XLIII. IIEPI ΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ. ὁ μὲν ἀμείνων καιρός, ὦ φίλοι, τοῦ νῦν R II 420 ῥηθησομένου λόγου παρελήλυθεν. ἔδει μὲν γάρ, ἡνίκα τῇδε τὸ πρῶτον ἡπτόμην τοῦ διδάσκειν, πεποιῆσθαι πρὸς ὑμᾶς γεγραμμένῳ λόγῳ ταύτην τὴν συμβουλήν, ὀλίγοις δὲ χρησάμενος ῥήμασιν οὐ πείσας ἀπέστην τοῦ καὶ μᾶλλον φροντίσαι καὶ συνθεὶς τὴν παραίνεσιν ἐνεγκεῖν. μεμφόμενος δὴ τὸ μὴ πάλαι τοῦτο πεποι- ηκέναι ποιήσων ἥκω τὸ μὴ γεγενημένον. βουλοίμην δ’ ἂν ὑμᾶς τῷ πεισθῆναι τιμῆσαί μοι τὸν λόγον, ἄλλως θ’ ὅτε κοινὸν ἐμοῦ τε καὶ τῶν τὸν λόγον έπαινεσο- C = Codex Chisianus Α = Monacensis gr. 483 (Augustanus) Ρ = Palatinus gr. 282 Ι = Marcianus append. XCI 2 Β = Barberinus II 41 Va = Vaticanus gr. 81 Par = Parisinus gr. 583 V = Vindobonensis phil. gr. XCIII 1 (??) ante περὶ C sed νς in ras in marg, A, τοῦ αὐτοῦ V λόγος τριακοστὸς πέμπτος post συνθηκῶν V rubr ἕκτος infra πέμπτος post r) λόγος λη΄ in marg Ι3 μβ in marg Β rubr 4 τοπρῶτον V 5 συμβολήν coni Mor ed 1614 ρ. 32 6 λόγοις Re 9 πονήσων Ι | „malim τὸ μὴ τότε γεγενημένον“ Re 11 θ’ ὅτε in marg add V2 ὅτι Ι καὶ post ὅτε inser Re delevi cf. p. a 276, 10, Iacobsium animadv. ad Libanii Socr. ρ. 1 sq. Vahlenum Herm. XXX 31 μένων τὸ κέρδος. ἐμοὶ μὲν γὰρ αἴτιοι δόξης, ὑμῖν δὲ αὐτοῖς τοῦ μεγάλων ἀπηλλάχθαι κακῶν ἔσεσθε. εἰ μὲν οὖν μὴ τὴν ἴσην ἔχων πρὸς ἕκαστον ὑμῶν εὔνοιαν εἰς τήνδε διετέλεσα τὴν ἡμέραν, ἀλλὰ τοῖς μὲν συμπράττων, τοῖς δ’ ἐναντιούμενος, εἰκότως ἂν καὶ νῦν ὑπωπτευόμην οὐ τὸ κοινῇ συμφέρον ζητεῖν, τῇ δὲ πρὸς ἐνίους χάριτι πρὸς τοῦτο ἥκειν· ἐπεὶ δὲ πολλῶν πατέρων κύριόν με ποιουμένων ἐν ταῖς ὑπὲρ διδασκάλων ἐκλογαῖς οὐδαμοῦ προκρίνας ἕτερον ἑτέρου φανήσομαι, δικαίως ἂν πιστευοίμην τήμερον ἀπὸ τοῦ πάντων ὁμοίως κήδεσθαι πρὸς τὴν τῶν οὐ δοκούντων μοι καλῶς ἔχειν ἐπανόρθωσιν ὡρμηκέναι. ὃ γὰρ ἐμὲ R II 421 μὲν οὐδὲν Ι τῷ μὴ εἶναί μοι τὸν ἀντικαθήμενον, τὰ δὲ τῶν ἄλλων ὑμῶν βέβλαφέ τε πολὺν ἤδη χρόνον καὶ εἰ μή τις ἐπισχήσει, βλάπτον οὐ στήσεται, τοῦτ’ ἄξιον ἐνταῦθα δέξασθαι τὴν τελευτήν. 3. Μάλιστα μὲν οὖν, εἰ καὶ χρηστῆς ἀπήλαυε τῆς τύχης τὰ τῶν ἡμετέρων λόγων καὶ πλεῖν ἐξ οὐρίων ὑπῆρχεν, ὥσπερ τοῖς πρὸ ἡμῶν ταῖς τῶν νέων έφεστη- κόσιν ἀγέλαις, οὓς τὸ πολλοὺς εἶναι τοὺς ἐπιθυμοῦντας μανθάνειν εὐδαίμονας ἐποίει, καὶ τότε μὲν ἂν εἰκὸς ἦν σκοπεῖν, ὅπως μηδὲν μηδαμόθεν ἔσται τὸ ζημιῶσον· νῦν δέ, ὡς ὁρᾶτε, βαπτιζομένου τοῦ πράγματος καὶ πάντων ἐπ’ αὐτὸ κεκινημένων τῶν πνευμάτων οὐδ’ εἰ σφόδρα βούλοισθε, κακῶς ἔξεστι φρονεῖν καὶ προστι- 17 cf. t. Ι 81,14 18 cf. t. Ι 358,13; II 126,17 2 δ’ Re 4 τοῖς Ρ 5 δὲ Γα edd 6 κοινὴ ΡΙΒ 7 πρὸς (2)] εἰς Ι 8 πραγμάτων Mor 12 γρ κακῶς in marg Mor 13 τὸ Mor 15 βλάπτειν Mor sed γρ βλάπτων in marg 17 οὖν in ras V2 Ι ἀπέλαυε VaVRe 18 τύχης τὰ τῶν in ras 6 fere litt V2 Ι ἡμετέρων V sed ἡ in ras m2 Ι ἐξουρίων Ρ 24 αὐτῶ Ι θἐναι τοῖς ἀναγκαίοις ἑκούσιον ζημίαν. ἴστε γάρ, ὡς ὁ παρὼν οὑτοσὶ καιρὸς ἃ μὲν ἦν τῶν ἡμετέρων λόγων, τοῖς ἑτέροις ἔδωκε, τὰ δὲ ἐκείνων ἐπὶ τουτουσὶ μετήνεγκε μᾶλλον μὲν ἀγαπᾶσθαι ποιήσας τοὺς ἧττον θαυμαζομένους, ἦττον δ’ αὖ τοὺς μᾶλλον, μᾶλλον δὲ τοὺς μὲν χορηγοὺς ἁπάντων ἀγαθῶν νομίζεσθαι ποι- ήσας, τοὺς δ’ Ι οὐδὲν ἄλλο πλὴν ὕθλον καὶ πόνων R II 422 καὶ πενίας ἀφορμήν. ἐντεῦθεν ἀγωγαὶ συχναὶ νέων καὶ πλοῖα πλοῦν ἕνα τὸν ἐπὶ ώμης φερόμενα κρότος τε τῶν κομιζομένων παιδαρίων ἐπὶ ταῖς μελλούσαις ἐλπίσιν. αἱ δέ εἰσιν ἀρχή, δυναστεία, γάμος, ἐν βασι- λείοις διατριβαί, τὸ διαλέγεσθαι βασιλεῖ. καὶ κομιδῆ μὲν ὀλίγοις ὁ πλοῦς ἐκεῖνος ἐλυσιτέλησεν, ὡς τοῖς γε πλείοσι πρὸς τῷ μηδὲν ἐνεγκεῖν παρείλετό τι καὶ τοῦ φρονεῖν. ὅμως δ’ ἕλκονταί τε καὶ προσδοκῶσι, καὶ τὸ οὔπω κτηθὲν ἔχεται καὶ τῷ μὲν ἐλάττονι τὸ πρᾶγμα κρίνεται, τῷ πλείονι δὲ οὐ δοκιμάζεται. τοιαῦτα τῷ δαίμονι δέδοκται περὶ ἐκατέρων τῶν λόγων. διὰ ταῦτα λύπην ἐκ τῶν διδασκαλείων οἴκαδε κομίζομεν πλὴν τοῦ καταβοῆσαι τοῦ καιροῦ ποιεῖν οὐδὲν ἔχοντες. 6. Ἀλλὰ τοῦτο μὲν ἀτύχημα καὶ τῆς αἰτίας ἐκτὸς ἡμεῖς, ἀφ’ ἦς τὰ εἰρημένα· περὶ δὲ τῶν ἀποστάσεων 3 cf. p. a 281,9 sq. 9 cf. p. a 283,3; t, II 537,14 et 541,15 R 1 ταῖς ἀναγκαίαις coni Re at cf. p. a 199, 14 6 τους ἁπάντων τῶν ἀγαθῶν Ι 7 τούς Ρ sed in ras m2, Β Ι δὲ Re οὐδὲν Β sed δὲν add m2 Ι ὕθλου καὶ πόνου coni Mor Ι καὶ πόνον in marg A πόνων καὶ om IV πόνων scripsi auctore Re πόνον reliqui libri edd 8 „malim ἀναγωγαὶ“ Re fortasse rece cf. t. II 71, 2 9 κράτος Mor 10 μεγίσταις Β num μεγάλαις ut p. a 281, 22? 12 κομιδῆι Α 13 γε] μὲν 14 τοῦ] τὸ Mor 19 διδασκάλων Mor sed διδασκαλείων coni 22 ὑφ’ coni Mor αἷς γέγονε τὸ διδάσκειν πονηρότερον, τίνα ἀνθ’ ὑμῶν αὐτῶν αἰτιάσεσθε; ἢ μικρὰν ἀθυμίαν ταύτας ἔχειν R II 423 φήσετε; Ι οὐ δεδηγμένος ἀπέρχεταί τις τὴν καρ- δίαν, εἰ ὁ χθὲς μαθητὴς σήμερον ἑτέρου γεγένηται; οὐκ ἀηδὲς ἄριστον; οὐκ ἀπορία δείλης; οὐ πικρὸν τὸ δεῖπνον; οὐ τὸ πλέον τῆς νυκτὸς ἐν ἀγρυπνίᾳ; οὐ τῆς ὑστεραίας μισεῖται μὲν ὁ θρόνος, ἐχθρὸν δὲ τὸ τῶν λόγων χωρίον, ὕποπτον δὲ τὸ μένον ἔτι, θρασὺς δὲ ὁ ἀποστὰς ἀπαντῶν ἐξεπίτηδες σὺν ὕβρει τῷ τέως διδασκάλῳ, πάντων ἐπιλελησμένος, ἐκβαλὼν μὲν τῶν ὀμμάτων τὴν ὀφειλομένην αἰδῶ, μεστὸν δὲ αὑτὸν πεποιηκὼς τῆς εἰς ἐκεῖνον ἀσελγείας, ἀπὸ παντὸς ἔργου τε καὶ σχήματος ἀνιᾶσαι προθυμούμενος, κεκραγώς, εἰ μισθοῦ τις μνησθείη, τὸ καὶ τὸν χρόνον αὑτῷ τηνάλλως ἀνηλῶσθαι καὶ μηδὲν εἰδέναι καὶ μηδὲν ἀκηκοέναι καὶ βραδέως ἀφεστάναι καὶ χρῆναι πάλαι τοῦτο πεποιηκέναι καὶ μισθὸν ἀμαθίας οὐ νενομίσθαι. τὰς αὐτὰς δὲ καὶ πρὸς πατέρας φωνὰς ὁ πατὴρ ἀφίησι, ψευδόμενοι μὲν ἀμφότεροι, ὅ τε παῖς ὅ τε πατήρ, λέγειν δὲ ὅμως τολμῶντες, ὅπως μὴ κακοὶ περὶ τὸν μισθὸν εἶναι δοκοῖεν. ὁ δὲ ἀποπνίγεται τὸ πλῆθος τῶν πόνων Ι R II 424 οὓς ἐπόνησεν ἐννοῶν καὶ ὡς εἰς ἀχαρίστου ψυχὴν 3 Arist. Ach. 1 14 cf. p. a 204,9 sq. 2 ἔχειν ταύτας Ι num παρέχειν? 4 τήμερον Re γεγέ- νηται scripsi e CP sed in hoc γε antep m3, IV cum Cobeto Coll. 135 γένηται reliqui libri sed et νη in ras Β2, edd 9 γρ ἀναστὰς ἁπασῶν in marg Mor Ι σὺν ὕβρει om V 12 εἰς om Ι | ἐκείνων Ι 13 ἀνιᾶσαι ΑΡ sed in hoc eras et m2, IB VaV edd 14 „videtur potius legendum τὸ καὶ τὸ τὸν χρόνον χρόνον clamat hoc illud. e. c. sibi tempus periisse“ a Re τὸ <χρυσίον> α καὶ ? Ι αὑτῷ scripsi αὐτῷ libri edd Ι τηνάλως 19 δ’ edd 22 ἐπόνησεν Ρ sed η in ras m2 ἐπόνεσεν Α οἰοδομῶν οὐκ ᾔδει. μισθοῦ τοίνυν μεμνημένος μὲν εἰς τοιαῦτα ἐμπίπτει, φόβῳ δὲ τούτων σιωπῶν ἀλγεῖ τῷ μηδὲ λέγειν ἔχειν, ἐκ δὲ τούτων καθέζοιτ’ ἂν αὑτὸν ἐσθίων. ἐπὶ βιβλίον δὲ καὶ τὴν ἐκεῖθεν τροφὴν ἢ οὐχ ἧκεν ἢ μάτην οὐκ ἔχων τεῖναι τὸν νοῦν ἀκριβῶς εἰς τὸ κέρδος. γίγνεται οὖν ἐντεῦθεν φαυλότερος. οὕτω πρὸς τῇ τοῦ μισθοῦ στερήσει καὶ τὸ χείρω γίγνεσθαι τὴν διάνοιαν ἔστι. 8. Παλαιὸν μὲν οὖν τι τοῦτο τὸ τῶν ἀποστάσεων, ἀλλ’ ὅσον γε νῦν, οὐδεπώποτε συμβάν. δύο ἢ τρεῖς 10 ἐπὶ τῆς ἐμῆς οἶδα νεότητος τοῦτο πεποιηκότας οὐ καλὴν δόξαν ἐκ τῆς ἀποστάσεως λαβόντας, ὅθεν αὐτοῖς καὶ σπάνις ἐπιτηδείων τε καὶ φίλων. ὁ γὰρ περὶ τὸν αὑτοῦ διδάσκαλον ἄπιστον αὑτὸν ἐπιδείξας προὔλεγεν ἅπασιν, ὡς οὐκ οἶδε φιλεῖν. τὸ πάλαι μὲν οὖν μικρόν τι, τὸ δὲ νῦν τοῦτο πολύ· μικροῦ γὰρ ἰσάριθμοι ταῖς ἡμέραις αἰ ἀποστάσεις. καὶ τοὺς αὐτοὺς εὕροις ἂν διὰ πάντων ἥκοντας, ἕως ἦλθον ἐπ’ ἐκεῖνον ἀφ’ ὅτου πρῶτον ἀπέστησαν. καὶ δευτέρα περίοδος καὶ τρίτη. καὶ περὶ ἕκαστον τῶν διδασκάλων πολλάκις ἀμφότερα, ὁ μὲν ὡς ἕτερον ἀπῆλθε νέος, ὁ δ’ ἦλθεν ἄλλον ἀφείς. οἱ δὲ μείναντες διὰ τέλους οὐκ ἄνευ τοῦ τὴν ἴσην 3 ep. 833. t Ι 396,14. Ar. Vesp. 286 1 μὲν om Ι 2 ἐκπίπτει Mor Ι ἀλγεῖ δὲ Ι 3 μὴ δὲ ΑΡΒV 4 βιβλίων Ι 5 “fort. ἀκριβῶς, ἀνθελκόμενον εἰς“ Re 6 γίνεται V Ι φαυλότερος ὅτῳ Re Anim 8 γίνεσθαι V 10 οὐδέπω ποτὲ CAIV 13 ὃ Ι | γὰρ om Ι 14 αὐτοῦ Ι αὐτὸν V Ι αὐτὸν Ι 15 οἶδε Β sed ι et ε in ras m2 16 post τι lacuna 3—4 a litt V 17 εὕρης C 18 ἀφότου Β 19 πρώ- του Re 20 ἀμφότεραι Μor 12 ὁ (2)] ὃ Α ὅ PIBV | δὲ edd 22 διατἐλους APBV παρασχεῖν προσδοκίαν ἔμειναν, ὡς ἄρα τὸ αὐτὸ δρά- R II 425 σουσιν, ὥστε κἀκ τῶν βελτιόνων Ι γενέσθαι τινὰ λύπην. 9. Πῶς οὖν ἂν ἕκαστος ἔχοι βεβαίως οὓς ἔχει; εἰ τὰς ἀποστάσεις συνθήκαις ἀνέλοιμεν καὶ μὴ ἐξείη τρέχειν παρὰ μὲν τούτων ὡς ἐκείνους, παρὰ δὲ νων ὡς τούτους, οἶόν τι τοῖς παίζουσι παισὶ γίγνεται περὶ τὰς γωνίας. γνώτω νέος ἅπας, ὡς ἡ διὰ τῶν ἀποστάσεων αὕτη πέπαυται τρυφή. γνώτω πατήρ, γνώτω μήτηρ, γνώτω παιδαγωγός. οἱ νῦν μέν εἰσιν ἅπαντες τῶν ἐπὶ θρόνων καθημένων δεσπόται, μένων δὲ ὧν εἶπον γνωριοῦσι σφᾶς τε αὐτοὺς κἀκεί- νους καὶ ἀντὶ τοῦ βλέπειν εἰς αὐτοὺς ἀξιοῦν τοὺς ἡγεμόνας ἀκολουθήσουσιν οἷς ἡ τοῦ δικαίου τάξις βούλεται. ἔσονται δὲ ἐνεργοὶ μὲν ἱμάντες, ἐνεργοὶ δὲ ῥάβδοι. ὡς νῦν γε παρὰ μὲν τοῖς οὐδ’ εἰσί, παρὰ δὲ τοῖς ἀφοσιοῦνται σαφῶς εἰδότων τῶν χρω- μένων, ὡς, εἰ γένοιτό τι τοσοῦτον ὁπόσον ἄξιον, ἄλλου τὸν νέον ἐποίησε. δυναμένων δὲ τοῦτο τῶν πληγῶν ταὐτὸ ποιεῖ καὶ παιδαγωγὸς οὐ θεραπευό- μενος. ἡ θεραπεία δὲ βάθρου τυχεῖν, ἀργύριον λα- βεῖν, ἑστιαθῆναι, πολλὰ ἕτερα. ἂν ταῦτα ὑπομείνῃς, ἔχεις τὸν νέον· ἂν δ’ οὐκ ἀνάσχῃ, τὴν ἀπόστασιν ἤκουσας.