοσοῦτον libri edd 8 αὖθις

ante εἰσάγω inser I 2 | ἐπειδὴ scripsi e CBILau ἐπεὶ MaL edd

| δὴ Ι 9 με om ILau | Θεμιστοκλῆς praemisso κείμενον in

marg L2 11 ἐὰν — 12 ὑμεῖς in marg L | ἐὰν om C | δὲ post

ἐπιδείξω Ma 12 ἠδικῆσθαι om ILau | νομίζει in marg L 2

κεκερδακότα B sed post α(1) ras 1 litt γ?) κεκερδηκότα C cf.

p. 206, 9; t. III 93, 20 | δὲ post ὑμεῖς C 



 

ἄνδρες δικασταί, βοηθήσατε, τούτῳ μὲν τὸ μηκέτ’ ἔξω τῶν

πατρῴων εἶναι παρέχοντες, ἐμοὶ δὲ τὸ τούτῳ συνοικεῖν. 2. Ἐνόμιζον μὲν οὖν, ὦ ἄνδρες δικασταί, τοῦ

Μήδου πεφευγότος αὐτόν μοι προσελθόντα Θεμιστο-

 κλέα καὶ τὴν δεξιὰν ἐμβαλόντα μεμνήσεσθαί τε τῆς

οἰκίας καὶ ταῦτα ἀξιώσειν ἔχειν ἐφ’ ἃ καλεῖται νῦν

παρ’ ἡμῶν, καὶ γὰρ εἰ πολλὰ καὶ μεγάλα αὐτῷ καὶ

κρείττονα ἐλπίδος τὰ πεπραγμένα, ἀλλ’ οὐδὲν αὐτὸν

τῶν πάντων ἡγούμην ἀποστήσειν τῆς πρὸς τὸν οἶκον

 τὸν πατρῷον εὐνοίας· ἐπειδὴ δὲ αὐτοῦ μου προσιόντος

καὶ δεομένου τῶν ἐμῶν εἶναι δεσπότην οὐ προσδέχεται

τοὺς λόγους, ἀλλ’ ἀποπηδᾷ καὶ καταφρονεῖ καὶ τἀς

δεήσεις ἀτιμάζει, πεισθήτω παρ’ ὑμῶν εἶξαι καὶ συγχω-

 RIV 375 ρῆσαι τῷ πατρὶ καὶ μὴ διαβαλλέτω τὴν ἐκ | τοῦ

 πολέμου λαμπρότητα τῇ πρὸς ἐμὲ χαλεπότητι. 3. Τῇ’ μὲν οὖν δόξῃ καὶ τῇ δεινότητι χαίρω Θεμι-

στοκλέους, τί γὰρ ἂν ἥδιον γένοιτο πατρὶ τοῦ τηλι-

καῦτα μὲν αὐτῷ δεδυνῆσθαι τὸν υἱόν, ἐπαίνων δὲ

πανταχοῦ τῆς οἰκουμένης τυγχάνειν, αὐτὰ δὲ ταῦτα

 οἷς εὐφραίνομαι μεγάλα μοι πρὸς τὴν παροῦσαν σπου-

δὴν ἐναντιώματα γίγνεται· δέος γάρ ἐστιν, ὦ ἄνδρες

 1 μηκέτι C 2 τὸ om C 5 ἐμβαλόντα scripsi auctore Co-

beto Coll 292 coU t. II p. 300, 15 συμβαλόντα libri edd | μεμνή-

σεσθαι scripsi e L cum Gasda et Cobeto μεμνῆσθαι reliqui libri

edd | τε τῆς] τῆς τε Ma | ante τῆς ras 2 litt et τῆς in ras L2 

 10 ἐπειδὴ δὲ L sed ἡ δὲ in ras m 2 | αὐτῶ Ma 11 δεσπότην

Ma sed ἡ in ras m 5 | οὐ in ras L2 12 ἀποπέμπεται C | καὶ(2)

inserui e CMaB om reliqui libri edd 13 καὶ ante ἀτιμάζει

L sed del m 2, Lau edd delevi 14 διαβαλλέτω I sed μετα-

βαλλέτω suprascr rubr διαβαλέτω Ma διαμελέτω C 15 τῇ

inser Ma 5 16 τῇ inser Ma 5 | μὲν om Ma | δόξη I sed τῆ

ἀπὸ τοῦ πολέμου suprascr m 2 | δεινότητι I sed φρονήσει suprascr

m2 17 τοῦ om Ma 18 αὐτοῦ? 19 ante ταῦτα ras 3 litt

L 20 μεγάλα Ma sed in μέγα corr m 5 21 ἐναντίωμα Ma

γίγνεται CI | δέος — 461, 1 παραχθέντες citat praemissis verbis 



 

δικασταί, μὴ τὰ μὲν τῇ σοφίᾳ τῇ τούτου παραχθέντες,

τὰ δὲ τὴν δόξαν τὴν ἀπὸ τῶν ἀγώνων αἰσχυνθέντες

τὴν Θεμιστοκλέους ἄδικον φιλονεικίαν ἰσχυροτέραν ὧν

ἡμεῖς παρεχόμεθα δικαίων ποιήσησθε. οὐ μὴν ἀλλ’

εἰ ἐμοὶ μὲν ταῦτα ἥδιστα, τούτῳ δὲ ἐγίγνετο βλαβερά, 

λόγον ἂν εἶχεν ὑμῖν ἡ πρὸς τὸν εὐεργέτην χάρις·

ἐπειδὴ δὲ οἷς ἂν αὐτὸς ἡσθείην, ταῦτα τούτῳ λυσιτε-

λοῦντα φανήσεται, μὴ κατὰ Θεμιστοκλέους, ὦ ἄνδρες

Ἀθηναῖοι, τιμήσητε τὴν Θεμιστοκλέους δόξαν μηδὲ

θῆσθε ψῆφον ᾗ νῦν οὗτος ἡσθεὶς μετὰ ταῦτα μέμψε- 

τᾶι. ὁ μὲν οὖν ἀνὴρ θυμοῦ μεστός, ὡς ὁρᾶτε, καὶ

δυσχεραίνει μου τὸν λόγον, ἀκουσάτω δὲ ὅμως διὰ

τέλους καὶ τοῦτο ὑπομεινάτω καὶ τάχα ἔσται πρᾳότερος.

καλείτω δὲ τὸν λόγον, εἰ μὲν βούλεται, νουθεσίαν, εἰ

δ’ ἐθέλει ἥδιον, ἀπολογίαν. παραιτοῦμαι δὲ αὐτόν, ἐὰν 

ἀναγκασθῶ μνησθῆναί τινος ὧν οὐκ ἂν ἠβουλόμην, τῶν

ἀναγκασάντων ἡγεῖσθαι τὰ ῥήματα. 6. Ἐποιησάμην, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῦτον ἐκ

 4 Plat. apol. p. 20 D; Phaed. p. 87 B; Parm. p. 128 B 18 cf.

p. 487,15. Plut. Them. 1, 1. Val. Max. VI9 ext. 2. Ael. var. hist. XII 43 

 ὧς καὶ Λιβάνιος Lacapenus cod. Mosq. fol. 30 s. v. παράγει τὸ

φενακίζει καὶ ἐξαπατᾶ 

 1 τῇ τούτου σοφίᾳ Lacap 4 παρεχόμεθα δικαίων reposui e

libris παρέχομεν edd ποιήσασθε Ma ποιήσητε I 5 μὲν ante

ἐμοὶ libri edd delevi auctore Sinteni | μὲν om MaI | ἐγίνετο C

Lau γίνεται I 6 λογισμὸν I 7 ἡσθείην Lau sed ν del se-

quente τ vocis ταῦτα ἡσθείη CMa sed in hoc ν add m 5 9 μὴ

δὲ BLILau 10 θῆσθε scripsi e CMaB coll t. II 64, 3; IV 104, 2;

269,16 θῆτε LILau edd | ᾖ — 11 ὁρᾶτε in Ma detrita et μετὰ —

ὁρᾶτε in marg add m 2 | μέμψεται reposui e libris sed μέμφεται in

marg Ma 2, ut coni Re μέμφεται edd 12 ἀκουέτω I 15 δ’

ἐθέλει scripsi eC δὲ θέλει BLlLau edd sed θέλει delendum coni

Re δὲ βούλεται ἥδιστον Ma 16 ἐβουλόμην CLau 11 ἀν-

αγκασάντων L sed σὰ in ras m 2 ἀναγκασόντων CI ἀναγκαζόντων

Lau 18 διήγησις in marg I 



 

γυναικὸς ἧς ἐδόκει τῇ Τύχῃ κἀκείνην τε, ὥσπερ ὑμῶν

ἕκαστος ἢν ἔχει κατὰ τοὺς νόμους ἔστεργον καὶ τοῦ-

τον ἔτρεφον, ὥσπερ ὑμεῖς τοὺς ὑμετέρους αὐτῶν, τά

τε ἄλλα καὶ παρὰ τοὺς διδασκάλους ἔπεμπον εἰδὸς

 ὅτι μέγα ταῖς ψυχαῖς ἡ παίδευσις ἀγαθόν. ἐνταῦθα

οὗτος ἰσχὺν μὲν φύσεως ἐδείκνυ καὶ πολὺ ταύτῃ

παρῄει τοὺς συμφοιτῶντας, ἐπείθετο δὲ οὐ πάντα τοῖς

ἄγουσιν, ἀλλ’ αὑτὸν ἐν τοῖς πολλοῖς ἐποίει κύριον καὶ

RIV 376 πρὸς τὰς ὁρμὰς | τῆς γνώμης αἰ τῶν παραινούν-

 τῶν ἐπῳδαὶ μικρὸν ἴσχυον. εἰς ἃ βλέπων τις τῶν δι-

δασκάλων οὗτος ὁ νέος, πολλάκις ἔφη, ποτέροις

μὲν αὑτὸν δώσει τῶν ἔργων, εἴτε τοῖς χείροσιν

εἴτε τοῖς ἀμείνοσιν, οὐκ ἂν εἴη προειπεῖν. ὁπο-

τέρωσε δ’ ἂν ἀποκλίνῃ, μέγα τι ποιῶν ἐν ἐκεί-

 νῷ φανεῖται. καὶ οὐκ ἐψεύσατο. ὁρᾶτε γοῦν ἡλίκους

ὑμῖν ἔλυσε φόβους. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὕστεροι, τότε

δέ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πολλὰ τούτου πράττοντος ἐφ’

οἷς ὑπὸ τῶν φίλων ἐνεκαλούμην ἐγώ, παρ’ ἐμοῦ γὰρ

ἡγοῦντο δεδόσθαι τὴν ἐξουσίαν, ἔλεγον πρὸς τοῦτον·

 ὦ παῖ, παῦσαι τούτων τῶν ἔργων ἃ τοὺς μὲν

ἐπιτηδείους ἡμῖν ἀνιᾷ, τοὺς δὲ δυσμενεῖς εὐ-

φραίνει. κράτει τῶν ἡδονῶν αἷς ἀκολουθεῖ

ψόγος. μέγα φρονοῦσιν οἱ τῶν ἄλλων πατέρες

 5 Plut. Them. 2, 1 10 cf. p. 488, 8 sq.; 496, 18. Plut. Them. 2, 2 

 1 τῇ inaerui e libris om edd 2 τοὺς inserui e CBL

om reliqui libri sed verba usque ad τοῦτον in Ma detrita, edd 

 3 αὑτῶν CI sed in hoc ’e’ corr m 2 4 παρὰ reposui e

libris sed in Ma detrita et in L utrumque ἁ in ras m 2 περὶ

edd sed „lege παρὰ aut πρὸς“ Re 11 πολλάκις ἔφη scripsi

eCMaBILau ἔφη πολλάκις L edd 12 ἐπιδώσει I 14 ὑπο-

κλίνη I | τί C 15 15 καὶ om Md | γὰρ C 16 ὑμῖν scripsi e

CBILau ἡμῖν MaL edd 18 τὸν φίλον Ma 19 ἡγεῖτο C

I ἂν post ἔλεγον CMaLILau edd delevi 21 ὑμῖν Ma 



 

ἐπὶ τοῖς υἱέσιν, ἐγὼ δὲ ἐρυθριῶ. καὶ πρὸς Δῖός,

ὦ ἄνδρες δικασταί, εἴ τι ψεύδομαι τούτων, οὗτος

αὐτὸς ὑφ’ ὑμῶν ἐρωτάσθω. φήσει γὰρ ὡς ἀκήκοε καὶ

ταῦτα καὶ ἔτι πλείω. μάτην δὲ ἄρα ἔλεγον. ἑαυτῷ γὰρ

ἠξίου προσέχειν, ἀλλ’ οὐ τῷ πατρί.