Declamatio 1 (128-133)

ὃς τὸ μὲν ἔργῳ τῳ προσέχειν οὐκ ἐκάλει κακίαν, ἠξίου δὲ μὴ τὰ τῇ φύσει δεύτερα πρὸ τῶν
ἀμεινόνων ἄγειν. ἐπειδὴ γὰρ ἐώρα πολλοὺς τοὺς μὲν [*] [*]N [*]

υἱεῖς ἐν ἴσῳ τοῖς ἀνδραπόδοις τρέφοντας καὶ οὔτε τὴν ψυχὴν παιδεύοντας οὔτε τὸ σῶμα γυμνάζοντας, παντα- χόθεν δὲ πλοῦτον ἀγείροντας ὡς μιᾶς οὔσης εἰς εὐδαι- μονίαν ἀφορμῆς, ἴνα παιδεύσειε κακῶς φρονοῦντας,
ἐπετίμα καὶ μεθίστη καὶ μετεπαίδευε παραινῶν μὴ τὰ προσήκοντα περὶ ταῦτα ἀγνοεῖν μηδ’ ἃ μὲν πλείστην ἀπαιτεῖ πρόνοιαν, περὶ ταῦτα ῥᾳθύμως ἔχειν, ἃ δ’ ἐλάττονός ἐστι λόγου, περὶ ταῦτα πονεῖν. τοῦτο δὲ ἦν εὐπορεῖν τε τοὺς αὐτοὺς βουλομένου καὶ νοῦν ἔχειν.

χωρὶς δὲ τούτων, εἰ μὲν οἷς ἀπὸ τῶν χειρῶν ὁ βίος, τούτους ἀφεῖλκεν ὅθεν ἔζων, ὥστ’ ἀνάγκην εἶναι προσαιτεῖν, τάχ’ ἂν ἠδίκει· εἰ δ’ οἷς οἰκέται πολλοί, καὶ σὺ δὲ τοῦτο ὡμολόγηκας, Ἄνυτε, πλησιάζειν Σω- κράτει λέγων οὐ τοὺς ταπεινοτάτους, πῶς ἄσπορον
ἐποίει τὴν χώραν καὶ τὴν γῆν ἀπεστέρει γεωργῶν, εἰ [*] [*]

τοῖς τοὺς ἀγροὺς κεκτημένοις καὶ τὰς περιουσίας πρὸς τῷ τῆς ψυχῆς φροντίζειν καὶ τῆς γῆς ὑπῆρχεν ἐπιμε- λεῖσθαι:

130. Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους οὐκ ἀπέτρεπεν ἔργων, αὐτῷ δὲ οὔτε χωρίον ἦν παρὰ τοῦ πατρὸς οὔτε ναῦς
τό τε ἀργύριον ὅπερ ἦν, ὡς ἴφην, ἀπολώλει καὶ [*] προσῆν τὸ ῥᾷστα φέρειν πενίαν. οὔκουν οὐδεὶς ἀνθρώ- πων, ὡς οὗτος, ἐκράτησε λιμοῦ. ὥστ’ εἰ κατὰ τὴν Σω- κράτους φύσιν οἷόν τε ἦν συστῆναι στρατόπεδον, οὐκ ἂν ἦν ἕτερον ἀληπτότερον. ποῖον μὲν γὰρ οὐ δίψος,
ποῖον δὲ οὐ θάλπος τοῖς τοιούτοις ἄλυπον: τί δ’ ἂν ἄνυδρον χωρίον οὐχ ὡς ἔν τι τῶν καταρρύτων διῆλ- θον;

τῆς ἀργίας Σωκράτους εἰλήφατε πεῖραν, ὦ Ἀθηναῖοι, τοῦτο μὲν ἐπὶ Δηλίῳ, τοῦτο δ’ αὖ ἐν Ἀμ- φιπόλει, ὅτε δὴ τῇ πρὸς ἅπαντα καρτερίᾳ τοὺς στρα-
[*] [*]

τιώτας πρὸς αὑτὸν ἐπέστρεφεν ὁμοίως νύκτωρ καὶ μεθ’ ἡμέραν. ἐῴκει γὰρ σιδηρῷ τινι. τοσοῦτον κατεγέλα τοῦ περὶ Θρᾴκην χειμῶνος. καίτοι τῇ μὲν ἀργίᾳ τὴν μαλα- κίαν, τῇ μαλακίᾳ δὲ τὸ μηδὲν τῶν τοιούτων φέρειν
ἀκολουθεῖν ἀνάγκη. ὁ δὲ τῆς τῶν ὡρῶν ὑπερβολῆς κρείττων ἦν. καὶ τῇ περὶ τὸ Δήλιον τύχῃ φεύγων μετὰ τῶν ἄλλων μόνος ἦν τοῖς πολεμίοις κἀν τῇ φυγῇ φοβερός. οὕτως ὑπὸ τῆς ἀργίας τό τε σῶμα καὶ τὴν ψυχὴν διέφθαρτο.

132. Ἔοικε δὲ Ἄνυτος ἐνεργοὺς νομίζειν τοὺς συκο- φάντας μόνους, τοὺς δὲ παιδείᾳ προσέχοντας καὶ τὴν αὑτῶν διάνοιαν ἐκκαθαίροντας οὐδὲν ἔργον πράττειν. καὶ τοὺς μὲν ἀθλητὰς οὐ κακίζει, καίτοι τί τῆς ἰσχύος αὐτῶν εἰς ἕτερον ἂν διαβαίη; τοὺς δὲ ἀντὶ τῶν σω-
μάτων τὰς ψυχὰς ἀσκοῦντας, ὧν κἂν ἄλλος ἀπολαύ- σειεν, ἀχρήστους ἀποκαλεῖ. καὶ οὐ νομίζει ὡς μέγι- [*] [*]

’στὸν ἔργον, εἰ διὰ τὰς παρὰ Σωκράτους μέμψεις [*] οἱ τὰ κοινὰ πράττοντες φροντίζοιεν ἀρετῆς.

Οὐ λέγει παριών. μετὰ πολλῶν γε Ἀθη- ναίων, δεδωκότος γε τοῦ Σόλωνος, οὐκ ἔχων φύσιν δήμῳ δυναμένην ὁμιλεῖν, ὅ καὶ τῶν ἄλλων πολλοὺς ἰδιώτας
τετήρηκεν. ἀλλ’ ἐὰν ἴδῃ νέους πρὶν ὥραν ἥκειν ἐπὶ τὸ βῆμα πηδῶντας, ἐπιλαμβάνεται, κατέχει, τοῖς κοι- νοῖς ἐμμελετᾶν οὐκ ἐᾷ. τοῦτ’ ἴδιον Σωκράτους ἔθος, ᾧ πολλάκις ἐξείλετο τὴν πόλιν κυβερνητῶν ἀπείρων. οὗτος ἀργῶν Ἀθήνησι διαγέγονεν; ἐργαζόμενος μὲν οὖν
τὰ πάντων ὠφελιμώτατα, ἐξαιρούμενος δὲ ἀνεπιστημό- νων ῥητόρων τὸ πλῆθος; ἐγὼ δὲ ὅστις μὲν ἠναντίωται τοῖς βλαβεροῖς, εὐεργέτην ἡγοῦμαι τῶν οὐ γευσαμένων τῆς βλάβης· ὃν δ’ εὐεργέτην ἔξεστι προσειπεῖν, πῶς ἔτ’ ἂν ἀργόν τις καλοίη;

134. Τραπεζίτης γὰρ οὐκ ἔστι. κρείττων ἴσως [*] [*]

τῶν νέων ἡγεῖσθαι τραπεζίτης. ἀδικεῖ. σὺ δ’ ὅτι μὲν οὐκ εὐπορεῖ, μέμφῃ, τὸ δ’ ὡς πρᾳότατα τὴν πενίαν φέρειν οὐχὶ θαυμάζεις; καὶ Λακεδαιμονίους μὲν ἄριστα πολιτεύεσθαι νομίζεις οὐ φύντος αὐτόθι σοφιστοῦ,
τοῦτον δὲ μετ’ ἐκείνων πενόμενον τοῦτο καθ’ ὅ προσ- έοικεν ἐκείνοις ἀδικεῖν λέγεις;