PORPHYRII
IN ARISTOTELIS CATEGORIAS
EXPOSITIO PER INTERROGATIONEM
ET RESPONSIONEM ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΠΙΑΣ ed. pr. 2r 
 KATAΠΕΥΣΙΝ KAI ΑΠΟΚΡΙΣΙΝ. Ἐρώησις. Διὰ τί κατηγορίας ἐν τῇ συνηθείᾳ καλουμένης τῆς ἐν ἐγκλήματι 
πρὸς τὰς δικαιολογίας, ᾗ ἀντίκειται ἡ ἀπολογία,
 προελόμενος διδάσκειν, πῶς ἐπὶ τοῖς δικαστηρίοις τῶν ἀντιδίκων
ἀλλ᾿ ἕτερόν τι, ὅπερ οὐ παρὰ τοῖς Ἕλλησι τῷδε καλεῖται τῷ ἀνόματι, 
ξενίζειν εἵλετο εἴλετο κατηγορίας ἐπιγράψας τὸ βιβλίον; Ἀπόκρισις. Ὅτι ἡ μὲν συνήθεια τῶν προχείρων
παραστατική, περὶ τούτων καὶ τὰς δηλωτικὰς λέξεις ἐν τῇ πολλῇ χρήσει
 παρέλαβεν, οἱ δέ φιλόσοφοι τῶν τοῖς πολλοῖς ἀγνώστων πραγμάτων ἐξηγηταὶ
ὄντες καινοτέρων δεηθέντες ὀνομάτων εἰς παράστασιν τῶν ὑπ᾿ αὐτῶν 
ἐξευρεθέντων πραγμάτων ἢ αὐτοὶ ἐποίησαν λέξεις καινὰς καὶ ἀσυνήθεις
ἢ ταῖς κειμέναις κατεχρήσαντο εἰς δήλωσιν τῶν ὑπ᾿ αὐτῶν εὑρεθέντων
πραγμάτων. Ἐ. Παράστησον ἡμῖν διὰ παραδείγματος ὃ λέγεις. Ἀ. Ὁ Ἀριστοτέλης κατανοήσας, ὅτι τινὰ εἴδη, ἃ ἐπιγίνεται, ὄταν τὸ 
οἰκεῖον τέλος λάβῃ τὸ γινόμενον ἢ ὑπὸ φύσεως ἢ ὑπὸ τέχνης, ὥσπερ ὅταν
ὑπὸ τῆς φύσεως τὸ καταβληθὲν σπέρμα ζῴου κινηθὲν καὶ ἀποτελεσθέν,
φέρε ἵππος ἀποτελεῖται, ὅταν ἔμψυχον γένηται καὶ τὰ ἰδιώματα φέρῃ τοῦ
 ἐμψύχου, τὴν ψυχὴν ἐντελέχειαν προσηγόρευσεν ἀπὸ τοῦ εἰς τέλος τὸ οἰκεῖον 
ἀφικόμενον τὸ σπέρμα ἔμψυχον ἀποτελέσαι ζῷον, ὑπὸ δὲ τοῦ ἀνδριαντοποιοῦ
ὅταν ὁ χαλκὸς ἀνδριὰς γένηται, ἐντελέχειαν εἶναι τὸ εἶδος
τοῦ ἀνδριάντος τὸ περιτεθὲν ὑπὸ τοῦ τεχνίτου τῷ χαλκῷ· αὐτὸς γὰρ
ἐποίησε τὸ τῆς ἐντελεχείας ὄνομα ἐπὶ τῶν τοιούτων μὴ ὂν ἐν τῇ συνηθείᾳ. 2v 
 τὸ δὲ κεφαλωτὸν ἐπὶ ἄλλου ἐν τῇ συνηθείᾳ λεγόμενον αὐτὸς ἐπὶ τοῦ κε-
 3 ἐρώτησις post ἀπόκρισιν (2) superscripsit p: orn. M 4 πρὸς τὰς] an πρός τινα?
vide p. 56,6 et Brand. p. 33a25 κατηγορίαι δὲ λέγονται οὐχ ὥσπερ ἡ συνήθεια βούλεται τὰς
ἐπ᾿ ἐγκλήμασι δίκας οὐ Zp: oblitter. M 11 δεηθεν M 16 ἃ M: om. p (fort.
recte) 18 an κινηθῇ καὶ ἀποτελεσθῇ? 19 ἀποτελεῖται M: ἀποτελῆται p 20 τὴv
ψυχὴν ἐντελέχειαν προσηγ.] cf. Aristot. de anima II, 2 p. 412a27 sqq. 25 κεφαλωτὸν]
cf. Catog. 7 p. 7a15 

 

φαλὴν ἔχοντος καταχρῆται, οἰκειότερον λέγων τὴν κεφαλὴν κεφαλωτοῦ
κεφαλὴν ἢ ζῴου κεφαλήν· τοῦ μὲν γὰρ κεφαλὴν ἔχοντος σημεῖον τὸ κεφαλωτὸν
φαλωτὸν εἴη ἄν· κεφαλωτοῦ γὰρ κεφαλὴ διὰ τὸ μὴ πάντα τὰ ζῷα ἔχειν 
κεφαλὴν ὥσπερ ἐχῖνοι καὶ ἀκαλῆφαι καὶ ὅσα τοιαῦτα. διὸ καὶ αὐτὸς ἔφη·
 ῾ἐνίοτε καὶ ὀνοματοποιεῖν δεῖ᾿. τὸ οὖν τῆς κατηγορίας
ἐν τῇ συνηθείᾳ ἐπὶ δικαιολογίας ἐλεγκτικῆς, τῆς διὰ λόγων μηνύσεως, λαβὼν
αὐτὸς τὰς τῶν λέξεων τῶν σημαντικῶν κατὰ τῶν πραγμάτων ἀγορεύρεύσεις 
κατηγορίας προσεῖπεν. ὥστε πᾶσα ἁπλῆ λέξις σημαντικὴ ὅταν κατὰ
τοῦ σημαινομένου πράγματος ἀγορευθῆ τε καὶ λεχθῇ, λέγεται κατηγορία.
 ὄντος πράγματος τοῦδε τοῦ δεικνυμένου λίθου, οὗ ἁπτόμεθα ἢ ὃ
ὅταν εἴπωμεν ἐπ᾿ αὐτοῦ ὅτι τόδε λίθος ἐστίν, ἡ λίθος λέξις κατηγόρημά 
ἐστι· σημαίνει γὰρ τὸ τοιόνδε πρᾶγμα καὶ ἀγορεύεται κατὰ τοῦ δεικνυμένου
πράγματος λίθου. καὶ οὕτω ἐπὶ τῶν ἄλλων. Ἐ. Ἇρα οὖν Κατηγορίας μόνον ἐπέγραψε τὸ βιβλίον ἢ καὶ ὡς ἄλλοι
 Δέκα κατηγορίας; Ἀ. Οὐδαμῶς. Ἐ. Διὰ τί ἔφης οὐδαμῶς; Ἀ. Ὅτι ἄλλοι μὲν Πρὸ τῶν τοπικῶν ἐπέγραψαν, ἄλλοι δὲ Περὶ
γεῶν τοῦ ὄντος, ἄλλοι δὲ Περὶ τῶν δέκα γενῶν. Ἐ. Ἆρα οὖν ὀρθῶς ἐπέγραψαν; Ἀ. Οὐδαμῶς. Ἐ. Παράστησον οὖν καθ᾿ ἑκάστην τῶν ἐπιγραφῶν τὴν ἀτοπίαν. Ἀ. Πρὸ μὲν τῶν τοπικῶν ἀτόπως ἄν τις ἐπιγράφοι· διὰ τί γὰρ Πρὰ 
τῶν τοπικῶν, ἀλλ᾿ οὐχὶ μᾶλλον Πρὸ τῶν ἀναλυτικῶν καὶ Πρὶ τοῦ
 ἑρμηνείας οὐ γὰρ τὴν τῶν τοπικῶν διδασκαλίαν προμανθάνειν δεῖ
τῶν κατηγοριῶν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν τῶν ἀναλυτικῶν καὶ διὰ τὴν τῶν
κατηγορικῶν προτάσεων μάθησιν καὶ σχεδὸν διὰ τὰς ἄλλας πάσας μαθήσεις· 
στοιχειωδέστατον γὰρ τοῦτο καὶ εἰσαγωγικὸν εἰς πάντα τὰ μέρη
τῆς φιλοσοφίας τὸ βιβλίον. καὶ μάλιστα πρὸ τοῦ φυσικοῦ ἄν εἴη μέρους 3r 
 τῆς φιλοσοφίας ἢ πρὸ τῶν ποπικῶν· φύσεως γὰρ ἔργον
ποιὸν καὶ τὰ ὅμοια. Περὶ δὲ τῶν γενῶν τοῦ ὄντος ἢ Περὶ τῶν δέκα γενων
ουοαμως χρη επιγραφειν. Ἐ. Διὰ τί; Ἀ, Ὁτι τὰ μὲν ὄντα καὶ τὰ τούτων γένη καὶ τὰ εἴδη καὶ αἰ διαφοραὶ 
 πράγματά ἐστι καὶ οὐ ὁ δὲ Ἀριστοτέλης καταριθμησάμενος
δέκα ταῦτα, τὴν οὐσίαν, τὸ ποιόν, τὸ ποσόν, τὰ λοιπά φησιν· ῾ἕκαστον
 4 αὐτὸς ἔφη] Categ. 7 p. 7a5 5 post ἐνιότε add. δὲ p Aristot.:
ἴσως ἀναγκαῖον Aristot. 6 ἐγκλητικῆς superscr. M: ἐλεγκτικὴς M1p 8.
τοῦ p: καθ᾿ οὗ M 10 ο M: ὃν p 18 περὶ (ante τῶν γενῶν) mutavit in πρὸ
23. 25 διὰ τί γὰρ–ἑρμηνείας discipulo reddidi: ἐρώτησις αντε διὰ τί γὰρ et ἀπόκτισις post
ἑρμηνείας add. M2p 24 ante ἀναλυτικῶν add. punctis circumscr. ἄλλων
28 στοιχειοδέστατον M 30.31 οὐσία, ποιὸν] substantia, quantitas, qualitas Felic.
36 ante τὰ λοιπά add. καὶ p: οm. Μ φησιν] Categ. 4 p. 2a4 

 

τῶν εἰρημένων αὐτὸ μὲν καθ᾿ αὑτὸ οὐδεμιᾷ καταφάσει λέγεται, τῇ δὲ 
πρὸς ἄλληλα τούτων συμπλοκῇ κατάφασις γίνεται. εἰ γὰρ ἡ τούτων 
συμπλοκὴ κατάφασιν ποιεῖ, ἡ δὲ κατάφασις ἐν φωνῇ σημαντικῇ καὶ
λόγῳ ἀποφαντικῷ τὴν ὑπόστασιν ἔχει, οὐκ ἂν εἴη περὶ γενῶν τοῦ ὄντος
 ἡ πραγματεία οὐδ᾿ ὅλως περὶ πραγμάτων ᾗ πράγματα, ἀλλὰ μᾶλλον
περὶ φωνῶν σημαντικῶν τῶν πραγμάτων· οὐ γὰρ ἡ τῶν πραγμάτων συμπλοκὴ 
πλοκὴ κατάφασις γίνεται, ἀλλ᾿ ἡ φωνῶν σημαντικῶν τῶν δηλουσῶν τὰ
πράγματα συμπλοκὴ ἀποτελεῖ τὴν κατάφασιν, αὐτός τε ῥητῶς ἔφη· ῾τῶν
κατὰ μηδεμίαν συμπλοκὴν λεγομένων ἕκαστον ἤτοι οὐσίαν σημαίνει
 ἢ ποσόν᾿ καὶ τὰ ἑξῆς· εἰ γὰρ περὶ πραγμάτων ἦν αὐτῷ ὁ λόγος, 
οὐκ ἂν εἶπεν τὸ ῾ἤτοι οὐσίαν σημαίνει᾿· οὐ γὰρ σημαίνουσι τὰ πράγματα 
ἀλλὰ σημαίνεται. Ἐ. Ἀλλ᾿ ὅτι μὲν οὔτε Πρὸ τῶν τοπικῶν ἐπιγέγραπται οὔτε Περὶ τῶν
γενῶν τοῦ ὄντος οὔτε Περὶ τῶν δέκα γενῶν τοῦ ὄντος, αὐτάρκως παρέστησας·
 ὅτι δὲ Περὶ τῶν κατηγοριῶν ἐπιγραπτέον, ἐπίδειξον ἡμῖν. Ἀ. Ἀλλ᾿ οὐκ ἂν τοῦτο ἐπιδειχθείη, εἰ μὴ ἡ πρόθεσις πρότερον δηλωθείη 
ἡ τοῦ βιβλίου· ταύτης γὰρ δειχθείσης καὶ τὸ ἐπίγραμμα ὅτι οἰκεῖον
τὸ τῶν κατηγοριῶν, δειχθήσεται. Ἐ. Δεῖξον οὖν τὴν οἰκείαν πρόθεσιν τῆς τοῦ βιβλίου πραγματείας. Ἀ. Φημὶ τοίνυν ὅτι τῶν πραγμάτων ἐκκειμένων δηλωτικὸς γενόμενος 
καὶ σημαντικὸς αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἦλθεν ἐπὶ τὸ καὶ διὰ τῆς φωνῆς κατονομάζειν
καὶ δηλοῦν ἕκαστον. καὶ γέγονεν αὐτῷ ἡ πρώτη χρῆσις τῶν λέξεων
εἰς τὸ παραστῆσαι ἕκαστον τῶν πραγμάτων διὰ φωνῶν τινων καὶ λέξεων, 3v 
καθ᾿ ἥν δὴ σχέσιν τῶν φωνῶν τὴν πρὸς τὰ πράγματα τόδε μέν τι πρᾶγμα
 βάθρον κέκληκεν, τόδε δὲ ἄνθρωπον, τόδε δὲ κύνα, ἥλιον δὲ τόδε, καὶ
πάλιν τόδε μὲν τὸ χρῶμα λευκόν, τόδε δὲ μέλαν, καὶ τόδε μὲν ἀριθμόν,
τόδε δὲ μέγεθος, καὶ τόδε μὲν δίπηχυ, καὶ οὕτως ἑκάστῳ 
πράγματι λέλεις καὶ ὀνόματα τέθεικεν σημαντικὰ αὐτῶν καὶ μηνυτικὰ διὰ
τῶν τοιούτων τῆς φωνῆς ψόφων. τεθεισῶν δὲ τοῖς πράγμασι συμβολικῶς
 τινων λέξεων προηγουμένως, πάλιν ὁ ἄνθρωπος κατὰ δευτέραν ἐπιβολὴν
ἐπανελθὼν (αὐτὰς τὰς τεθείσας λέξεις) τὰς μὲν τοιοῦτον φέρε τύπον 
ἐχούσας, ὥστε ἄρθροις συνάπτεσθαι τοιοῖσδε, ὀνόματα κέκληκε, τὰς δὲ τοιαύτας
οἷον τὸ περιπατῶ, περιπατεῖς, περιπατεῖ, ῥήματα, δηλώματα τῶν
ποιῶν τύπων παριστὰς τῶν φωνῶν διὰ τοῦ τὰς μὲν ὀνόματα καλέσαι τὰς
 δὲ ῥήματα. ὥστε τόδε μέν τι τὸ πρᾶγμα καλέσαι χρυσὸν καὶ τὴν τοι- 
 1 ἐν οὐδεμιᾷ Aristot. Simpl. (f.2v 16), quod reponas. 1.2 καταφάσει ἢ ἀποφάσει et
κατάφασις ἢ ἀπόφασις Aristot., sed codicis lectionem tuetur Simpl. 2 γίνεται p superscr.
perscr. Μ: γὰρ ἐστιν punctis circumscript. M2 5 ᾗ Ρ: ἢ Μ 7 τῶν Μ: om. Ρ
αὐτοσρητῶς statim corr. M1 ἔφη] Categ. 4 Ρ. 1b 25 14 τοῦ ὄντος p cf. Plotin.
Ennead. VI, 1, I p.566. David in Categ. p. 30a6 Brand.: τῶν ὄντων M 16 om. p
θείην p 20 post πραγμάτων addendum τῶν coni. Diels. 25 κύνα scripsi: κύων Μ:
κύκλον Ρ, cf. Dav. p. 29b16 τὸ μὲν ἄνθρωπον, τὸ δὲ εἰ τὸχοι ἵππον 32 post τοιοῖσδε
desideratur οἷον ὁ , ἡ 32. 33 τοιαύτας compendiose M: τοιάσδε p 

 

αύτην ὕλην τὴν οὕτω διαλάμπουσαν προσαγορεῦσαι ἥλιον τῆν πρώτης ἦν
θέσεως τῶν ὀνομάτων, τὸ δὲ τὴν χρυσὸν λέξιν εἰπεῖν εἶναι ὄνομα τῆς
δευτέρας θέσεως καὶ τοὺς τύπους τῆς ποιᾶς λέξεως σημαινούσης. ἔστι
τοίνον ἡ πρόθεσις τοῦ βιβλίου περὶ τῆς πρώτης θέσεως τῶν λέξεων τῆς 
 παραστατικῆς τῶν πραγμάτων· ἔστιν γὰρ περὶ φωνῶν σημαντικῶν ἁπλῶν,
καθὸ σημαντικαί εἰσι τῶν πραγμάτων, οὐμὴν τῶν κατὰ ἀριθμὸν ἀλλήλων 
διαφερόντων ἀλλὰ τῶν κατὰ γένος· ἄπειρα μὲν σχεδὸν καὶ τὰ πράγματα
καὶ αἱ λέξεις κατὰ ἀριθμόν. ἀλλ᾿ οὐ τὰς κατὰ ἀριθμὸν πρόκειται διελθεῖν 
λέξεις· ἑκάστη γὰρ κατὰ ἀριθμὸν σημαίνει τῶν ὄντων· ἀλλ᾿ ἐπεὶ τῷ ἀριθμῷ
 πολλά ἐστιν ἓν ὄντα τῷ εἴδει ἢ τῷ γένει, καὶ ἡ ἀπειρία τῶν ὄντων 
καὶ τῶν σημαινουσῶν αὐτὰ λέξεων εἰς δέκα γένη εὕρηται περιλαμβανομένη
εἰς τὸ γράφεσθαι. εἰς δέκα τοίνυν γενικὰς διαφορὰς περιληφθέντων τῶν 
ὄντων δέκα καὶ αἱ δηλοῦσαι ταῦτα φωναὶ γεγόνασι κατὰ γένη καὶ αὐταὶ 4r 
περιληφθεῖσαι. δέκα οὖν λέγονται κατηγορίαι τῷ γένει δηλονότι, ὥσπερ καὶ
 αὐτὰ τὰ ὄντα δέκα τῷ γένει. ὅθεν ἐπεὶ περὶ φωνῶν σημαντικῶν ἡ πρόθεσις
θεσις καθὸ σημαίνουσι τῶν κατὰ γένος διαφόρων ὄντων, τὸ δὲ ἀγορεύειν
τὰ πράγματα κατά τι σημαινόμενον κατηγορεῖν ἔλεγον καὶ ὅλως τὸ λέξιν 
σημαντικὴν κατὰ πραγμάτων λέγειν, εἰκότως Κατηγορίας ἐπέγραψεν τὴν
περὶ τῶν ἁπλῶν λέξεων στοιχείωσιν τὴν καθὸ σημαντικαὶ τῶν πραγμάτων
 εἰσὶν προηγουμένως κατὰ γένος ἕκαστον θεωρουμένην.
Ἐ. Ἀλλὰ πῶς, εἰ περὶ φωνῶν σημαντικῶν ἐστιν ἡ πραγματεία, ἐν 
τοῖς ἑξῆς περὶ τῶν πραγμάτων ὁ πᾶς αὐτῷ γεγένηται λόγος;
	Ἀ. Ὅτι αἱ φωναὶ ἀγγέλῳ ἐοικυῖαι τὰ πράγματα ἀγγέλλουσιν, ἀπὸ δὲ
τῶν πραγμάτων, ἀναγκαῖον ἔχουσιν, τὰς διαφορὰς λαμβάνουσιν· ἀφ᾿ ὧν τοίνυν
 τὸ τῆς χρείας ἀναγκαῖον ἔχουσιν, ταῦτα ἀναγκαῖον θεωρεῖται, ἵνα κατὰ τὰς 
γενικὰς διαφορὰς ὧν ἀγγέλλουσι καὶ αὐταὶ τὸ διάφορον λάβωσι τὸ κατὰ γένος. ἐμπίπτουσα τοίνυν γέγονεν ἡ περὶ τῶν κατὰ γένος διαφορῶν ζήτησις
τῶν ὄντων, προηγουμένη δέ ἐστιν ἡ περὶ τῶν φωνῶν τῶν σημαντι κῶν
ὡς εἴρηται. Ἐ. Ἀλλ᾿ εἰ ἐνθάδε εἰς δέκα γένη διεῖλεν τὰς σημαντικὰς φωνάς, 
πῶς ἐν τῷ Περὶ ἑρμηνείας εἰς δύο, εἰς ὄνομα καὶ ῥῆμα; Ἀ. Ὄτι ἐνθάδε μὲν περὶ τῆς προηγουμένης θέσεως τῶν λέξεων τῆς
κατὰ τῶν πραγμάτων ποιεῖται τὸν λόγον, ἐν δὲ τῷ Περὶ ἑρμηνείας περὶ τῆς 
δευτέρας, ἣ οὐκέτι ἐστὶ περὶ τῶν σημαντικῶν λέξεων τῶν πραγμάτων, καθό
 εἰσι τούτων σημαντικαί, ἀλλὰ περὶ τῶν σημαντικῶν λέξεων τοῦ τύπου τῶν 
φωνῶν, καθὸ τύποι εἰσὶ τοιούτων· τύπος γὰρ τῆς φωνῆς τὸ εἶναι ἢ ὄνομα
ἢ ῥῆμα. καὶ τὸ κυρίαν δὲ εἶναι τὴν λέξιν ἢ μεταφορικὴν ἢ ἄλλως
 4 βιβλίου Zp: oblitter. M 6 ἀριθμῶν M 1 (corr. m 2) 9 ἑκάστη—ὄντων om. Felic.
post σημαίνει inseruerim ἓν 16 διαφορῶν Μ τόδε libri 18 πραγμάτων]
πράγματος Simple. (f. 5 v 22) εἰ p: εἰπὲ Μ 22 γεγένηται scripsi cf. p. 59,35: 
γένηται Μ: γίνεται p 23.24.26 ἀγγέλουσιν Μ 26 τὸ (ante κατὰ) Μ: τῷ p
30 διεῖλεν scripsi: διῆλεν Μ: διῆλθεν p: distinxit Felic. 31 εἰς δύο Μ: om. p
34 ἣ] ἢ Mp 36 τύπος Μ: τύπους 37 μεταφορικὴν simpl.: μεταφορὰν Mp 

 

τροπικὴν τῆς δευτέρας ἐστὶ περὶ τῶν φωνῶν πραγματείας καὶ οὐ τῆς
πρώτης. Ἐ. Ἆρα οὖν τὴν διαφορὰν ταύτην πάνες ἔγνωσαν οἱ περὶ
κατηγοριῶν τι γράψαντες; Ἀ. Οὐδαμὼς· οὐ γὰρ ἂν οἱ μὲν περὶ τῶν γενῶν τῶν
ᾤοντο ἐνταῦθα πραγματεύεδθαι, οἱ δὲ ἀντέλεγον ἀθετοῦντες αὐτῶν 4v 
τὴν δεαίρεσιν ὡς πολλὰ παριεῖσαν καὶ μὴ περιλαμβάνουσαν ἢ καὶ
πλεονάζουσαν. Ἐ. Τίνες εἰσὶν οὖτοι; Ἀ. Οἱ περὶ Ἀθηνόδωρον καὶ Κορνοῦτον οἱ τὰ ζητούμενα
λέξεων καθὸ λέξεις, οἷα τὰ κύρια καὶ τὰ τροπικὰ καὶ ὅσα τοιαῦτα, (διαφορὰι 
γάρ ἐστι λέξεων καθὸ λέξεις εἰσί) τὰ τοιαῦτα οὖν προφέροντες καὶ ποίας
ἐστὶ κατηγορίας ἀποροῦντες καὶ μὴ εὑρίσκοντες ἐλλιπῆ φασιν εἶναι
διαίρεσιν, ὡς ἂν μὴ πάσης φωνῆς σημαντικῆς εἰς αὐτὴν εριλαμβανομένης. Ἐ. Ἆρα οὖν πάντες ἐσφάλησαν περὶ τὴν πρόξεσιν τὴς τῶν κατηγοριων 
γνωσεως; Ἀ. Οὐδαμῶς· ἀλλὰ καὶ Βόηθος ἐν τοῖς εἰς τὰς κατηγορίας
ταῦτα καὶ Ἑρμῖνος βραχέως. Ἐ. Εἰπὲ τὰ Ερμίνου, ἐκπείπερ φὴς διὰ ωραχέων εἰρῆσθαι. Ἀ. Λέγει τοίνυν ὁ Ἑρμῖνος προκεῖσθαι οὔτε περὶ τῶν ἐν τῇ φύσει 
πρώτων καὶ γενικωτάτων γενῶν οὐ γὰρ νέοις προσήκουσα ἡ τῶν τοιούτων
διδασκαλία) οὔτε τίνες αἱ πρῶται καὶ στοιχειώδεις τῶν λεγομένων
ὡς τὸν λόγον εἶναι δοκεῖν περὶ τῶν τοῦ λόγου μερῶν, ἀλλὰ μᾶλλον περὶ
τῆς καθ᾿ ἕκαστον γένος τῶν ὄντων οἰκείας ἂν ἐσομένης τῶν
 κατηγορίας· διὸ καὶ ἀναγκαῖον ἐγένετο ἀμωστήπως ἅψαθαι τῶν γενῶν, ἐφ᾿ 
ἅπερ ἡ τῶν κατηγορουμένων ἀναφορά· ἀδύνατον γὰν ἑκάτσου οἰκείαν
σημασίαν γνώριμον εἶναι μηδεμιᾶς αὐτῷ προλήψεως προυποκειμένης.
τοῦτο δὲ ἡ ἐπιηραφὴ Κατηγορία, δηλωτικὴ οὖσα τῆς ἑκάστῳ
συνημμένης οἰκείας σημασίας. ὅτι δὲ αὐτὰ τὰ γένη τὸν ἀριθμὸν δέκα, 
 προϊὼν ὁ λόγος δηλώσει· ταύτῃ δὲ καὶ ὁ ἀριθμὸς ὁ τῶν κατηγοριῶν
ὁ δὲ ἐπιγράφων Περὶ δέκα γενῶν οὐδὲ αὐτὸς ἀπεικότως, εἰ μόνον πρὸς
ἐπὶ τὰ γένη ἀναφορὰν ποιοῖτο τὴν ἐπιγραφήν, ἀλλὰ μὴ ὅτι
περὶ τῶν δέκα γενῶν νομίζοι. Ἐ. Ἀλλ᾿ εἰ περὶ τῶν δέκα κατηγοριῶν ὁ λόγος, διὰ τί οὐκ ἀπὸ
 τὴν ἀρχὴν τῆς διδασκαλίας πεποίηται, ἀλλὰ περὶ ὁμωνύμων καὶ συνωνύμων 5r 
καὶ παρωνύμων; ὅμοιος γάρ ἐστι τῷ ἄλλο μὲν
δὲ ἕτερον. 1 τροπικὴν M: τοπικὴν p 3 τῶν M: om. p 7 παριεῖσαν p: παρειῆσαν
11 διαφοραὶ] διαφορὰ Brandis 12 ποιᾶς M 19 βραχέων scripsi: βραχέως
εἰρεῖσθαι M 20 Ἑρμῆνος p 21 γενηκωτάτων M 23 τὸν λόγον superscr. D2:
τῶν λόγων Mp 28 ἡ M: om. p 33 νομίζοι M: μομίζει p 35 καὶ (post
ὁμωνύμων) Zp: abscis. M 36 ἄλλω M (superscr. o) ὑποσχομένῳ Zp: —ποσχο—
οblitt. M A. Ἀλλ᾿ οὔτε περιττεύων οὔτε ἐπιλελησμένος τοῦ σκοποῦ περὶ
ποιεῖται πρῶτον λόγον, ἀλλὰ τὰ ἀναγκαῖα πρὸς τὴν παράδοσια τῶν κατηγοριῶν
προεκτίθεται, ἵνα μὴ διὰ μέσου ἐκδιδάσκων παρεκβάσεις ποιοῖ καὶ 
διακόπτοι τὸ συνεχές. ὥσπερ οὖν οἱ γεωμέτραι προεκτίθενται ὅρους
 καὶ ἀξιώματα καὶ αἰτήματα καὶ διαιρέσεις, ἃ χρήσιμά ἐστι προλαβόντα
μαθεῖν εἰς σαφήνειαν τῶν θεωρημάτων, οὕτω καὶ ὁ Ἀριστοτέλης
τὰ περὶ τῶν ὁμωνύμων καὶ συνωνύμων καὶ παρωνύμων καὶ πάντα 
ἑφεξῆς χρησιμώτατα πρὸς αὐτὴν τὴν τῶν κατηγοριῶν παράδοδιν, τινὰ δὲ
καὶ μετὰ τὴν τῶν κατηγοριῶν παράδοσιν ἐπιδιδάσκων, ὧν τὸ
 τῷ τόπῳ χρὴ παριστάναι. Ἐ. Τὸ μὲν χρήσιμον τῶν προλεγομένων εἰς τὴν παράδοσιν τῶν
παραστήσεις, νῦν δὲ λέγε, τί βούλεται τὰ ὁμώνυμα καὶ τὰ συνώνυμα 
καὶ εἴ τιvα ἄλλα ἐστὶ τῆς τοιαύτης συστοιχίας, τί βούλεται
καὶ πόθεν καὶ τῶς ὑπέστη; Ἀ. Φημὶ τοίνυν ὅτι παντὸς πράγματος ὄνομα καὶ ὁρισμὸν
ἔχοντος, οἶον τοῦδε μὲν τοῦ πράγματος ὄνομα ἔχοντος ἄνθρωπος καὶ
δηλουμένου δι᾿ αὐτοῦ, ἔδτιν αὐτοῦ καὶ ὁ ὁρισμός· λέγομεν γὰρ ἄνθρωπον 
εἶναι ζῷον λογικὸν θνητὸν νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν· δηλοῦται γὰρ ἕκαστον
τῶν πραγμάτων καὶ δι ὀνόματος καὶ διὰ λόγου τοῦ ὁριστικοῦ
 παραστατικοῦ τῆς οὐσίας αὐτοῦ, ὡς ὅταν τὴν φωνὴν λέγωμεν τὸ ἴδιον
ἀκοῆς· παντὸς οὖν πράγματος καὶ ὄνομα καὶ λόγον ὁριστικὸν ἔχοντος 
σχέσεις ἐν τοῖς πράγμασι τῶν τοιούτων λόγων πρὸς τὰ ὀνόματα γινονται
τέσσαρες· τὰ γὰρ πράγματα ἢ καὶ τοῦ ὁνόματος καὶ τοῦ λόγου
αὐτοῦ κοινωνεῖ, ἢ τοῦ μὲν ὀνόματος οὐ μέντοι τοῦ λόγου, ἢ τοῦ
 τοῦ δὲ ὀνόματος οὔ, ἢ οὔτε τοῦ λόγου οὔτε τοῦ ὀνόματος. καὶ ὅταν μὲν 
τοῦ αὐτοῦ ὀνόματος κοινωνῇ τὰ πράγματα τοῦ δὲ λόγου μηδαμῶς, ὁμώνυμα 5v 
καλεῖται, ὅταν δὲ καὶ τοῦ λόγου καὶ τοῦ ὀνόματος,
προσαγορεύεται διὰ τὸ ὥσπερ σὺν τῷ ὀνόματι καὶ τὸν
τὸv αὐτὸν. ὅταν δὲ τοῦ μὲν λόγου κοινωνῇ τοῦ αὐτοῦ τοῦ
 μή, πολυώνυμα ταῦτα καλεῖται, ἐπειδὰν δὲ μήτε τοῦ ὀνόματος μήτε τοῦ 
λόγου, ἑτερώνυμα καλεῖται. πέμπτος δέ ἐστι τρόπος, ὅταν τινὰ ἕτερα ὄντα
ἀπὸ ἑτέρων γένηται μετέχοντά πως καὶ τοῦ ὀνόματος καὶ τοῦ λόγου, διαφέροντα
δὲ τῷ μετασχηματισμῷ, ἃ καὶ καλεῖται παρώνυμα. Ἐ. Ἆρα οὖν πάντων μέμνηται ὁ Ἀριστοτέλης; Ἀ. Οὐδαμῶς. Ἐ. Τίνων οὖν μέμνηται; Ἀ. Ὁμωνύμων, συνωνύμων, παρωνύμων· οὔτε δὲ τῶν
οὔτε δὲ τῶν ἑτερωνύμων μέμνηται. 1 περιττεύων οὔτε Zp: —εύων οὔ— oblitt. Μ ἐπιλελησμένως Μ 2 τὸν λόγον
Diels (cf. p. 61,12) 3 ποιεῖ (sed διακόπτοι) Μ 7 an πάντα τὰ? 8 post
clesideratur ὄντα 8.9 τινὰ δὲ—παράδοσιν Μ: om. p 13 ἄλλα Μ: om. p
συστοιχείας M 17 ὁ M: om. ρ 27 τὰ M: om. p 28 προσαγορεύηται p
29 τὸν αὐτόν scripsi: ταυτόν Mp 30 ἐπεὶ δ᾿ ἂν δὲ Μ 31 ὅτἂν M: ὅσ’ ἂν
37 συνωνύμων om. Μ (suppl. m2 in mrg.) 38 δὲ Μ: om. p (cf. p. 72,12. 13) Ἐ. Διὰ τί; Ἀ. Ὅτι τούτων οὐκ ἔχρῃζεν εἰς τὰ ἑξῆς, ὧρ δὲ ἔχρῃζεν τούτων
εμνημονευσεν. Ἐ. Ἀπὸ τίνων οὖν ἤρξατο; Ἀ. Ἀπὸ τῶν ὁμωνύμων. Ἐ. Διὰ τί οὖν ἀπὸ τῶν ὁμωνύμων καὶ οὐκ ἀπὸ τῶν συνωνύμων, εἴπερ 
τὰ συνώνυμα καὶ ὀνόματος τοῦ αὐτοῦ κοινωνεῖ καὶ τοῦ λόγου, σαφέτερον
τὸ κατ’ ἄμφω κοινωνοῦν καὶ τοῦ ὀνόματος καὶ τοῦ λόγου τοῦ κατὰ μόνου
του ονοματος κοινωνουντος; Ἀ. Φημὶ ὅτι ἐπεὶ τὸ ἂν ὁμώνυμον δοκεῖ εἶναι τῷ
κατηγορίαι ὁμωνύμως λέγονται κατηγορίαι καθ’ ὧν κατηγοροῦνται, διὰ τοῦτο 
πρῶτον περὶ τῶν ὁμωνύμων ποιεῖται τὸν λόγον. Ἐ. Διὰ τί οὖν οὐ περὶ ὁμωνυμίας πρότερον ποιεῖται τὸν λόγον ἀλλὰ
περὶ ὁμωνύμων, εἴπερ ὁμωνυμία μὲν φωνή, ὁμώνυμα δὲ τὰ πράγματα,
 δὲ αὐτὸν προηγουμένως περὶ φωνῶν ἐνίστασθαι τὴν πραγματείαν, οὐ μὴν περὶ 
τῶν πραγμάτων; Ἀ. Ὅτι περὶ τὴν φωνὴν οὐ ποιεῖ ὁμωνυμίαν ό χαρακτὴρ τῆς
τὰ δὲ πράγματα διάφορα εὑρεθέντα καὶ κατὰ μηδὲν ἀλλήλοις
κατὰ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς τυγχάνει λέξεως. πρὶν δὲ γνωσθῆναι ὅτι
 πλειόνων τέτακται τὰ πράγματα τοῦ αὐτοῦ λόγου μὴ κοινωνοῦντα, οὐδ᾿ ἂν 
εἴη ὁμωνυμία. Ἐ. Τί οὖν τοῦτο ποιεῖ πρὸς τὸ μὴ ἀπὸ τῆς φωνῆς ἄρξασθαι, ἀλλ᾿ 6r 
ἀπὸ τῶν πραγμάτων; Ἀ. Ὅτι οὐκ ἂν γνωσθείη ὅτι ὁμωνυμία ἐστὶν
 πράγματα γνωσθῆναι ὅτι ὁμώνυμά ἐστιν. ἀνάγκη τοίνυν
τίνα ὁμώνυμά ἐστιν πράγματα, ἵνα καὶ ἡ ὁμωνυμία καὶ ἡ τοιαύτη 
λέξις γνωσθῇ. Ἐ. Πῶς οὖν ὁ Ἀριστοτέλης ὁρίζεται τὰ ὁμώνυμα; Ἀ. Ὁμώνυμα λέγεται, ὧν ὄνομα μόνον κοινόν, ὁ
 τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ἕτερος. Ἐ. Ἀλλ εἰ μὴ μὴ ἐν μόνοις τοῖς ὀνόμασίν ἐστιν ἡ ὁμωνυμία ἀλλὰ καὶ
ἐν ῤήμασα καὶ ἐν συνδέσμοις, ὥσπερ ἐπὶ τοῦ ἠνδραπόδισται· καὶ
ἀνδραποδισάμενος ἄλλον ἠνδραπόδισται ἐκεῖνον καὶ ό ἀνδραποδισθεὶς ὑπὸ 
ἄλλου ἠνδραπόδισται· διὰ τί ὡς ἐν μόνοις τοῖς ὀνόμασιν οὔσης
 ἔφη ὧν ὄνομα μόνον κοινόν; 4. 5. Ἀπὸ τῶν ὀμωνύμων. Ἀπὸ τίνων οὖν ἤρξατο; colloc. Μ (corr. m2 litteris
8 μόνου (ut videtur) Μ: μόνον p corrigas καθ᾿ ἓν μόνον cf. v. 18 et Simpl. fol. 6r5 περὶ
τῶν ὁμωνύμων—καθ᾿ καθ᾿ ἓν κοινωνούντων τοῦ ὀνόματος 9
10 τὸ M: om. p ὄν p: ὂνομα M 18 post πράγματα desideratur ἅ 19
κατὰ τοὔνομα μιᾶς? 28 οὖν Zp: oblitt. Μ ὁρίζεται Zp: om. M 29
τοὔνομα M: κατοὔνομα p 31.34 Ἀλλ᾿ εἰ—ἠνδραπόδισται prioribus
magistro reddidit Felic. 32 γὰρ Zp: oblitt. Μ 33 ἐκεῖνον M1: ἐκεῖνος
35 ἔφη post ὄνομα transp p Ἀ. Ὅτι τὸ ὄνομα οὐ μόνον ἐπὶ τῶν ἰδίως ὀνομαστικὸν ἐχόντων
τάττεται, ὧν προτίθεται τὰ ἄρθρα, ἀλλἀ ἐπὶ παντὸς μέρους
διὰ τὸ καὶ ταῦτα, ὅταν ἐξετάζωνται εἰ ἔστιν ὁμώνυμα, μετὰ ἄρθρου
αὐτῶν λέγεσθαι καὶ κλίνεσθαί γε ὡς τὰ μονόπτωτα· φαμὲν φαμὲν γὰρ ὅτι
 ῾τῷ ἀνδραποδίζεσθαι ὁμωνύμῳ ὄντι᾿ καὶ τὰ ἑξῆς. εἴληπται οὖν ὄνομα
κοινῶς ἐπὶ παντὸς μέρους λόγου ταττόμενον. Ἐ. Ἀλλὰ πὼς μὲν ἐλήφθη αὐτῷ τὸ ὄνομα, ἐξηγήσω· τὸ δὲ μόνον 
ποῖον ὑπακούειν δεῖ, ἆρα τὸ δηλοῦν τὸ ἕν, ὥσπερ φαμὲν ὅτι ῾μόνος ἐστὶν ὁ
κόσμος᾿ ἀντὶ τοῦ ῾εἷς ἐστιν᾿, ἢ τὸ δηλοῦν τὴν πρὸς ἕτερον ἀντιδιαστολήν,
 ὅταν λέγωμεν ῾οὗτος χιτῶνα μόνον ἔχει᾿, ἔνθα
δἐ οὐκ ἔχει᾿ ἢ τι τοιοῦτον; Ἀ. Λέγω ὅτι τὸ κατὰ ἀντιδιαστολὴν τιθέμενον μόνον εἴληπται. Ἐ. Πρὸς οὖν τινος ἀντιδιαστολὴν εἴρηται; Ἀ. Πρὸς ὅρον φημί· ἐπεὶ γὰρ πᾶν πρᾶγμα καὶ ὄνομα ἔφαμεν
 καὶ ὁρισμόν, πρὸς ἀντιδιαστολὴν οὖν τοῦ ὁιρισμοῦ τὸ μόνον εἴληπται· τὰ
ὁμώνυμα τὸ ὄνομα μὲν ἔχει κοινόν, οὐκ ἔτι δὲ τὸν λόγον τὸν ὁριστικόν.
E. Τὸ κοινὸν πῶς εἴληπται; πρῶτον δὲ εἰπέ, ποσαχῶς λέγεται
κοινόν; Ἀ. Λέγω ὅτι πολλαχῶς· κοινὸν γὰρ
 ὡς ἄρτος καὶ οἶνος, εἰ εἶς εἴη τῶν διαιρούντων, καὶ τὰ χρήματα κοινὰ
εἰς μέρη εἶναι διαιρετὰ τῶν ὄντων. λέγεται δὲ κοινὸν καὶ τὸ εἰς μέρη
μὲν οὐ διαιρετόν, εἰς δὲ τῆν χρῆσιν ὑπὸ πολλῶν παραλαμβανόμενον ὡς 
ἵππος καὶ οἰκέτης κοινὸς πλείοσιν ἀδελφοῖς. λέγεται κοινὸν καὶ τὸ
τινὸς γινόμενον καὶ μετὰ τὴν χρῆσιν ἀναπεμπόμενον εἰς τὸ κοινόν,
 οἷον δή τί ἐστι τὸ βαλανεῖον καὶ τὸ θέατρον. λέγεται δὲ
κοινὸν τὸ ὅλον ἅμα εἰς χρῆσιν ἐρχόμενον πολλῶν ἀδιαιρέτως· οὕτως γὰρ 
διὰ τῆς τοῦ κήρυκος φωνῆς κοινὴ ἡ χρῆσις τοῖς ἐν τῷ θεάτρῳ μὴ διαιρουμένης
τῆς εἰς ἐλάχιστα φωνῆς καθ᾿ ἕκαστον τῶν Ἐ. Κατὰ ποῖον οὖν σημαινόμενον τὸ κοινὸν εἴληπται; ’A. Κατὰ τὸ τελευταῖον λέγω, καθ᾿ ὃ κοινὴ χρῆσις γίνεται ἅμα
ταὐτοῦ ὅλου ἀδιαιρέτου μένοντος· ἡ γὰρ Αἴας φωνὴ κοινὴν ἔχει χρῆσιν
καὶ ἐπὶ τοῦ Ὀϊλέως παιδὸς καὶ ἐπὶ τοῦ Τελαμῶνος ὅλη λαμβανομένη καὶ
ἀδιαίρετος μένουσα ἐπ᾿ ἀμφοτέρων. Ἐ. Ἀλλὰ πῶς μὲν εἴρηται ὁμώνυμα ὅτι ὧν ὄνομα μόνον κοινόν,
 ἅ δὲ έξῆς ἐπήγαγεν ὁ δὲ κατὰ τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ἕτερος, 
 1 ὀνοματικὸν M 2. 6 μέρους Dp: μέρος M 3 ὁμώνυμα scripsi: ὁμωνυ M:
p 5 τῷ] τὸ Mp ὄνομα M: om. ρ 7 αὐτῶ vel αὐτοῦ compend. M: αὐτὸ p
9 τὴν Zp: oblitter. M 10 ἔχει Zp: ἔχειν M 14 ὅρον] legendum ὅρου cf. v. 13
17 ante Τὸ κοινὸν add. μ (num. β΄) Μ 21 τῶν ὄντων] an καθ᾿
μετεχόντων? 23 καὶ (post ἵππος) Zp: oblitter. M 27 διὰ] corrigas καὶ vel
aut eicias 28 τῆς εἰς ἐλάχιστα φωνῆς si eicere nolis, corrigas εἰς ἐλ. τῦς φωνῆς
29 σημαινόμενον Zp: σημαίνει M 30 κατὰ τὸ τελευταῖον interrogationem prioribus
adnectunt M 2 p: corr. Felic. καθ᾿ ὃ correxit Diels: καθὸ Mp 31 ἀδιαιρέτου M:
ἀδιαιρέτως p 32 ϊλέως M 35 κατοὔνομα P 

 

ἐξήγησαι ἡμῖν. καὶ πρῶτον διὰ τί προσέθηκεν, ὁ δὲ κατὰ τοὔνομα λόγος,
ἀλλ᾿ οὐκ ἠρκέσθη εἰπὼν ὁ δὲ λόγος ἕτερος; Ἀ. Φημὶ ὅτι οὐδὲ ἄλλως γένοιτο ἄν ὁ ὅρος ὑγιής, εἰ μὴ κατὰ τοὔνομα ἀποδίδοιτο καὶ συζύγως ἔχων πρὸς τοὔνομα. Ἐ. Εἰπὲ ἔτι ὃ λέγεις σαφέστερον. Ἀ Προφθάσαντες εἰρήκαμεν ὅτι πᾶν πρᾶγμα ἢ διὰ ὀνομάτων σημαίνεται 
ἢ διὰ λόγου ὁριστικοῦ. δεῖ δὲ τὸν ὁριστικὸν λόγον σύζυγον εἶναι τῷ
ὀνόματι καὶ ἐξηγητικὸν τοῦ πράγματος, καθὸ τῷδε κέχρηται τῷ ὀνόματι.
οἶον ἥδε ἡ οὐσία, ἔστω δὲ ἄνθρωπος ὑποκείμενος, καλεῖται ἄνθρωπος, καὶ 
 ἀθρόως μὲν οὕτως, καὶ ζῷον ἐπὶ κεφαλαίου ἔχει τοὔνομα τούτου· διὰ δὲ
λόγου ἐσοδυναμοῦντος εἰς δήλωσιν τῷ ὀνόματι ἀποδοθείη ἂν τῷ ζῷον λογικὸν 7r 
γικὸν θνητόν. ἔστι δὲ ὁ ἄνθρωπος καὶ οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική· ἀλλὰ
καθὸ μὲν ἄνθρωπος καλεῖται σύζυγον ἔχων κατὰ τοὔνομα τὸ τοῦ ἀνθρώπου
λόγον, ζῷον λογικὸν θνητόν, καθὸ δὲ ζῷον, οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική. 
 ἂν τοίνυν ἄνθρωπον εἰπὼν τὴν ὑποκειμένην οὐσίαν καὶ δι᾿ ὀνόματος οὕτως
αὐτὴν δηλώσας διὰ λόγου μηνῦσαι αὐτὴν θέλων εἴπης οὐσία ἔμψυχοςαἰσθητική, εἴρηκας μέν τι ἀληθές, οὐκέτι δὲ συζύγως τῷ ἄνθρωπος ὀνόματι 
ἀποδέδωκας τὸν λόγον, ἀλλὰ περιττῶς καὶ πεπλασμένως. Ἐ. Τί οὖν ἐστιν ὃ φὴς περιττῶς καὶ πεπλασμένως; Ἀ. Ὅτι οἱ ὅροι ἀντιστρέφειν ὀφείλουσι τοῖς ὀνόμασιν· ἔστι δὲ ἀντιστρέφειν
τὸ ἐξισάζειν καὶ μὴ πλεονάζειν μήτε ἐλλείπειν, οἶον εἴ τίς ἐστιν
ἄνθρωπος, ἐκεῖνος ζῷόν ἐστι λογικὸν θνητόν. Ἐ. Ἀληθές, ἀλλὰ καὶ ἀντίστρεψον. καὶ ὅρα, εἰ ὁμοίως ἀληθὲς τὸ λεγόμενον. Ἀ. Καὶ εἴ τί ἐστιν ζῷον λογικὸν θνητόν, τοῦτ᾿ ἔστιν ἄνθρωπος. Ἐ. Ἀληθὲς καὶ τοῦτο. Ἀ. Εἴ τί ἐστιν οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική, ἄνθρωπός ἐστιν. Ἐ. Τοῦτο ψεῦδος· ἰδοὺ γὰρ ὁ βοῦς οὐσία ἐστὶν ἔμψυχος αἰσθητική, καὶ οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος. τί οὖν τὸ αἴτιον; Ἀ. Ὅτι τὸ μὲν ζῷον θνητὸν κατὰ τοὔνομα ἀπεδόθη τὸ τοῦ ἀνθρώπου.
 1 ante πρῶτον add. πάλιν Cp: om. AD: omissum an oblitteratum sit in exitu versus dispici iam non potest M 3 ἄλλως scripsi: ἄλλος Mp ὁ ὅρος Zp: τὸ ὅρος M 1: τὸ ὄρος Μ 2 4 ἀποδίδοιτο scripsi: ἀποδιδότω Μ: ἀπεδίδοτο Zp ἔχων Zp: ἔχον Μ 
7 ὁριστικοῦ Dp et ὁριστικὸν p: ὁρικοῦ et ὁρικὸν Μ (cf. Simpl. f. 7 v 12) 7.8 ante τῷ ὀνόματι add πρὸς p: om. M 8 ὁνόματι Zp: oblitter. M 10 post ζῷον forsitan inseras δὲ· ὁ ἄνθρωπος γὰρ 11 τῷ (ante ζῷον) Zp: oblitt. M 12 ἐσθητική Μ
13 ἔχων scripsi: ἔχειν Μ: ἔχει p τὸ scripsi: τὸν Mp oblitt. M 12 ἐσθητική Μ
16 εἴπης Μ: εἴποις p 17 μέν τι Μ: μέντοι p συζύγως Μ:συζύγῳ p 21.22 τις
28 ἀντίστεψον prioribus continuavi: vicem post τοῦτο signif. M 2 p 29 ἐστιν (alterum) M: om. p 31 τί οὖν τὸ αἴτιον prioribus continuavi: vicem ante τί σιγνιφ. M 2 p
32 post ζῷον inseras λογικὸν 

 
διὸ καὶ ἀδιάφορον εἰπεῖν τὴν οὐσίαν ταύτην ἔστω δὲ ἄνθρωπος, τοῦτο 
ζῷον λογικὸν θνητόν ἐστιν, ἢ τοῦτο, ἄνθρωπός ἐστιν· ἰσοδυναμεῖ γὰρ τῷ ὀνόματι τῷ τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁριστικὸς λόγος τὸ ζῷον λογικὸν θνητόν. τὸ δὲ ἄνθρωπον εἰπόντα ὁριστικὸν αὐτοῦ λόγον ἐπάγειν οὐσία ἔμψυχος
 αἰσθητική οὐ κατὰ τοὔνομα τὸ ῥηθὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐστὶν ἀπαδιδόντος τὸ 
ἄνθρωπος. πᾶς οὖν ὅρος εἰ μέλλοι ἀποδίδοσθαι ὑγιῶς, κατὰ τοὔνομα καὶ συζύγως τῷ ὀνόματι ἀποδίδοσθαι ὀφείλει. καὶ ὅτι τοῦτο ἐπὶ παντὸν ὅρου 7v 
δεῖ θεωρεῖσθαι, δηλοῖ καὶ ὁ τούτου συνώνυμος ὅρος καὶ αὐτὸς κατὰ τοὔνομα ἀποδίδοσθαι τὸν ὁριστικὸν λόγον ἀεὶ παραγγέλλων. ὅταν οὖν Αἴαντος
 καλουμένου τοῦ Τελαμῶνος παιδὸς καὶ τοῦ Ὀϊλέως θέλωμεν ἀποδοῦναι 
τὸν τοῦ Ὀϊλέως, ὅστις ἐστί, καὶ προσαγορεύσας αὐτὸν Αἴας λέγῃς ὅτι ῾ οὗτός ἐστιν Αἴας ὁ τοῦ ᾿ Οϊλέως παῖς Λοκρὸς ὢν τῷ γένει᾿ , θέλων δὲ τὸν τοῦ Τελαμῶνος λέγῃς ῾ οὗτος δέ ἐστιν ὁ Αἴας τοῦ Τελαμῶνος παῖς Σαλαμίνιος τῷ γένει᾿ , δῆλον μὲν ὅτι τῷ Αἴας ὀνόματι κοινῶς ἐπ᾿ αὐτῶν
 κέχρησαι (ἑκάτερος γὰρ Αἴας κ΄κληται), ἀποδιδοὺς δὲ ὑπογραφὴν τὴν παραπλησίαν 
ὅρῳ δῆλον ὡς ἄλλον μὲν ὁριστικὸν ἢ ὑπογραφικὸν ἀπέδωκας τοῦ Αἴαντος τοῦ Λοκροῦ, ἄλλον δὲ τοῦ Σαλαμινίου. καίτοι εἰ ἀνθρώπους ἀμφοτέρους ὠνόμασας, οὐκ ἂν καὶ ἄλλον αὐτοῖς ὅρον αὐτοῖς ὅρον ἀπέδωκας κατὰ τοὔνομα τὸ τοῦ ἀνθρώπου, καθὸ ἀμφοτέρους ἀνθρώπους προσηγόρευσας, ἀπο 
 διδοὺς τὸν ὅρον· ἀμφοτέρους γάρ, καθὸ ἄνθρωποί εἰσιν καὶ καλοῦνται κοινῷ ὀνόματι τῷ ἄνθρωπος, ἀποδιδοίης ἂν εἶναι ζῷα λογικὰ θνητά. Ἐ. Ἀλλ᾿ ὅτι μὲν ἀναγκαίως πρόσκειται ὁ δὲ κατὰ τοὔνομα λόγος οὐκ ἐπὶ μόνου τοῦ τῶν ὁμωνύμων ὅρου, ἀλλ᾿ ὅτι οὐδὲ οἷόν τε ἄλλως ὅρον 
τινὸς ἀποδιδόναι ὁγιῶς μὴ κατὰ τοὔνομα τὴν ἀπόδοσιν ποιούμενον τοῦ ὀριστικοῦ
 λόγου, ὀρθῶς τοῦτο ἀπέδειξας· διὰ τί δὲ πρόσκειται τῷ λόγῳ ὁ λόγος τῆς οὐσίας, καὶ οὐκ ἠρκέσθη εἰπὼν ὁ δὲ κατὰ τοὔνομα λόγος ἕτερος, δεῖξαι ὀφείλεις. Ἀ. Ὅτι τοῦ λόγου πλεοναχῶν λεγομένου· ἔστιν γὰρ λόγος καὶ ψηφιστικός, 
ἔστι λόγος καὶ προφορικός, ἔστι λόγος καὶ ἐνδιάθετος, ἔστιν λόγος καὶ
 σπερματικός· καὶ πλειόνων ὄντων τῶν σημαινομένων ἐκ τοῦ λόγου διὰ τὸ
 1 ante διὸ vicem signif. M 2 p post ταύτην requiritur velut εἴτε ἄνθρωπον εἴτε ζῷον λογικὸν θνητόν: unde nulla differentia est, sive substantiam hanc, quae est homo, animal retionale mortale esse, sive animal retionale mortale esse hominem dizerimus Felic. 3 ὁριστικὸς Cp: ὁρικὸς Μ (sed v. 9 ὁριστικὸν) 4 ὁριστικὸν P: ὁρικὸν Μ 6 μέλλοι M: μέλλει p ὑγιῶς Cp: ὑγειῶς Μ 7 συζύγως scripsi: σύζυγος Mp 9 παραγγέλων Μ ante ὅταν ὅταν vicem signif. M 2 p ὅτὰν Μ:ὅτι p 10.11 ϊλέως utrobique M 1 (corr. m 2) 10 θέλωμεν scripsi: θέλομεν Mp 11 αἴας Μ: αἴαντα p
11. 13 λέγῃς utrobique scripsi: λέγεις Mp 12 ϊλέως Μ θέλων P: θέλω Μ
13 οὖτος Μ: om. p 14 τῷ (ante Αἴας) Zp: τὸ Μ αὐτῶν scripsi: αὐτω (sic) M: αὐτῷ P 16 ὁριστικὸν p: ὁρικὸν Μ 17 τοῦ (post δὲ) Μ: οὔτε p 18 ὀνόμασας Μ αὐτοῖς Zp: —τοῖς oblitter. M 19 προσηγόρευσας Μ: προηγόρευσας Ρ
19. 20 ἀποδιδοὺς Μ: ἀποδοὺς p 20 ἀμφοτέρους Μ: ἀμφότεροι p καὶ Μ: om. p
21 ὀνόματι Zp: oblitter. M ἀπιδιδοίης ἂν p: ἀποδιδοίησαν Μ 22 Ἀλλ᾿ ὅτι sq. prioribus contin. M 2 p 23 τοῦ Μ: om. p 24 ὐγιῶς Cp: ὐγειῶς Μ 25 ἀπέδειξας Μ: ἀπέδκας p 

 

ὁμοίως πολλὰ παὶ διάφορα πράγματα χρῆσθαι τῷ τοῦ λόγυ ὀνόματι· λόγος
δέ ἐστι καὶ κατ᾿ ἄλλο σημαινόμενον ὁ ὅρος, οὗτος δὲ ὁ λόγος ὁ ὁριστικός·
τὸ ὅλον τοῦτο λέγεται λόγος τῆς οὐσίας, ἡ γὰρ προσθήκη τῆς
οὐσίας διαστέλλει αὐτὸν ἀπὸ τῶν ἄλλων σημαινομέων τοῦ λόγου. ὥσπερ
 οὖν δραχμῆς οὔσης ἀργυρᾶς, οὔσης δὲ καὶ χρυσῆς καὶ ἄλλης χαλκῆς ὁ 8r 
ἁπλῶς εἰπὼν ῾δραχμὴν δός μοι᾿ ἄδηλόν τινα λέγει, ὁ δὲ προσθεὶς ῾δός
μοι χρυσῆν δραχμήν᾿ διέστειλεν ἣν θέλει λαβεῖν ἀπὸ τῶν ἄλλων· οὕτως
πλεοναχῶς λεγομένου τοῦ λόγου ὁ εἰπὼν λόγος ὁ τῆς οὐσίας τῇ προσθήκῃ 
τῆς οὐσίας ἐδήλωσεν τὸν ὁριστικὸν λόγον. ὁ οὖν κατὰ τοὔνομα
 ὁριστικὸς λόγος καὶ ὁ τῆς οὐσίας δηλωτικὸς δηλωτικὸς λόγος,
ἕτερος εἶναι ὀφείλει καθ᾿ ἕκαστον τῶν ὁμωνύμων πραγμάτων. Ἐ. Ἀλλ᾿ ἐπεὶ τὸν ἕκαστον τῶν ὁμωνύμων πραγμάτων. δεῖ δὲ καὶ παράδειγμα 
τούτων κομίσαι, ἆρά γε εἷς τρόπος ἐστὶ τῶν ὁμωνύμων, ἵνα καθ᾿
ἕνα τρόπον τοῦτον λαβόντες τὸ παράδειγμα αὐτάρκως αὐτῶν ἔχωμεν τὴν
 διδασκαλίαν, ἢ πλείους εἰσὶν ὁμωνύμων τρόποι; Ἀ. Πλείους. Ἐ. Τίνες οὗτοι; Ἀ. Ὡς μὲν ἀνωτάτω εἰπεῖν δύο, ὧν ὁ μέν ἐστιν ἀπὸ τύχης, ὁ δὲ 
ἀπὸ διανοίας. διελόντι δὲ καὶ ἀπὸ διανοίας εἴς τε τὸν καθ᾿ ὁμοιότητα καὶ
 τὸν ἐκ τῆς ἀναλογίας καὶ τὸν ἀφ᾿ ἑνὸς καὶ πρὸς ἓν οἱ πάντες ἔσονται τρόποι. Ἐ. Τίς οὖν ἐστιν ὁ ἀπὸ τύχης τρόπος; Ἐ. Ἃ ὡς ἔτυχεν καὶ ἀνεπιστάτως διάφορα πράγματα τῆς αὐτῆς ἔτυχε
προσηγορίας, ὥσπερ Ἀλέξανδρός τε ὁ Πριάμου καὶ Ἀλέξανδρος ὁ Φιλίππου 
που ὁ Μακεδόνων βασιλεύσας. ταῦτα γὰρ κατὰ τύχην ὁμώνυμα εἶναι λέγεται,
 οἱ δὲ ἄλλοι ἀπὸ διανοίας εἶεν ἂν ἠρτημένοι, ὅτι ὅ τε καθ᾿ ὁμοίωσιν
συνιστάμενος τρόπος τῆς ὁμωνυμίας, ὅταν φέρε ἄνθρωπόν τε προσαγορεύσω
τὸ ζῷον λογικὸν θνητὸν καὶ εἰκόνα εἰκόνα ἀνθρώπου, ὅταν ἰδὼν λέγω ὅτι ῾ἄνθρωπος
τοῦτο᾿, δηλονότι οὐχ ὡς ἔτυχεν καὶ τὸ ἐν τῇ εἰκόνι γράμμα καλῶ 
ἄνθρωπον, ἀλλ᾿ ὅτι ὁμοίωμά ἐστι τοῦ ζῶντος ἀνθρώπου· ἀπὸ διανοίας οὖν
 ἄνθρωπόν τε τὸν ζῶντα καὶ τὸν ἀνδριάντα ἢ τὴν εἰκόνα καλῶ ἄνθρωπον.
πάλιν ὅταν ἀρχὴν ἀριθμῶν καλέσω τὴν μονάδα, ἀρχὴν δὲ γραμμῆς τὴν
στιγμήν, ἀρχὴν δὲ ποταμῶν τὴν πηγήν, ἀρχὴν δὲ τοῦ ζῴου τὴν καρδίαν, 
τὸ τῆς ἀρχῆς ὄνομα ἐπὶ ὁμωνύμων ταττόμενον ἐκ διανοίας ἂν εἴην κατὰ 8v 
ἀναλογίαν πᾶσι τούτοις κοινὸν τοῦτο θέμενος ὄνομα· ὠς γὰρ ἔχει ἐν ἀριθμοῖς
 ἡ μονάς, οὕτως ἔχει ἐν γραμμαῖς μὲν ἡ στιγμή, ἐν ποταμοῖς δὲ ἡ
πηγή, ἐν ζῴοις δὲ ἡ καρδία. ὁ δὲ τοιοῦτος λόγος τῆς δείξεως κατὰ ἀνα-
 1 πράγματα Μ: om. p 5 οὖν M: om. p δραχμῆς p: δραγμῆς M (ubique)
7 διέστειλεν M: διέστηλεν p 10 ὅστις Zp: ὅσ— oblitter. M 14 ​ἔχωμεν p: ἔχομεν
M 19 διελόντι—ἀπὸ διανοίας Μ: om.p 20 ἓν Μ:ὂν p 22 αὐτῆς Zp:
oblitter. M 25 ὅ τε Μ: ὅ γε ρ 26 προσαγορεύσω Μ: προσαγορεύω p 27 ἰδὼν
Zp: εἰδὼν Μ 28 δηλονότι Μ: δῆλον τὸ p 31 ἀρχὴν (prius) om. M 1 (suppl. m2)
33 τῆς Zp: oblitter. M ἂν εἴην scripsi: ἂν εἴης Zp: oblitter. M 36 δείξεως Μ: 
ἀποδείξεως p 

 

λογίαν λέγεται παρὰ τοῖς γεωμέτραις. καὶ διὰ τοῦτο τὸ τῆς ἀρχῆς ὄνομα 
εἴληπται ἐν τοῖς κατὰ ἀναλογίαν ὁμωνύμοις. τρίτος δέ ἐστι τρόπος τῶν
ἀπὸ διανοίας τὸ ἀπό τινος ἑνὸς κοινὴν διαφόροις πράγμασι προσηγορίαν
γενέσθαι· οἷον μιᾶς οὔσης τῆς ἰατρικῆς ἀπὸ ταύτης κεκλήκαμεν τό τε
 ἰατρικὸν τό τε φάρμακον καὶ τὸ σμιλίον, ἀλλ᾿ ἰατρικὸν μὲν τὸ βιβλίον, 
ὅτι ἰατρικῶν μαθημάτων ἀναγραφὴ ἔχει, τὸ δὲ σμιλίον
ὅτι πρὸς τομὰς τὰς κατὰ ἰατρικήν ἐστιν ὄργανον, ἰατρικὸν δὲ τὸ
ὅτι πρὸς τὰς ἰάσεις ἐστὶν χρήσιμον τῷ ἰατρῷ. ὥστε
τοὔνομα, ὁ δὲ κατὰ τοὔνομα λόγος καθ᾿ ἕκαστον <τῶν> κοινῶς προσαγορευομένων 
 ἕτερος. ἀπὸ μιᾶς δὲ τῆς ἰατρικῆς ἐκλήθη ταῦτα ἰατρικὰ θέντων
ἀπὸ τύχης ἀλλὰ ἀπὸ διανοίας πᾶσι τούτοις ὀνόματα τῶν οὕτως 
ταῦτα. τέταρτος δὲ ἀπὸ διανοίας, ὅταν διάφορά τινα πρὸς
τέλος ἀπ᾿ ἐκείνου τῆς κοινῆς προσηγορίας τύχῃ, ὥσπερ ὑγείας
ἣν τέλος ποιεῖται ό ὑγιαζόμενος, ἀπὸ ταύτης τό τε σιτίον λέγεται ὑγιεινὸν
 καὶ ὁ περίπατος ὑγιεινὸς καὶ τὸ ἀνάγνωσμα ὑγιεινόν. τοῦτον δὲ τὸν
οἱ μὲν συνῆψαν τῷ ἀφ᾿ ἑνὸς τὸ ὅλον τοῦτο καλέσαντες ἀφ᾿
ἕν, οἱ δὲ οὐδὲ τοῖς ὁμωνύμοις κατηρίθμουν, ἀλλ᾿ οὐδὲ ἐν τοῖς συνωνύμοις, 
ἀλλ᾿ ἐν μέσῳ ἐτίθεσαν τῶν ὁμωνύμων τε καὶ συνωνύμων διὰ
λόγου μετοχῇ τοῦ αὐτοῦ ἰατρικὰ καλεῖσθαι κοινῶς τὰ διάφορα πράγματα
 ὑγείας τε περιποιήσει τῆς αὐτῆς ὑγιεινὰ καλεῖσθαι τὰ οὕτω προσαγορευθέντα
κοινῶς πράγματα. ’E. Ὁ δὲ Ἀριστοτέλης ποίῳ κέχρηται τρόπῳ τῶν ὁμωνύμων; Ἀ. Τῷ ἀπὸ τῆς ὁμοιότητος εἰπὼν ζῷον τόν τε ἄνθρωπον
γεγραμμένον, ἐὰν γὰρ ἀποδιδῷ τις τί ἐστιν ἑκατέρῳ τὸ ζῴῳ εἶναι, 9r 
 <ἴδιον ἑκατέρου λόγον> ἀποδώσει· τὸν δὲ κατὰ τοὔνομα
ἄλλον ἄλλῳ ἀποδώσει, τὸν μὲν ἄνθρωπον ζῷον εἶναι, ὅτι οὐσία
ἔμψυχος αἰσθητική, τὸ δὲ γεγραμμένον ζῷον εἶναι, ὅτι ὁμοίωμά ἐστιν
οὐσίας ἐμψύχου αἰσθητικῆς. ’E. Ἐπειδὴ ἕνα τρόπον ὁμωνύμων εἴρηκας τὸν κατὰ ἀναλογίαν,
 καὶ κατὰ μεταφορὰν ὁμώνυμά τε ἂν εἴη καὶ ὑπαχθείη τῷ
τρόπῳ, ἢ ἕτερός ἐστί τις τρόπος ὁ κατὰ μεταφορὰν καὶ ἕτερος ὁ
ἀναλογίαν; καὶ εἰ δεῖ ἐν τῷ κατὰ ἀναλογίαν τάττειν τὸν κατὰ μεταφορὰν 
ἢ καθ᾿ αὐτὸν ἄλλον τρόπον ἡγεῖσθαι ὁμωνύμων κατὰ ἀναλγίαν; Ἀ. Ἐσφάλησαν μὲν πολλοί, ὧν καὶ ὁ Ἀττικός,
 6 ἀναγραφὴν Zp: ἀνα— oblitter. M 7 τὰς M: om. p 9 τῶν addidi 10 θέντων
τ
scripsi: τεθέντων Mp 11 ὀνόμα M: ὀνομάτων p 13 ὑγείας Zp: ὑγ– oblitter. Μ
14 ὑγειαζόμενος Μ τό τε Zp: oblitter. Μ 15 ἀνάγνωσμα AD: ἀνάγνωμα Cp:
—γνωσ— oblitter. M 17 οὐδὲ ἐν τοῖς Simpl.: οὐδὲ ἐν τοῖς oblitter.) Μ: οὐδὲν
AD: οὐδὲ τοῖς Cp 23 τῷ Zp: τὸ M εἰπὼν scripsi: εἰπεῖν Mp 24 γάρ τις
ἀπιδιδῷ colloc. Aristot. ante ἑκατέρῳ add. αὐτῶν Aristot. τὸ Αristot.: τῷ Mp
25 ἴδιον ἑκατέρου λόγον ex Aristotele inserui τὸν Zp: oblitter. Μ δὲ] an δὴ?
κατὰ τοὔνομα Ζρ: κατοὔνομα Μ 26 τὸν M: τὸ p ἐστὶον M: οm. Ρ 28 ἐμψύχου
οὐσίας colloc p 29 ἐπειδὴ Μ: ἐπεὶ δὲ p ὁμωνύμων Μ: ὁμώνυμον p 31
om. p 32. 33 καὶ—ἀναλογίαν om. Felic, nescio an recte 

 

ὁμωνύμων τὸν κατὰ μεταφορὰν καὶ κατὰ ἀναλογίαν καὶ συγχέας τὸν κατὰ
μεταφορὰν τῷ κατὰ ἀναλογίαν. Ἐ. Σαφῶν οὖν ἡμῖν εἰπέ, τί βούλει λέγειν. Ἀ. Φαμὶ τοίνυν κατὰ μεταφοράν ἐστιν, ὅταν μέν τι πρᾶγμα ἔχῃ ἴδιον 
 ὄνομα, ἄλλως δὲ καταχρήσηταί τις ἐπ᾿ αὐτοῦ ἄλλῳ ὀνόματι μεταφέρων
καὶ τούτῳ χρώμενος ὡς κειμένῳ ἐπ᾿ αὐτοῦ· ἐνταῦθα οὐκ ἂν εἴη ὁμωνυμία
τις· ὅταν δὲ μὴ ἔχῃ ἄλλο ἀλλὰ τοῦτο, τότε γίνεται γίνεται ὁμωνυμία. οἷον
ὀρῶν τὰ κάτω μέρη καλεῖται ὑπώρεια· ἀλλ᾿ ἔθ᾿ ὑπωρείας ἔναιον πολυπιδάκου Ἴδης.
 ταύτας τὰς ὑπωρείας ὄνομα οὔσας τῶν κάτω μερῶν τοῦ ὄρουςοἱ ποιηταὶ πολλάκις προσεῖπον πόδας· πάντες δ᾿ ἐσείοντο πόδες πολυπιδάκου Ἴδησ.
ἔστι δὲ καὶ κλίνης τὰ βαστάζοντα τὸ ὅλον κοῖτος πόδες καλούμενα, ἀλλὰ
καὶ τραπέζης πόδες καὶ νηός· 
 αἰεὶ γὰρ πόδα νηὸς ἐνώμων. 
ἐπὶ τούτων πόδα μὲν νηὸς καὶ πόδας Ἴδης οὐκ ἄν εἴποι τις ὀμωνύμως
εἰρῆσθαι· ἔχει γὰρ ἡ μὲν ναῦς προσαγορευόμενον τὸ <εὐθῦν> τὴν ναῦν
ἰδίως πηδάλιον. ἀλλ᾿ οὐδὲ τοῦ ὄρους τὰ κάτω πόδας ἂν εἴποιμι ὁμωνύμως
λέγεσθαι· ἔχει γὰρ ὄνομα ὑπωρείας. ἐπὶ δὲ τῆς τραπέζης καὶ τῆς κλίνης 
 οὐκ ἔτι ἂν εἴποιμι μεταφορὰν ἀλλ᾿ ὁμωνυμίαν· τοῦτο γὰρ ὄνομα ἔχει τῆς
κλίνης τὸ βαστάζον τὸ ὅλον κοῖτος καὶ τῆς τραπέζης κατὰ ἀναλογίαν τῶν 9 v 
τοῦ ζῴου ποδῶν. οὗ χάριν ὧν ὄνομα μόνον κοινὸν δεῖν εἴρηται εἶναι ἐπὶ
τῶν ὁμωνύμων, ὄνομα δὲ ἐπὶ κλίνης καὶ τραπέζης οἱ πόδες τὰ τοιάδε μέρη,
ἐπὶ δὲ ὄρους καὶ νηὸς ὀνόματα μὲν ὐπώρεια καὶ πἦδάλιον, ἄλλως δὲ μετενήνεκται 
 ἡ τῶν ποδῶν προσηγορία ἐπ᾿ αὐτῶν· κατὰ μεταφορὰν ἂν εἴη
ταῦτα λεγόγενα, ὁμωνύμως δὲ οὔ. οὐδὲ γὰρ καθ᾿ ὁμοίωσιν εἴποις ἂν εἶναι
ὁμώνυμα· ποίαν γὰρ ἔχειν ὁμοιότητα πρὸς ζῴου πόδας ὑπώρειαν; ἀλλὰ
μετενηνεγμένως λέγεται ἡ ὑπώρεια πούς, ὀμωνύμως δὲ οὐ λέγεται, εἰ μή 
τι τῷ ὅρῳ προσέχοι τῶν ὁμωνύμων, ὅτι ἥ τε ἡπώρεια λέγεται ποὺς καὶ
 ἀνθρώπου πούς, καὶ τὸ μὲν ὄνομα κοινὸν τὸ τοῦ ποδός, ὀ δὲ λόγος ἕτεπος,
κοινῶς τοῦ ὀνόματος καὶ ἐπὶ τῆς μεταφορᾶς ταττομένου. διὸ τούτου ζητῆσαι ἄξιον. 2 κατὰ Zp: absciss. M 4 τοίνυν Zp: absciss. M μὲν τὸ πρᾶγμα Simpl. c (f. 8r.16)
5 ἄλλως δὲ Zp: absciss. et oblitt. M 6 τούτῳ Simpl. c: οὔτως Mp αὐτοῦ Simpl. c:
αὐτῷ Mp 6.7 ἐνταῦθα post τις transp. Simpl. c, tum idem add. οὐ γὰρ τὰ τροπικῶς
ῥηθέντα ὁμώνυμα ἂν εἴη τοῖς κυρίως λεγομένοις 7 ἀλλὰ τοῦτο om. Simpl. c γίνεται
Simpl. c: γὰρ Mp 8 ὀρῶν Μ: ὀρέων Ρ: τῶν ὀρῶν Simpl. c τὸ κάτω μέρος
Simpl. c ὐπώρια Μ 9 ἀλλ᾿ ἐθ᾿ ὑπωρείας...Hom. Υ 218 ἐτ᾿ Μρ: οἵ γ᾿ 
Simpl. c ἔναιον Μρ Simpl. c: ᾤκεον Hom. 9.12 πολυπιδάκου Μp Simple. c: πολυπίδακος
Hom. 12 πάντες δ᾿ ἐσσείοντο . . . Hom. Y 59 — δ᾿ ἐσείοντο Μ: δὲ σείοντο P:
δὴ σείοντο Simpl. c 15 αἰεὶ γὰρ . . . Hom. κ 32 αἰεὶ Simpl c: ἀεὶ Mp ἐνώμων
Simpl. c: μω— oblitt. M: ἐνώμουν Zp 16 πόδα Μ: πόδας p 17 εὐθῦνον scripsi:. . . . .
ον (ceteris oblitt.) M: om. Zp 22 ὧν] an ὡς? 23 μέρη 10 Zp:
oblitter. M 24 ὅρους M 26 γὰρ Zp: oblitter. M 27 ζώου M: ζῶον p
29 an προσέχοις? (cf. Plat. Alc. I, 122D) 31 τῆς scripsi: τὰς Mp ’E. Ἀλλὰ πῶς μὲv ὡρίσατο ὁ Ἀριστοτέλης καὶ τίνες οἱ τρόποι τῶν 
ὁμωνύμων, αὐτάρκως παρέστησας· μεταβατέον δέ σοι καὶ
καὶ ἀποδότεον τὸν Ἀριστοτέλους ὅρον. Περὶ συνωνύμων] ’A. Συνώνυμα λέγεται ὧρ τό τε ὄνομα κοινὸν καὶ ὁ κατὰ τοὔνομα
τῆς οὐσίας λόγος ὁ αὐτός, οἷον ζῷον <ὅ
ὁ βοῦς>. ὁ γὰρ ἄνθρωπος καὶ ὁ βοῦς κοινῷ ὀνόματι προσαγορεύεται
ζῷον, καὶ ὁ λόγος δὲ ὁ Ὀ αὐτός· ἐὰν γὰρ
ἑκάστου λόγον τί ἐστιν αὐτῶν τὸ ζῴῳ εἶναι, τὸν αὐτὸν 'ποδώσει
 λόγον. ’E. Ἐξήγησαι οὖν τὸν ὅρον. ’A. Συνώνυμα δὲ, φησί, λέγεται τὰ πράγματα εἶναι, ὦν τό τε ὄνομα
κοινόν, ἀλλ᾿ οὐ μόνον, ὡς ἐπὶ τῶν ὁμωνύμων. καὶ δηλονότι ὄνομα ληπτέον 
τὸ κοινῶς ἐπὶ παντὸς μέρους λόγου λεγόμενον καὶ τὸ κοινὸν ὡς
 πρότερον. ἄν τε δὲ προστεθῇ ὁ κατὰ τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας, ἄν
τε μὴ προστεθῇ, ἀλλὰ μόνον λέγηται ὁ δὲ λόγος ὁ αὐτός, δῆλον ὅτι 
προσυπακουσόμεθα καὶ τὸ κατὰ τοὔνομα δεῖν ἀποδίδοσθαι τὸν λόγον καὶ
ὅτι λόγον τὸν τῆς οὐσίας χρὴ ἐξακούειν· οὗτος γάρ
ὅταν οὖν ὀνόματος ὄντος κοινοῦ ὁ κατὰ τοὔνομα ὁριστικὸς λόγος ὁ αὐτὸς 10r 
 ᾖ, συνωνύμως ταῦτα καλεῖται τούτῳ τῷ ὀνόματι. δηλοῖ δὲ τὸ παράδειγμα
τὸ εἰρημένον· ἄνθρωπος γὰρ ἔστω τὸ ὑποκείμενον καὶ βοῦς καὶ καύων,
δὲ κοινῷ ὀνόματι καλείσθωσαν ζῷα· ἐπὶ ταύτης τῆς κοινότητος τοῦ ὀνόματος 
ἐὰν ἀποδῶμεν τὸν κατὰ τοὔνομα ὅρον ἔστι δὲ ὁ σύζυγος τῇ
ζῴου προσηγορίᾳ ὅρος οὗτος τὸ οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική· καὶ ὁ
 ζῷόν τε λέγεται καὶ ἔστιν οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική), δῆλον ὅτι καὶ 
ὁ ὅρος κοινὸς ἔσται πάντων· ἕκαστον γὰρ τῶν εἰρημένων ἀληθῶς
οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική. ’E. Ἀλλὰ ταῦτα μὲν κατὰ Ἀριστοτέλην ὠρίσω, ἐπειδὴ καὶ τούτων
μνησθεὶς ὁ αὐτὸς τοὺς ὅρους αὐτῶν τοιούτους πεποίηται· ὅταν
 λόγου κοινωνῇ τινα τοῦ αὐτοῦ, τοῦ δὲ ὀνόματος μή, ἃ δεῖ καλεῖσθαι πολυώνυμα,
τίς ἂν γένοιτο ὅρος; 1 ante Ἀλλὰ vicem statuit Felic.: ante διὸ p. 67,32) Μ 2 p 3 καὶ ἀποδοτέον τὸν ἀριστοτέλους
ὅρον M: om. Ρ 4 tit. inclusi 6 λόγος τῆς οὐσίας colloc.
6.7 ὅ τε ἄνθρωπος καὶ ὁ βοῦς inserui: om. Mp 8 γὰρ Zp: oblitter. Μ τις Μ: om.
9 ἑκάστου Μ: ἕκαστον p τὸ] τῶ Mp 9 10 λόγον ἀποδώσει
13 post ὁμωνύμων forsitan inseras ἀλλὰ καὶ ὁ κατὰ τοὔνομα τῆς οὐσίας λόγος
δηλονότι Μ: δῆλον τὸ p 14 μέρους ADp: μέρος M 15. 16 μὴ ante alterum προστεθῇ
transp. Brandis: ante prius προστεθῆ Mp 15 κατὰ τοὔνομα scripsi: κατοὔνομα
M: κατ’ ὄνομα p ὁ et λόγος eicias 16 λέγηται Brandis: λέγεται Mp ὁ δὲ] an
τε? 17 τοὔνομα Zp: τοὔνο— oblitter. Μ 18 οὐσίας χὴ Ζρ: —ας χρὴ oblitter. M
19 κοινοῦ Zp: oblitter. an om. M dispici non potest ὁριστικὸς Μ: om. p 26
Ζρ: κοινῶς Μ 28 ὡρίσω Μ: ὁρίσω Ρ ἐπειδὴ Μ: ἐπεὶ δὲ p
τοῦτο p 30 δεῖ p: δὴ M Ἀ. Λέγω ὅτι πολυώνυμά ἐστιν ὧρ διάφορα μὲν καὶ πλεῖστα ὀνόματα, 
ὁ δὲ λόγος εἷς καὶ ὁ αὐτός, ὡς ἄορ, ξίφος, φάσγανον, καὶ
λωπίον καὶ ἱμάτιον· τὸ μὲν γὰρ πρᾶγμα ἓν τὸ τοῦ ξίφους καὶ ὁ ὅρος
καὶ λόγος εἷς ὁ κατὰ τοὔνομα ἔστι γὰρ σίδηρος ἀμφήκης εἰς ζᾠων
 εἰργασμένος), ἄλλο δὲ ὄνομα καὶ διάφορον τὸ ξίφος καὶ τὸ ἄορ καὶ 
τὸ φάσγανον. καὶ ἔοικεν ταῦτα ἀντικεῖσθαι τοῖς ὁμωνύμοις, ὡς εἴ τις
αὐτὰ ἐκάλει ὁμοιόλογα ὀμοιόλογα καὶ ὁμοιόριστα καὶ τὸν μὲν
τὰ δέ ὀνόματα κατὰ λόγον ἕτερα. οὕτω δὲ καὶ oi Ῥωμαίων παῖδες εἰώθασιν
πολλἀ ἔχειν ὀνόματα ἔχαστος. Ἐ. Ὅρισαι δὲ καὶ τὰ ἑτερώνυμα. ’A. Ἔστι δὲ ἐτερώνυμα ἃ μήτε τοῦ ἀνόματος μήτε τοῦ λόγου
ὡς πῦρ, χρυσὸς καὶ Σωκράτης καὶ ἀνδρεία. ἑτερώνυμα δέ
ὧν τό τε ὄνομα καὶ ὁ λόγος ἔτερος. ’E. ’Eπεὶ τοίνυν λείπεται τὰ παρώνυμα, ὧν καὶ ό Ἁριστοτέλης
 λέγε δὴ καὶ περὶ τούτων. ’A. Παρώνυμα δὲ λέγεται ὅσα ἀπό τινος διαφέποντα τῇ
τήν κατὰ τοὔνομα προσηγοπίαν ἔχει, οἷον ἀπò τῆς γραμματικῆς
ὁ γραμματικὸς καὶ ἀπὸ τῆς ἀνδρείας ὁ ἀνδρεῖος. ’E. Σαφήνισον οὖν ἡμῖν τὸν ὅρον. Ἀ. Παρώνυμα, φησίν, λέγεται ὅσα ἀπό τοινος ὀνόματος
καὶ ἔσχε τὴν προσηγορίαν, οἶον ἡ ἀνδρεία ἐστίν ἐπ᾿ ἀρετῆς κατηγοπουμένη
τινός, ἀπὸ δὲ τῆς προσηγορίας τῆς ἀνδρείας
τὸ τέλος τοῦ ὀνόματος ἐκλήθη τις ἀνδρεῖος τοῦ αὐτοῦ μὲν ὀνόματος ἔχων
τὴν πτῶσιν, ἤγουν τὴν ἀνδρείαν, μετασχηματισμὸν δὲ κατὰ τὸ
 τὸv δὲ μετασχηματισμὸν πτῶσιν ἐκάλεσεν, οὐ γὰρ ἃς καλοῦμεν ἡμεῖς πτώσεις 
ὀνόματος δεῖ νῦν λέγειν αὐτὸν νομίσαι· ὁ ἀνδρεῖος διαφέρων τῆς
τῇ πτώσει, τοῦτ᾿ ἔστι τῷ μετασχηματισμῷ κατὰ τὸ αὐτὸ ὄνομα τῆς
ἀνδρεῖος κέκληται μετεσχηματισμένως· τοῦτο γάρ ὃ ἔφη τὴν κατὰ
τοὔνομα προσηγορίαν ἔχει μετεσχηματισμένην κατὰ τὸ τέλος μόνον. ’E. Τίνων οὖν χρεία ἐστὶ πρός τὸ γενέσθαι παρώνυμα; ’A. Τριῶν. ’E. Τίνων Ἀ. Πρῶτον μὲν εἶναι δεῖ πρᾶγμα οὗ δεῖ μετέχειν, δεύτερον τοῦ
οὗ δεῖ μετέχειν, καὶ τρίτον διαφέρειν τοῦ ὀνόματος μετασχηματισμῷ
 1 Περὶ πολυωνύμων in mrg. add. M: om. p 3 supra λωπία add. λωπίον τὸ ἱμάτιον
M2 10 Περὶ ἑτερωνύμων in mrg. add. M: om. p 12 δὲ] an
παρωνύμων in mrg. add. Μ: om. Ρ παπρώνυμα M1 (π eras.) ὁ Μ: om. p
τ
15 λέγε Zp: λέγει M τούτων Dp: τούτου AC: τού M 19 οὖν ΖΡ: οblitt. vel.
eras. M 21.22 ἀνδρεία et ἀνδρείας Μ: ἀνδρία et ἀνδρίας p 24
τὴν ἀνδρείαν: qui eiusdem quidem nominis, hoc est fortitudinis, appellationem habet
unde τὴν προσηγορίαν, ἤγουν τῆς ἀνδρείας corrigas 26 μετασχηματισμὸν] μετα supra
scr. M 28 μετεσχηματισμένως Vitelli: μετασχηματισμένως ΜΡ 29 μετεσχ.] μετασχ.
Zp: α oblitt. Μ 30 ἐστὶ Zp: οblitt. M 34 διαφέρειν ΖΡ: διαφέρει M 

 

τινι. ἑνὸς δὲ τῶν τριῶν ἀφαιρεθέντος οὐκέτι ἂν εἴη παρώνυμα. ὁ γὰρ ἀνδρεῖος 
παρώνυμόν ἐστιν, ἔστιν γὰρ ἡ ἀνδρεία πρᾶγμα ἧς μετέχει· ἀλλὰ
καὶ τοῦ ὀνόματος αὐτῆς μετέχει· ἀπὸ γὰρ τῆς ἀνδρείας ὁ ἀνδρεῖος. ἀλλὰ
μετέχει καὶ μετασχηματισμοῦ τῆς πτώσεως γενομένης κατὰ τὸ τέλος τῆς
 ἀνδρείας ὀνόματος· ἡ μὲν γὰρ ἀνδρεία εἰς τὴν αݲ λήγει συλλαβήν, ὁ δὲ 
ἀνδρεῖος εἰς τὴν οݲςݲ. Ἐ. Δεῖξον οὖν πῶς ἑνὸς τούτων ἐκλελοιπότος οὐκέτι παρώνυμον γίνεται. Ἀ. Αὐτίκα· ἔστι τις τῆς μουσικῆς μετέχουσα γυνή, ἣ καλεῖται μουσική,
καὶ ἔστι μὲν τὸ πρᾶγμα οὗ μετέχει, ἔστι δὲ καὶ τοὔνομα ἀφ᾿ ἧς κέκληται 
 μουσική. ἀλλ᾿ ἐπεὶ οὐ μετεσχηματίσθη, ἀλλ᾿ ὁμοίως καὶ ἡ ἕξις καὶ 
ἡ γυνὴ κέκληται μουσική, οὐκ ἔστιν παρωνύμως λεγομένη ἡ γυνὴ μουσικὴ 
ἀλλ᾿ ὁμωνύμως. ὁ δὲ μουσικὸς παρωνύμως τῆς μουσικὴς κέκληται, ἐπειδὴ 11r 
πρόσεστιν αὐτῷ τὰ τρία, μετοχὴ πράγματος, μετοχὴ ὀνόματος, μετασχηματισμὸς
τοῦ ὀνόματος. πάλιν ἀρετῆς οὔσης ὁ μετέχων ταύτης σπουδαῖος
 κέκληται· ἐνταῦθα τὸ μὲν πρᾶγμά ἐστιν ἡ ἀρετὴ οὗ μετέχει ὁ ἄνθρωπος, 
ἀλλ᾿ ἐπειδὴ τοῦ ὀνόματος οὐ μετέχει (ὁ γὰρ σπουδαῖος καὶ ἡ ἀρετὴ ἕτερά
εἰσιν ὀνόματα), οὐκ ἂν εἴη παρώνυμα, ὥστε μετέχων ἀρετῆς ὁ σπουδαῖος
οὐκ ἂν εἴη παρωνύμως κεκλημένος σπουδαῖος. Ἐ. Διά τί οὖν οὐκ ἀπὸ τοῦ τὴν σπουδὴν ἔχειν σπουδαῖος καλεῖται ὁ 
 σπουδαῖος ἀλλὰ τοῦ ἔχειν ἀρετήν; Ἀ. Ὅτι εἰ διὰ τὸ σπουδὴν ἔχειν σπουδαῖος ἐκαλεῖτο, πάντας ἐνῆν τοὺς
περί τι σπουδὴν ἔχοντας καλεῖν σπουδαίους. νῦν δὲ οὐχ ὁ περί τι σπουδάζων
σπουδαῖος καλεῖται, ἀλλὰ μόνος ὁ ἀρετῆς μετέχων. ὥστε ποιὸς
μὲν ἂν εἴη ἀπὸ τῆς ἀρετῆς ὁ σπουδαῖος, οὐ μέντοι καὶ παρώνυμος. Ἐ. Εἰρηκὼς δὴ αὐτάρκως περὶ τῆς σχέσεως τῶν ὀνομάτων τῆς πρὸς τὰ
πράγματα καὶ τὰ περὶ τῆς σχέσεως τῶν ὅρων τῶν καθ᾿ ἕκαστον ὀνομάτων
τῆς πρὸς τὰ πράγματα, ἑξῆς περὶ τίνος φὴς διαλαμβάνειν τὸν Ἀριστοτέλην; Ἀ. Λέγω τοίνυν ὅτι ἐπεὶ περὶ φωνῶν ἁπλῶν ἐστιν σημαντικῶν τῶν 
πραγμάτων ἡ πρόθεσις, καθὸ σημαντικαί εἰσιν αὐτῶν· εἰσὶ δὲ πρώτως κατὰ
 γένος ἀφοριζόμεναι καὶ κατὰ γένη τῶν πραγμάτων καὶ οὐ κατὰ ἀριθμὸν 
λαμβανόμεναι τὸν τῶν καθ᾿ ἕκαστα καὶ τὸν τῶν ἀτόμων· ἐπεὶ τοίνυν ἡ
πρόθεσις τοιαύτη, ἀναγκαίως ὅτι περὶ ἁπλῶν λέξεών ἐστι διδάξαι δεικνύς, 
οἷαί εἰσιν αἱ ἁπλαῖ. 2 ἧς] corrigas οὗ cf. v. 15 4. 5 an τοῦ ἀνδρείας? 5 αݲ Cp: αݲσ Μ 7 ἐκλελοιπότος
Μ: ἐκλελειπότος p 9 ἀφ᾿ ἧς] corrigas ἀφ᾿ οὗ 11. 12 παρωνύμως (utrobique)
et ὁμωνύμως Μ: παρώνυμον et ὁμώνυμον p 12 scribas ἀπὸ τῆς μουσικῆς ἐπειδὴ
Μ: ἐπεὶ δὲ p 17 μετέχων Μ: μετέχειν p 20 τοῦ scripsi: τὸ Μp 21 aute
σπουδαῖος add. ὁ p: om. M 22 τι (prius) ex τὴν corr. M 23 μόνος Μ: μόνον p
ποῖος Μ 27 ante ἑξῆς iterata καὶ τὰ περὶ τῆς σχ punctis circumscr. M φὴς Zp:
φησὶν Μ 28 περὶ φωνῶν ἐπεὶ colloc. M (corr. litteris superscr.) 29 πρόσθεσις
(sed σ erasum) M σημαντικαί εἰσιν Simpl. (f. 10r 1): σημαντικαὶ ἐστὶν Μ: σημαντικὴ
ἐστὶν p 31 ἀτόμων Μ: ἀτόνων p 32 ἀναγκαίως Μ: ἀναγκαῖον p δεικνύς Μ:
om. p. ex Simpl. corrigas ἐστι <διὰ διαιρέσεως τῶν λεγομένων> διδάξας δείκυσιν Ἀ. Τῶν λεγομένων τὰ μὲν κατὰ συμπλοκὴν λέγεται, τὰ δὲ
ἄνευ συμπλοκῆς. Ἐ. Τὸ κατὰ συμπλοκὴν τί ἐστι καὶ ποσαχῶς λέγεται; Ἀ. Διχῶς· τὰ μὲν γὰρ κατὰ συμπλοκὴν λέγεται, ὅσα συμπλεκτικῷ
 ἐμπεριέχεται συνδέσμῳ οἷον ῾Σωκράτης καὶ Πλάτων᾿, τὰ δὲ κατὰ συμπλοκὴν 
λέγεται, ὅσα ὁμοῦ προφέρεται πράγματα διὰ τὸ τὸ ἕτερον συμβεβηκέναι
τῷ ἑτέρῳ οἷον ῾Σωκράτης περιπατεῖ᾿. τῆς γὰρ περιπατήσεως συμβεβηκυίας 11v 
Σωκράτει, ὅταν λέγωμεν ῾Σωκράτης περιπατεῖ᾿, συμπλέξαντες τῷ
Σωκράτει τὸ περιπατεῖν ἄνευ συνδέσμου τοῦ κατὰ φωνὴν λέγομεν ῾Σωκράτης
 περιπατεῖ᾿, ἄνευ δὲ συμπλοκῆς εἴποιμεν ἂν ῾Σωκράτης᾿, εἶτα πάλιν 
῾Πλάτων᾿, ἢ οὕτως ῾τρέχει᾿, εἶτα πάλιν ῾νικᾷ᾿. νῦν δὲ περὶ τῶν ἄνευ συμπλοκῆς
λεγομένων πραγμάτων τε καὶ λέξεων ἡ πρόθεσίς ἐστιν, ἐν πόσοις 
γένεσι θεωρεῖται· ὡς γὰρ ἔχει τὰ πράγματα, οὕτως καὶ αἱ ταῦτα πρώτως
δηλοῦσαι λέξεις. Ἐ. Ἀλλ᾿ ὅτι μὲν περὶ ἁπλῶν σημαντικῶν λέξεων ἡ πρόθεσις, καθόσον 
εἰς γένη τινὰ ἀναφέρονται, παρέστησας· πῶς δ᾿ ἂν αὐτὰ διέλοις εἰς ἐλαχίστην
διαίρεσιν, μεθ᾿ ἣν οὐκ ἔστιν ἐλάσσων, καὶ πῶς ἂν εἰς μεγίστην,́
μεθ᾿ ἣν οὐκ ἂν γένοιτο μείζων, ἐπίδειξον. Ἀ. Εἰς ἐλαχίστην μὲν οὖν διαίρεσιν γενῶν διέλοιμ᾿ ἂν τὰ ὄντα καὶ 
 τὰς τούτων σημαντικὰς φωνὰς τὴν εἰς τέσσαρα, λέγων ὅτι τὰ ὄντα ἢ οὐσία
καθόλου ἢ οὐσία ἐπὶ μέρους ἢ συμβεβηκότα καθόλου ἢ συμβεβηκότα ἐπὶ
μέρους· εἰς γὰρ διαίρεσιν ταύτης ἐλάσσονα οὐκ ἂν γένοιτο ἄλλη. εἰς δὲ
μεγίστην διαίρεσιν διέλοιμ᾿ ἂν εἰς δέκα, λέγων ὅτι τὰ ὄντα ἢ οὐσία ἢ 
ποσὰ ἢ ποιὰ ἢ πρός τι ἢ ποιεῖν ἢ πάσχειν ἢ ποτὲ ἢ ποῦ ἢ ἔχειν ἢ
 κεῖσθαι, ὥστε καὶ αἱ ταῦτα σημαίνουσαι ἁπλαῖ λέξεις τοσαύτας ἕξουσιν γενικὰς
διαφοράς· μείζων δὲ τούτων οὐκ ἂν γένοιτο διαίρεσις. Ἐ. Διὰ τί οὖν εἰς τέσσαρα ἡ ἐλαχίστη γέγονε διαίρεσις; Ἀ. Ὅτι ἡ μὲν ἀνωτάτω καὶ πρώτη γένοιτ᾿ ἂν εἰς δύο, εἰς οὐσίαν 
καὶ συμβεβηκός· ἀλλ᾿ ἐπεὶ οὐκ ἔστι ταῦτα προενέγκαι ἄνευ τοῦ ἢ καθόλου
 προενεγκεῖν ἢ ἐπὶ μέρους (αἵ τε γὰρ οὐσίαι ἢ καθολικῶς ἂν προενεχθεῖεν,
ὥσπερ τὸ ζῷον, κύων, ἄνθρωπος, ἢ ἐπὶ μέρους, ὥσπερ Σωκράτης, Βουκέφαλος, 
τά τε συμβεβηκότα καθόλου ἢ ἐπὶ μέρους, ἡ γὰρ ἐπιστήμη καθόλου 
συμβεβηκός, ἡ δὲ Ἀριστάρχου ἐπιστήμη μερικὸν συμβεβηκός)· ἐπεὶ 12r 
τοίνυν οὐχ ἁπλῶς οὔτε ἡ οὐσία λέγεται ἀλλ᾿ ἢ καθόλου ἢ μερικῶς καὶ
 ἀτόμως, οὔτε τὸ συμβεβηκὸς ἀλλὰ καὶ τοῦτο ἢ καθόλου ἢ μερικῶς, εἰς
τέσσαρα γίνεται ἡ διαίρεσις, καίτοι πρώτως γενομένη εἰς οὐσίαν καὶ συμβεβηκός. 
γέγονεν οὖν εἰς οὐσίαν καθόλου καὶ συμβεβηκὸς καθόλου, εἰς
οὐσίαν ἐπὶ μέρους καὶ συμβεβηκὸς ἐπὶ μέρους. 3 post τὸ add. δὲ p: om. M 4 λέγεται Μ: om. p 6 τὸ (alterum) M:om. p
10 εἴποιμεν Μ: εἴπομεν p 11 οὕτως M: οὗτος p 12 ἐστιν post πόσοις transp.
17 ἐλάσσων et μεγίστην scripsi: ἐλαχίστη et μείζονα Mp 19 διέλοιμ᾿ scripsi: διέλοιμεν
Mp 20 τὴν M: τὰς p 22 ἐλάσσονα scripsi: ἐλαχίστην Mp 27 γέγονε
Zp: bibliopegae culpa ablatum M 30 καθολικῶς Z: καθολικὸς M: καθολικῶν p
35 μερικῶς M: μερικὸν P Ἐ. Ἐπεὶ τοίνυν τούτων τινὰ ἀλλήλοις οὐ δύναται συνελθεῖν καὶ τινὰ
τούτων συνέλθοι ἄν; Ἀ. Φημὶ τοίνυν ὅτι ἡ οὐσία οὐκ ἂν γένοιτο συμβεβηκὸς οὐδὲ τὸ συμβεβηκὸς
οὐσία· συμβεβηκέναι μὲν γὰρ τὸ συμβεβηκὸς δύναται τῇ οὐσίᾳ, εἶναι 
 δὲ οὐσίαν συμβεβηκὸς ἀδύνατον ἢ τὸ συμβεβηκὸς εἶναι οὐσίαν. πάλιν τὸ
καθόλου ἐπὶ μέρους εἶναι ἀδύνατον, καὶ τὸ ἐπὶ μέρους εἶναι καθόλου ἀδύνατον.
τοῦ δὲ ἐπὶ μέρους δύναταί τι κατηγορεῖσθαι τῶν καθόλου, οἷον 
Σωκράτους μερικῆς ὄντος οὐσίας κατηγορηθείη ἂν ὁ ἄνθρωπος, ὅπερ ἐστὶ
καθόλου, ἔστι γὰρ Σωκράτης ἄνθρωπος. γίνονται οὖν συμπλοκαὶ τέσσαρες·
 τὸ γὰρ καθόλου συμπλέκεται ἢ τῇ οὐσίᾳ ἢ τῷ συμβεβηκότι, καὶ εἰσὶν 
αὗται δύο συμπλοκαί, καὶ τὸ ἐπὶ μέρους συμπλέκεται ἢ τῇ οὐσίᾳ ἢ τῷ 
συμβεβηκότι, καὶ εἰσὶν αὗται ἄλλαι δύο συμπλοκαί. οὔτε δὲ ἡ οὐσία καθόσον
οὐσία γένοιτ᾿ ἂν συμβεβηκὸς οὔτε δὲ τὸ συμβεβηκὸς καθόσον συμβεβηκὸς 
γένοιτ᾿ ἂν οὐσία, καὶ πάλιν οὔτε τὸ καθόλου καθόσον καθόλου
 γένοιτ᾿ ἂν μερικὸν οὔτε τὸ μερικὸν καθόσον μερικὸν γένοιτ᾿ ἂν καθόλου. Ἐ. Διὰ τί προσέθηκας τὸ καθόσον οὐσία καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων οὕτως; Ἀ. Ὅτι γενέσθαι μὲν καὶ ὑποστῆναι τὰ συμβεβηκότα ἐν τῇ οὐσίᾳ
δύναται, καθόσον δὲ συμβεβηκός ἐστι καὶ ἐπινοεῖται τὸ συμβεβηκότα ἐν τῇ οὐσίᾳ
εἴη αὐτὸ τοῦτο οὐσία· τὸ γὰρ λευκὸν τῷ σώματι συμβαίη ἄν, φαμὲν γὰρ 
 λευκὸν τὸ σῶμα, τὸ δὲ λευκόν, καθὸ λευκόν ἐστιν, οὐκ ἂν εἴη ταὐτὸν τῷ
σώματι (ἔστι δὲ τὸ μὲν σῶμα οὐσία, τὸ λευκὸν δὲ συμβεβηκός), ἀλλὰ μετέχει 12v 
μὲν τὸ σῶμα λευκότητος ὡς συμβεβηκυίας αὐτῷ, οὐκ ἔστι δὲ ταὐτὸν
τὸ σῶμα τῇ λευκότητι. οὐδὲν γὰρ αὐτοῦ μετέχει, ἄλλ᾿ ἔστι τοῦτο,
ὅπερ ἐστίν. οὕτως καὶ τὸ καθόλου ᾗ καθόλου οὐκ ἂν εἴη τοῦ ἀτόμου 
 μέρος, μετέχοι δ᾿ ἂν τὸ ἄτομον πρᾶγμα τοῦ καθόλου, ὡς ἄν ἐν εἴδει ὄντος
τοῦ ἀτόμου ἐν τῷ καθόλου ἢ ἐν γένει, ὡς ὁ Σωκράτης ἐν εἴδει μέν
ἐστι τῷ ἀνθρώπῳ, ἐν γένει δὲ τῷ ζῴῳ. καὶ τὸ μέρος δὲ ἐν τῷ ὅλῳ, ὡς
ἡ χεὶρ ἐν τῷ ὅλῳ σώματι. διὰ τοῦτο οὖν πρόσκειται τὸ ὃ ᾗ τοιοῦτον 
ἕκαστον, οὐκ ἂν εἴη τὸ ἕτερον. Ἐ. Ἀλλὰ πῶς σὺ μὲν τὴν διαίρεσιν πεποίησαι, ὅτι τῶν ὄντων τὰ μὲν
καθόλου οὐσίαι, τὰ δὲ καθόλου συμβεβηκότα, τὰ δὲ ἐπὶ μέρους οὐσίαι, τὰ
δὲ ἐπὶ μέρους συμβεβηκότα, Ἀριστοτέλης δὲ οὐ τοιούτοις ὀνόμασι κέχρηται,
ἀλλὰ ἄλλοις; Ἀ. Ὅτι ἀντὶ τῶν ὀνομάτων τούτων τοὺς ἐξηγητικοὺς αὐτῶν λόγους 
 ἔλαβεν καὶ οἷον ὑπογραφικούς. τὴν δὲ διαίρεσιν ταύτην τῶν γενικωτάτων
 1 ἐπεὶ M: ἐπὶ p τινὰ M: τίνα p 2 post συνέλθοι ἄν defectus est resarciendus
verbis πόσαι ἂv γένοιντο αἱ συμπλοκαί αὐτῶν 8 Σωκράτους Zp: Σωκράτης M
11 τῷ Zp: τὸ M 12 εἰσὶν Zp: ἔστιν M 13 δὲ M: om. p post καθόσον
add. ἂν p: om. Μ 16 οὕτως] ὡσαύτως coni. Vitelli; id aut ὁμοίως (cf. p. 73,14)
reponas 19 συμβαίει M 20 καθὸ λευκὸν M: om. p 21 τὸ δὲ λευκὸν colloc. p
22 λευκότητος Zp: λευκότητα M 23 οὐδὲν M: οὐδὲ P 23—24 οὐδὲν—ὅπερ ἐστίν
exulare iubeas 25 μέπος ex μέρους corr. M 28 ὅλω M: om. p 35—73,2 τὴν
δὲ διαίρεσιν—συμβεβηκότος post ἕτερον (v. 29) transpos. Felic., potius post συμβεβηκός
(p. 71,29) adhibita correctioνe διὰ τὸ τὴν διαίρεσιν . . . illa trai cias, nisi malis inducere 

 
εἶναι καὶ μὴ ἐχόντων ἄλλα πρὸ ἑαυτῶν ἕτερα γένη· οὔτε γὰρ τῆς οὐσίας
εἴη ἄν τι ἐπαναβεβηκὸς γένος ἄλλο οὔτε τοῦ συμβεβηκότος. Ἐ. Πῶς οὖν ὑπογραφικοὺς ἀποδέδωκεν λόγους, δεῖξον. Ἀ. Δύο λαβὼν τό τε ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι καὶ τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου
 λέγεσθαι καὶ δύο τούτων ποιήσας ἀποφάσεις τήν τε μὴ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι
καὶ τὴν καθ᾿ ὑποκειμένου μὴ λέγεσθαι ἐφήρμοσεν τοὺς τέσσαρας τούτους
λόγους ταῖς ἁπλαῖς καὶ ἀσυνθέτοις τῆς διαιρέσεως ἐπινοίαις. Ἐ. Τί ἐστιν ὃ λέγεις ταῖς ἁπλαῖς καὶ ἀσυνθέτοις τῆς διαιρέσεως
ἐπινοίαις; Ἀ. Λέγω ὅτι ἁπλαῖ <καὶ> ἀσύνθετοι ἐπίνοιαι ἐν διαιρέσει τοιαύτῃ ληφθεῖεν
ἄν· τῶν ὄντων τὰ μὲν οὐσίαι, τὰ δὲ συμβεβηκότα, τὰ δὲ καθόλου, τὰ 
δὲ ἐπὶ μέρους. ἁπλοῦν γάρ τι ἐλήφθη καὶ ἀσύνθετον· τό τε γὰρ τὴν οὐσίαν
εἰπεῖν ἁπλῶς εἴρηται καὶ τὸ συμβεβηκὸς εἰπεῖν ἁπλοῦν εἴρηται καὶ τὸ κα 
θόλου εἰπεῖν ἁπλῇ λέξει εἴρηται καὶ τὸ μερικὸν ὁμοίως. συμπεπλεγμένως 13r 
 δέ πως ἂν εἴποις, ὄταν οὕτως εἴπω· τῶν ὄντων τὰ μὲν οὐσίαι καθόλου,
συμπλέκεται γὰρ ταῖς οὐσίαις τὸ καθόλου, τὰ δὲ ἐπὶ μέρους οὐσίαι, συμπλέκεται
γὰρ τῇ οὐσίᾳ τὸ ἐπὶ μέρους, τὰ δὲ συμβεβηκότα καθόλου, συμπλέκεται 
γὰρ τῷ συμβεβηκότι τὸ καθόλου, τὰ δὲ ἐπὶ μέρους συμβεβηκότα,
συμπλέκεται γὰρ τῷ συμβεβηκότι τὸ ἐπὶ μέρους. εἰ τοίνυν δειχθείη τίνας
 λόγους ἐξηγητικοὺς πεποίηται τῶν ἁπλῶν καὶ συμπλέξομεν, φανερὸν γίνεται. Ἐ. Πῶς δεῖ συμπλέξαι τοὺς παραστατικοὺς τούτων λόγους, δεῖξον. Ἀ. Παραστατικὸν τοίνυν καὶ οἷον ἐννοηματικὸν ἀποδέδωκε λόγον τοῦ 
συμβεβηκότος, καθόσον συμβεβηκός ἐστι, τὸ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι. ὥστε καθάπερ
ἀδιάφορον ἄνθρωπον εἰπεῖν ἢ ζῷον λογικὸν θνητόν, οὕτως ἀδιάφορον
 ἢ συμβεβηκὸς εἰπεῖν ἢ ἐν ὑποκειμένῶ εἶναι· εἴ τι γὰρ συμβεβηκός,
ἐκεῖνο ἐν ὑποκειμένῳ ἐστί, καὶ εἴ τί ἐστιν ἐν ὑποκειμένῳ, ἐκεῖνο συμβεβηκός 
ἐστιν. πῶς δὲ ἐν ὑποκειμένῳ εἴρηκεν, ὕστερον δείξω. ἀλλ᾿ εἰ τὸ
συμβεβηκὸς ἐν ὑποκειμένῳ ἐστίν, ἡ οὐσία ἑτέρα οὖσα τοῦ συμβεβηκότος
εἴη ἂν οὐκ ἐν ὑποκειμένῳ. ὥστε εἴ τις οὐσία ἐστίν, ἐκείνη ἂν οὐκ ἐν
 ὑποκειμένῳ εἴη. πάλιν εἴ τί ἐστι καθόλου, ἐκεῖνο καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεται, 
εἰ δέ τί ἐστιν ἐπὶ μέρους, ἐκεῖνο οὐ καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεται. γεγόνασιν
οὖν λόγοι τέσσαρες ἐξηγητικοὶ τῶν ἁπλῶν ὀνομάτων, τῆς μὲν
οὐσίας τὸ ἐν ὑποκειμένῳ μὴ εἶναι, τοῦ δὲ συμβεβηκότος τὸ ἐν ὑποκειμένῳ
εἶναι, καὶ τοῦ μὲν καθόλου τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεσθαι, τοῦ δὲ 
 ἐπὶ μέρους τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου μὴ λέγεσθαι. ἀλλ᾿ ἐπεὶ οὐ τῶν ἁπλῶν 
λεγομένων πεποίηται τὴν διαίρεσιν, συνθεὶς δὲ καὶ συμπλέξας, ὥστε εἶναι 
τὰ μὲν καθόλου οὐσίας, τὰ δὲ καθόλου συμβεβηκότα, τὰ δὲ ἐπὶ μέρους 1 ἄλλα M: ἀλλὰ p ἕτερα eicias 3 ἀποδέδωκεν M: ἀποδέδωκας P 8 λέγεις M:
λέγεται P 10 καὶ inseriu: om. Mp 13 ἁπλοῦν M: ἀπλῶς p 16 συμπλέκεται
M1: συμπέπλεκται M2p ταῖς οὐσίαις] an τῇ οὐσίᾳ? 16. 17. 18. 19 συμπλέκεται Μ:
συμπέπλεκται p 18 τὸ Zp: τῶ M 20 συμπλέξομέν M: συμπλέξοιμεν p 21 συμπέξαι
M1 (corr. m2) 25 ἢ συμβεβηκὸς—εἶναι M: om. p 28 ἡ οὐσία M: τῇ οὐσίᾳ p 
οὖσα M: οὐσία P 33—34 τοῦ δὲ συμβ.—εἶναι M: om. p 35 τὸ καθ᾿ ὑποκ. μὴ
λέγεσθαι scripsi: τὸ οὐ καθ᾿ ὑποκ. λέγεσθαι M (sed οὐ superscr. m2) p οὐσίας, τὰ δέ ἐπὶ μέρους συμβεβηκότα, δεῖ καὶ ἡμᾶς συνθέτους τούς ἐξηγητιχούς
λόγους ἀντὶ τῶν συνθέτων ὀνομάτων εἰπεῖν. φέρε οὖν ἐμοῦ καὶ 
σοῦ λέγοντος σύνθεσίν τινα ὀνομάτων σύλλεγε τούς συμφώνους λόγους
ῥηθεῖσιν ὀνόμασι συμπλέξας. 13v ’E. Ποίησον ὃ λέγεις. ἰδοὺ γὰρ προβάλλω· ἡ καθόλου οὐσία πῶς ἂν ἄν
διά τῶν λόγων σηυμανθείη ἐκείνων ὦν ἀπέδωκας; Ἀ. Λέγω ὅτι ἐπεὶ τῶν καθόλου παραστατικὸν ἦν τὸ
λέγεσθαι, τῆς δὲ οὐσίας τὸ ἐν ὑποκειμένῳ μὴ εἶναι, ῥηθείη ἂν ἡ
οὐσία ἡ καθ’ ὐποκειμένου μὲν λεγομένη, ἐν ὑποκειμένῳ δὲ μηδανὶ οὖσα. ’E. Ἀλλὰ μὴν τὸ καθόλου συμβεβηκὸς τῶς ἂν διὰ τῶν
παραστήσειας; Ἀ. Λέγω ὅτι ἀντὶ μὲν τοῦ καθόλου λήψομαι ἐξηγητικὸν
τὸ καὐ ὑποκειμένου λέγεσθαι, ἀντἰ δὲ τοῦ συμβεβηκότοε τό ἐν ὑποκειμένῳ 
εἶναι· καὶ ἔσται ὁ συντεθεὶς λόηος σημαίνων τὸ καθόλου συμβεβηκὸς τὸ
 καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεσθαι καἰ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι. ’E. Πάλιν μοι τὴν μερικὴν οὐσίαν συνθεὶς σημαντικοὺς αὐτῆς λόγους
δήλωσον. Ἀ. Ἣ οὔτε καθ᾿ ὑποκειμένου τινὸς λέγεται οὔτε ἐν ὑποκειμένῳ
καθὸ μέν γὰρ οὐκ ἔστι καθόλου ἀλλὰ μερική, οὐκ ἂν καθ᾿ ὑποκειμένου
 ῥηθείη, καθὸ δὲ οὐσία καὶ οὐ συμβεβηκός, οὐκ ἂν εἴη ἐν ὁποκειμένῳ. ’E. Πάλιν μοι τό μερικόν συμβεβηκὸς διὰ τῶν λόγων παράστησον. Ἀ. Λέγω ὅτι καθ᾿ ὑποκειμένου μὲν μὴ λέγεσθαι, ἐν ὑποκειμένῳ
εἶναι· καθόσον μὲν γὰρ μερικόν ἐστι, καθ᾿ ὑποκειμένου οὐκ ἂν ῤηθείη,
δὲ συμβεβηκός, ἐν ὑποκειμένῳ ἂν εἴη. Ἐ. Ἐπεὶ τοίνυν ἐμοῦ ἐρωτῶντος τὰ γνώριμα ὀνόματα τοὺς ποιηθέντας
περὶ αὐτῶν λόγους ὑπὸ Ἀριστοτέλους εἴρηκας, ὅρα εἰ καὶ ἀναστρέψαντός
μου καὶ ἐρωτῶντός σε, τί βούλονται οἱ ὑπὸ Ἀριστοτέλους λόγοι, δύνασαι
εἰπεῖν μοι ὀνόματα γνώριμα. Ἀ. Ἐρώτησον· καί γὰρ ὁ Ἀριστοτέλης παρεὶς τὰ γνώριμα
 τοὺς ἐξηγητικοὐς αὐτῶν λόγους ἀντ᾿ ’E. Λέγε δή μοι, τί ἐστιν ὅ φησι τῶν ὄντων τά μὲv καθ᾿
τινὸς λέγεται, ἐν ὑποκειμένῳ δὲ οὐδενί ἐστι. Ἀ. Λέγω ὅτι ἔφη τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστι καθόλου ’E. Πῶς καὶ πόθεν λαβὼν τοῦτο ἔφης:
 Ἀ. Ὅτι τῶν μὲν καθόλου παραστατικὸς ἦν ὁ λόγος ὁ
καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεσθαι, καὶ τῆς οὐσίας παραστατικὸς ἦν ὁ λόγος ὁ
λέγων αὐτὴν μὴ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι. 1 ἐξηγητικοὺς Zp: ἐξητικοὺς Μ 2—4 φέρε—συμπλέξας magistro, Ποόησον ὃ λέγεις discipulo
attribuit Felic, (haud recte) 2. 3 ἐμοὶ καὶ σοὶ λέγοντος Μ 7 ἐπεὶ p:
ἐπὶ Μ 8 μὴ M: μὲν p 14 σημάτων M: σημαίνειν p 18 ἣ Μ: ἢ
οὔτε ἐν ὐποκειμένῳ ἐστιν ante οὔτε καθ᾿ ὑποκείμενου transp. p 22 an ὅτι <τὸ>? (cf.
v. 14) 26 ἀναστρέψαντος Zp: ἀναστρέψ— oblitter. M
34 πόθεν λαβών Ζρ: oblitter. Μ ἔφης M: ἔχεις (in mrg. ἔφης) p Ἐ. Δὸς οὖν παράδειγμα. Ἀ. Λέγω ὅτι ἄνθρωπος. Ἐ. Καὶ πῶς διὰ μιᾶς λέξεως καὶ ἁπλῆς τῆς ἄνθρωπος σύνθετον 
ἀσποδέδωκας λόγον; Ἀ. Ὅτι ἄνθρωπος διχῶς λέγεται καὶ ὡς οὐσία καὶ ὡς καθόλου καὶ
οὐ τῶν ἐπὶ μέρους τι. Ἐ. Πῶς οὖν οὐσία ἐπινοεῖται; Ἀ. Ὅτι οὐκ ἔστιν ἐν ὑποκειμένῳ ὁ ἄνθρωπος οὐδὲ συμβεβηκός τι. Ἐ. Πῶς δὲ καὶ ὅτι καθόλου; Ἀ. Ὅτι καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεται τοῦ τινὸς ἀνθρώπου καὶ οὐκ ἔστι 
μερικόν τι καὶ ἄτομον, ἀλλὰ κατὰ πλειόνων λέγεται τῷ ἀριθμῷ διαφερόντων.
καλῶς οὖν καὶ ὁ Ἀριστοτέλης εἶπεν ὅτι ἄνθρωπος καθ᾿ ὑποκειμένου
λέγεται τοῦ τινὸς ἀνθρώπου, ἐν ὑποκειμένῳ δὲ οὐδενί ἐστιν.
ὅτι μὲν γὰρ καθόλου ἐστί, καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεται τοῦ τινὸς ἀνθρώπου· 
 λέγεται γὰρ ὁ Σωκράτης ἄνθρωπος καὶ ὁ Πλάτων. ἀλλ᾿ οὕτως λέγεται
ἄνθρωπος οὐχ ὅτι συμβέβηκε τῷ Σωκράτει ὡς τὸ μουσικὸν καὶ τὸ λευκόν,
ἀλλ᾿ ὅτι εἶδός ἐστι τοῦ Σωκράτους ὁ ἄνθρωπος, ὥσπερ καὶ τὸ ζῷον
ἐὰν λέγῃς κατὰ τοῦ Σωκράτους, οὐχ ὡς συμβεβηκὸς ἐρεῖς ἀλλ᾿ ὡς γένος· 
τὰ δὲ εἴδη καὶ τὰ γένη τῶν μὲν οὐσιῶν καὶ αὐτὰ οὐσίαι, τῶν δὲ συμβεβηκότων
 συμβεβηκότα. αἱ δὲ οὐσίαι οὐκ ἦσαν ἐν ὑποκειμένῳ, ὥστε
οὐδὲ τὰ εἴδη οὐδὲ τὰ γένη τῶν οὐσιῶν ἔσται ἐν ὑποκειμένῳ, ἀλλὰ καθ᾿ 
ὑποκειμένου μὲν ῥηθήσεται τῶν ἀτόμων οὐσιῶν, οὐ μέντοι καὶ ἐν ὑποκειμένῳ 
ἔσται. Ἐ. Διὰ τί οὖν τὰ μὲν καθόλου ἔφης καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεσθαι, τὰ
 δὲ συμβεβηκότα ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι; τί γὰρ βούλεται τὸ τὰ μὲν λέγεσθαι
φάναι σε, τὰ δὲ συμβεβηκότα εἶναι; βαθὺς ὁ λόγος καὶ μείζων τῆς σῆς 
ἕξεως· ὅτι γὰρ τὰ μὲν συμβεβηκότα ἐστὶν ὥσπερ καὶ αἱ οὐσίαι, τὰ δὲ 
καθόλου τι λέγεσθαι οὐκ ἔστιν ἐν ὑπάρξει, ἀλλὰ μέχρι ἐπινοίας λέγεται,
οὐκ ἔστι τῆς τῶν εἰσαγομένων ἔξεως γνῶναι. ταῦτα μὲν οὖν παρείσθω· 14v 
 ὅταν δὲ ἐπάγῃ τὰ δὲ ἐν ὑποκειμένῳ μέν ἐστι, καθ᾿ ὑποκειμένου
δὲ οὐδενὸς λέγεται τί βούλεται, παράστησον. Ἀ. Λέγω ὅτι τὰ συμβεβηκότα ἅ ἐστιν ἐπὶ μέρους· τὸ μὲν γὰρ ἐν
ὑποκειμένῳ εἶναι παραστατικόν ἐστι τοῦ συμβεβηκότος, τὸ δὲ καθ᾿ ὑποκειμένου 
οὐδενὸς λέγεται δηλοῖ τὸ ἐπὶ μέρους. Ἐ. Δὸς καὶ τούτου παράδειγμα. Ἀ. Δώσω καὶ οὐχ ἕν, ἀλλ᾿ ἐπεὶ τὰ μέν ἐστι συμβεβηκότα τῇ ψυχῇ
τὰ δὲ συμβεβηκότα τῷ σώματι, δώσω ἀφ᾿ ἑκατέρων παράδειγμα. ἐπὶ μὲν
γὰρ συμβεβηκότος τῇ ψυχῇ λεγέσθω ἡ τὶς γραμματική· ἔστι δὲ τὶς γραμ- 
 12 post ὑποκειμένου add. μὲν Aristot. 17 ὁ ἄνθρ. τοῦ Σωκρ. colloc. p 19 εἴδη—
μὲν Zp:oblitter. M 22 καὶ Zp: oblitter. an omissum incertum M 25 an τὰ
μὲν <καθόλου>? 27 ἐστὶν M: εἰσὶν p τὰ δὲ] corrigas τὸ δὲ 30 ἐστι supra
scr. M 34 δηλοῖ M: δηλοῦν p 37 δώσω ἀφ᾿ Zp: oblitter. M 

 
ματικὴ ἡ Ἀριστάρχου φέρε εἰπεῖν· μερικὴ γὰρ ἡ Ἀριστάρχου γραμματική.
αὕτη δὲ συμβέβηκε μὲν αὐτοῦ τῇ ψυχῇ , καὶ διὰ τοῦτό ἐστιν ὡς ἐν ὑποκειμένῳ
τῇ ψυχῇ. καθ᾿ ὑποκειμένου δὲ οὐ λέγεται· μερικὴ γάρ ἐστι, τὸ
δὲ μερικὸν ἄτομον ὂv οὐκ ἄν ῥηθείη καθ᾿ ὑποκειμένου. τοῦτο μέν oὖv
 τὸ παράδειγμα ψυχικοῦ συμβεβηκότος, σωματικοῦ δὲ τὸ τὶ λευχόν· ἐν 
ὑποκειμένῳ γάρ ἐστι τῷ σώματι, ἔστι γὰρ τὸ λευκὸν χρῶμα, ἄπαν δὲ
χρῶμα ἐν σώμασι· καθ᾿ ὑποκειμένου δὲ οὐδενὸς λέγεται, οὐ γάρ ἐστι
καθόλου τὸ λεοκὸv ἀλλ᾿ ἐπὶ μέρους. Ἐ. Ὅταν δὲ ἐπάγῃ ὁ Ἀριστοτέλης τὰ δέ καθ᾿ ὑποκειμένου τε 
 λέγεται καὶ ἐν ὑποκειμένῳ ἐστί. τί σημαίνει διὰ τῆς τοιαύτης τῶν
λόγων συμπλοκῆς; Ἀ. Φημὶ ὅτι βούλεται λέγειν· τὰ δὲ ἐστι καθόλου συμβεβηκότα.
διὰ
μὲν γὰρ τοῦ φάναι τὰ μὲν καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεται δηλοῖ ὅτι τὰ καθόλου
λέγει· τῶν γὰρ καθόλου ἦν ἐξηγητικὸς λόγος τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου 
 λέγεσθαι. διὰ δὲ τοῦ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι, ὅτι συμβεβηκότα λέγει·
ταῦτα γὰρ ἦν ἐν ὑποκειμένῳ. λέγει τοίνυν ὅτι τὰ δὲ ἐστι καθόλου συμβεβηκότα. Ἐ. Δὸς οὖν παράδειγμα. Ἀ. Οἷον ἡ ἐπιστήμη· ἡ γάρ ἐπιστήμη τῇ ψυχῇ συμβεβηκυῖα ὑποκείμενον
 αὑτῇ ἔχει τὴν ψυχήν· ὑπόκειται γὰρ τῇ ἐπιστιήμῃ ἡ ψυκή. καθολικὴ 
γὰρ οὖσα κατὰ τῶν μερικωτέρων ἐπιστημῶν λέμεται οἷον κατὰ τῆς
γραμματικῆς· γένος γάρ ἐστιν ἡ ἐπιστήμη τῆς γραμματικῆς. ἔστι δέ συμβεβηκὸς 15r 
βηκὸς ἡ γραμμακτική, συμβεβηκὸς δὴ καὶ ἡ ἐπιστήμη· τὰ γὰρ τῶν συμβεβηκότων
γένη καὶ εἴδη καὶ αὐτὰ συμβεβηκότα. Ἐ. Παράγων τοίνυν καὶ τὸ λοιπὸν τῆς διαιρέσεως μέρος ὁποῖον εἶναι
λέγει; Ἀ. Λέγε ποῖον. Ἐ. Τὰ δὲ οὔτε ἐν ὑποκειμένῳ ἐστὶν οὔτε καθ᾿ ὑποκειμένου 
λέγεται. Ἀ. Φημὶ ὄτι διὰ τούτου τοῦ λόγου φησί· τὰ δέ ἐστιν ἄτομοι οὐσίαι·
διὰ μὲν γὰρ τοῦ φάναι οὐχ ἐν ὑποκειμένῳ ἔφη οὐσίας εἶναι, διὰ δὲ τοῦ
οὐ καθ᾿ ὑποκειμένου λἐυεσθαι ἔφη ἀτόμους εἶναι. Ἐ. Δὸς οὖν παράδειγμα. Ἀ. Οἷον ὁ τὶς ἵππος, ὡς Ἀλεξάνδρου Βουκέφαλος ἐλέγετο, καὶ ὁ τὶς 
 ἄνθρωπος οἷον Σωκράτης· οὐδὲν γὰρ τῶν τοιούτων οὔτε ἐν ὑποκειμένῳ ἐστίν,
οὐ γάρ ἐστι συμβεβηκός ἀλλ᾿ οὐσία, οὔτε καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεται, οὐ
γὰρ λέγεται καθόλου ἀλλ᾿ ἐπὶ μέρους. ταῦτα ἐπήγαγε διδάξαι θέλων τοὺς
 1 τοῦ Ἀριστάρχου p 2.3 καὶ διὰ τοῦτο—ψυχῇ 
M: om. p 18 δὸς οὖν Zp: 
oblitt. M 20 αὑτῇ] αὐτῆ Μ: om. p τὴν ψυχὴν M: τῇ ψυχῇ P post ψυχή
suppleri debent καὶ καθ᾿ ὑποκειμένου δὲ λέγεται ἡ ἐπιστήμη 21 οὖσα M: οὐσία p
23 δὴ M: δὲ p 25 λοιπὸν M: λειπὸν p 28 ἐστὶν addidi: quiddam, ut videtur,
oblitter. Μ: om. Zp post ὑποκειμένου (alterum) add. τινὸς Aristot 31 post
ὑποκειμένῳ inseras ἐστὶν 35 οὔτε scripsi: οὐδὲ Mp 37. 77,1 corrigas τοὺς τῶν
ἁπλῶς καὶ ἄνευ συμπλοκῆς λεγομένων 

 

ἁπλῶς καὶ ἄνευ συμπλοκῆς αὐτῶν λεγομένους ὑπογραφικοὺς λόγους, ὅπερ 
ἐξἀρχῆς ἡμεῖς ὑπεδείξαμεν εἰπόντες ὅτι τοῦ ἀτόμου καὶ μὴ καθόλου ἀλλ᾿ 
ἓν ἀριθμῷ ὄντος σημαντικόν ἐστι τὸ μὴ καθ᾿ ὑποκειμένου τινὸς λέγεσθαι,
ὥσπερ τοῦ καθόλου τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου τινὸς λέγεσθαι, ὥσπερ
 καὶ τοῦ μὲν συμβεβηκότος παραστατικὸς λόγος τὸ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι,
τῆς δὲ οὐσίας τὸ μὴ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι. ἐπεὶ τοίνυν συμπλέκεται ἡ 
οὐσία τῷ συμβεβηκότι, φησί, καθὸ μὲν ἐπὶ μέρους ἐστίν, ἄν τε οὐσία ᾖ
ἄν τε συμβεβηκός, καθ᾿ ὑποκειμένου οὐδενὸς λέγεται. εἰ μέντοι συμβεβηκὸς
εἴη τὸ ἐπὶ μέρους, ἐνδέχεται ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι, ὡς εἴ γε οὐσία εἴη
 τὸ ἐπὶ μέρους, οὔτε ἐν ὑποκειμένῳ ἂν εἴη οὔτε καθ᾿ ὑποκειμένου τινὸς 
λέγοιτο, εἰ δὲ ἐπὶ μέρους συμβεβηκός, καθ᾿ ὑποκειμένου μὲν οὐκ ἂν κληθείη 
τινός, ἐν ὑποκειμένῳ δὲ ἂν εἴη. Ἐ. Ἀλλὰ τοῦτο δὴ τὸ ἐν ὑποκειμένῳ τοῖόν τι εἴληπται, καὶ πῶς 
ἐξηγήσατο ὁ Ἀριστοτέλης; Ἀ. Οὕτως· ἐν ὑποκειμένῳ δὲ λέγω, ὃ ἔν τινι μὴ ὡς μέρος
ὑπάρχον ἀδύνατον χωρὶς εἶναι τοῦ ἐν ᾧ ἔστ|ιν. Ἐ. Τί οὖν βούλεται λέγειν διὰ τούτου; Ἀ. Φημὶ ὅτι ἐν ὑποκειμένῳ ἔφη ἐκεῖνο εἶναι τὸ ἔν τινι ὄν· ἀλλ᾿ ἐπεὶ
τὸ ἔν τινι ὂν πλεοναχῶς δηλοῦται καὶ ἔστιν ὁμώνυμον, δεῖ προστεθῆναί 15v 
 τινα, ἵνα ὃ ἰδίως βούλεται ἔν τινι σημαντικὸν εἶναι τοῦ συμβεβηκότος καὶ
τοῦ ἐν ὑποκειμένῳ ἀφορισθῇ. ἔστι τοίνυν τὸ ἔν τινι τῶν πλεοναχῶς λεγομένων·
καὶ γὰρ τὸ ἐν τόπῳ ἔν τινι λέγεται ὡς ἐν τῇ οἰκίᾳ ὁ Σωκράτης
ἢ ἐν Λυκείῳ ἢ ἐν βαλανείῳ ἢ ἐν θεάτρῳ. ἔστιν ἔν τινι καὶ τὸ ὡς 
ἐν ἀγγείῳ οἷον ὡς ἐν τῷ ἐκπόματι τὸ ὕδωρ καὶ ἐν τῷ ἀμφορεῖ ὁ οἶνος.
 ἔστιν ἔν τινι καὶ τὸ ὡς μέρος ἐν τῷ ὅλῳ ὥσπερ ἡ χεὶρ ἐν τῷ ὅλῳ τοῦ
ἀνθρώπου σώματι. ἔστιν ἔν τινι καῖ τὸ ὥσπερ τὸ ὅλον ἐν πᾶσι τοῖς αὐτοῦ
μέρεσιν. ἔστιν ἔν τινι καὶ τὸ ὡς ἐν τῷ γένει τὸ εἶδος καθάπερ ἐν
 
τῷ ζῴῳ ὁ ἄνθρωπος· περιέχεται γὰρ τὸ εἶδος ὑπὸ τὸ γένος. ἔστιν ἔν
τιvι ὡς γένος ἐν τῷ εἴδει· μετέχει γὰρ τὰ εἴδη τοῦ γένους· τὸ γὰρ ζῷον 
 κατηγορεῖται τοῦ ἀνθρώπου ὡς μετεχόμενον ὑπὸ τοῦ ἀνθρώπου. ἔστιν ἔν
τινι ὡς τὸ ἐν τέλει εἶναι· ἐν γὰρ τῷ εὐδαιμονεῖν, ὅπερ ἐστὶ τέλος τοῦ 
ἀνθρώπου, τὰ πάντα ἐστὶ τοῖς ἀνθρώποις. ἔστι δὲ ἄλλο ἔν τινι τὸ ἐν τῷ
κρατοῦντι, ὡς λέγομεν ἐν τῷ βασιλεῖ εἶναι τὰ πράγματα. ἄλλο δὲ πάλιν
ἔν τινι τὸ ὡς ἐν τῇ ὕλῃ τὸ εἶδος καθάπερ ἐν τῷ χαλκῷ ἡ μορφὴ τοῦ
 ἀνδριάντος κἀν τῷ σιδήρῳ τὸ σχῆμα τῆς μαχαίρας κἀν τῇ ψυχῇ ἡ ἐπιστήμη
κἀν τῷ σώματι τὸ χρῶμα. Ἐ. Πόσα οὖν σημαινόμενα τοῦ ἔν τινι κατηρίθμησας; Ἀ. Ἐννέα; 1.2 ὑπογραφικοὺς—ὑπεδείξαμεν Zp: oblitter. M 3 ἓν M: ἐν p 4 τοῦ καθόλου
—λέγεσθαι ὥσπερ M: om. p 6 οὐ συμπλέκεται sec. Felic. scribas 7 pose μέρους 
adde τι 14 ö M: om. p 16 ὑπάρχων M 18 τὸ M: τῷ p 22.23 τότῳ
—Λυκρίῳ Zp: oblitt. M 23 Λυκείω] λυκίω Zp 24 ἀμφορεῖ M: ἀφορεῖ p
28 τοῦ γένους coni. Diels 31 τῷ] τὸ Mp ’E. Τίνα ταῦτα: Ἀ. Τὸ ὡς ἑν τόπῳ, τὸ ὡς ἐν ἀγγείῳ, τὸ ὡς ἐν ὅλῳ τὸ μέρος
τὸ ὡς ἐν τοῖς μέρεσι τὸ ὅλον καὶ τὸ ὡς ἐν τῷ γένει τὸ εἶδος καὶ τὸ
τῷ εἴδει τὸ γένος καὶ τὸ ὡς ἐν τέλει καὶ τὸ ὡς ἐν τῷ
 ὡς ἐν τῇ ὕλῃ τὸ εἶδος. Ἐ. Ποῖον οὖν τούτων τῶν ἐννέα λαμβάνεται ἐν τῷ ὑποκειμένῳ ἔν ’A. Τὸ ὡς ἐν τῇ ὕλῃ Τὸ ’E. Διὰ τί: Ἀ. Ὅτι μόνα τὰ εἴδη τῶν ὑλῶν ἀχώριστά ’E. Ἅμα οὖν καὶ ὁ Ἀριστοτέλης τῶν ἐννέα Ἀ. Οὐδαμῶς, ’E. Ἀλλὰ Ἀ. Δύο μόνων. τοῦ τε ὄντος ἔν τινι ὡς ἐν ὅλῳ εἶναι μέρος καὶ τοῦ 
ἐν ἀγγείῳ ὄντος· ἔφη γὰρ ὃ ἔν τινι μὴ ὡς μέρος ὑπάρχον· οὐ γὰρ
 οὕτως ἐστὶν ἐν ὑποκειμένῳ ἔν τινι, ὥσπερ ἐν τῷ ὅλῳ τὸ μέρος. οὖδὲ 16v 
μὴν οὕτως, ὡς τὸ ἐν ἀγγείῳ· τὰ μὲν γὰρ ἐν ἀγγείῳ δύναται χωρὶς
ἐκείνων σωζόμενα ἐν οἶς ἔστιν, τὸ δὲ συμβεβηκός, ὅπερ ἐν ὑποκειμένῳ,
ἔφη ἀδύνατον χωρὶς εἶναι ἐκείνου ἐν ἐν ᾧ ἔστιν, οὐχ ὅτι
χωρίζεται ἡ λευκότης φέρε τοῦ σώματος καὶ τὸ σχῆμα τοῦ χαλκοῦ, ἀλλ᾿
 ὅτι οὐ σωζόμενον χωρίζεται ὡς ὁ οἶνος ἐκ τοῦ ἀγγείου, ἀλλ᾿ ὅτι
φθείρεται, οὐδὲ χωρίζεται οὖν, ἀλλὰ μόνον φθείρεται. ’E. Ἐπεὶ τοίνυν σαφῆ πεποίηκας τὴν διαίρεσιν καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ῥηθέντα,
ἔτι μοι τοῦτο εἰπέ· ἐνὸν γὰρ πολλαχῶς ἐκθέσθαι τὴν διαίρεσιν, καὶ γὰρ 
οὕτως ἦν εἰπεῖν· ἐρῶ διὰ τῶν ὀνομάτων, λέγων ὅτι τῶν ὄντων
 καθόλου συμβεβηκότα, τὰ δὲ καθόλου οὐσίαι, ἢ ἔμπαλιν τὰ μὲν καθόλου
οὐσίαι, τὰ δὲ καθόλου συμβεβηκότα, ἢ τὰ μὲν ἐπὶ μέρους
τὰ δὲ ἐπὶ μέρους οὐσίαι, ἢ ἔμπαλιν τὰ μὲν ἐπὶ μέρους οὐσίαι, τὰ δὲ ἐπὶ 
μέρους συμβεβηκότα· ἐνὸν οὖν πολλαχῶς οὕτως εἰπεῖν, ὅτι τῶν
μὲν καθόλου οὐσίαι, τὰ δὲ ἐπὶ μέρους οὐσίαι, τὰ δὲ καθόλου συμβεβηκότα,
 τὰ ἐπὶ μέρους συμβεβηκότα· ἐνὸν δὲ καὶ οὕτως, τῶν ὄντων τὰ
καθόλου οὐσίαι, τὰ δὲ ἐπὶ μέρους συμβεβηκότα, ἢ ἔμπαλιν τὰ μὲν ἐπὶ 
μέρους συμβεβηκότα, τὰ δὲ καθόλου οὐσίαι, καὶ τὰ μὲν καθόλου συμβεβηκότα,
τὰ δὲ ἐπὶ μέρους οὐσίαι, ἢ ἔμπαλιν τὰ μὲν ἐπὶ μέρους
τὰ δὲ καθόλου συμβεβηκότα· ἐνὸν οὖν πολλαχῶς οὕτως διελεῖν, εἰπὲ τοίνυν,
 ὁ Ἀριστοτέλης κατὰ ποίαν τάξιν τὴν διαίρεσιν Ἀ. Κατὰ τὴν χιαστὴν Ἐ. Τίς γάρ ἐστιν ἡ χιαστή; 7 ὡς M: om. p 13 μόνων M: μόνον p ὄντος ἔν τινι Zp: oblitter. Μ 
τοῦ Aristot. ὅτι <οὐ> corrigas secundum Felic. 20. 21 ἀλλ᾿ ἀλλ᾿ ? ὅτι εἰ
φθείρεται fort. scholiastae debentur 21 οὐδὲ χωρίζεται — φθείρεται M: om. p
22. 79,10 Ἐπεὶ τοίνυν — ἀπεδείχθη post κατηγορεῖται (p. 17v30 ed.
34. 34 ἐρῶ—συμβεβηκότα discipulo attrib. M 2p: corr. Felic 34 διελεῖν M: διαιρεῖν p
37 γὰρ Μ: om. p Ἀ. Λέγω ὃτι ἡ οὐσία συμβεβηκὸς ἀντιδιαιροῦσα καὶ τὸ καθόλου 
ἐπὶ μερους. Ἐ. Σαφέστερον εἰπὲ ὃ λέγεις. Ἀ. Τὸ γὰρ οὓτως διελεῖν καὶ εἰπεῖν, τῶν ὄντων τὰ μὲν ἢ καθόλου 
 οὐσίαι ἢ ἐπὶ μέρους συμβεβηκότα, καὶ τὰ μὲν<ἢ>καθόλου συμβεβηκότα ἢ
ἐπὶ μέρους οὐσίαι, χιάζοντος ἦν καὶ μήτε τὰ καθόλου κατὰ στοῖχον ἀριθμοῦντος 16v 
μοῦντος μέτε τὰ κατὰ μέρος, μήτε τὰς οὐσίας κατὰ στοῖχον μήτε τὰ συμβεβηκότα. Ἐ. Καὶ πόθεν δῆλον ὅτι οὓτως διεῖλεν: Ἀ. Ὃτι τὰ ἐξηγητικὰ αὐτῶν ὀνόματα παραλαμβάνων ἃ συνέπλεξεν 
οὓτως ἐξέθετο, ὡς ἀπεδείχθη. Ἐ. Ἀλλ᾿ εἰ τὰ συμβεβηκότα ἔν τινι μὴ ὡς μέρος ὑπάρχοντα ἀδύνατον
χωρὶς εἶναι τοῦ ἐν ᾧ ἔστιν, πῶς ὁ Σωκράτης ἐν τόπῳ ὢρ καὶ μὴ ὡς
μέρος ὑπάρχων τοῦ τόπου μηδέποτε δυνάμενος χωρὶς τόπου εἶναι οὐκ
 ἄν εἴη συμβεβηκός; Ἀ. Ὃτι τὸ συμβεβηκὸς ἔν τινι σώματι ὂν οὐ δύναται ἀπολιπεῖν τοῦτο 
τὸ σῶμα καὶ ἐν ἄλλῳ καὶ ἄλλῳ γενέσθαι, ὁ δὲ Σωκράτης τóπου μὲν οὐ
χωρίζεται, τοῦδε δὲ τοῦ τόπου χωρίζεται. Ἐ. Τί οὖν ἡ τούτων διαφορά; Ἀ. Ὃτι ἀεὶ μὲν ἐν τόπῳ ὁ Σωκράτης, ἀπολιπὼν δὲ τὸν πρότερον ἐν
ἑτέρῳ καὶ ἑτέρῳ ἐστί, τὸ δὲ ἐν ὑποκειμένῳ οὐδενὶ τρόπῳ ἀπολείπεται τοῦ 
ἐν ᾧ ἔστιν. Ἐ. Ἀλλὰ πῶς οὐκ ἄτοπον λέγειν μὴ χωρίζεσθαι τὰ συμβεβηκότα
σαφῶς καὶ τῆς εὐωδίας χωριζομένης τοῦ μήλου καὶ τῆς γλυκύτητος; Ἀ. Μὴ γὰρ ὁ Ἀριστοτέλης ἔφη ἀδύνατον χωρίζεσθαι. Ἐ. Ἀλλὰ τί ἔφη; Ἀ. Ἀδύνατον χωρὶς εἶναι τοῦ ἐν ᾧ ἔστιν. ἄλλο δέ ἐστι τὸ
χωρίζεσθαι καὶ ἄλλο τὸ χωρὶς εἶναί τινος· οὐδὲ γὰρ ἔφη ἀδύνατον χωρὶς 
εἶναι ἐκείνου ἐν ᾧ ἦν, ἀλλὰ ἀδύνατον χωρὶς εἶναι τοῦ ἐν ᾧ ἔστιν.
 ἡ γὰρ εὐωδία χωρίζεσθαι μὲν δύναται τοῦ ἐν ᾧ ἔστι, χωρὶς δὲ εἶναι καθ᾿
αὑτὴν οὐχ οἵα τέ ἐστιν, ἀλλ᾿ ἢ φθείρεται ἢ μεταδίδοται εἰς ἄλλο ὑποκείμενον.
ὃτι γὰρ χωρὶς εἶναι καθ᾿ αὑτὸ ἄνευ ὑποκειμένου τινὸς θεωρούμενον 
ἀμήχανον τὸ συμβεβηκός, τοῦτο ἐπεσημήνατο, ἀλλ᾿ οὐχ ὅτι χωρίζεσθαι ἀδύνατον. Ἐ. Ἀλλὰ τί μὲν τὸ ἐν ὑποκειμένῳ, διὰ τοῦ δοθέντος ὅρου ἐδίδαξεν·
λείπεται οὖν διδάξαι, καὶ τί τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεσθαι. ποῦ τοίνυν περὶ τούτου ἐδίδαξεν; 5 ἢ (post μὲν) addidi 6.7 στοῖχον M: στίχον p 11 ὡς Μ: om. p 16 ὂν Zp:
ὢν M ἀπολιπεῖν Zp: ἀπολειπεῖν M 18 τοῦδε δὲ τοῦ Μ (δε m2 supra scr.): τοῦ
δὲ Ρ 20 ἀπολειπὼν Μ 21 οὐδενὶ τρόπῳ ἀπο – Zp: oblitter. M 27 δὲ Μ : δὴ p
30 ἡ γὰρ εὐωδία — ἐν ᾧ ἔστι om. M (suppl. in mrg.) 31 ἐστιν Zp: ἦ (sic) M
32 γὰρ Μ: om. p 33 ἐπεσημήνατο p: ἐπισημήνατο Μ 36 — 37 λείπεται — ἐδίδαξεν M: om. p Ἀ. Ἐν ἑξῆς, λέγων ὅταν ἕτερον καθ᾿ ἑτέρου
ὡς καθ᾿ Ε. Τί οὖν φησιν καὶ ποταπὸν εἶναι <τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεσθαι>; Ἀ. Καθ᾿ ὑποκειμένου φησὶν ἐκεῖνο κατηγορεῖσθαί τινος, ὅταν ἐν τῷ 
 τί ἐστι κατηγορῆται ἐκεῖνο <ὃ> ἀποδίδοται. οἷον τὸ
Σωκράτους· ἀλλ᾿ ἐὰν ἀποδιδῶμεν, τί ἐστιν Σωκράτης, οὐκ ἂν εἴποιμεν 17v 
αὐτὸν τὸ περιπατεῖν, ὥστε οὐ καθ᾿ ὑποκειμένου κατηγορεῖται τοῦ Σωκράτους
τους τὸ περιπατεῖν. κατηγορεῖται δὲ τοῦ Σωκράτους καὶ ὁ ἄνθρωπος·
γὰρ ἄν· Σωκράτης ἄνθρωπος· ἀλλὰ κἂν ἐρωτηθῇς, τί Σωκράτης, 
 ἀποδιδοίης ἂν ὅτι ἄνθρωπος. ὁ τοίνυν ἄνθρωπος κατὰ
καθ᾿ ὑποκειμένου κατηγορεῖται. πάλιν ἡ γραμματικὴ ὄνομα δήπου
ἄν· ἂν· ἀλλ᾿ ἐξετάζῃς, τί ἐστιν ἡ γραμματική, οὐκ ἂν εἴποις
γὰρ ἡ οὐσία τῆς γραμματικῆς ὄνομά ἐστιν, ἐπεὶ πᾶςav ἂν ἐδύνατο τοῦ ὀνόματος 
μετέχων εἶναι γραμματικὸς τῷ ὄντι· ἀλλ᾿ ἔστιν ἡ γοαμματική ἐπιστήμη,
 ὥστε ἡ μὲν ἐπιστήμη κατὰ τῆς γραμματικῆς καθ᾿
λέγεται, τὸ δὲ ὄνομα οὐ καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεται. καὶ αὐτὸς δὲ
φησὶν ὅτι τὰ καθ᾿ ὑποκειμένου κατηγορούμενα καὶ
καὶ κατὰ τὸν λόγον ἐφαρμόζειν ὀφείλει τῷ ὑποκειμένῳ, τὰ δὲ ἐν ὑποκειμένῳ
κατὰ μὲν τὸν λόγον οὐδέποτε, κατὰ δὲ τοὔνομα ἐφαρμόσειεν ἄν
 ποτε τῷ ὑποκειμένῳ· ὥστε τὸ καθ᾿ ὑποκειμένου κατηγορεῖται,
ὂν τοῦ ὑποκειμένου ἐφαρμόζειν αὐτῷ δύναται καὶ κατὰ τοὔνομα 
καὶ κατὰ τὸν λόγον, τοῦτ᾿ ἔστι συνωνύμως λέγεσθαι δύναται κατὰ τοῦ
τοιαῦτα δέ ἐστι τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη τῶν ὑποκειμένων, εἴτε
οὐσίαι εἶεν εἴτε συμβεβηκότα· ὅτι γὰρ καθολικόν ἐστι τὸ καθ᾿
 ἐδήλωσεν εἰπὼν τὰ ἄτομα μἠ εἶναι καθ᾿ ὑποκειμένου. δεῖ τοίνυν τὸ καθ᾿
ὑποκειμένου μὴ ἄτομον εἶναι ἐν τῷ τί τοῦ ὑποκειμένου κατηγορούμενον.
διὸ καὶ καθολικώτερόν ἐστι τοῦ ὑποκειμένου. Ἐ. Τί οὖν ἐκ τούτων συμβαίνει; Ἀ. Φησὶν ὁ Ἀριστοτέλης τί συμβαίνει· ὅταν ἕτερον καθ᾿
 κατηγορῆται ὡς καθ᾿ ὑποκειμένου, ὅσα κατὰ τοῦ
λέγεται, πάντα καὶ κατὰ τοῦ ὑποκειμένου ῥηθήσεται. ’E. Ἀλλὰ πῶς τοῦτο ἀληθές; ὁ μὲν γὰρ ἄνθρωπος κατὰ Σωκράτους 17v
λέγεται καθ᾿ ὑποκειμένου· κατὰ δὲ τοῦ ἀνθρώπου κατηγορεῖται οὐ μόνον
ζῷον ἀλλὰ καὶ τὸ εἶδος· εἶδος γὰρ ὁ ἄνθρωπος. οὐ μὴν ἔτι
 1 ἐν ἑξῆς λέγων M: ἐν τοῖς ἓξ καὶ λέγεται p 1. 5 κατηγορῆται Zp: κατηγορεπῖται
3 τί οὖν φησιν καὶ ποταπὸν εἶναι τὸ M: om. p καθ᾿ ὑποκειμένου λέγεσθαι inserui
vice significata: om. Mp 4 post ὑποκειμένου add. μὲν p: om. M 5 ὃ
addidi: om. Mp 8 καὶ ὁ ἄνθρωπος Zp: oblitter. M 9 ἐρωτηθῆς Zp:
M post τί add. ἐστι p: om. M 12 ἐξετάζῃς] an ἐξετάζῃ τις? 16 προελήφθη]
προλαβὼν Felic. (quin ipse hoc praedocuit, cum diceret), sed corruptela gravior videtur,
detur, <ὡς> προελήφθη coni. Diels 20 τὸ καθ᾿ ὑποκ. κατηγορεῖται] an ἐκεῖνο vel
καθ᾿ ὑποκ. κατηγορεῖται? 25 ἐδήωσεν Zp: oblitter. M 26 εἶναι ἐν τῷ
oblitter. M 30. 30.81,6 κατηγορῆται Zp: κατηγορεῖται M 32. 81,4 Αλλὰ
γὰρ] distribui: ante ὁ μὲν γὰρ (v. 32) et πῶς εἴρηται (p. 81,4) et οὐ γὰρ (p. 81,4) vices
signif. Μ 2p 

 

Σωκράτους πάντα κατηγορηθήσεται, αλλὰ τὸ μὲν ζῷον κατηγορηθήσεται,
οὐκέτι δὲ καὶ τὸ εἶδος· οὐ γὰρ Σωκράτης εἶδος. ’A. Ἀλλ᾿ ὁρᾷς ὅτι ἡ ἀτοπία γέγονε παρὰ τὸ μὴ ἐκδέξασθαι
πῶς εἴρηται ὅσα κατὰ τοῦ κατηγορουμένου λέγεται· οὐ γὰρ
 εἴρηκεν ὅσα κατὰ τοῦ κατηγορουμένου λέγεται, ἀλλ᾿
ἕτερον καθ᾿ ἑτέρου κατηγορῆται ὡς καθ᾿ ὑποκειμένου δέδωκεν 
ὑπολαβεῖν τὸ συνωνύμως καὶ ἐν τῷ <τί ἐστι> τὸ τηνικαῦτα· ὅσα
τοῦ κατηγορουμένου λέγεται, τοσαῦτα καὶ κατὰ τοῦ ὑποκειμένου
ῥηθήσεται. οἷον τὸ ζῷον κατὰ τοῦ ἀνθρώπου ὡς καθ᾿
 κατηγορεῖται· ἐφαρμόζει γὰρ τῷ ἀνθρώπῳ καὶ τοὔνομα τοῦ ζῴου καὶ ὁ
λόγος· ζῶόν τε γὰρ ὁ ἄνθρωπος καὶ οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική. τὸ δὲ 
εἶδος ἐφαρμόζει μὲν κατὰ τοὔνομα· εἶδος γὰρ ἂν ῥηθείη ὁ
μὴν ἐν τῷ τί ἐστιν ὁ ἄνθρωπος τῷ ἐρωτῶντι περὶ τῆς αὐσίας
ἥτις ἐστὶν ἀποδοθείη ἂν ὅτι εἶδος, ἀλλ᾿ ὅτι ζῷον. τὸ δὲ δἶδος
 τὸν ἄνθρωπον ἀντιδιαιρεῖται πρὸς τὸ μὴ τῶν ἀτόμων εἶναι, ἀλλὰ τῶν κατὰ 
κοινότητα προσαγορευομένων. τὸ δε κατὰ κοινότητα τὸν ἄνθρωπον λέτεσθαι
συμβεβηκότος ἐστὶ παραστατικὸν μᾶλλον ἢ οὐσίας, συμβεβηκότος δὲ οὐ
τοὺ κυρίως ἀλλὰ τοῦ ἐοικότος διαφορᾷ τινι. διαφέτει δὲ ὁ ἄνθρωτος τοῦ 
Σωκράτους, ὅτι ὁ μὲν κατὰ κοινότητα λέγεται, ὁ δὲ Σωκράτης οὐ κατὰ
 κοινότητα ἀλλὰ ἀτόμως. ᾗ οὖν κατὰ κοινότητα εἶδος, ὁ ἄνθρωπος
καὶ καθὸ γένος, τὸ ζῷον. συμβέβηκε δὲ τούτοις κατὰ πλειόνων εἶναι περιεκτικά,
ἐν δἐ τῷ τί ἐστιν ἡ οὐσία τοῦ ἀνθρώπου κατηγορεῖται. ’E. Μετὰ 61 ταῦτα περὶ τίνων διδάσκει ὁ Ἀριστοτέλης: ’A. Περὶ διαφορῶν. ’E. Τί λέγων; 18r ’A. Τῶν ἑτερογενῶν καὶ μὴ ὑπ᾿ ἄλληλα τεταγμένων
τῷ εἴδει καὶ αί διαφοραὶ οἶον ζῴου καὶ ἐπιστήμης· ζῴου μὲν
διαφορὰι οἶον τὸ πεζὸν καὶ τὸ δίπουν καὶ τὸ πτηνόν, ἐπιστήμης
δὲ οὐδεμία τούτων· οὐ γὰρ διαφέτει ἐπιστήμη ἐπιστήμης τῷ δίπους 
 εἶναι. τῶν δέ γε ὑπαλλήλων γενῶν οὐδὲν κωλύει τὰς αὐτὰς
διαφορὰς εἶναι· τὰ γὰρ ἐπάνω τῶν ὑποκάτω κατηγορεῖται,
ὥστε ὅσαι τοῦ κατηγορουμένου διαφοραί, τοσαῦται καὶ τοῦ ὑποκειμενου
εσονται. ’E. Ἀλλ᾿ ὁρᾷς ὅτι ἐν οἶς εἶρηκας πλείω ἐστὶν τὰ λεγόμενα; ’A. Ὁρῶ· εἴρηται γὰρ περὶ γενῶν, ὦν τὰ μὲν ἕτερα ἔφη εἶναι, τὰ
 7 τί ἐστι inserui: II vel III litterae foro exhaustae Μ: om. p 10. 11 ὁ λόγος Zp:
oblitter. M 11—12 τὸ δὲ εἶδος ἐφαρμόζει Zp: oblitter. Μ 17 παραστατικὸν
μᾶλλον transp. p συμβεβηκότος δὲ scripsi: συμβέβηκε δὲ Μp 18 τοῦ κυρίως M: τοῦ
κυρίου p δὲ] an γὰρ? 20 ἦ Zp: ἢ M 21
28 οἶον om. Aristot. τό τε πεζὸν Aristot. post πτηνὸν add. καὶ
τὸ ἔνυδρον Aristot., quod fort. restituas (cf. p. 82,8) 29 τῷ Cp:: τὸ M δίπους Μ:
δίπουν p 30 τῶν δέ γε ὑπ—— ὑπ— Zp: oblitter. Μ ὑπ᾿ ἄλληλα Aristot. (cf. p.
22.30) 31 τῶν ὑποκάτω] τῶν ὑπ᾿ αὐτὰ γενῶν Aristot. κατηγορεῖται
Cp: oblitter. Μ 32 post διαφοραί add. εἰσι Aristot. 34 ὅτι post
transpos. p ἐστὶν M: εἰσὶ
 

 

ὑπάλληλα. εἴρηται δὲ καὶ ἕτερα τῷ εἴδει. εἴρηνται δὲ καὶ αί διαφοραί,
καὶ τούτων αἱ μὲν ἕτεραι τῷ εἴδει, αἱ δὲ αἱ αὐταί. ’E. Περὶ πάτων οὖν εἰπὼν τούτων τί βούλεται διὰ τοῦ προκειμένου 
διδάξαι, παράστησον. ’A. Φημὶ τοίνυν ὅτι πολλαχῶς μὲν λέγεται καὶ τὸ εἶδος καὶ τὸ
ενος
καὶ ἡ διαφορά. τὸ δὲ νῦν λαμβανόμενον γένος ἐστὶν ἐκεῖνο, ὃ κατὰ πλειόνων
καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται, οἷον τὸ ζῷον γένος
ἂν εἴη πτηνοῦ καὶ πεζοῦ καὶ ἐνύδρου, ὧν ἐν τῷ εἴδει διαφαρόντων ἀλλήλων 
ἐν τῷ τί ἐστιν ἕκαστον ἐρωτηθὲν κατηγορεῖται· τί γάρ ἐστιν
 ἀποδιδόντες ζῷον ἐροῦμεν. λαμβάνεται δὲ εἶδος τὸ κατὰ πλειλόνων τῷ
ἀριθμῷ διαφερόντων ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον· ὁ γὰρ ἄνθρωπος
ὢν κατὰ πλειόνων τινῶν ἀνθρώπων ἀριθμῷ μόνον διαφερόντων ἐν τῷ τί 
ἐστιν ἕκαστος κατὰ μέρος ἐρωτηθέντων κατηγορεῖται· τί γάρ ἐστιν
ἐὰν ζητῶμεν, οἰκείως ἀποδιδοῖμεν ὅτι ἄνθρωπος. ἐπεὶ δὲ τὰ
 εἴδη πολλάκις τὰ αὐτὰ ὄντα κατὰ γένος διαφορῖς χωρίζεται, ὥσπερ ὁ 
ἄνθρωπος καὶ ὁ βοῦς καὶ ὁ κύων τὰ αὐτὰ ὄντα κατὰ γένος ζῷα
πάντα) διαφοραῖς ἀλλήλων χωρίζεται, ἡ δὲ διαφορὰ ποῖόν τι ἕκαστον τῶν 18v 
εἰδῶν ἐστιν παρίστησιν ( ὅτι γὰρ ὁ ἄνθρωπος ζῷόν ἐστι λογικὸν
ὁ κύων ζῷον ἄλογον ὑλακτικόν, αἱ διαφοραὶ παριστᾶσιν), εἴη ἂν
 τὸ κατὰ πλειόνων διαφερόντων ἀλλήλων ἐν τῷ ποῖόν τί ἐστι κατηγορούμενον. 
οἶον τὸ πτηνὸν διαφορά ἐστι κατὰ πλειόνων κατηγορούμενον· κατὰ
γὰρ κύκνου καὶ κόρακος καὶ ἀετοῦ λέγεται. Ἐ. Ἀλλ᾿ ἑκάστου ζῴου ὄντος τὸ πτηνὸν εἶναι ἕκαστον ποῖόν
δηλοῖ; τῆς γὰρ γένους ποιότητος καὶ τοῦ εἴδους δηλωτικὴ ἡ διαφορά. ’A. Οὐδαμῶς. ἀλλὰ δέκα οὐσῶν τῶν ἀνωτάτω καθ᾿ ἑκάστην ἀλλοῖα
τὰ γένη τὰ εἴδη καὶ αί διαφοραί· ἦς γὰρ ἂν κατηγορίας ὑπάρχῃ
γένος, ἐκείνης ἔσται καὶ τὸ τοῦ γένους οἰκεῖον εἶδος καὶ αἱ τοῦ γένους
ειοους οιαφοραι. Ἐ. Ἀλλ᾿ ἐπεὶ ἀπέδωκας κατὰ πλειόνων εἰδῶν λέγεσθαι τὴν
 ἆρά γε καθάπερ ἔστι τοῦτο εἴρηκας; Ἀ. Οὐδαμῶς, ἀλλ᾿ ὡς ἐπὶ πολύ· εἰσὶ γάρ τινες ἰσάριθμοι
εἴδεσιν, ὥσπερ κουφότης καὶ βαρύτης, ἡ μὲν μόνου πυρὸς οὖσα, ἡ δὲ γῆς, ’E. Ἆρα οὖν καὶ τὸ εἶδος ἀποδοθὲν κατὰ πλειόνων ἀριθμητῶν οὕτως
εχει εκ παντος; Ἀ. Οὐδαμῶς, ἀλλ᾿ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον· ὁ γὰρ φοίνιξ τὸ ὄρνεον
ὢν οὐ κατὰ πλειόνων ἀριθμῷ λέγεται εἶναι, εἴ 73 εἷς μόνος φοίνιξ ἀεὶ
ἀλλ᾿ εἰ ἄρα κατὰ πλειόνων, οὐ τῷ ἀριθμῷ ἀλλὰ τῇ διαδοχῇ λέγεται. 1 εἴρηνται scripsi: εἴρηται Mp 8 ἐν M: om. p (recte) 9 ἐρωτηθὲν] corrigas ἐρωτηθέντων
(cf. ν. 13) 10 ante εἶδος add. τὸ p: om. M 11 κατηγορουμένων p
13 ἕκαστος p: ἑκάστω M 14 ἀποδιδοίμηεν p: fort. ἂν ἀποδιδοῖμεν conicias,
p. 85,23 93,3 93,24 alias. 16.17 ζῷα γὰρ πάντα Zp: oblitter. Μ 17 δὲ Zp: om. M
19 παριστᾶσιν Cp: παρίστησιν M ante ἡ διαφορὰ add. καὶ p: om. M 25 post
adde κατηγοριῶν 26 τά τε γένη p ὑπάρχη ὐπάρχη Zp: ὑπάρχει M
ἐκείνη M 30 an τοῦτ᾿ <ἀεί>, εἴρηκας? 32 μόνου M: μόνον p Ἐ. Ἀλλὰ τί μὲν τὸ γένος τὸ λαμβανόμενον ἐνταῦθα καὶ τί τὸ εἶδος
καὶ τίς ἡ διαφορά, παρέστησας. ἐπίδειξον δὲ καὶ τίνα μὲν ἕτερα
δὲ ὑπάλληλα. ’A. Ἕτερα γένη τὰ ἐν ταῖς δέκα κατηγορίαις· ἄλλα μὲν γὰρ τὰ
 τῆς οὐσίας, ἄλλα δὲ τὸ γένη τὰ τῆς ποιότητος καὶ ἄλλα τὰ τοῦ
καὶ τῶν ἄλλων. ὡσαύτως δὲ καὶ τὰ εἴδη τὰ ὑφ᾿ ἕκαστον γένος ἄλλα τῶν
ὑπ᾿ ἄλλο γένος, τῶν οὕτως ἑτερογενῶν, καὶ αἱ διαφοραὶ
γὰρ τοῦ ζῴου γένους ὄντος καὶ τῆς ἐπιστήμης ἄλλαι τὸ μὲν γὰρ ζῷον 
τῆς οὐσίας ἐστίν, ἡ δὲ ἐπιστήμη τῆς ποιότητος), καὶ ἄλλα μὲν τὰ εἴδη 19r 
 τοῦ ζῴου, ἄλλα δὲ τῆς ἐπιστήμης, καὶ ἄλλαι μὲν αἱ διαφοραὶ 
ἄλλαι δὲ αἱ διαφοραὶ τῆς ἐπιστήμης· ζῷον μὲν γὰρ ζῴου διαφέρει
μὲν εἶιναι δίπουν, τὸ δὲ τερράπουν, ἐπιστήμη δὲ ἐπιστήμης τῷ δίπους
οὐ διαφέρει. ταῦτα μὲν οὖν ἕτερα γένη καὶ εἶδη ἕτερα καὶ αί
ἕτεραι. " ὑπάλληλα δὲ γένη ἐστίν, ὧν
 ἐν ταὐτῷ γένει τῆς κατηγορίας, ὡς ὑπὸ τὸ ζῷον τὸ πτηνὸν ζῷον, τοῦτ᾿
ἔστι τὸ ὄρνεον, ὅπερ τῆς κατὰ τὴν οὐσίαν ἐστὶ κατηγορίας. ’E. Λέγε ἔτι σαφέστερον. Ἀ. Φημὶ τῶν καθόλου λεγομένων τὰ μέν ἐστιν γένη, τὰ δὲ εἴδη, τὰ 
δὲ διαφοραί. τῶν δὲ δἰδῶν καὶ γενῶν τὰ μέν ἐστιν μόνον εἴδη, ἃ διαιρεῖται
 εἰς τὰ καθ᾿ ἕκαστα, τὰ δὲ ἦν μόνον γένη· ταῦτα δὲ ἦν
εὑρίσκεται γένος. ὅσα δὲ τούτων μεταξύ, ταῦτα εἴδη μὲν
ἐπαναβεβηκότων, γένη δὲ τῶν ὑποκαταβεβηκότων εἰκότως ἂν εἴη ὑπάλληλα 
τα γενη. ’E. Ἐπὶ παραδειγμάτων σαφῆ ποίησον ταῦτα. Ἀ. Ἡ Η οὐσία φέρε γένος ἐστὶ τὸ ἀνώτατον μόνον τῶν οὐσιῶν· πρὸ αὐτῆς
γὰρ οὐκ ἂν εὑρεθείη ἄλλο γένος τῆς οὐσίας προταττόμενον. ὁ δὲ ἄνθρωπος
εἶδός ἐστιν μόνον· μετὰ μετὰ γὰρ τὰ ἄτομά ἐστι καὶ οί τινὲς ἄνθρωποτ. 
τὰ δὲ μετὰ τὴν οὐσίαν ἄχρι τοῦ ἀνθρώπου, ὃς ἦν μόνον εἶδος, ὅσα
μεταξὺ εὑρίσκεται, ταῦτα εἴδη μέν ἐστι τῶν πρὸ αὐτῶν, γένη δὲ τῶν
 ταῦτα· ὥσπερ τὸ ζῷον εἶδος μέν ἐστι τῆς οὐσίας, γένος δὲ τοῦ
ζῴου, τὸ δὲ λογικὸν ζῷον γένος μὲν τοῦ ἀνθρώπου, εἶδος δὲ τοῦ
τὰ δὴ ταῦτα ὅσα μεταξὺ ὄντα τοῦ γενικωτάτου καὶ τοῦ εἰδικωτάτου πρὸς
ἄλλο καὶ ἄλλο λαμβανόμενα καὶ γένη ἐστὶ καὶ εἴδη, ταῦτα ὑπάλληλα
γένη. Ἐ. Ἆρα οὖν ὑπάλληλα ὄντα ἔστιν ὅτι φέρεται ἑκάτερον; ’A. Οὐδαμῶς· ἀδύνατον Τάρ, εἴπερ τὸ λογικὸν ζῷον θνητὸν οἷον
ἄνθρωπος ὑπὸ τὸ ζῷον, καὶ τὸ ζῷον εἶναι ὑπὸ τὸν ἄνθρωπον.
τοῦτο οὖν λέγεται ὑπάλληλα, ἐπεὶ τὸ αὐτὸ τοῦ αὐτοῦ καὶ εἶδος
 5 malim τὰ τῆς οὐσίας 7.8 ἄλλαι] corrigas ἄλλου utrobique 12 τῷ p: τὸ M
δίπους M: δίπουν p 13 ἕτερα (post εἴδη) M: om. p 16 κατηγορίας M:
p 22 γένη δὲ τῶν ὑπο— Zp: oblitter. M 23 τὰ eicias 27 οἱ τινὲς
οἵτινες Μ 1p 29.30 an μετ’ αὐτά? (sed cf. p. 88,5) 32 τοῦ (alterum) M:
ἰδικωτάτου M 33 ἐστὶ post εἴδη transp. p 38 ἐπεὶ οὕτω γε Simpl. (f.
τοῦ αὐτοῦ M: οm. p 

 
καὶ γένος, ἀλλ᾿ ὅτι θάτερον ὑπὸ θάτερον ὄν * * * καὶ
ὄντων μηδέτερον ὑπὸ μηδέτερον ᾖ, ταῦτα οὐκ ἂν εἴη ὑπάλληλα,
ὄντων τοῦ ζῴου καὶ τῆς ἐπιστήμης οὔτε ἡ ἐπιστήμη όπὸ τὸ
τὸ ζῷον ὑπὸ τὴν ἐπιστήμην. τῶν <οὖν> ἑτερογενῶν (ἔστι δὲ ἕτερα
 ἀλλήλων πάντῃ διεστῶτα, οἷον τὰ δέκα γένη τῶν δέκα κατηγοριῶν, ὧν
διάφοροί εἰσιν παραστατικαὶ κατηγορίαι καὶ ὧν ἀνωτάτω καὶ οὐκέτι
ἄλλο τεραγμένα ἐστὶ δἐλα γένη) τούτων ἕτεραί εἰσιν καὶ αἱ διαφοραί,
δέ ὑπ᾿ ἄλληλα γενῶν ἐνδέχεται τὰς αὐτάς εἶναι διαφοράς. οὐ γάρ δὴ
των αἱ αὐταί ἀλλ᾿ ἔστιν ἐφ᾿ ὧν αἱ αὐταὶ, ἐφ᾿ ὧν δὲ οὔ. Ἐ. Πῶς ἐπὶ τινῶν μὲν αἱ αὐταὶ, ἐπὶ τινῶν δὲ οὔ. Ἀ. Τὸ ζῷον καὶ τὸ ὄρνεον ὑπάλληλά ἐστι γένη ὑπὸ γάρ τό
τὸ ὄρνεον), ἀλκὰ ζῴου μέν αἱ διαφοραὶ τὸ λογικὸν καὶ τὸ ἄλογον, ὀρνέου δὲ 
οὐκ ἂν εἶεν αἱ αὐταὶ διαφοραί. εἶεν δ᾿ ἄν τινες ζῴου
ὀρωέου· τῶν τε γὰρ ζῴων τὰ μέν ἐστι ποηγάγα, τὰ δὲ σπερμοφάγα, τὰ
 δὲ κρεηφάγα, ἀλλὰ καὶ τῶν ὀρνέων αἱ αὐταὶ διαφοραί. Ἐ. Διά τί οὖν τοῦτο συμβαίνει; Ἀ. Ὅτι τὸ ζῷον περιέχει μὲν τὸ ὄρνεον ἐν τοῖς ἑαυτοῦ εἴδεσιν, τήν 
δὲ ἐπιστήμην οὐ περιέχει, οὐδὲ ἔστιν αὐτοῦ εἶδος ἡ ἐπιστήμη. τοῦ δὲ
περιέχοντος γένοιντο ἂν καὶ τοῦ περιεχομένου διαφοραὶ αἱ αὐταὶ τοῦ
 μήτε περιέχοντος μήτε περιεχομένου οὐκ ἂν εἶέν ποτε αἱ αὐταὶ διαφοραί. Ἐ. Πῶς οὖν τοῦτο δεδήλωκεν ὁ Ἀριστοτέλης; Ἀ. Ἐν τῷ φάναι τῶν δὲ ὑπ᾿ ἄλληλα γενῶν οὐδὲν χωλύει τάς
αὐτὰς διαφοράς εἶναι. αἰτίαν δὲ ἐπάγει· τὰ γάρ ἐπάνω τῶν ὑπ᾿
αὐτὰ γενῶν κατηγορεῖται, ὥστε ὅσαι τοῦ κατηγορουμένου
 φοραί εἰσιν, καὶ τοῦ ὑποκειμένου ἔσονται. Ἐ. Ἁλλὰ σὺ τινὰς μὲν διαφορὰς τοῦ ζῴου τὰς αὐτὰς ἀπέδειξας οὔσας
τοῦ ὀρνέου, ὁ δὲ καθάπερ εἴρηκεν ὥστε ὅσαι
διαφοραὶ εἰσι,καὶ τοῦ ὑποκειμένου ἔσονται· οὐ γὰρ ὅσαι τοῦ
διαφοραὶ, τοσαῦται καὶ τοῦ ὀρνέου. καίτοι πρὸ ὀλίγου ἔφασκεν οὐσὲν κωλύει
 τὰς τῶν ὑπαλλήλων γενῶν διαφορὰς καὶ τῶν ὑποκάτω
ὡς μὴ πασῶν δυναμένων τῶν ὑποκάτω εἶναι, νῦν δέ ἁπλῶς
τοῦ κατηγορουμένου, τοσαῦται καὶ τοῦ ὑποκειμένου διαφοραὶ
ἔσονται. ’A. Ἀλλ᾿ οἶμαι μέν διὰ τοῦτο πολλοὺς ἡμαρτῆσθαι νομίσαι
 1 post ov defectum significavi, suppleris εἶδος καὶ γένος ἐστίν. ὅταν δὲ (cf.
2 μηδέτερον (alterum)] τὸ ἕτερον Simpl. 4 τῶν οὖν ex Simpl. correxi: τῶν
oblitter. Μ; post τῶν lacuna III litt. A: V litt. D, quamquam spatium in M plus tribus
litteris non admittere videtur 4. 5 ἀπαλλήλων M: ἀπάλληλα p 6. 7 εἰσιν Zp:
ἐστὶν M (utrobique) 14 τε Μ: δὲ p 15 κρεηφάγα M: χρεοφάγα p (fort. recte)
17 ἐν M: om. Ρ 19 γένοιντο Cp: γένοιτο Μ 22 δέ γε Aristot. 25.28 τοσαῦται
καὶ Aristot. 26 τίνας p post οὔσας inseras καὶ 27 ὁ δὲ M: ὦδε p;
ante ὁ δἐ vicem signif. Μ2ρ an ὁ δὲ <πάσας> cf. p. 85,4 28—29 οὐ γὰρ —
ante ὁ δἐ (v. 27) transponenda sunt 29 διαφοραί τοσαῦ— Zp: oblitter.
οἶμαι sq. prioribus contiri. M2p 

 
καὶ διορθοῦντας φῆσαι μὴ ὅσαι τοῦ κατηγορουμένου διαφοραι,
καὶ τοῦ ὑποκειμένου ἔσονται, ἀλλ᾿ ἔμπαλιν ὅσαι τοῦ
τοσαῦται καὶ τοῦ κατηγορουμένου ἔσονται. ἐγὼ δέ 
φημι ἐξ αὐτοῦ τούτου † τοῦ ἐκ τοῦ ἐνίας φάναι καί πάλιν πάσας τὴν λύσιν
 τῆς ἀπορίας λαμβάνεσθαι. εἰ γὰρ οὐ πᾶσαι αἱ τοῦ
καὶ τοῦ ὑποκειμένου ε εἶναι εὐρέθησαν, ἀλλά τινές, πάλιν δέ
λέγονται τοῦ κατηγορουμένου εἶναι καὶ τοῦ ὑποκειμένου, δεῖ ἐλθεῖν
ἐπὶ τὰς διαφοπάς κἂν μὲν ἐν αὐταῖς εἶδος ᾖ, ἰδεῖν, ἐπὶ ποίου εἴδους αἱ
διαφοπαὶ πᾶσαι δύνανται τοῦ ὐποκειμένου κατηγορεῖσθαι. ’E. Δεῖξον οὖν τί λέγεις σαφῶς. Ἀ. Φημί τοίνυν ὅτι τῶν διαφορῶν αἱ μὲν
καθ᾿ ἃς εἰδοποιεῖται τὸ κατηγορούμενον καὶ οἶον πεποίωται, αἱ δέ εἱσι διαιπετικαί 
πετικαί, καθ᾿ ἃς διαιρεῖται εἰς εἴδη τὸ γένος τὰ ὑπ᾿ αὐτό. οἶον τὸ
τὸ αἰσθητικὸν διαφοραὶ δήπου ἐστίν, ἀλλ᾿ αὗται προσγενόμεναι τῇ οὐσίᾳ
 εἰδοποίησαν αὐτὴν καὶ οἰονεὶ ἐποίωσαν πρὸς τὸ γενέσθαι ζῷον. εἰδοπεποίηται
τοίνυν τοίνυν καὶ πεποίωται τὸ ζῷον τῇ τοῦ ἐμψύχου διαφορᾷ καὶ τῇ 
τοῦ αἰσθητικοῦ, αἷς διαμορφωθεῖσα ἡ οὐσία γέγονεν ζῷον. διὸ σιὸ καὶ λέτοῦ
γομεν εἶναι τὸ ζῷον οὐσίαν ἔμψυχον αἰσθητικήν. καὶ εἰσὶν αῦται αἰ
αἱ γεννητικαὶ καὶ ἀποτελεστικαὶ τοῦ ζῴου καὶ ἐπάνω γε αὐτοῦ.
 καὶ κατηγοροῦνται αὐτοῦ· εἴτοις γὰρ ἂν τὸ ζῷον ἔμφυχον καὶ
εἰσὶν δὲ ἄλλαι διαφοραί, αἳ οὐκέτι εἰσοποιοῦσι τὸ ζῷον, ἀλλὰ 
τέμνουσιν αὐτὸ εἰς εἴδη, καὶ εἰσὶ πᾶσαι ὑποκάτω αὐτοῦ καὶ ὑπ᾿ αὐτό. 20v 
διὸ οὐδὲ ἐκάστην δυνηθείη τις τοῦ ζῷου κατηγορῆσαι οἶον τὸ λογικόν, τὸ
ἄλογον, τὸ θνητόν, τὸ ἀθάνατον, τὸ πτηνόν, τὸ χερσαῖον, τὸ ἔνυδρον, τὸ
 δίπουν, τὸ τετράπουν, τὸ ἐρπυστικόν, τὸ πτερωτόν, τὸ ἄπτερον· πολλαὶ γὰρ
ὑπὸ τὸ ζῷον διαφοπαί, αἶς τέμνεται μέν αὐτό, εἰδοποιεῖται δὲ τὰ ὑπ' αὐτὸ 
εἴδη τῶν ζῴων, οὐ μὴνξ ἔτι καὶ αὐτὸ ταύταις εἰσοποιεῖται, αἶς δὴ καὶ
τέμνεται, ἀλλὰ ταῖς προτέραις. ’E. τἱ τοίνυν οὐ πάσαις μὲν ταῖς διαμοπαῖς τῶν κατηγοπουμένων
 δύναται τὰ ὐποκείμενα χρῆσθαι, τισὶ δέ, καὶ ταῖς γε τισὶ ταύταις πάσαις 
δύναται λέγεσθαι τά ὐποκείμενα: Ἁ. Φημὶ Θημὶ ὄτι πάσας μὲν τὰς τοῦ ζῴου διαφοράς ἐστι κατηγορεῖν
τοῦ ὐτοκειμένου οῖον τοῦ ἀνθρώπου, πάσας δὲ τὰς εἰδοποιούς ἔστι κατηγορεῖν.
ἦσαν δὲ τοῦ ζῴου εἰδοποιοὶ αἱ ἐπάνω,ξ τὸ ἔμψυχον, τὸ αἱσθητικόν.
 ταύτας δὲ οἶόν τε κατὰ ἀνθρώπου κατηγοπῆσαι· αἰσθητικὸν γὰρ καὶ ἔμψυχον
ὁ ἄνθρωπος. ὀρθῶς ἄρα εἴρηται, ὅτι πάντα τὰ κατηγορούμενα τῶν ἐπάνω
καὶ τῶν ὐποκάτω κατηγοπήσομεν· τὰς μὲν γὰρ διαιρετικὰς διαφορὰς οὐχ
οἶόν τε κατηγοπεῖν τοῦ ζῴου, τὰς δὲ εἰδοποιοὺς οἶόν τε· εἰσὶν γὰρ ἐπάνω.
ὥσθ᾿ ὅσα οἶόν τε κατηγορῆσαι τοῦ κατηγορουμένου, οἶόν τε δὲ τὰς ἑπάνω 
 4 τοῦ (post τούτου) Μ: οm. p, recte, nisi malis, τοῦτ᾿ ἔστις Μ: ἐνίους p
 εἶναι M: om. Ρ 13 τὰ scripsi: τὸ Mp 14 ἐστίν Mp: fortasse εἰσίν προσγενόμεναι
scripsi: προγενόμεναι Mp 15 ἐποίωσαν soripsi: ἐποίησαν Μρ 19 γενητικαὶ
M 22 ἐχάστην scripsi: ἐχάστη Mp 30 χρεῖσθαι Μ 38 ποιοὺς οἶόν τε
Ζρ: οblitter. M 

 
αὶ εἰδοποιοὺς διαφοράς, ταῦτα καὶ κατὰ τοῦ ὑποκειμένου κατηγορῆσαι,
δὲ οὐχ οἶόν τε κατηγορεῖν, ταῦτα οὐ κατηγορήσομεν. εἰσὶ μέντοι
τῶν ὑποκάτω καὶ διαιρετικῶν τοῦ ζῴου διαφοραί, ἃς οἷόν τε καὶ τῷ ὑποκειμένῳ
ποιεῖσθαι διαιρετικάς, ὡς ἀπεδείξαμεν.
 ’E, Μετὰ δὲ τὸ ταῦτα διδάξαι ἐπὶ τίνα μεταβαίνει διαίρεσινα; Ἁ. Τὴν εἰς μεῖζον ἀναλαβὼν ποιήσεται· ἦν δὲ ἡ μεῖζον ἡ εἰς ’E. Ἆρα οὖν διαίρεσίς ἐστιν; ’A. Οὐδαμῶς. ’E. Διὰ τί: Ἀ. Διαίρεσις μὲν γάρ ἐστι τομὴ τοῦ γένους εἰς εἴδη, ἐνταῦθα δὲ
οὐ γένος ἓν διαιρήσεται εἰς εἴδη δέκα, ἀλλὰ δέκα γένη ἐκθήσεται. καταρίθμησις
οὖν ἐστιν, ἣν ποιήσεται τῶν πρώτων γενῶν καὶ τῶν κατὰ
πρῶτα τένη δέκα κατηγοριῶν. ’E. τί οὖν φησιν: 21r Ἀ. τῶν κατὰ μηδεμίαν συμπλοκὴν λεγομένων ἔκαστον ἤτοι
οὐσίαν σημαίνει ἢ πεσὸν ἢ τοιὸν ἢ πρός τι ἢ ποῦ ἢ ποτὲ ἢ
ἢ ἔχειν ἢ ποιεῖν ἢ πάσχειν. καὶ λαμβάνει τούτων
παραδείγματα, οἶον οὐσίας μὲν ὡς τύπῳ εἰπεῖν
ἵππος καὶ τῶν ἄλλων τὸ πρόσφορον εἰς παράστασιν παράδειγμα. Ἐ. Ἆρα οὖν πάντες συγχωροῦσι τὴν εἰς τὰ αὐτὰ γένη
τῶν σημαντικῶν λέξεων πρώτως καὶ προηγουμένως τῶν πραγμάτων; Ἀ. Οὐδαμῶς· Ἀθηνόδωρος γὰρ γὰρ ᾐτήσατο ὁ Στωϊκὸς βιβλία
Πρὸς τὰς Ἀριστοτέλους κατηγορίας κορνοῦτός τε ἐν ταῖς Ῥητορικαῖς
καὶ ἐν τῇ πρός Ἀθηνόδωρον ἀωτιγραφῇ καὶ ἄλλοι πλεῖστοι. Ἐ. Ἆρα οὖν ὀρθῶς ἀντιλέγουσιν; Ἀ. Οὐδαμῶς. Ἑ. Πόθεν τοῦτο δῆλον; Ἀ. Ὅτι πρὸς πάντα σχεδὸν ἀντεῖπεν αὐτοῖς ἀντιγράψας καὶ
ὅπως σφάλλονται. Ἐ. Τίς δὲ ὁ τρόπος τῆς ἀντιλογίας; Ἀ. τριττός· οἱ μέν γάρ ὅτι πλεονάζει ἡ καταρίθμησις,
ἐλλείπει, οἱ δὲ ὅτι τινὰ ἄλλα ἀντὶ ἄλλων ταρείληφε Ἐ. Διὰ τί τοίνυν τῶν κατὰ μηδεμίαν
ἔφη τὰ μὲν οὐσίαν σημαίνει τὰ δὲ ποσόν καὶ τὰ ἑξῆς; Ἀ. Ὅτι οὐ πρόκειται περὶ τῶν ὄντων εἰπεῖν ὅσα ἐστὶ καὶ
γένη, ἀλλὰ περὶ λέξεων σημαντικῶν προηγουμένως τῶν ὄντων τῶν ὄντων πόσα
τούτων γένη. † τῶν οὐ λεγομένων. καταλέγονται δὲ αἱ λέξεις. 1 ταῦτα p: ταύτας M 4 διαιρετικάς, ὡς scripsi; διαιρῶσα (sic) M: διαιρούσας p
12 τὰ M: om. p 17 ἢ ποιεῖν M: om. p 22 γὰρ ᾐτήσατο ὁ Zp: oblitter. M;
γὰρ ᾐτιάσατο ὁ (cf. Ρ 91,13 Simpl. f. 15v32) στοικὸς M 23 Πρὸς τὰς
cf. Simpl. l. c. 24 ἀντιγραφῆ M: αὐτῇ γραφῇ P 28 αὐτοῖς] immo αὐτὸς
f. 16r84) 29 σφάλονται M 32 post γένη intercidisse videntur, quibus adversarii
refutabantur cf. Simpl. f. 15v32 sq. 35 περὶ M: om. p 37 conicio τῶν οὖν <ἄνευ
συμπλοκῆς> λεγομένων καταλέγονται δὲ] αἱ Ἐ. Τίνες αἱ διαφοραί; Ἀ. Τὰ μέν ἐστι κατὰ συμπλοκήν, τὰ δὲ ἄνευ συμπλοκῆς. Ἐ. Τίνα ἐστὶ τὰ κατὰ συμπλοκήν; Ἀ. Τὰ ἐκ τινῶν κατηγοριῶν τελείων δυοῖν ἢ καὶ πλειόνων συγκείμενα,
 οἷον ῾ἄνθρωπος τρέχει᾿, ῾ἄνθρωπος ἐν Λυκείῳ περιπατεῖ᾿. Ἐ. Ἄνευ δὲ συμπλοκῆς τίνα ἐστί; Ἀ. Τὰ μῆ οὕτως ἔχοντα οἷον τὰ ὁμώνυμα πάντα, τὰ συνώνυμα, τὰ παρώνυμα. Ἐ. Τὰ δὲ τοιαῦτα οἷον λιθολογεῖ, βουκολεῖ, ψευδοδοξεῖ, κατὰ συμπλοκήν 
 ἐστιν ἢ χωρὶς συμπλοκῆς; Ἀ. Χωρὶς συμπλοκῆς. Ἐ. Διὰ τί; Ἀ. Οὐδὲν γὰρ αὐτῶν ἐκ τελείων συνέστηκε κατηγοριῶν. 21v Ἐ. Πόσα οὖν γένη τῶν χωρὶς συμπλοκῆς λεγομένων; Ἀ. Δέκα τὰ ῥηθέντα. Ἐ. Τίς οὖν ἕκαστος τούτων ὅρος; Ἀ. Οὐκ ἔστιν αὐτῶν ὅρον ἀποδοῦναι, διότι πᾶς ὅρος ἐκ γένους, τούτων 
δὲ οὐκ ἔστιν γένος· ἔστιν γὰρ τὰ γενικώτατα. Ἐ. Τί οὖν ἔστιν παραδοῦναι; Ἀ. Παραδείγματα καὶ τὰ ἴδια, ὡς καὶ Ἀριστοτέλης νῦν μὲν διδοὺς
παραδείγματα, ὕστερον δὲ καθ᾿ ἑκάστην κατηγορίαν ζητήσας καὶ δείξας
τίνα ἑκάστης ἴδια. Ἐ. Πῶς οὖν τὰ παραδείγματα δέδωκεν; Ἀ. Λέγων οὐσία μὲν οἷον πατήρ, ποῦ δὲ ἐν Λυκείῳ,
 ποσὸν δὲ οἷον τρία, πρός τι δὲ οἷον πατήρ, ποῦ δὲ ἐν Λυκείῳ, 
ποτὲ δὲ πέρυσιν, ποιεῖν δὲ οἷον τύπτειν, πάσχειν δὲ οἷον τύπτεσθαι,
ἔχειν δὲ οἷον ὑποδεδέσθαι, κεῖσθαι δὲ οἷον ἀνακεῖσθαι. Ἐ. Ἐκ τῆς οὖν συνθέσεως τούτων τί ἀποτελεῖται; Ἀ. Πρότασις. Ἐ. Διὰ τί; Ἀ. Ὅτι καθ᾿ ἑαυτὴν οὐδεμία κατηγορία πρότασίς ἐστιν, ἀλλὰ τῇ 
ποιᾷ συμπλοκῇ πρότασις γίνεται. Ἐ. Πῶς τοῦτο: Ἀ. Πᾶσα γὰρ πρότασις ἤτοι ἀληθής ἐστιν ἢ ψευδής, ἑκάστη δὲ
 κατηγορία καθ᾿ ἑαυτὴν οὔτε ἀληθὴς οὔτε ψευδὴς ἐλλιπὴς οὖσα. Ἐ. Τί οὖν; οὐκ ἂν εἴποις τὸ ζῶ ἢ περιπατῶ ἢ ὕει χωρὶς συμπλοκῆς ὄντα ἢ ἀληθῆ ἢ ψευδῆ; Ἀ. Ναὶ εἴποιμι· ἀλλὰ καὶ ταῦτα δυνάμει μετὰ συμπλοκῆς ἐστιν, εἰ 
καὶ μὴ μετὰ φωνῆς· τὸ γὰρ ζῶ ἴσον ἐστι τῷ ἐγὼ ζῶ, καὶ τὸ ὕει ἴσον
 ἐστὶ τῷ ὁ Ζεὺς ὕει. 5 λυκίω M (ubique) 13 οὐδὲν M: οὐδὲ p 16 ἕκαστος] corrigas ἑκάστου 19 ἔστιν
M: om. p 25. 26 an <οἷον> ἐν Λυκείῳ et <οἷον> πέρυσιν? 29 πρότασης M
36 ζῶ] ζῶον M1 39.40 τῷ (aunte ἐγὼ et ὁ Ζεὺς) scripsi: τὸ Mp [Περὶ οὐσίας] Ἑ. Ἀλλὰ † ποῖα μὲν τῆς ἐκάστης ἐστὶ ἐστὶ τῶν κατηγοριῶν,
παρέστησας. ἔτι μὴν καὶ κερὶ ἑκάστης λέγε, ἵνα ἑκάστης
διὰ τί περὶ τῆς οὐσίας πρῶτον τῶν ἄλλων ποιεῖται τόν λόγον. Ἀ. Ὅτι τά ἄλλα τάντα ἐν αὐτῇ ὄντα καὶ ταύτης δεόμενα εἰς τὸ
εἶναι ὥσπερ προτέραω αὐτὴν δείκνυσιν οὖσαν φύσει, οὕτως καὶ
αὐτῆς λόγον πρὸ τῶν ἄλλων ἀποφαίνει πρότερον ’E. Τί οὖν ἐστιν ’A. Ὅρον μὲν αὐτῆς δοῦναι οὐκ ἔστιν, ὥσπερ εἴπομεν, παραδείγματα
 δέ ἤδη δεδώκαμεν. ἔννοιαν δὲ αὐτῆς τοιαύτην ἀποδίδωσιν τὸ μὴ ἐν
εἶναι (αὕτη μὲν γὰρ ὑπόχειται τοῖς ἄλλοις γένεσιν, τὰ ἄλλα δὲ ἄνευ
αὐτῆς τό εἶναι οὐκ ἂν ἔχοι) καὶ τὸ ἴδιον Ἐ. Ποδαχῶς ἐν ἄλλοις τὴν Ἀ. Τριχῶς· καὶ γὰρ τὴν ὕλην καὶ τὸ εἶδος καὶ καὶ
 λέγει οὐσίαν. ’E. Νῦν δὲ τίνα οὐσίαν λαμβάνει εἰς τὴν διδασκαλίαν; Ἁ. Τὴν ὡς συναμφότερον. ’E. Ἆρα οὖν κἀκείνων Ἀ. Ἐ. Ἀ. Ὅτι λέγει καὶ μέρη τῆς οὐσίας εἶναι οὐσίας, μέρη δὲ
συναμφοτέρου ἥ τε ὕλη ’E. Ἐνταῦθα δὲ τίνας τῆς οὐσίας εἴρηκεν διαφοράς: ’A. Ὅτι αἱ μέν εἰσιν πρῶται, αἱ Ἐ. Τίνες πρῶται; Ἀ. Αἱ ἄτομοι, ὁ Σωκράτης, ὁ Ἐ. Τίνες δεύτεραι: ’A. Τὰ γένη καὶ τὰ εἴδη τῶν ἀτόμων οὐσιῶν, οἶον εἶδος μὲν τῶν
κατὰ μέρος ἀνθρώπων ὁ ἄνθρωπος, γένος δὲ τὸ ’E. Τίνες οὖν αἱ κυριώταται οὐσίαι καὶ μάλιστα καὶ Ἀ. Αἱ ἄτομοι. E. Πῶς οὖν ταύτας ὠνόμασεν ὁ Ἀριστοτέλης; Ἀ. Αἳ μήτε καθ᾿ ὑποκειμένου λέγονται μήτε ἐν
εἰσίν. Ἐ. Τί γὰρ βούλεται παραστῆσαι διὰ τούτων τῶν ὀνομάτων;
Ἀ. Διὰ τοῦ μήτε ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι παρίστησιν, ὡς 1 tit. huc transposui et inclusi: post ἐκδιδάξης (v. 3) exbibet M: om. p 2 corrigas
ποία μὲν <ἡ σημασία> ἐστὶ (cf. Simpl. f. 15r30) 3 περὶ ἑκάστης] an περὶ τῆς τάξεως?
ἐκάστης eicias 5 post πάντα add. τὰ p: om. M 11 ante ὑπόκειται add. οὐχ
om. M τὰ δὲ ἄλλα colloc. p 12 ζητήσει] cf. p. 93,26 13 ἄλλοις Zp: ἄλλαις
21 λέγει Zp: λέγη M τῆς (altenim) M: om. p 30 κυριώταται M: κυριώτατα p
36 ἐλέγομεν scripsi: λέγομεν Mp γομεν, τὸ μὴ εἶναι συμβεβηκὸς τὴν οὐσίαν· τοῦτο δὲ κοινὸν πάσης οὐσίας, ἄν
τε πρώτη ἄν τε δευτέρα ᾖ· τὸ δὲ μὴ καθ’ ὑποκειμένου λέγεσθαι διαστέλλει 
τὰς πρώτας οὐσίας τῶν δευτέρων. αἱ μὲν γὰρ δεύτεραι οὐσίαι,
εἰσὶν τὰ εἴδη τὰ γένη, καθ᾿ ὑποκειμένων τῶν πρώτων οὐσιῶν
 αἱ δὲ πρῶται οὐσίαι αὗται οὖσαι τὰ ὑποκείμενα τοῖς πᾶσιν οὐ
λεγονται. ὥστε κοινοῦ ὄντος ταῖς † προτέραις τοῦ μὴ μὴ ἐν ὑποκειμένῳ
εἶναι διαιροῦνται ἀπ᾿ ἀλλήλων τῷ τὰς μὲν δευτέρας
οὔσας καθ’ ὑποκειμένου λέγεσθαι, τὰς δὲ πρώτας ἐν ὑποκειμένῳ μὴ οὔσας
ὁμοίως, μηδὲ καθ᾿ ’E. Διὰ τί οὖν κυριώτατα καὶ πρώτως καὶ μάλιστα τὰς πρώτας οὐσίας 
λέγεσθαι οὐσίας ἔφη καὶ πρὸς τίνας ἀντιδιαστελλομένας τὰς δευτέρας; Ἀ. Ἀ. Πρώτως μὲν γὰρ οὐσίαι αἱ ἄτομοι, ὅτι αἱ καὶ πρῶται
δὲ ἄλλαι δεύτεραι. κυριωτάτη δὲ καὶ πρώτη ἡ ἄτομος οὐσία λέγεται
τὰ γὰρ ἄλλα πάντα τὰ μὲν καθ᾿ ὑποκειμένων τούτων λεγεται,
 δὲ τὰ οἰκεῖα εἴδη καὶ γένη, τὰ δὲ ἐν ὑποκειμέναις αὐταῖς ἐστιν, λέγω δὲ 
τὰ ἄλλα ἐννέα συμβεβηκότα. μὴ οὐσῶν οὖν τῶν πρώτων οὐσιῶν, οὐδὲν
ἂν τῶν ἄλλων ὑπάρχοι. οἷον κατὰ τοῦ ἀνθρώπου τὸ ζῷον
οὐκοῦν καὶ κατὰ τοῦ τινὸς ἀνθρώπου· εἰ γὰρ κατὰ μηδενὸς τῶν τινῶν
ἀνθρώπων, οὐδὲ κατὰ τοῦ ἀνθρώπου ὅλως τὸ ζῷον. πάλιν τὸ χρῶμα εἰ 
 λαὶ ἄλλο τι τῶν συμβεβηκότων ἐν σώματι ἢ καὶ ἐν οὐσίᾳ ἐστίν, ἀλλὰ
ἐν τινὶ σώματι ἢ καὶ ἐν τινὶ οὐσίᾳ· εἰ γὰρ <ἐν> μηδενὶ τῶν καθ᾿
σωμάτων ἢ ουσιῶν, οὐδὲ ὲν σώματι οὐδὲ ὲν οὐσίᾳ ὅλως ἔσται. ὥστε
πάντα τὰ ἄλλα καθ᾿ ὑποκειμένων τῶν πρώτων οὐσιῶν λέγεται ἢ ἐν ὑποκειμέναις 
ἀυταῖς ἐστι καὶ μὴ οὐσῶν τούτων τῶν οὐσιῶν ἀδύνατον τῶν ἄλλων
 τι εἶναι, εἰκότως αἱ τοιαῦται οὐσίαι κυριώταται καὶ πρώτως εἰσίν οὐσίαι. ’E. Διὰ τί οὖν μάλιστα; Ἀ. Ὅτι ἐν τοῖς τοῖς δέκα τὸ ὑποκείμενόν ἐστιν ἡ οὐσία, ἐν δὲ τοῖς ὑποκειμένοις
τὸ μάλιστα ὑποκείμενον καὶ μάλιστα ἂν εἴη οὐσία, ἡ
οὐδία μᾶλλον ὑπόκειται, ὥστε ἥδε ἂν εἴη μάλιστα οὐσία. ὑπόκειται
 ἅπασιν τοῖς μὲν οἰκείοις εἴδεσιν καὶ τοῖς γένεσι καθ᾿ ὑποκειμένης
αὐτῆς, τοῖς δὲ δυμβεβηκόσιν ἐν ὑποκειμένῃ αὐτῇ οὖσιν. ὥστε
κυριωτάτη ἂν εἴη ἡ ἄτομος οὐσία καὶ μάλιστα καὶ πρώτως ’E. Τὰς δὲ δευτέρας οὐσίας τίνας εἴρηκεν εἶναι ὁ Ἀριστοτέλης; A. Τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη. ’E. Ἆρα οὖν ἁπλῶς πάντα τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη; 4 τὰ γένη καὶ τὰ εἴδη colloe. Ρ ὑποκειμένων scripsi: ὑποκειμένου Mp 6
rescribe ταῖς πρώ<ταις καὶ ταῖς δευ>τέραις τοῦ scripsi: τὸ Μρ 11
p: ἀντιδιαστελλόμενος M 14 ὑποκειμένων p: ὑποκείμενα M
ACD: οὐδὲ p: οὐδὲν an οὐδὲ incertum M 21 ἐν (ante μηδενὶ) inserui ἐκαστα Μ:
ἕκαστον p 22 οὐδὲ ἐν σώματι Zp: oblitter. M 25 οὐσίαι εἰσίν colloc.
27.28 ἐν δὲ—ὑποκείμενον καὶ om. M (suppl. in mrg.) 28 ὑποκείμενον
ἐστιν ἡ οὐ (sic, sed κείμενον oblitter.) mrg. M ante αὐσία supcrscr. ἡ
30. 31 καθ᾿ ὑποκειμένης κατηγορουμένοις αὐτῆς sceripsi: καθ᾿ ὑποκειμένου κ. αὐτοῖς Mp
35 πάντα M: om. p Ἀ. Οὐδαμῶς. ’E. Ἀλλὰ ποῖα εἴδη καὶ ποῖα γένη; 
Ἀ. Ἐν οἷς,
ταῦτά τε καὶ τὰ τῶν εἰδῶν τούτων γένη. ἐν γὰρ τοῖς εἴδεσί 23r 
 πως τὰ ἄτομά ἄτομά ἐστιν, ὅτι ἐν τοῖς ἐπὶ πλέον λεγομένοις τὰ ἔλαττον
περιέχεσθαι λέγεται. ταῦτά τε οὖν τὰ τὰ εἴδη τὰ περιέχοντα τὰς
ἀτόμους οὐσίας καὶ τὰ τούτων τῶν εἰδῶν γένη τὰ περιέχοντα τὰ τοιαῦτα 
εἴδη εἴη ἂν δεύτεραι οὐσίαι οἷον ἄνθρωπος καὶ ζῷον· ἐν γὰρ τῷ
ὁ τὶς ἄνθρωπος ἐν εἴδει, γένος δὲ τοῦ εἴδους τοῦ ἀνθρώπου τὸ
 δεύτεραι οὖν αὖται οὐσίαι λέγονται οἶον ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ζῷον καὶ
ομοια. Ἐ. Αλλὰ πῶς, εἰ διὰ τὸ ἀναιρεῖν μέν, μὴ συναναιρεῖσθαι δὲ δὴς 
τὰς πρώτας οὐσίας πρώτας εἶναι καὶ μάλιστα καὶ κυριώτατα, διὰ τοῦτο
λέγεσθαι τὰς ἀτόμους οὐσίας εἶναι οὐσίας, ἀνθρώπου δὲ τοῦ κοινοῦ κατηγορουμένου
 ἀναιρεθέντος τῇ ἐπινοίᾳ καὶ ὁ Σωκράτης, ὅσπερ ἦν ἄτομος
καὶ πρώτη, ἀναιρεῖται, οὐκ ἂν εἴη τὸ εἶδος μᾶλλον οὐσία, * * * ἐπεὶ καὶ 
τοῦ ζῴου ἀναιρεθέντος ὁμοίως ; τῷ λόγῳ καὶ ὁ ἄνθρωπος
οὐκέτι εἰσίν; ὥστε διὰ τί οὐ πρότερον Σωκράτους ὁ ἄνθρωπος, εἴ γε
συναναιρεῖ, ἀναιρουμένου δὲ οὐ συναναιρεῖται· Σωκράτους γὰρ μὴ 
 ὄντος ἔσταιν ὁ ἄνθρωπος ἀνθρώπου δὲ μὴ ὄντος οὐκ ἔστιν Σωκράτης.
ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ ζῴου· ζῴου μὲν γὰρ ὄντος δύναται εἶναι
ζῴου δὲ πάντως ἀναιρεθέντος οὐδ᾿ ἂν εἴη Σωκράτης. οὐκοῦν τί ἐκ
συνάγεται; δὲ γὰρ πρῶτά ἐστι ταῦτα, ἃ συναναιρεῖ μέν, ὀ συναναιρεῖται 
δέ, τὸ δὲ ζῷον καὶ ό ἄνθρωπος συναναιρεῖ μὲν τὸν Σωκράτην, οὐ
 συναναιρεῖται, δὲ σῦν τῷ Σωκράτει, οὐχ ὁ Σωκράτης ἂν εἴη
ἀλλὰ τὰ γένη ἰαὶ εἴδη. τί οὖν πρὸς τὴν τοιαύτην ἀπορίαν εἴποις ἂν; Ἀ. Φημὶ ὅτι οὐ κατὰ λόγον τὸ εἴρημένον προήγαγες, 30 ’E. Τί δήποτε; Ἀ. Ὅτι περὶ Σωκράτους μόνον πεποίησαι τὸν λόγον, οὖ ἀναιρεθέντος
 ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ζῷον μένει, δεῖ δὲ οὐκ ἐφ᾿ ἑνὸς ποιεῖσθαι τὸν 23v 
λόγον, ἀλλ᾿ εὖ εἰδέναι, ὅτι οὐκ ἔστιν ἄτομος οὐσία ὁ εἷς
ἀλλ᾿ οἱ καθ᾿ ἕκαστον ἄνθρωποι πάντες, ἐξ ὧν καὶ ὁ
ἄνθρωπος ἐπενοήθη, καὶ τὰ καθ᾿ ἕκαστον ζῷα, δι᾿ ἃ τὸ κοινῇ
ἐνοήσαμεν ζῷον. ἃ δὴ καὶ αἴτια τοῖς κοινῇ κατηγορουμένοις ἐστὶ
 3 πρῶται M: πρώτως p 4.5 πως scripsi et ἐν γὰρ—ἐστιν discipulo attribui: πῶς
(ante ἐν γὰρ et ὅτι distinct.) Mp 5 ἐστιν Zp: oblitter. Μ 9 ὁ τὶς scripsi: ὅτι Mp
ἐν εἴδει Ζρ: oblitter. M 10 ὁ supra scr. M 12 ἀναιρεῖν] ἀν supra scr. M;
συναναιρεῖν συναιρεῖσθαι p 13 an <καὶ> διὰ τοῦτο? 14 οὐσίας (alterum)
om. p: conicias οὐσίας <πρώτας> an κοινῇ? (cf. v. 32) 15 ὅσπερ scripsi: ὥσπερ
16 post οὐσὶα defectus est, quem hoc fere modo suppleveris τῆς ἀτόμου καὶ τὸ γένος
μάλλον οὐσία τοῦ τε εἴδους τῆς ἀτόμου οὐσίας 18 ante ὥστε distins. Μ2p
σωκράτους Μ2p σωκράτης Μ1 19 an ἀναιρουμένῳ? 20 ὁ M: om. p 24 δὲ
(ante ζῷον) Μ: om. p 32 ἄνθρωποι πάντες Zp: oblitter. M 33 δι᾿ ἃ scripsi: ex
quibus Felic: διὰ Mp 

 
τοῦ εἶναι· παρὰ γὰρ τὰ καθ’ ἕκαστον οὔτε βοῦν οὔτε ἄνθρωπον οὔτε
ἵππον οὔτε ὅλως ἔστι νοῆσαι ζῷον. εἰ δὲ ἀπὸ τῆς τῶν καθ’ ἕκαστον αἰσθήσεως
ἐπὶ τὸ καινοῇ τῇ διανοίᾳ ἀφικνούμεθα, ὄπερ οὐκέτι τόδε τι νοοῦμεν
ἀλλὰ τοιόνδε, εἰ τὰ καθ’ ἕκαστον ἀναιρεθῇ ζῷα, οὐκέτι οὐδὲ τὸ 
 κοινῇ κατηγορούμενον κατ’ αὐτῶν ἔσται. εἰδὲ δὲ καὶ αἱ σημαντικαὶ λέξεις
τῶν ὄντων ἐπὶ πρότερα τὰ ἄτομα κατωνομασμέναι, εἶτα ἀπὸ τούτων ἐπὶ
τὰ κοινὰ ἡ διάνοια μετῆλθεν. ἐπεὶ τοίνυν περὶ λέξεων σημαντικῶν ἡ
πρόθεσις, αἱ δὲ λέξεις ἐπὶ πρῶτα τὰ αἰσθητὰ ἐπετέθησαν τούτοις γὰρ 
πρώτοις κατ’ αἴσθησιν ἐντυγχάνομεν), ταύτας καὶ πρώτας ἔθετο ὁ Ἀριστοτέλης
 εἶναι οὐσίας κατὰ τὴν πρόθεσιν, ὤσπερ πρῶται αἱ αἰσθηταὶ κατωνομάσθησαν,
οὕτως ὡς πρὸς τὰς σημαντικὰς λέξεις πρώτας τιθεὶς τὰς
ἀτόμους οὐσίας. ’E. ’Ex δὲ ταύτης τῆς αἰτίας ζητεῖ ὁ λόγος καί τι ἄλλο ἔγκλημα; ’A. Λέγω ὅτι αἰτιῶμαι αὐτόν, ὅτι κυριύτατα κατὰ αὐτὸν καὶ μάλιστα
 καὶ πρώτως λεγομένων πρώτων οὐσιῶν τῶν νοητῶν οἷον τοῦ νοητοῦ θεοῦ
καὶ τοῦ καὶ, εἴπερ εἰσὶν ἰδέαι, καὶ τῶν ἰδεῶν, παριστὰς ταύτας πρώτας
οὐσίας ἔφη τὰς ἐν τοῖς αἰσθητοῖς ἀτόμους.
’E. Πῶς γὰρ λύσεις αὐτοῦ τὴν αἰτίαν; 
’A. Ὅτι, φήσω, ἐπεὶ περὶ λέξεων σημαντικῶν ἡ πρόθεσις, αἱ δὲ
 λέξεις πρώτως ἐπὶ τὰ αἰσθητὰ ἐτέθησαν (ἃ γὰρ εἶδον καὶ ὧν ᾔσθοντο
ἄνθρωποι πρῶτον ταῦτα κατωνύμασαν, δευτέρως δὲ τὰ τῇ φύσει μὲν πρῶτα.
αἰσθήσει δὲ δεύτερα), εἰκότως ἃ ταῖς λέξεσι πρῶτα κατωνομάσθη (ἔστι δὲ 
τὰ αἰσθητὰ καὶ τὰ ἄτομα), πρώτας οὐσίας ἔθετο. ὥστε ὡς πρὸς τὰς σημαντικὰς
λέξεις πρῶται οὐσίαι αἱ ἄτομοι αἰσθηταί, ὡς δὲ πρὸς τὴν φύσιν 24r 
 πρῶται αἱ νοηταί. πρόκειται δὲ κατὰ τὰς σημαντικὰς λέξεις τὰ γένη τῶν
ὄντων διελεῖν, αἱ δὲ σημαντικαὶ πρώτως εἰσὶν τῶν αἰσθητῶν ἀτόμων
οὐσιῶν.
’E. Ἀλλ’ ἐπεὶ ὁμωνύμως καὶ τὸ εἶδος καὶ τὸ γένος λέγεται, ποῖα 
εἴδη λαμβάνει καὶ ποῖα γένη;
 ’A. Ἃ λέγει εἶναι δευτέρας οὐσίας. ’E. Καὶ πῶς παρέστησε; ’A. Λέγω ὅτι ἐν τῷ οἱονεὶ φάναι· μὴ γὰρ δὴ νομίσῃς ἄλλων εἰδὼνμε
λέγειν γένη, τοῦτ’ ἔστιν ἄλλων ἀτόμων εἴδη οἷον τῶν συμβεβηκότων,
ἀλλὰ τούτων τῶν εἰδῶν, ἐν οἷς εἴδεσίν εἰσιν αἱ ἄτομοι οὐσίαι καὶ τὰ τῶν 
 εἰδῶν τούτων γένη. ἐξηγεῖται δὲ καὶ αὐτὸς ὃ λέγει, ἐν οἷς φησιν ὅτι ὁ
 1 τοῦ p: τὸ M 2 ἔστι νοῆσαι scripsi: ἐπινοῆσαι Mp 3 τὸ p: τὸν M 4 ἀναιρεθῇ
M: ἀναιρεθείη p (fort. lecte) 5 κατ’ αὐτῶν scripsi: κατ’ αὐτὸν Mp 6 κατονομασμέναι
M 10 οὐσίας p: οὐσίαν Ζ: oblitter. M αἰσθηταὶ M: αἰσθητικαὶ p
κατονομάσθησαν M 15 θεοῦ Zp: oblitter. M 16 παριστὰς p: παριστᾶ M ταύτας
Zp: oblitter. M 20 ἤσθοντο M: ᾔσθησαν p 21 πρῶτον M: πρῶτα p
κατωνόμασε p δευτέρως M: δεύτερα p 22 κατωνομάσθησαν p ἔστι M: ἔτι p
23 αἰσθητὰ M: αἰσθητικὰ p ὡς M: om. p 32 οἱονεὶ Zp: οἱονὶ M 33 τοῦτ’
ἔστιν ἄλλων] aliorumve Felic, an μηδὲ ἄλλα Ε;, τοῦτ’ ἄλλων? 34 τούτων τῶν
εἰδῶν] has species Felic. (recle) εἰσὶν p: ἐστὶν M 

 
<τὶς> ἄνθρωπος ὡς ἐν εἴδει μὲν ὑπάρχει τῷ ἀνθρώπῳ, γένος δὲ 
τοῦ εἴδους ἐστὶ τούτου τὸ ζῷον. Ἐ. Ἀλλὰ διὰ τί μὲν πρῶται οὐσίαι αἱ ἄτομοι, ἱκανῶς παρέστησας·
διὰ τί δὲ δεύτεραι τὰ γένη καὶ τὰ εἴδη τῶν ἀτόμων οὐσιῶν, ὀφείλεις 
 διδάξαι.
Ἀ. Λέγω ὅτι τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη τῶν πρώτων οὐσιῶν εἰκότως
δεύτεραι οὐσίαι λέγονται, μόνα γὰρ δηλοῖ τὴν πρώτην οὐσίαν τῶν κατηγορουμένων
ταῦτα· τὸν γὰρ Σωκράτην ἂν ἀποδιδῷ τις τί ἐστιν, τὸ μὲν
εἶδος καὶ τὸ γένος ἀποδιδοὺς οἰκείως ἀποδώσει καὶ γνωριμώτερον ποιήσει 
 ἄνθρωπον ἀποδιδοὺς καὶ ζῴον ἤ τι ἄλλο τῶν ἐννέα· τούτων γὰρ ὅτιπερ 
ἂν ἀποδῷ, οὐ κυρίως ἔσται ἀποδεδωκώς, οἷον ἢ λευκὸν ἢ τρίπηχυ ἢ ὑγρὸν 
ἢ τρέχον ἢ ὁτιοῦν τῶν τοιούτων· αἱ γὰρ τοιαῦται κατηγορίαι ἀπὸ τῶν
συμβεβηκότων γινόμεναι παρὰ φύσιν ἂν εἶεν οὐ τὸ τί ἐστι τὸ ὑποκείμενον
δηλοῦσαι, ἀλλὰ ἄλλων τί αὐτῷ συμβέβηκεν, οἰκείως δὲ αἱ ἀπὸ τῶν εἰδῶν 
 καὶ τῶν γενῶν. ὥστε εἰκότως τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη τῶν οὐσιῶν μόνα τῶν
ἄλλων μετὰ τὰς πρώτας οὐσίας δεύτεραι οὐσίαι λέγονται. Ἐ. Ἔτι ἄλλην αἰτίαν τινὰ εἰπὲ τοῦ δευτέρας οὐσίας ῥηθῆναι τὰ εἴδη
καὶ τὰ γένη τῶν πρώτων υὐσιῶν. Ἀ. Φημὶ ὅτι ὁμοιότητα μάλιστα τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη ταῖς πρώταις
 οὐσίαις ἔχει. ὡς γὰρ ἐκεῖναι πᾶσιν τοῖς ἄλλοις ὑποκείμεναι κυριώταται 24v 
οὐσίαι λέγονται, οὕτως καὶ τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη πρὸς τὰ ἄλλα πάντα ἔχει·
κατὰ γὰρ τούτων τὰ λοιπὰ κατηγορεῖται, λέγω δὲ τὰ συμβεβηκότα. ὡς
γὰρ τὸν τινὰ ἄνθρωπον εἰπεῖν ἔστι γραμματικὸν καὶ τρίπηχυν καὶ ἀπὸ τῶν 
ἄλλων συμβεβηκότων παρωνύμως, οὕτως δὲ καὶ ἄνθρωπον καὶ ζῷον γραμματικὸν
 καὶ τρίπηχυν ἔστιν εἰπεῖν. διὸ αἱ μὲν δεύτεραι οὐσίαι κατὰ τῶν
πρώτων οὐσιῶν κατηγοροῦνται συνωνύμως· ὅλως γὰρ τὰ καθ᾿ ὑποκειμένου
λεγόμενα συνωνύμως τῶν ὑποκειμένων λέγεται· τοῦ γὰρ ἀνθρώπου κατὰ 
τοῦ τινὸς ἀνθρώπου καθ᾿ ὑποκειμένου κατηγορουμένου συνωνύμως ὁ ἄνθρωπος
ῥηθήσεται, ἐπεὶ γὰρ ὁ. Σωκράτης καὶ ἄνθρωπος καὶ ζῷον λογικον
 θνητόν. τὰ δὲ ἄλλα συμβεβηκότα κατὰ μὲν τὸν λόγον οὐκ ἂν ταῖς οὐσίαις
συναρμόσειεν, κατὰ δὲ τοὔνομα ἐπὶ τινῶν μὲν κατηγορηθήσεται ὡς 
ἐπὶ τοῦ σώματος τὸ λευκόν (εἴποι γὰρ ἄν τις τὸ σῶμα λευκόν), ἐπὶ δὲ
τινῶν οὔ (οὐκέτι γὰρ ἡ λευκότης ῥηθείη ἂν ἐπὶ τοῦ σώματος)· ὁ μέντοι
λόγος τοῦ λευκοῦ οὐκ ἂν κατὰ τοῦ σώματος ῥηθείη πότέ· οὐ γάρ ἐστι
 χρῶμα διακριτικὸν ὄψεως τὸ σῶμα. Ἐ. Ἀλλ᾿ ἐπεὶ τὰ εἴδη καὶ τὰ γέν εἴρηκας εἶναι τὰς δευτέρας οὐσίας, 
ἆρα ἐπ᾿ ἴσης ἂν ἔχοι ταῦτα πρὸς τὰς πρώτας οὐσίας; Ἀ. Οὐδαμῶς· μᾶλλον γὰρ τὸ εἶδος οὐσία ἢ τὸ γένος. 1 τὶς ex Aristot. inserui ὡς om. Aristot.εἴδει Zp: εἴδη M 2 τούτου om. Aristot.
4 τὰ γένη καὶ τὰ εἴδη M: om. p 11 ἂν M: om p ἀποδῶ M: ἀποδιδῷ p
14 αὐτῶ M: αὐτῶν p 15 τὰ γένηξ καὶ τὰ εἴδη colloc. p μόνα Zp: oblitter. M
19 ὁμοιώτητα M 36 τὰς scripsi: τῆς Mp 37 ἆρα Zp: oblitter. M ταῦτα M: 
ταύτας p 38 τὸ (prius) M: om. p ’E. Διὰ τί: Ἀ. Ἔγγιον γὰρ τὸ εἶδος τῇ ἀτόμῳ οὐσιᾳ ἢ τὸ γένος. ἐὰν γὰρ τὴν
πρώτην οὐσίαν ἀποδιδῷ τις τί ἐστιν, ἔγγιον ἀποδιδοῖτο τὸ εἶδος ἢ τὸ γένος,
οἷον ἄνθρωπός ἐστιν ἢ ὅτι ζῷον· τὸ δὲ τῇ μᾶλλον οὐδσίᾳ ἔγγιον καὶ
 αὐτὸ ἄν μᾶλλον οὐσία· τὸ μὲv γάρ ἔγγιον καὶ ἴδιον μᾶλλον τοῦ τινὸς 
ἀνθρώπου, λέγω δὲ ὁ ἄνθρωπος, κοινότερον δὲ τὸ ζῷον. ’E. Εἰπὲ καὶ ἄλλην αἰτίαν, καθ’ ἣν δείξεις μᾶλλον τὸ εἶδος οὐσίαν
ἢ τὸ γένος. ’A. ’Eπεὶ γὰρ ὡς αἱ πρῶται οὐσίαι διὰ τὸ τοῖς ἄλλοις ἄπασιν ὑποκεῖσθαι
 καὶ πάντα τὰ ἄλλα † κατ’ αὐτῶν ἢ καθ’ ὑποκειμένου κατηγορεῖσθαι 
ἢ ἐν αὐταῖς ὡς ἐν ὑποκειμέναις εἶναι διὰ τοῦτο μάλιστα οὐσίαι λέγονται,
οὅτω καὶ τὸ εἶδος ἔχει. ὡς γὰρ αἱ πρῶται οὐσίαι πρὸς τὸ εἶδος καὶ τὸ 25r 
γένος ἔχουσιν, οὔτω καὶ τὸ εἶδος πρὸς τὸ γένος, καὶ πάλιν ὡς αἱ πρῶται
οὐσίαι πρὸς τὰ συμβεβηκότα ἔχουσιν, οὕτω καὶ τὸ εἶδος ἔχει. ὑπόκειται
 γὰρ τὸ εἶδος τῷ μὲν γένει καθ’ ὑποκειμένου κατηγορουμένῳ αὐτοῦ, τὰ 
γὰρ γένη τῶν εἰδῶν οὕτω κατηγορεῖται· ὁμοίως δὲ καὶ τοῖς συμβεβηκόσιν
ὑπόκειται τὸ εἶδος καὶ ἔστιν ἐν τούτοις ὡς ὑποκείμενον. ὥστε καὶ ἐκ τούτων
τὸ εἶδος μᾶλλον οὐσία. αὐτῶν μέντοι τῶν εἰδῶν καὶ τῶν γενῶν ὅσα
μὴ ὑπάλληλα ὄντα ἐστὶ οὐθὲν μᾶλλον τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου οὐσία ἐστίν, 
 κἂν τὸ μὲν τῇ ἐξίᾳ ὑπερίεχῃ, τὸ δὲ λείπηται· οὐθὲν γὰρ οἰκειότερον
κατὰ τινὸς ἀνθρώπου ἄνθρωπον ἀποδιδοὺς ἢ κατὰ τινὸς ἵππου τὸν
ἴππον. οὕτως δὲ ἔχει καὶ ἐπὶ τῶν πρώτων οὐσιῶν· οὐ γὰρ ἐπεὶ
ἀξίᾳ 6 Σωκράτης τοῦ Βουκεφαλᾶ ἵππου ἀξιώτερος, διὰ τοῦτο οὖν μᾶλλον 
οὐσία λέγοιτο ὁ Σωκράτης τοῦ Βουκεφαλᾶ.
 Ἐ. Ἀλλὰ ἄχρι μὲν δὴ τούτων τερὶ τῶν πρώτων οὐσιῶν καὶ τῶν
δευτέρων διελέχθης, χρὴ δέ σε καὶ τὸ ἴδιον τῆς οὐσίας εἰπεῖν· ἐπήγγελσαι
γὰρ τοῦτο παραστῆσαι, ὅτε ὅρους μὲν ἔφης μὴ ἐνεῖναι παραδοῦναι αὐτῆς,
παραδείγματα δὲ καὶ τά ἴδιον. καὶ δέδωκας μὲν καραδείγματα, τὸ δὲ ἴδιον 
παραδοῦναι ὀφείλεις. οὐκοῦν χρὴ πρῶτον ὑπογράψαι τί ἐστιν ἴδιον·
 ὑπόγραψον Ἀ. Λέγω τοίνυν τριχῶς μὲν λέγεσθαι τὸ ἴδιον, τῶν δὲ τριῶν
ἕνα εἶναι τὸν κυριώτατον. 1. 2 Διὰ τί; Ἔγγιον — τὸ γένος M: om. p 3 putes ἔγγιον ἄν (sed cf. p. 82,14)
ἀποδιδοῖτο τὸ scripsi: ἀποδίδοι τὸ Mp 5 μᾶλλον M: τὸ μᾶλλον ὂν p 6 κοινώτερον
M 10 κατ’ αὐτῶν] καθ’ αὐτῶν Μ: καθ’ αὑτῶν p, corrigas ἢ κατ’ αὐτῶν ὡς
καθ’ ὑποκειμένων 15 τὸ μὲν γένει Μ κατηγορουμένῳ scripsi: κατηγορούμενον Mp
17 τούτοις scripsi: τούτω Mp (cf. p. 89,27) 18 αὐτῶν μέντοι τῶν εἰδῶν ὅσα μὴ ὑπάλληλα
ὄντα ἐστὶν καὶ γένη Simpl. c (f. 22v23), quod reponas 19 μὴ M: μὲν p
τὸ et τοῦ om. Aristot. Simpl. c 20 ὑπερίχῃ et λείπηται p: ὑπερίχει et λείπεται Μ
20.21 ἀποδίδωσι Mp: ἀποδώσεις Aristot. : ἀποδει ὁ Simpl. c: scribas ἀποδίδωσιν ὁ
21 τοῦ τινὸς utrobiriue et τὸν ἄνθρωπον Aristot. Simpl. c recte ἀποδοὺς Simpl. c
22 ἐπὶ M: τὸ p ἐπεὶ M: ἐπὶ p 23 ἀξιώτερος] τιμιώτερος Simpl. c οὖν om.
Simpl. c 24 λέγοιτο Μ: λέγοιτο ἂν p Simpl. c (cf. p. 82,14) βουκεφαλᾶ ἵππου
Simpl. c 27 ἐνεῖναι M: εἶναι p 29 an Ἀ. Οὔκουν et ἴδιον; Ἐ. Ὑπόγραψον?
30 ὑπόγραψον M: om. p ’E. Λέγε τοῦς τρεῖς τρόπους. ’A. Ἴδιον γάρ ἐστιν ὅ γε πᾶσιν μὲν πρόσεστιν, οὐ μέντοι μένοις, ἢ 
ὅ μόνοις μέν, οὐ πᾶσι δέ, ἢ τὸ γοῦν κυριώτατον ὃ καὶ πᾶσι καὶ μένοις. ’E. Λέγε τούτων παραδείγματα. ’A. Εἴποιμι γὰρ ὅτι ἴδιον ἀνθρώπων τὸ εἶναι δίποδας· ἀλλὰ πᾶσι
μὲν τοῦτο συμβέβηκεν, οὐ μέντοι μόνοις διὰ τὸ καὶ ἄλλα ζῷα εἶναι δίποδα.
πάλιν τὸ ῥητορεύειν καὶ χρυσοχοεῖν εἴποιμ’ ἂν εἶναι ἀνθρώπων· 
μόνοις μὲν γὰρ ἀνθρώποις ἐστὶ ταῦτα, οὐ πᾶσι δέ. ἀλλ’ ὁρᾷς ὅτι ταῦτα
οὐ κυρίως ἂν εἴη ἴδια, ἀλλ’ ἐκεῖνά γε ἃ καὶ πᾶσι καὶ μόνοις, ὡς τὸ γελαστικὸν 25v 
 πᾶσιν ἀνθρώποις πρόσεστι καὶ μόνοις. ἐπεὶ τοίνυν οὐσίας ἴδιον
ζητοῦμεν, εἴ τε πάσαις συμβέβηκε τοῦτο, μὴ μόναις δέ, ἢ μόναις μέν, οὐ
πάσαις δέ, δόξειεν μὲν ἂν ἴδια ταῦτα εἶναι, οὐ μὴν κατὰ ἀλήθειαν ἔσται. 
μόνον δὲ ἂν ἐκεῖνο ἴδιον, ὃ καὶ μόναις καὶ πάσαις προσείη. αὐτίκα τὸ μὴ
ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι κοινὸν καὶ τῶν πρώτων οὐσιῶν καὶ τῶν δευτέρων,
 ἀλλ’ οὐχὶ μόναις ταῖς οὐσίαις τοῦτο τρόσεστιν, ἀλλὰ καὶ ταῖς
τῶν οὐσιῶν· οὐ γάρ εἰσιν ἐν ὐποκειμένῳ. Ἐ. Ἀλλὰ πῶς φησιν ταῖς οὐσίαις κοινῶς προσεῖναι τὸ μὴ ἐν ὑποκειμένῳ 
εἶναι, ὅπου γε τὰ μέρη τῶν οὐσιῶν ὄντα οὐσίαι ἐν ὑποκειμένῳ
ἐστὶ τῷ ὅλῳ· τὰ γὰρ μέρη ἐν τῲ ὅλῳ ἐστίν; ’A. Ἀλλ’ ἐν ὑποκειμένῳ ἐκεῖνο ἀπεδίδοτο τὸ ἔν τινι μὴ ὡς μέρος
ὑπάρχον· τὰ δὲ μέρη τῶν οὐσιῶν οἷον ἡ χεὶρ καὶ ὁ ὀφθαλμὸς ἐν τῷ ὄλῳ
ἐστὶν μέρη. ὥστε ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι ἀποδοθείη τὸ συμβεβηκός, τὰ δὲ 
μέρη τῶν οὐσιῶν ἐν τοῖς ὅλοις ὅντα οὐκ ἐν ὑποκειμένῳ ἐστίν, ἀλλ’ ὡς
οὐσίαι καὶ οὐχ ὡς συμβεβηκότα. κοινὸν οὖν ταῖς οὐσίαις καὶ ταῖς διαφοραῖς
 τὸ μὴ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι· ἀλλ᾿ οὐκ ἴδιον ὡς ἴδιον τοῦτο ἀλλὰ τὸ
παντὶ προσὸν καὶ μόνῳ· τὸ γὰρ 〈μὴ εἶναι> ἐν ὑποκειμένῳ προσέστι καὶ
ταῖς διαφοραῖς, ὥστε τὸ κυρίως ἴδιον οὐκ ἂν προσείη τὸ μὴ ἐν ὑποκειμένῳ
εἶναι. Ἐ. Πῶς οὖν ἡ διαφορὰ οὐκ ἔστιν ἐν ὑποκειμένῳ, καίτοι καθ᾿ ὑποκειμένου
 λεγομένη; Ἀ. Ὅτι τὸ δίπουν καὶ τὸ πεζόν, ἅπερ εἰσὶ διαφοραί, ἐν τῷ ἀνθρώπῳ
οὐκ εἰσὶν ὡς συμβεβηκότα· εἰ γὰρ ἦν ὡς τὰ συμβεβηκότα, οὐκ
ἂν κατηγορεῖτο τοῦ ἀνθρώπου καὶ κατὰ τοὔνομα καὶ κατὰ τὸν λόγον· νῦν 
δὲ τὸν ἄνθρωπον εἴποις ἂν πεζόν, εἴποις δ᾿ ἂν καὶ λόγον τοῦ πεζοῦ, ὅπερ
 ἐστὶν ἐπὶ γῆς διὰ σκελῶν βαδιστικόν. διὸ καὶ τοῦτο κοινὸν ταῖς οὐσίαις
καὶ ταῖς διαφοραῖς τὸ συνωνύμως πάντα κατὰ τούτων λέγεσθαι. οὐ πάσαις
δέ οὐσίαις, ἀλλὰ ταῖς δευτέραις. ἡ μὲν γὰρ ἄτομος οὐσία διὰ τὸ μὴ καθ’ 
 7 an εἶναι <ἴδιον> ? 13 προσείη M: προσῄει p 18.20 ante ἀλλ᾿ ἐν ὑποκ. distinx.
τ
Felic.: ante ὅποῦ γε M2p 20 ἀπεδίδο Μ: ἀποδίδοται p 22 μέρη Μ: μέρ p
25 ἐν ὑποκειμένω Zp: ἐνυποκείμενον M an ὡς 〈τὸ κυρίως> ἴδιον vel ὡς 〈τὸ κυρίως
ἴδιον? (cf. V. 27 p. 96,1) 26 μὴ εἶναι inserui (cf. p. 95,36) 27 an ὥστε
<ὡς> ? τὸ M: τῷ p 33 ἂν κατηγορεῖτο scripsi: ἂν κατηγορεῖται M: ἂν κατηγοροῖτο p
an λόγον <τὸν> ? 35 an ἐστὶν τὸ> ? διὰ σκελῶν Zp: δίσκελον M 36 κατὰ
τούτων] potius ἀπὸ τούτων (ut Aristot.) vel ὑπὸ τούτων (cf. p. 96,23) 

 
ὑποκειμένου λέγεσθαι συνωνύμως οὐ κατὰ τινὸς κατηγορεῖται· οὐ γὰρ ἔχει 26r 
ἄλλο ὑποκείμενον· τὸ δὲ καθ’ ὑποκειμένου ἦν κατηγορεῖσθαι τὸ συνωνύμως
τοῦ ὑποκειμένου κατηγορεῖσθαι. ὥστε τὰ εἴδη καὶ τὰ γένη καθ᾿ ὑποκειμένων
λεγόμενα τῶν ἀτόμων συνωνύμως αὐτῶν κατηγορεῖται. ὁμοίως δὲ 
 καὶ αἱ διαφοραί· πᾶσα γὰρ διαφορά καθ’ ὑποκειμένου κατηγορεῖται, οὗ ἂν
εἴη διαφορά, διὰ τοῦ τῶν ἀτόμων διαφορὰς μὴ εἶναι· διαφορὰ γάρ ἐστι,
καθ᾿ ὃ ἕκαστον τῶν ἄλλο ἄλλου διαφέρει ἤτοι <τὸ> κατὰ πλειόνων
διαφερόντων τῷ εἴδει ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγορούμενον. εἰδῶν οὖν
καὶ γενῶν αἱ διαφοραί, οὐκ ἀτόμων. Ἐ. Εἰ οὖν μήτε οὐσία ἐστὶν ἡ διαφορὰ (ἔφης γὰρ μὴ εἶναι
εἰ καὶ αὕτη οὐκ ἔστιν ἐν ὑποκειμένῳ ὥσπερ καὶ ἡ οὐσία) μήτε συμβεβηκὸς
(οὐ γάρ ἐστιν ἐν ὑποκειμένῳ), μεταξὺ δὲ οὐσίας καὶ συμβεβηκότος
ἐστιν ἄλλο· πάντα γὰρ τὰ ὄντα ἢ ἐν ὑποκειμένῳ ἐστὶν ἢ οὐκ ἐν ὑποκειμένῳ, 
πάντα γὰρ ἢ οὐσίαι ἢ συμβεβηκότα, συμβεβηκότα μὲν ὡς τὰ ἐν
 ταῖς ἐννέα κατηγορίαις, οὐσίαι δὲ ὡς ἔχει ἡ οὐσία· εἰ οὖν μήτε οὐσία μήτε
συμβεβηκὸς ἡ διαφορά, τί ἂν εἴη; Ἀ. Φησὶν ὁ Ἀριστοτέλης, ὅτι οὔτε ποιότης ἐστὶν μόνον (ἦν γὰρ
συμβεβηκός), οὔτε οὐσία μόνον (ἦν γὰρ συγκαταριθμημένη ταῖς οὐσίαις ταῖς
δευτέραις), ἀλλὰ τὸ ὅλον τοῦτό ἐστι ποιότης οὐσιώδης· διόπερ οὐκ ἐν τῷ
 τί ἐστι κατηγορεῖται ἑκάστου οὗ κατηγορεῖται ἀλλ᾿ ἐν τῷ ποῖόν τί ἐστιν. Ἐ. Ἐπίδειξον οὖν, πῶς ποιότης οὐσιώδης ἐστὶν ἡ διαφορά. Ἀ. Οὐσιώδεις εἰσὶν ποιότητες αἱ συμπληρωτικαὶ τῶν οὐσιῶν. συμπληρωτικὰ 
δέ εἰσιν ἐκεῖνα, ἅτινα ἀπογινόμενα φθείρει τὰ ὑποκείμενα. ἃ
δὲ γινόμενα καὶ ἀπογινόμενα οὐ φθείρει, οὐκ ἂν εἴη οὐσιώδη. οἷον ἡ θερμότης
 πρόσεστι τῷ θερμῷ ὕδατι, πρόσεστι δὲ καὶ τῷ πυρί· ἀλλὰ τῷ μὲν
ὕδατι οὐκ οὐσιωδῶς πρόσεστιν· ἀρθείσης γὰρ τῆς θερμότητος οὐ φθείρεται
ψυχρὸν γινόμενον τὸ ὕδωp. τῷ δὲ πυρὶ οὐσιωδῶς πρόσεστιν· ἀρθεῖσα γὰρ 
ἡ θερμότης φθείρει τὸ πῦp. καὶ αἱ διαφοραὶ οὖν σχεδὸν τοιαῦταί εἰσιν
ὡς ποιότητες οὐσιώδεις· τὸ γὰρ λογικὸν ἐὰν ἀρθῇ ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου, 26v 
 φθείρεται, καὶ τὸ χερσαῖον ἐὰν ἀρθῇ αὐτοῦ, φθείρεται, ἐπεὶ καὶ τὸ θνητὸν
ἐὰν ἀρθῇ αὐτοῦ, φθαρείη ἂν μεταβάλλων εἰς ἀθόνατον. διὸ καὶ εἰς τὸν
ὁρισμὸν τῆς οὐσίας παραλαμβάνεται ἡ διαφορὰ ὡς συμπληρωτικὴ οὖσα τῆς 
οὐσίας, τὰ συμπληρωτικὰ δὲ τῶν οὐσιῶν οὐσίαι. καὶ τὰ συμβεβηκότα μὲν
οὐ δηλοῖ τὴν οὐσίαν, ἡ διαφορὰ δὲ δηλοῖ· ζῴου γὰρ ὄντος τοῦ ἀνθρώπου,
 ποῖόν τι ζῷον, δηλοῦσιν αἱ διαφοραί· ἔσονται οὖν οὐσιώδεις ποιότητες. τὸ
μὲν οὖν μὴ εἶναι ἐν ὑποκειμένῳ προσὸν πάσαις ταῖς οὐσίαις οὐ μόναις 
 1 κατηγορεῖται Zp: κατηγορούμενον M 3 τοῦ M: καθ᾿ p 3. 4 ὑποκειμένων scripsi:
ὑποκειμένου Mp 7 ἤτοι τὸ scripsi: ἤτοι Zp: oblitter. Μ 10 οὖν — ἐστὶν Zp:
oblitter. M οὐσίαν M: om. p 11 αὕτη p: ταύτη M: malim αὐτὴ 12 ἐν ὑποκειμένω
Zp: ἐνυποκείμενον M οὐδὲν Μ: οὐδ᾿ ἓν p 14 οὐδίαι p: οὐσία M
16 post συμβεβηκὸς add. ἐστὶν p: om. M 18. 19 ταῖς δευτέραις οὐσίαις p 21 πῶς
οὐσιώδης ποιότης ἡ διαφορά ἐστιν colloc. p 22. 29 ποιότηταις Μ (utrobique)
31 μεταβάλλων M: μεταβάλλον p 33 μὲν M: δὲ p 36 προσὸν p: πρὸς ὢν Μ
μόναις M: μόνον p 

 

προσῆν, ἀλλὰ καὶ ταῖς διαφοραῖς. καὶ διὰ τοῦτο οὐκ ἂν εἴη ἴδιον ὡς τὸ
κυρίως λεγόμενον ἴδιον. Ἐ. Δεῖξον οὖν καὶ ἄλλο δοκοῦν ἴδιον τῆς οὐσίας, οὐκ ὄν δέ. Ἀ. Τὸ τόδε τί φημι σημαίνειν· ὅταν γὰρ εἴπω Σωκράτης, τόδε
 τι στημαίνω. Ἐ. Ἆρα οὖν ἐπὶ πάσης οὐσίας ἔστι κατηγορῆσαι τὸ τόδε; Ἀ. Οὐδαμῶς· οὐκέτι γὰρ ἐπὶ τῶν δευτέρων οὐσιῶν ἔστιν φάναι τὸ
τέδε ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τοιόνδε· ὁ γὰρ ἄνθρωπος καὶ τὸ ζῷον οὐκ ἔστιν
ἀφωρισμένου τινὸς καὶ ἑνὸς δηλωτικόν· τί γὰρ μᾶλλον τὸν Σωκράτην ἐδήλωσα
 ἄνθρωπον εἰπὼν ἢ τὸν Πλάτωνα; ὁμοίως δέ, κἂν τὸ ζῷον εἴπω, 
οὐδὲν μᾶλλον ἀκούεται ὑπὸ τῆς φωνῆς ταύτης ἄνθρωπος ἢ ἵππος ἢ βοῦς
ἢ κύων ἤ τι τῶν ἄλλων ζῴων. οὐκ ἐφαρμόζει οὖν ἐπὶ τῶν δευτέρων
οὐσιῶν τὸ τόδε ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τοιόνδε. Ἐ. Τί οὖν ἐστιν ὃ ἔφη· οὐχ ἁπλῶς δὲ τὸ ποιὸν σημαίνει ὁ ἄνθρωπον
 καὶ τὸ ζῷον ὥσπερ τὸ λευκόν, ἀλλὰ περὶ οὐσίαν τὸ ποιὸν 
ἀφορίζει· ποιὰν γάρ τινα οὐσίαν σημαίνει; καὶ γὰρ τὸ ποιόν· οὐ γὰρ
τὸ μέλαν καὶ ὅσαι εἰσὶ ποιότητες περὶ οὐσίαν ἀφορίζουσι τὸ ποιόν· οὐ γὰρ
ἄνευ οὐσίας δύνανται εἶναι, ἀλλ᾿ ἐν αὐτῇ εἰσιν. Ἀ. Λέγει δὲ ὅτι οὐχ ἁπλῶς ποιότητα παρίστησιν ὁ ἄνθρωπος ἀλλὰ
 δύο τινὰ τοὐλάχιστον· οὐσιώδη γὰρ ποιότητα καὶ κοινότητα τῶν ὑποβεβλημένων 
οὐσιῶν δηλοῖ. τὸ δὲ λευκὸν οὔτε οὐσιώδη ποιότητα παρίστησιν
οὔτε ἀνθρώπου οὔτε βοὸς οὔτε λίθου οὔτε ἄλλης οὐδεμιᾶς οὐσίας κοινότητα 27r 
* * * ἔτι τὸ συνωνύμως τὰ ὑπ᾿ αὐτῶν κατηγορεῖσθαι· ἀλλ᾿ οὐ πάσαις
ὑπάρχει ταῖς οὐσίαις τοῦτο· αἱ γὰρ ἄτομοι κατ᾿ οὐδενὸς κατηγοροῦνται. ἴδιον
 δέ ἐστιν τὸ μόνῳ καὶ παντὶ ὑπάρχον, τοῦτο δὲ οὐ παντὶ ὑπάρχει· οὐκ ἄρα 
ἴδιον τῆς οὐσίας. ἔτι εἴρηκεν ὅτι τόδε τι δοκεῖ σημαίνειν ἡ οὐσία· ἀλλ᾿
οὐδὲ τοῦτο πάσῃ ὑπῆρχεν· τὰ οὖν γένη καὶ τὰ εἴδη οὐ τόδε τι ἀλλὰ τὸ
τοιόνδε μᾶλλον σημαίνει. οὐκ ἄρα οὐδὲ τοῦτο ἴδιον αὐτῆς. Ἐ. Τί οὖν πρὸς τούτοις καὶ ἄλλο λέγει; Ἀ. Τὸ μηδὲν εἶναι τῇ οὐσίᾳ ἐναντίον. δηλοῖ δὲ τοῦτο ἡ ἐπα- 
γωγή· οὔτε γὰρ τῷ Σωκράτει ἐστί τι ἐναντίον ἀλλὰ μὴν οὐδὲ τῷ λίθῳ οὐδὲ
τῷ βοῒ οὐδέ τινι ἄλλῃ οὐσίᾳ. Ἐ. Ἆρα οὖν μόνῃ τῇ οὐσίᾳ τοῦτο πρόσεστιν, ἵνα ᾖ αὐτῆς τοῦτο
ἴδιον; Ἀ. Οὐδαμῶς· οὐδὲ γὰρ τῷ ἀφωρισμένῳ ποσῷ ἔστι τι ἐναντίον· τοῖς
γὰρ δύο τί ἂν εἴη ἐναντίον; ἴσως τις τὰ τρία εἴποι· τί οὖν μᾶλλον . . . 
 4 τὸ τόδε M: τόδε p 18 δύνανται scripsi: δύναται Mp 20 post κοινότητα superscr.
ὁμοιότητα καθ᾿ ἣν ἐοίκασιν οἱ ἄνθρωποι καθὸ ἄνθρωποι καὶ ζῶα καθὸ ζῶα M2
22 post κοινότητα defectum significavi, nam cum verbis proximis ea quae adhuc allata
sunt propria repetantur, et interrogatio magistri et primum quod videbatur proprium τὸ
μὴ ἐν ὑποκειμένῳ εἶναι desiderantur 23 τὰ] corrigas πάντα (cf. p. 94,36) vel τὰ <ἄλλα>
(Simpl. f. 26a45) πάσαις p: πᾶσιν M 25 τὸ scripsi: τῶ Mp 27 οὖν] corrigas
γοῦν 31 σωκράτη M 35 ἀφορισμένω M 36 post μᾶλλον et post τίνας
(p. 97,23) folio 170 infimo mutilato duo versus fere quadragenas quinas litteras com- 

 
φαίη ἐναντίον εἶναι ἢ τὸ μέγα τῷ μικρῷ. ἀλλὰ ταῦτα οὐκ ἔστι τῶν
ἀφωρισμένων ποσῶν, οἷς οὐκ ἐῤῥέθη τὸ εἶναι ἐναντίον, μήποτε οὔτε γένους
ἐστὶ ταῦτα τοῦ ποσοῦ, ἀλλὰ μᾶλλον τοῦ πρός τι, ὡς ἐν τῷ περὶ τοῦ ποσοῦ
 ἐπιδείξει. οὐκ ἴδιον οὖν οὐδὲ τὸ μὴ ἔχειν τι ἐναντίον τῆς οὐσίας. Ἐ. Τί οὖν ζητεῖ ἄλλο ἴδιον αὐτῆς; Ἀ. Τὸ μὴ ἐπιδέχεσθαι τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἦττον· οὐχ ἁπλῶς
δέ, ἀλλὰ μετὰ διαστολῆς· ἡ γὰρ ἄτομος οὐσία οὔτε αὐτὴ ἑαυτῇ παραλαμβανομένη
εὔτε ἄλλῃ ὅμοίως ὁμοίως ἀτόμῳ μᾶλλον ἂν εἴη ἢ ἧττον οὐσία οὔτε ἡ
 κατὰ τὸ εἶδος καὶ τὸ γένος οὐσία οὔτε ἑαυτῇ οὔτε ἄλλῃ παραλαμβανομένη 
ὁμοστοίχῳ οὐσίᾳ μᾶλλον ἂν εἴη οὐσία ἢ ἧττον. Ἐ. Εἰπὲ ἐπὶ παραδεγμάτων. Ἀ. Ὁ Σωκράτης ἄτομος ὢν οὐσία οὐκ ἔστιν ὁ τήμερον τοῦ αὔριον
μᾶλλον ἢ ἧττον Σωκράτης οὐδὲ ὁ αὔριον τοῦ τήμερον ἢ τοῦ πρὸ ἡμερῶν
 δέκα. οὐδέ γε μᾶλλον ἢ ἧττον Σωκράτης οὐσία ἢ Πλάτων. οὐδὲ μὴν τὸ 
εἶδος ὁ ἄνθρωπος μᾶλλον ἢ αὐτὸς ἑαυτοῦ γένοιτο μᾶλλον οὐσία ἢ ἄλλου
ἀνθρώπου. οὐκοῦν καθ᾿ αὑτὸ τοῦτο, καθό ἐστιν οὐσία, μᾶλλον οὔτε ἑαυτοῦ 27v 
οὔτε ἄλλου δόξεινε εἶναι οὐσία. τὸ μέντοι λευκὸν αὐτὸ ἑαυτοῦ μᾶλλον ἂν
γένοιτο λευκότερον καὶ ἄλλου μᾶλλον ἂν εἴη λευκόν. ἄλλη μέντοι ἄλλης
 οὐσία ἐῤῥέθη εἶναι μᾶλλον, ὅταν μὴ ὁμόστοιχος ᾖ, ἀλλ᾿ ἡ μὲν ἄτομος, ἡ 
δὲ γένος ἢ εἶδος. ἡ γὰρ ἄτομος οὐσία μᾶλλον τῆς κατὰ τὸ εἶδος καὶ τὸ
γένος ἐῤῥέθη εἶναι οὐσία. Ἐ. Τίνας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . τὰς γενικὰς ταῖς γενικαῖς. Ἐ. Ἆρα οὖν μόνῃ τῇ οὐσίᾳ πρόσεστιν; Ἀ. Οὐδαμῶς· οὐδὲ γὰρ τὸ διπλάσιον τὸ μᾶλλον καὶ ἦττον ἐπιδέχεται
οὔτε ὁ πατήρ· τί γὰρ μᾶλλον Ὀθυσσεὺς τήμερον Τηλεμάχου πατήρ ἢ ὅτε 
ἦν ἐν τῇ Ἰθάκῃ ἢ ὅτε ἐπανῆλθεν ἔκ τῆς; Τροίας; ὥστε οὐκ ἴδιον τῆς
 plectentes perierunt M: post μᾶλλον add. τὰ τρία ἢ τὰ τέσσαρα ἢ τὰ πέντε ἢ τὰ ἕξ Zp: detrimentum
resarseris ex Simpl. f. 26v 49 τοῖς γὰρ δύο οὐδέν ἐστιν ἐναντίον. οὐ γὰρ δήπου
τὰ τρία· τί γὰρ μᾶλλον οὖτος ἢ ἄλλος τις τῶν διωρισμένων ἀριθμῶν; ἀλλὰ μὴν ἕν γε ἑνὶ
μόνως ἐστὶν ἐναντίον· οὐκ ἄρα τὰ τρία οὐδὲ ἄλλος διωρισμένος ἀριθμὸς οὐδεὶς τοῖς δύο ἀντίκειται.
εἰ δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα ποσὰ μὴ ἐπιδέχεται τὸ ἐναντίον, οὐκ ἔστιν τῆς οὐσίας ἴδιον
τοῦτο, εἴπερ μὴ μόνῃ ὑπάρχει. εἰ δέ τις καὶ ἐν τῷ ποσῷ ἐναντίωσιν εἶναι λέγοι τὸ πολὺ τῷ
ὀλίγῳ ἐναντίον τιθεὶς καὶ τὸ μέγα τῷ μικρῷ καὶ διὰ τοῦτο ἴδιον εἶναι λέγοι τῆς οὐσίας τὸ
μηδὲν ἔχειν ἐναντίον ὡς μόνῃ αὐτῇ ὑπάρχον, ἴσως μὲν οὐδὲ ποσὰ ταῦτά ἐστιν ἀλλὰ πρός τι κτλ.
3 ἀφορισμένων M ἐρέθη M τὸ] potius τι οὔτε] corrigas οὐδὲ 4. 5 post
ποσοῦ addas ex Simpl. λόγῳ 5 οὖν Μ: om. p οὐδὲ supra scr. Μ ἔχειν Μ:
ἐστι p 11 ὁμοστοίχω M: ὁμοστίχῳ p 14 ὁ supra scr. M πρὸ M: om. p
ἡμερῶν Zp: oblitter. M 15 ὁ σωκράτης et ὁ πλάτων p 16 μᾶλλον inducas
ἑαυτοῦ Zp: ἑαυτῶ M 18 μᾶλλον inducas 19 ἄλλη scripsi: ἄλλο Zp: oblitter. Μ
20 οὐσία scripsi: οὐσίας Mp 23 post τίνας XC fere litterae ablatae Μ: lac. p; intercidisse
puto talia: τίνας
ταῖς ἀτόμοις καὶ τὰς εἰδικὰς ταῖς εἰδικαῖς #x003E; τὰς 26 οὐδαμῶς Zp: οὐδὲν .M
 

 
οὐσίας μόνον τὸ μὴ ἐπιδέχεσθαι τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον καθ᾿ ἑαυτήν τε
ἐξεταζομένη καὶ τῶν ἄλλων τῶν ὁμοστοίχων. Ἐ. Τί οὖν μάλιστα οὐσίας λέγοιμεν ἴδδιον εἶναι; Ἀ. Τὸ μίαν καὶ τὴν αὐτὴν οὖσαν ἀριθμῷ δεκτικὴν εἶναι τῶν 
 ἐναντίων, οἷον Σωκράτης εἷς ὢν ἀριθμῷ δεκτικός ἐστιν ὑγείας καὶ νόσου
καὶ ἡ αὐτὴ ψυχὴ φρονήσεως καὶ ἀφροσύνης. Ἐ. Τί δέ; οὐχὶ καὶ ὁ λόγος εἷς ὢν ἀριθμῷ ἐπιδεκτικός ἐστι τῶν
ἐναντίων, ποτὲ μὲν ἀληθής, ποτὲ δὲ ψευδὴς γενόμενος; οἷον τὸ ῾ἡμέρα
ἐστίν᾿ οὐχ ὁτὲ μὲν ἀληθές, ὁτὲ δὲ ψεῦδος; μήτι οὖν οὐσία ἐστὶν ὁ λόγος; Ἀ. Οὐκ ἔστιν. Ἐ. Ἀλλὰ τίνος κατηγορίας; Ἀ. Τοῦ ποσοῦ. Ἐ. Οὐκ ἄρα ἴδιον τῆς οὐσίας τὸ ἐπιδεκτικὸν εἶναι τῶν ἐναντίων·
πῶς οὖν ἴδιον ἔφη εἶναι τῆς οὐσίας τοῦτο; Ἀ. Ὅτι ἡ οὐσία ἐπιδεκτική ἐστι τῶν ἐναντίων αὐτὴ πάσχουσα, ὁ δὲ
λόγος οὐδέν τι πάσχει. Ἐ. Πῶς; Ἀ.Ὅτι ὁ Σωκράτης ὁτὲ μὲν ὑγιαίνει, ὁτὲ δὲ νοσεῖ ὁ αὐτὸς μετα- 
βάλλων, ὁ δὲ λόγος οἷον ὁ ῾ἡμέρα ἐστίν᾿ ποτὲ μὲν ἀληθὴς γίνεται, ποτὲ 28r 
 δὲ ψευδὴς μὴ μεταβάλλων ἑαυτὸν ἀλλὰ τοῦ πράγματος περὶ οὗ λέγεται
μεταβάλλοντος αὐτόν. * * * μὴ δεχόμενος αὐτὸς μεταβολὴν ὁτὲ μὲν ἀληθὴς
εὑρίσκεται, ὁτὲ δὲ ψευδής. Ἐ. Ἀλλὰ τὴν μὲν ἔνστασιν ἔλυσας· εἰ δὲ ἴδιόν ἐστι τὸ παντὶ καὶ 
μόνῳ, δεῖξον ὅτι πάσῃ τε οὐσίᾳ τοῦτο πρόσεστι καὶ μόνῃ. Ἀ. Ὅτι μὲν μόνῃ, δεῖξαι ἔχω, ὅτι δὲ πάσῃ, ἴσως δυνήσομαι. Ἐ. Δεῖξον οὖν ὅτι μόηῃ. Ἀ. Τῶν μὲν γὰρ ἄλλων ὅ τι ἄν τις λάβοι οὐχ εὑρήσει ἓν καὶ ταὐτὸν
τῷ ἀριθμῷ τυγχάνον τῶν ἐναντίων ὂν δεκτικόν, μόνην δὲ τὴν οὐσίαν 
τοῦτο ἐπιδεχομένην. τὴν γοῦν πρᾶξίν φαμεν καλήν, ποτὲ δὲ καὶ αἰσχρὰν
 εἶναι, ἀλλ᾿ οὐ τὴν αὐτὴν καὶ μίαν οὖσαν ἀριθμῷ ἀλλὰ τὴν ἢ καιροῖς διαφόροις
ληφθεῖσαν ἢ ἄλλως καὶ ἄλλως πραχθεῖσαν. ἡ δὲ οὐσία οὐκ ἄλλης
ἂν γένοιτο ἀλλὰ μία καὶ ἡ αὐτὴ μένουσα ἀγαθή τε καὶ αἰσχρά. καὶ οὕτως 
ἐπὶ τῶν ἄλλων. Ἐ. Ὅτι μὲν οὖν ἐπὶ μόνης ἀτόμου οὐσίας τοῦτο συμβαίνει,
 ἔδειξας· ἀλλ᾿ εἰ καὶ πάσης, τότε ἂν εἴη ἴδιον τῆς οὐσίας τοῦτο. Ἀ. Πρῶτον μὲν ἐπὶ τῶν ἀιδίων οὐκ ἂν ἔχοιμεν τοῦτο δεῖξαι· οὔτε
 4 τὴν αὐτὴν] τ᾿ αὐτὴν M: ταυτὴν p 5 ὑγείας M: ὑγίας p 11 κατηγορίας scripsi:
κατηγ ο΄ M: κατηγορεῖται p 13 ἐπιδεκτικὸν M: ἐπιδεκτικὴν p 19 ὁ (alterum) Μ: τὸ p
21 ante μὴ addas ὁ λόγος οὖν, nisi maiorem statuas defectum (cf. Simpl. f. 29v68)
αὐτὸς M: om. p 23 τὸ scripsi: τῶ Mp 24 post μόνῳ inseras προσόν
27 ἄλλων Zp: oblitter. M λάβοι M: om. p; an λάβῃ? (cf. p. 102,17 not.) 28 ὂν
M: οὐ p 29 post φαμεν addendum fortasse ποτὲ μὲv 30 μίαν Zp: ἓν M
34 συμβαίνει M: σημαίνει p 36 ἐπὶ Μ: ἐστὶ p οὔτε] an οὐδὲ? 

 
γὰρ ὁ οὐρανὸς κινούμενος ἀεὶ καὶ ὢν οὐσία οὐκ ἄν ποτε σταίη, στάσει δὲ 
κίνησις ἐναντία. ἀλλ᾿ ἔστω μὴ ἐπὶ τῶν ἀιδίων ὁ λόγος οὐσιῶν. μονοειδῆ
γὰρ ταῦτα καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον οὐκ ἐπιδεκτικὰ τῶν ἐναντίων· ἀλλὰ
καὶ τὸ πῦρ τῶν φθαρτῶν ὂν θερμότητος μέν ἐστιν ἐπιδεκτικόν, ψυχρότητος
 δ᾿ οὔ, καὶ ἡ χιὼν ψυχρότητος μὲν ἐπιδεκτική, θερμότητος δ᾿ οὔ, καὶ τὸ 
ὕδωρ ὑγρότητος μέν, ξηρότητος δ᾿ οὔ. πρὸς δὴ ταῦτα φήσειεν ἂν ὁ Ἀριστοτέλης
τὴν οὐσίαν εἶναι δεκτικὴν φάναι ἀλλ᾿ οὐχὶ οὐσιῶσθαι δύνασθαι
ἐν τοῖς ἐναντίοις, τὸ δὲ πῦρ τὴν θερμότητα οὐκ ἐπεδέξατο, ἀλλ᾿ ἔστιν
αὐτοῦ ἐν τῇ οὐσίᾳ ἡ θερμότης, οὐκ ἔστι δὲ τὰ ὑαυτοῦ ἐπιδέχεσθαι ἀλλὰ 
 τῶν ἔξωθέν τι. αὐτίκα καὶ τὸ ὕδωρ τῷ μὴ οὐσιῶσθαι ἐν θερμότητι ἐπι- 28v 
δεκτικόν ἐστιν θερμότητος καὶ ψυχρότητος, ὑγρότητος δὲ οὐκ ἔστιν ἐπιδεκτικόν,
ὥσπερ ἡ γῆ, ἐπειδὴ ἐν οὐσίᾳ ἐστὶν ἡ ὑγρότης αὐτοῦ. τῆς δὲ
γῆς οὐκ ἐν οὐσίᾳ ἐστὶν ἡ ὑγρότης· διὸ ἐπιδέχεται καὶ ξηρότητα. καὶ τὰ
οὐράνια δὲ οὐκ ἐπιδέχεται ἐναντιότητα τὴν ἀντικειμένην τῇ οὐσιώδει αὐτῶν 
 ποιότητι. ὅθεν οὐδὲ ποιότητες ἁπλῶς ἀλλ᾿ οὐσιώδεις. τῶν δὲ παρὰ
τὰς συμπληρωτικὰς οὐσίας ποιοτήτων ἐπιδεκτικαὶ αἱ οὐσίαι.ἀνὰ μέρος
μὲν οὐσίαι ὅ εἰσιν ἓν ἀριθμῷ, ἐπιδέχονται τὰς ἔξωθεν ἐναντιότητας, ὅπερ
οὐδὲν ἄλλο τῶν ἐννέα γενῶν. ὡς δὲ ἡ μία τῷ ἀριθμῷ ἡ ἄτομος τοῦτο 
πέπονθε, οὕτως καὶ αἱ δεύτεραι· εἰ γὰρ ὁ Σωκράτης σπουδαῖος καὶ ἄφρων,
 καὶ ἄνθρωπος ἂν εἴη σπουδαῖος καὶ ἄφρων καὶ ζῷον διὰ τὸ τὸν Σωκράτην
καὶ ἄνθρωπον εἶναι. ὡς οὖν οὐσία, εἴπερ καὶ ἄνθρωπος οὐσία καὶ τὸ
ζῷον οὐσία, ἐπιδεκτικὸν καὶ ὁ ἄνθρωπος τὸ ζῷον τῶν ἐναντίων· ὡς δὲ
καθόλου ὄντα οὐ ταῦτα ἂν εἴη ἐπιδεκτικὰ ἀλλὰ τὰ ὑπ᾿ αὐτά. ὥσπερ τὸ 
χρῶμα οὔτε λευκὸν οὔτε μέλαν, ὑπ᾿ αὐτὸ δὲ τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν,
 οὕτω δὲ καὶ ὁ ἄνθρωπος ᾗ κοινὸν καὶ τὸ ζῷον ᾗ κοινὸν καὶ κατὰ πλειόνων,
οὕτω μὲν οὖν οὔτε φρόνιμος οὔτε ἄφρων οὔτε νοσῶν καὶ ὑγιαίνων,
ὑπ᾿ αὐτὰ δὲ καὶ οἱ φρόνιμοι καὶ οἱ ἄφρονες καὶ οἱ νοσοῦντες καὶ οἱ 
ὑγιαίνοντες. καθὸ μέντοι οὐσίαι καὶ ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ζῷον τῶν ἐναντίων
ἀνὰ μέρος εἰσὶ δεκτικά· ἐπινοεῖται γὰρ καὶ ὁ ἄνθρωπος, καθόσον
 ἐστὶν οἰσία, ἐπιδεκτικὸς τῶν ἐναντίων καὶ τὸ ζῷον· ὑπομένει
γὰρ ἑκάτερα μένον τὸ αὐτό. τὸ δὲ χρῶμα ᾗ χρῶμα οὐκ ἐπινοεῖται μέλαν 
γινόμενον ταὐτὸν καὶ λευκόν, ἀλλὰ τὸ μὲν ἐν ὑποκειμένῳ τῷ χρώματι
σῶμα ἀνὰ μέρος δέχεται τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν, τὸ δὲ χρῶμα τὸ μὴ
 1 ὁ supra scr. M 3 ἐπιδεκτικὰ Zp: ἐπιδεκτὰ M 7 post φάναι fort. addas τῶν
ἐναντίων 9 ἔστι M: ἔτι p 10 τῷ scripsi: τὸ Mp 11 ψυχρότητος καὶ θερμότητος
colloc. p 13 post ἐπιδέχεται addas ὑγρότητα 14 ἀντικεμένην M: κειμένην
p οὐσιώδει p: οὐσιώδη M 15 αὗται ἁπλῶς colloc. p 16 αἱ supra
scr. M ante ἀνὰ μέρος defectum statuas, quem supplere licet ex Simpl. f. 28v60 τῶν
δὲ ἐναντίων ἐστι δεκτικὸν ἡ οὐσία, οὐχ ἅμα δηλονότι· οὐ γὰρ δὴ ἅμα δέξαιτο ἄν τι τὰ ἐναντία·
ἀδύνατον γὰρ τοῦτο· ἀλλὰ παρὰ μέρος τοῦ μὲν ἐξισταμένου τῶν ἐναντίων, τοῦ δὲ ἐγγινομένου
κτλ. 17 οὐσίαι M: οὐσίας p: an μὲν <καὶ> οὐσίαι, καθό εἰσιν? 20 εἴη scripsi:
εἴ M: ᾖ p διὰ scripsi: δὲ Mp 21 ante καὶ ἄνθρωπον inseras ζῷον an <ὁ>
ἄνθρπος? 22 <καὶ> τὸ ζῷον scribas 27 φρόνημοι M 31 μένον τὸ αὐτό
transponas post σῶμα (v. 33) 32 ἐν ὑποκειμένῳ Zp: ἐνὑποκείμενον M 33 scribas
τὸ <αὐτὸ> μὴ 

 
μένον οὐκ ἐπιδέχεται τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν, ἀλλ᾿ ἅμα τῷ ἐξελθεῖν τὸ
λευκὸν συναπῆλθεν, καὶ ἅμα τῷ ἐπελθεῖν τὸ μέλαν συνεισῆλθεν· ἀλλ᾿ οὐχὶ 
μένει μὲν τὸ χρῶμα, ἔξεισι δὲ τὸ λευκὸν καὶ εἴσεισι τὸ μέλαν εἰς αύτό. 29i
δεῖ τοίνυν καθόσον οὐσία ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ζῷον σκοπεῖν, εἰ μὴ μένει
 ἑκάτερον καὶ ἐπιδέχεται τὰ ἐναντία ἀνὰ μέρος, ὥστε κοινὸν πάσης οὐσίας
καθὸ οὐσία τῶν εναντίων εἶναι δεκτικὴν ἀνὶ μέρος. καὶ μόνης τε ταύτης
ἴδιον ἂν εἴη τοῦτο, τῆς μέντοι μεταβολῆς δυναμένης γίνεσθαι καὶ οὐ τῆς 
ἐν τῷ εἶναι περιεχούσης τὸ ἀμετάβατον τῶν ποιοτήτων. Ἐ. Καὶ περὶ μὲν οὐσίας αὐτάρκως τὰ τοιαῦτα ἀποδέδωκας. [Περὶ ποσοῦ] διὰ τί οὖν ἡ τοῦ ποσοῦ καὶ οὐχ ἡ τοῦ ποιοῦ μετὰ ταῦτα κατηγορία; Ἀ. Ὅτι ἅμα τέ ἐστι καὶ ἕν ἐστιν ἢ πολλά, τὸ δὲ ἓν ἢ πολλὰ τοῦ
ποσοῦ οὐ μὴν ἅμα τῷ εἶναι πάντως ἢ ποιόν ἐστιν ἢ πρός τι· καὶ γὰρ τὰ
ποσὰ ἀριθμητά ἐστι. τὸ σῶμα, ἵνα μὲν σῶμα ᾖ, τριχῇ διαστατὸν εἶναι
 ὀφείλει, ἵνα δὲ ποιὸν σῶμα ᾖ, τότε λευκὸν ἢ μέλαν εἶναι ὀφείλει· προηγεῖται
δὲ τὸ σῶμα εἶναι τοῦ ποιὸν εἶναι σῶμα. Ἐ. Ἔχεις οὖν καὶ ἄλλην αἰτίαν εἰπεῖν τοῦ μετὰ τὴν οὐσίαν τὸ ποσὸν
εἶναι καὶ οὐκ ἄλλη τινά κατηγορίαν; Ἀ. Ἔχω. Ἐ. Τίνα ταύτην; Ἀ. Ὅτι τὰ πλεῖστα τῶν τῇ οὐσίᾳ προσόντων μᾶλλον πρόσεστι τῷ
ποσῷ ἢ τοῖς ἄλλοις γένεσιν, οἷον τὸ μήτε ἐναντιότητα ἐπιδέχεσθαι μήτε τὸ 
μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον· ταῦτα γὰρ οὐσίᾳ τε πρόσεστι καὶ τῷ ποσῷ. ἔπειτα
τὸ ποιὸν μὲν καὶ τὰ ἐν ταῖς ἄλλαις κατηγορίαις δηλούμενα εἰ ἀφέλοις τῆς
 οὐσίας, καταλείποις δὲ ἐν αὐτῇ τὸ ποσόν, δύναται εἶναι ἔτι οὐσία· εἰ μέντοι
τὸ ποσὸν αὐτῆς ἐξέλοις παντελῶς, τότε κατὰ τὸ συνεχὲς καὶ κατὰ τὸv
διωρισμένον ἀριθμὸν οὐδὲν ἂν εἴη ἔτι. ὅλως τε πλησίον τῆς οὐσίας τὸ 
ποσὸν μᾶλλον ἢ τὰ ἄλλα συμβεβηκότα. ’E. Πόσαι οὖν τοῦ ποσοῦ διαφοραί; ’A. Δύο. Ἐ. Τίνες αὗται; ’A. Τὸ μὲv συνεχές, τὸ δὲ διωρισμένον. ’E. Ὅταν οὖν μετὰ ταύτην λέγῃ τὴν διαίρεσιν, καὶ τὸ μὲν ἐξ
 1. 2 τῷ p: τὸ Μ utrobique 4 μένει Zp: μένη Μ 6 τε] corrigas δὲ vel γε 7 γίνεσθαι
M: γενέσθαι p, corrigas μεταβολὴν δυναμένης δέχεσθαι 10 tit. inclusi: Περὶ ποσοῦ
M: περὶ τοῦ ποσοῦ p 11 κατηγορία Zp: κατηγορεῖ M 12 an τέ ἐστί <τι>?
13 τῷ scripsi: τὸ Mp πάντως M: πάντα p 13.14 τὰ ποσὰ ἀριθμητά ἐστι nescio
an inducenda sint. 16 εἶναι (prius) M: om. p 22. 23 τὸ (ante μᾶλλον et ἧττον)
M: om. p 24 ἄλλαις M: om. p 25 καταλείποις M: καταλίποις p
δὲ ἐν αὐτῆ oblitt. refecit M3: δὲ αὐτῇ p τὸ ποσὸν Zp: om. M, ubi fortasse in margine
exstabant nunc oblitterata ἔτι εἶναι colloc. p 33 ante οὗν add. μὲν p:
om. Μ λέγη Zp: λέγει M τὸ M: τὰ p 

 
ἐχόντων θέσιν πρὸς ἄλληλα τῶν ἐν αὐτοῖς μορίων συνέστηκεν, 
τὸ δὲ οὐκ ἐξ ἐχόντων θέσιν, ποταπὴν ποιεῖται ταύτην; Ἀ. Λέγω ὅτι τοῦ αὐτοῦ πάλιν ἐξ ὑπαρχῆς· τὸ γὰρ αὐτό, λέγω δὲ 29v 
τὸ ποσόν, διαρεῖται ἄλλως καὶ ἄλλως· κατὰ ἄλλην γὰρ καὶ ἄλλην ἐπιβολὴνε
 οὐδὲν κωλύει γίνεσθαι τοῦ αὐτοῦ πλείους διαιρέσεις. Ἐ. Δεῖξον τοῦτο καὶ ἐπ᾿ ἄλλης κατηγορίας γινόμενον. Ἀ. Δεικνύω· τὸ γὰρ ζῷον τέμνεται μὲν καὶ εἰς τὸ θνητὸν καὶ ἀθάνατον, 
καὶ πάλιν ἐξ ὑπαρχῆς εἰς τὸ λογικὸν καὶ ἄλογον, καὶ πάλιν εἰς
ὑπόπουν καὶ ἄπουν, καὶ αὖθις ὅλον εἰς τὸ πτηνὸν καὶ πεζὸν καὶ ἔνυδρον.
 οὕτως οὖν καὶ τὸ ποσὸν ὅλον τέμνεται εἰς τὸ συνεχὲς καὶ τὸ διωρισμένον,
καὶ πάλιν κατὰ ἄλλην ἐπιβολὴν εἰς τὸ ἐξ ἐχόντων θέσιν πρὸς ἄλληλα τῶν
μορίων καὶ εἰς τὸ μὴ ἐξ ἐχόντων θέσιν. ’E. Ἀλλὰ τὰς τομάς, εἰς ἃς διῄρει, παράστησον. Ἀ. Τὸ μὲν τοῦ ποσοῦ, ἔφη, διωρισμένον, τὸ δὲ συνεχές. Ἐ. Τί οὖν ἐστι τὸ διωρισμένον; Ἀ. Οὗ μεταξὺ μηδὲν ἐντεθῆναι δύναται, ὥστε δεσμὸν εἶναι τῶν
ὁμογενῶν ποσῶν. εἴποιμι δ᾿ ἂν καὶ οὕτως· διωρισμένον ἐστὶ ποσόν, ἐφ᾿ 
οὗ μὴ ἔστιν κοινὸν ὅρον λαβεῖν, πρὸς ὃν συνάπτει τὰ μέρη. τῶν γὰρ πέντε
οὐκ ἔστιν ἡ μονὰς μόνη συνάπτουσα τὰ δύο καὶ τὰ δύο τὰ ἐφ᾿ ἑκάτερα·
 οὐ γὰρ συνῆπται οὐδὲ αὐτὴ ταῖς δύο ταῖς ἐφ᾿ ἑκάτερα· εἰ γὰρ συνῆπτο.
κἂν εἴπομεν τί ἐστι τὸ συνάπτον. τῶν οὖν διῃρημένων ποσῶν εἴη ἂν ὁ
ἀριθμός. Ἐ. Ἆρα οὖν ὁ ἀριθμὸς μόνος τῶν διωρισμένων ἐστὶ ποσῶν; Ἀ. Οὐδαμῶς· καὶ γὰρ ὁ λόγος ποσοῦ ἐστὶ τοῦ διωρισμένου. Ἐ. Ποῖος λόγος; Ἀ. Οὐχὶ ὁ ἐν τῇ διανοίᾳ, ὃς καὶ σιωπώντων ἡμῶν ἐγγίνεται· ἐγγίνεται· οὗτος
μὲν γὰρ ἢ ἐνέργειά ἐστι τῆς διανοίας ἢ πάθος· ἀλλ᾿ οὐδὲ τὸ σημαινόμενον
τὸ ἐκ τοῦ λόγου καθὸ σημαίνεταί ἐστιν ποσόν, ἀλλ᾿ ὃν φθεγγόμεθα. Ἐ. Πῶς καὶ τίνα τρόπον;
 Ἀ. Πᾶς λόγος ἐξ ὀνομάτων σύγκειται καὶ ῥημάτων καὶ τῶν λοιπῶν,
ἃ λέγεται εἶναι τοῦ λόγου μέρη. ταῦτα δὲ πάντα ἐκ συλλαβῶν συνέστηκεν·
αἱ δὲ συλλαβαὶ ἢ μακραί εἰσιν ἢ βραχεῖαι· αἱ δὲ μακραὶ πρὸς τὰς
βραχείας ἔχουσιν, ὥσπερ τὰ δύο πρὸς τὸ ἕν· ἓν δὲ καὶ δύο ἀριθμός· ὁ 
δὲ ἀριθμὸς ποσὸν διωρισμένον ἐστί· ὥστε καὶ αἱ συλλαβαί· ὁ δὲ λόγος
 ἐκ συλλαβῶν· τὸ δὲ συνεστὸς ἔκ τινων τοιοῦτόν ἐστιν, οἷά πέρ εἰσιν 30r
ἐκεῖνα, ἀφ᾿ ὧν συνέστηκεν· ποσὸν οὖν καὶ ὁ λόγος, καὶ διωρισμένον γε
ποσόν. 1 θέσιν ἐχόντων colloc. Aristot. αὐτοῖς Aristot. 2 τὸ δὲ M: τὸ δὲ τὰ p
8 Τὸ M: om. p εἰς (ante ὑπόπουν) M: om. p: corrigas εἰς <τὸ> 10 ὅλον
om. p 13 διῄρει scripsi: διήρκει M: διήρησεν p 20 ταῖς utrobique M: τοῖς p
21 εἴπομεν scripsi: εἴπωμεν M: εἴποιμεν p 26 σιωπόντων M 27 οὐδὲ p: οὐδὲν M
33 τὸ Zp: om. vel oblitter. M 34 ὥστε M3: οὕτω Zp: ὥστε an οὕτως incertum M1
35 συνεστὸς] συνετὸς M: συνεχὲς p Ἐ. Διὰ τί; Ἀ. Εἰ γὰρ διωρισμένον ἐστὶν ποσὸν ἐκεῖνο, οὗ μὴ ἔστι κοινὸν ὅρον
λαβεῖν τῶν μορίων καὶ οὗ οὐδὲν ἔστιν λαβεῖν κοινόν, ὃ συνδεῖ τὰ μόρια, 
οὐδὲν δὲ ἔστι λαβεῖν, ὃ συνδεῖ τὰς συλλαβὰς πρὸς ἀλλήλας, διωρισμένον
 ἄρα ποσὸν εἶεν ἂν αἱ συλλαβαὶ καὶ ὁ λόγος. οἷόν ἐστιν ὄνομα Σωκράτης·
τί δή ἐστι τὸ συνάπτον τὴν σݲωݲ συλλαβὴν πρὸς τὴν κݲρݲαݲ ἢ κݲρݲαݲ πρὸς
τὴν τݲηݲςݲ, οὐκ ἂν ἔχοιμεν εἰπεῖν. οὐ γὰρ τὸ σημαινόμενον. καὶ γὰρ ἡ 
βλίτυρι φωνὴ ἁπλῶς ἔχει τὰς τρεῖς συλλαβὰς κειμένας καὶ οὐ συναπτομένας
ὅρῳ· οὐδὲν γὰρ σημαίνει. ποσὸν ἄρα διωρισμένον ὁ λόγος. Ἐ. Ἀλλὰ τὸ διωρισμένον ποσὸν ὅ, τι ποτέ ἐστιν, ἔδειξας· τὸ δὲ
συνεχὲς ὁποῖον ἂν εἴη, δεῖξον. Ἀ. Φημὶ δὴ ἐκεῖνο εἶναι, ὃ τοὐναντίον πέπονθε τῷ διωρισμένῳ· 
ἐκείνῳ μὲν γὰρ οὐδὲν παρενέπιπτεν, ὃ συνέδει αὐτοῦ τὰ μόρια, τὸ δὲ
συνεχὲς ἔχει κοινὸν ὅρον, ὃρον, ὃς συνάπτει πρὸς ἄλληλα τὰ μόρια. οἷον ἐπὶ
 τῆς γραμμῆς μῆκος οὔσης ἀπλατὲς τὰ μόρια φαίνεται ἀλληλοῦχα. διὸ καὶ
κινουμένῳ τῷ μορίῳ συγκινεῖται ἐφεξῆς τὰ μόρια. ἐπὶ δὲ τοῦ διωρισμένου 
οὐκ ἂν πάθοι τι τοιοῦτον τὰ μόρια· εἰ πυρῶν εἴη μόδιος γέμων, οὐκ ἂν
δήπου ἑνὸς πυροῦ κινηθέντος συγκινοῦνται καὶ οἱ ἄλλοι πυροί, ἑνὸς δὲ πυροῦ
μορίου τινὸς κινηθέντος κινεῖται ὅλος ὁ πυρὸς τῷ ἀλληλουχεῖν τὰ μέρη.
 ἡ γραμμὴ τοίνυν εἴη ἂν τοῦ ποσοῦ συνεχοῦς. Ἐ. Ἔχεις οὖν καὶ ἄλλο παράδειγμα συνεχοῦς ποσοῦ; Ἀ. Ἔχω. Ἐ. Τί τοῦτο; Ἀ. Τὴν ἐπιφάνειαν. Ἐ. Πῶς γὰρ συνεχὴς ἡ ἐπιφάνεια; Ἀ. Ὅτι τέμνεται μὲν ἡ ἐπιφάνεια γραμμῇ, καθὸ δὲ τέμνεται, ὅταν
ἐκείνη τῇ τομῇ προσῇ, κοινὸς ὅρος γίνεται ἡ ἐπινοουμένη γραμμή, ὥσπερ
ἡ ἐπικειμένη ἄνωθεν, καθ᾿ ἣν συνάπτεται ἀλλήλοις τὰ μέρη τῆς ἐπιφανείας. 
ταύτην δὲ τὴν γραμμὴν εἰ ἐπινοήσειας ἐνεργείᾳ γινομένην καθ᾿ ἑαυτὴν 30v 
 μεταξὺ τῶν μερῶν, τέμνοι ἂν τὸ ὅλον· ἐὰν δὲ οὐ τέμνῃ, τοῦ μὲν ὥσπερ
πέρας θεωρουμένη πέρας μέρους τοῦ δὲ ὡς ἀρχὴ κοινωνοῦσα ἀμφοῖν ὅρος
τοῖν μεροῖν συνάπτοι ἂν ταῦτα πρὸς ἄλληλα δι᾿ ἑαυτῆς. Ἐ. Ἆρα οὖν καὶ ἄλλο ἐστὶ παράδειγμα συνεχοῦς ποσοῦ ὥσπερ ἡ 
γραμμὴ καὶ ἡ ἐπιφάνεια; Ἀ. Ναί. Ἐ. Ποῖον τοῦτο; Ἀ. Τὸ σῶμα· καὶ γὰρ τὸ σῶμα ποσόν τέ ἐστι καὶ συνεχές. ποσὸν
 10 ante διωρισμένον add. μὲν p. om. M 13 μὲν M: om. p 15 ἀπλατὲς Zp:
ἀπλατοὺς M 17 πάθοι Zp: πάθη M an <οἷον> εἰ? 18 corrigas συγκινοῖντο
19 τῷ Dp: τὸ M 26 ὅταν] τότε mrg. p 27 ἐκείνη] corrigas ἐπινοίᾳ vel δυνάμει
(cf. Simpl. f. 32r7) προσῆ M: om. p 30 μερῶν M: μορίων p οὐ]
an δυνάμει? 31 alterum πέρας inducas καινωνοῦσα] corrigas κοινὸς οὖσα (cf.
p. 103,15) 

 
μὲν γάρ, ὅτι τριχῇ διαστατόν, συνεχὲς δέ, ὅτι τὰ μόρια πρὸς κοινὸν ὅρον
συνάπτει τὴν ἐπινοουμένην αὐτῶν μεταξὺ οἷον ἐπιφάνειαν; Ἐ. Διὰ τί οὖν ἔφης οἷον ἐπιφάνειαν; Ἀ. Ὅτι ἡ ἐπιφάνεια πέρας μὲν σώματός ἐστιν, μέρος δὲ οὔ. Ἐ. Τί γὰρ διαφέρει μέρος πέρατος; Ἀ. Ὅτι ἔκ μὲν μερῶν συνίσταται τὸ ὅλον, ἐκ δὲ περάτων οὐκ ἂν
συσταίη· οὔτε γὰρ ἡ γραμμὴ ἐκ σημείων ποτὲ ἂν συσταίη, ἀλλὰ περατοῦται
μὲν εἰς σημεῖον, μέρος δὲ αὐτῆς οὐκ ἔστι τὸ σημεῖον ἀλλὰ πέρας, οὔτε 
ἡ ἐπιφάνεια συσταίη ἂν ἐκ γραμμῶν, ἀλλὰ μέρη μὲν ἐπιφανείας ἐπιφάνειαι,
 περατοῦται δὲ γραμμαῖς, οὔτε μὴν σώματος μέρη αἱ ἐπιφάνειαι,
ἀλλὰ μέρη μὲν σώματος σώματα, περατοῦται δὲ ἐπιφανείαις. ἡ οὖν μεταξὺ
τῶν μερῶν τοῦ σώματος ἐπινοουμένη ἐπιφάνεια οὐκ ἔστι κυρίως ἐπιφάνεια 
ἀλλ᾿ ἐπινοίᾳ· εἰ γὰρ γένοιτο ἐνεργείᾳ, τέμνει τὸ σῶμα καὶ πέρας
ἐστὶ τῶν σωμάτων. καθὸ δὲ τμηθῆναι δύναται ἐπιφανείᾳ τοῦτο, ἐὰν
 ἐπινοήσῃς τοῦ μὲv τινὸς μέρους οἷον πέρας τοῦ δὲ ἀρχήν, κοινὸς ὅρος
ἐστὶν ἡ επιφάνεια τῶν μερῶν τοῦ σώματος, οὐκ οὐσα μέν πως, ἐπινοου- 
μενη οε. Ἐ. Ἆρα οὖν μόνα ταῦτα συνεχῆ ποσά; Ἀ. Οὔ, ἀλλὰ καὶ παρὰ ταῦτά ἐστιν ὅ τε πόπος καὶ ὁ χρόνος. Ἐ. Πῶς ὁ τόπος ποσὸν καὶ ποσὸν τὸ συνεχές: Ἀ. Ὅτι ὁ τόπος περὶ τὸ σῶμα θεωρεῖται καὶ ἐπηκολούθησε τῷ
σώματι, εἴπερ τὸ σῶμά ἐστιν σῶμα. τὸ δὲ σῶμα ᾗ σῶμα τριχῇ διαστατόν·
καὶ ὁ τόπος ἄρα, ᾗ σώματός ἐστι τόπος, τριχῇ ἂν εἴη διαστατός. Ἐ. Πῶς οὖν συνεχὴς ὁ τόπος; Ἀ. Ὧι γὰρ λόγῳ τὰ τοῦ σώματος μόρια τοῦ ἐν τῷ τόπῳ τινὶ ὄντος 31r 
πρός τινα κοινὸν ὅρον συνάπτει, τῷ αὐτῷ λόγῳ καὶ τὰ τοῦ τόπου μόρια,
ἅπερ τὰ τοῦ σώματος μόρια κατέχει, πρός τινα κοινὸν ὅρον συνάψει καὶ
πρὸς τοῦτόν γε, πρὸς ὃν καὶ τὰ τοῦ σώματος μόρια, Ἐ. Πῶς οὖν ὁ χρόνος ποσόν; Ἀ. Ποσὸν μέν, ὅτι ἐν διαστήματι θεωρεῖται καὶ καταμετρεῖται ποσῷ
δή τινι ἀριθμῷ, οἷον ὡρῶν, ἡμερῶν τε καὶ νυκτῶν, μηνῶν τε καὶ ἐνιαυτῶν.
συνεχὲς δὲ ποσόν· συνδεῖ γὰρ τὸ παρεληλυθὸς εἶναι τῷ μέλλοντι
τὸ νῦν, ὅπερ ἀρχὴ μέν ἐστι τοῦ μέλλοντος, τφέλος δὲ τοῦ παρεληλυθότος. Ἐ. Πῶς οὖν ταῦτα ὁ Ἀριστοτέλης ἐξέθετο; Ἀ. Ἐφεξῆς μὲν γραμμὴν λαβὼν καὶ ἐπιφάνειαν καὶ σῶμα, ἐπὶ τούτοις
δὲ εἰπῶν ἔτι δὲ παρὰ ταῦτα χρόνος καὶ τόπος. Ἐ. Διὰ τί οὖν οὕτως ἐξέθετο; ’A. Ὅτι γραμμὴ μὲν καὶ ἐπιφάνεια ἥνωταί πως τῷ σώματι· ὅρος
 2 αὐτῶν M: αὐτοῦ p 9 συσταίη scripsi: σταίη Mp 10 ἐπιφάνειαι M: ἐπιφάνεια p
14 σωμάτων] στιγμάτων mrg. p ἐπιφανείᾳ] ἐπιφάνεια Μ: ἐπιφάνειαν p 21 ἐπηκολούθησε
Zp: ἐπηκολούθησται M 24 ὁ τόπος M: om. p 28 ὃν p: ὣν M
31 ἀριθμῶ M: ἀριθμοῦ p 34 ὁ Ἀριστοτέλης ταῦτα colloc. p 36 ἔστι δὲ καὶ ὁ
χρόνος καὶ ὁ τόπος τῶν τοιούτων Aristot. 

 
γὰρ ἐπιφανείας πρώτως μὲν γραμμή, γραμμῆς δὲ σημεῖον, σώματος δὲ 
ἐπιφάνεια. ὁ δὲ τόπος οὐχ ἥνωται τῷ σώματι, ἀλλ᾿ ἔξωθεν ἐπηκολούθησεν.
καὶ ὁ χρόνος ὁμοίως οὐδεμίαν ἔχοι συνάφειαν πρὸς τὸ σῶμα. Ἐ. Τίνα ἄλλην διαίρεσιν πεποίηται τοῦ ποσοῦ; Ἀ. Εἰρήκαμεν ὅτι καὶ τὸ μὲν ἐκ θέσιν ἐχόντων πρὸς ἄλληλα
τῶν ἐν αὐτοῖς μορίων συνέστηκεν, τὸ δὲ οὐκ ἐξ ἐχόντων θέσιν. Ἐ. Τί οὖν ἐστιν ὃ λέγει; Ἀ. Φημὶ ὅτι εἰς ἄλλα τμήματα πάλιν τὸ ὅλον ποσὸν διαιρεῖ λέγων
ὅτι τοῦ ποσοῦ τὸ μέν τι συνέστηκεν ἐκ μορίων ἐχόντων θέσιν πρὸς ἄλληλα,
 τὸ δὲ ἐκ μορίων οὐκ ἐχόντων θέσιν πρὸς ἄλληλα. Ἐ. Τί οὖν τὸ μὴ ἔχειν θέσιν καὶ τὸ ἔχειν, λέγε. Ἀ. Τρία δεῖ ἐπὶ τῶν ἐχόντων θέσιν ἐπινοῆσαι· τόπον ὅπου κεῖται 
τὰ μόρια, αὐτὰ τὰ μόρια μὴ ἀφανιζόμενα, συνέχειαν τῶν μορίων ἀλληλοῦχον.
ὅταν δὲ τινὰ τούτων προσῇ, λείπῃ δὲ τινά, δύναται τάξιν μὲν
 ἔχειν, θέσιν δὲ τὴν τοῦ ποσοῦ μὴ ἔχειν. οἷον τὰ δέκα κεράμια κεῖται
μέν που ἐν ἐπιπέδῳ καὶ ἔστι τὸ μὲν δεῖξαι πρῶτον, τὸ δὲ δεύτερον, καὶ 
ὅτι τοῦτο μὲν ἐνθάδε, τοῦτο δὲ ἐνθάδε, καὶ οὐκ ἀπόλωλε τὰ μόρια ἀλλὰ
μένει. οὐ μὴν ἀλληλοῦχα τὰ μόριά ἐστιν, ὥστε τάξιν μὲν ἔχειν, θέσιν 31v 
δὲ οὔ. πάλιν ἐπὶ τοῦ ῥέοντος ὕδατος ἐκ κλεψύδρας ἀλληλουχούμενα μὲν
 τὰ μόρια, οὐκέτι μέντοι δεικνύμενα τὰ πρῶτα οὐδὲ μένοντα, ἀλλ᾿ ἅμα
τῷ προκύψαι ἐκ τοῦ τρυπήματος ἀπολλύμενα, ταῦτα τάξιν μὲν ἔχει, θέσιν 
δὲ οὐκ ἔχει. καὶ ἐπὶ τοῦ χρόνου· τάξιν μὲν γὰρ αὐτοῦ ἔχει τὰ μόρια,
θέσιν δὲ οὐκ ἔχει, οὐδὲν γὰρ ὑπομένει τοῦ χρόνου μόριον. ἐν μὲν οὖν
τοῖς διωρισμένοις ποσοῖς θέσις οὐκ ἔστι, τάξις δὲ εἴη ἄρα, ὥσπερ ἐν
 ἀριθμοῖς, καθὸ πρῶτον μὲν λέγομεν τὸ εἶναι τὰ δύο ἢ τὰ τρία. ἐν δὲ
τοῖς τοῦ λόγου μορίοις οὐδὲ τάξις· τί γὰρ μᾶλλον ἡ βݲαݲ συλλαβὴ τῆς βݲηݲ
ἢ τῆς ψݲεݲ προτέρα; κἂν τάξιν ἔχῃ τινά, ἐὰν μὴ σὺ ὄνομα προενέγκας 
τάξιν ἐπιθήσῃς ταῖς συλλαβαῖς τοῦ ὀνόματος ἐοικότως τοῖς διωρισμένους
ἀμφορέας συνθεῖσιν καὶ τοὺς μὲν ἐν πρώτῳ θεῖσιν, τοὺς δὲ ἐν
 δευτέρῳ, καθάπερ παράταξίν τινα στρατιωτῶν ἐν πολέμῳ. ἐν μὲν τοῖς
κατὰ τὴν γραμμὴν καὶ τὴν ἐπιφάνειαν καὶ τὸ σῶμα καὶ τόπον θέσις 
τίς ἐστι καὶ κατὰ τὸ κεῖσθαί που ἕκαστον τῶν μορίων καὶ κατὰ τὸ μένειν
καὶ κατὰ τὸ ἀλληλοῦχα εἶναι τὰ μέρη ἀλλήλων, κατὰ δὲ τὸν χρόνον τάξις
μέν ἐστιν, θέσις δὲ οὔ, τῷ μὴ μένειν τὰ μόρια τοῦ χρόνου. ἐπὶ δὲ τοῦ
 ῥέοντος ποταμοῦ καὶ θαλάσσῃ μιγνυμένου ἡ ἐπιφάνεια τοῦ μίγνυσθαι μέλ- 
 1 πρώτως M: πρῶτος p 3 ἔχοι M: ἔχει p 5.6 τὸ M: τὰ p Aristot. 6 αὑτοῖς
Aristot. θέσιν M: om. p 8 τιμήματα M1 (ι eras) 9 μέν τι M: μέντοι p
9.10 τὸ M: τὰ p 17 ἀπώλλωλε M 21 τῷ p: τὸ M ἀπολύμενα M
μὲν τάξιν colloc. p 22.23 καὶ ἐπὶ—οὐκ ἔχει M: om. p 24 τοῖς M: om. p
25 πρῶτον M: πρότερον p τὸ εἶναι] corrigas τὸ <ἓν> εἶναι, <τῶν δὲ ἄλλων πρότερα εἶναι>
τὰ δύο cf. Simpl. f. 35r36 ὅτι ἡ μονὰς προηγεῖται τῆς δυάδος καὶ ἡ δυὰς τῆς τριάδος καὶ
ἐφεξῆς 27 ἐὰν] corrigas ὅρα, nisi defectum ante ἐὰν statuere malis μὴ M: om. p
28 an ἐπιθῇς? ἐοικότος Mp διωρισμένους p: διωρισμένοις M 29 στοίχω M: στίχω p
31 τὴν (ante γραμμὴν) M: om. p 34 ἐστιν Zp: oblitter. M τῷ p: τὸ M 

 

λοντος καὶ πελάζοντος τῇ θαλάσσῃ θέσιν οὐκ ἔχει διὰ τὸ μὴ ἑστάναι ἀλλὰ
κινεῖσθαι· οὕτω γὰρ καὶ ἡ κίνησις τῶν συνεχῶν μέν ἐστιν, οὐ μέντοι καὶ
τῶν θέσιν ἐχόντων, ᾗ καὶ ὁ χρόνος ἐπιγινόμενος συνεχής ἐστι μὴ ἔχων
θέσιν, ἡ δὲ κίνησις οὐ ποσόν, ποσοῦ δὲ μετέχουσα, ὡς ὕστερον δειχθήσεται.
 ὥστε κατὰ μὲν τὴv πρώτην διαίρεσιν πέντε μὲν ἦν συνεχῆ, γραμμή, 
ἐπιφάνεια, σῶμα, χρόνος, τόπος, διωρισμένα δὲ δύο, ἀριθμὸς καὶ λόγος.
κατὰ δὲ τὴν δευτέραν τέσσαρα μὲν ἐκ θέσιν ἐχόντων τῶν μορίων, γραμμή,
ἐπιφάνεια, σῶμα, τόπος, τρία δὲ θέσιν μὴ ἐχόντων, ἀριθμός, λόγος, χρόνος,
ὧν τὰ μὲν δύο τάξιν ἔχει, ἀριθμός, χρόνος, ὁ λόγος δὲ πὼς μὲν ἔχει τάξιν, 
 πὼς δὲ οὔ. ’E. Ἆρα οὖν ταῦτά ἐστιν μόνα τοῦ ποσοῦ εἴδη; ’A. Προηγουμένως μὲv ταῦτα, κατὰ συμβεβηκὸς δὲ καὶ ἄλλα. ’E. Τί γάρ ἐστι τὸ προηγουμένως καὶ τί τὸ κατὰ συμβεβηκός; 32r ’A. Προηγουμένως μὲν τὸ καθ᾿ αὑτό τι τοιοῦτον, κατὰ συμβεβηκὸς
 δὲ τὸ κατ’ ἄλλο. οἷον προηγουμένως μὲν ποσὰ τὰ εἰρημένα ἅπαντα, κατὰ
συμβεβηκὸς δὲ οἷον τὸ λευκὸν πολὺ λέγεται, οὐ καθόσον ἐστὶν λευκόν, ἀλλ᾿
ὅτι ἡ ἐπιφάνεια, ἐν ἦ ἔστιν, πολλή ἐστι. καὶ ὁ ἄνθρωπος μακρὸς οὐ καθόσον 
ἄνθρωπος, καθόσον δὲ τὸ μῆκος αὐτοῦ τοιοῦτον. ’E. Εἴη ἂν οὖν καὶ αὕτη διαφορὰ τοῦ ποσοῦ; ’A. Ναί. ’E. Πῶς προφερομένη; Ἀ. Ὅτι τοῦ ποσοῦ τὸ μέν ἐστιν προηγουμένως, τὸ δὲ κατὰ
συμβεβηκός. ’E. Τί τὸ προηγουμένως ποσόν; ’A. Τὸ καθ᾿ αὑτὸ καὶ μὴ κατ᾿ ἄλλο, οἷον δή τι ἀριθμός, χρόνος 
και τα ομοια. ’E. Τί τὸ κατὰ συμβεβηκὸς ποσόν; ’A. Τὸ καθ᾿ ἕτερον λεγόμενον, οἷον τὸ λευκὸν πολὺ λέγεται κατὰ
τὴν ἐπιφάνειαν καὶ ὁ ἄνθρωπος μακρὸς καθόσον τὸ μῆκος. πάλιν τὸν πυρετὸν
 εἴποιμεν ἂν πολύν, ἐπειδὴ ἐν πολλῷ παρετάθη χρόνῳ, ὡς ἐάν γε
μὴ τὸν ἐπὶ πλεῖστον παρατείνοντα εἴποι τις πολὺν ἀλλὰ τὸν σφοδρόν, οὐ 
κυρίως τῇ λέξει κέχρηται ὁ τοιοῦτος ποιόν τε μᾶλλον ἢ ποσὸν εἴρηκεν·
τὸ γὰρ σφοδρὸν τῆς ποιότητός ἐστιν. κἂν εἴπωμεν δὲ ὅτι ὁ δεῖνα πολὺ
δεδράμηκεν τὴν κίνησιν ἀναλογιζόμενοι, ὅτι ἐν πολλῷ γεγένηται χρόνῳ,
 ἀπὸ χρόνου πολύν φαμεν γεγενῆσθαι τὸν δρόμον. ’E. Τί γάρ; ἡ κίνησις οὐκ ἔστιν ποσόν; ’A. Οὐδαμῶς· οὐδὲ γὰρ κατείλεκται ἐν τοῖς ποσοῖς. ’E. Πῶς οὖν πολλὴ κίνησις καὶ μακρὰ λέγεται; “κίνησις γὰρ αὕτη
μεγάλη”, ἔφη ὁ Θουκυδίδης. 7 τῶν M: om. p 8 an δ᾿ ἐκ? 14 μὲν M: om. p καθ᾿ αὐτὸ Μ 19 αὕτη
Felic: αὐτὴ Mp 29 post πάλιν add. δὲ p: om. M 31 εἴποι M: εἴπῃ p
33 εἴπομεν p 37 κατείληκται M 38 ante κίνησις distinx. M2p 39 μεγάλη]
μεγίστη Thucyd. I, I, 2 ’A. Οὐ καθ᾿ αὑτήν φησιν ἀλλὰ τῷ ὑπάρχειν αὐτὴν χρόνῳ. ἐπὶ δὲ
τῷ χρόνῳ ὑπάρχει τὸ πολὺ καὶ τὸ ὀλίγον καὶ τὸ μακρὸν ἢ βραχὺ καὶ τὸ
μέγα ἢ μικρόν. κατὰ τὸν χρόνον οὖν ἐν ᾧ ὑπάρχει ταῦτα ὄντι ποσῷ, 
κατὰ συμβεβηκὸς δέ, καὶ τῇ κινήσει προσεῖναι ῥηθήσεται. ἐὰν οὖν ἀποδιδῷ
 τις τὸ πολὺ καὶ τὸ ὀλίγον τῆς κινήσεως ἢ τῆς πράξεως, τὸ ποσὸν
αὐτῆς τῷ χρόνῳ ὁριεῖ ἐνιαυσιαίαν ἢ μηνιαίαν ἢ ἄλλως ἀποδιδούς. ’E. Ἀλλὰ τίνα μὲν τὰ κυρίως ποσά, τίνα δὲ τὰ κατὰ συβμεβηκός,
ἀποδέδωκας, τίνα τε θέσιν ἔχοντα τῶν μορίων καὶ τίνα τὰ θέσιν οὐκ 
ἔχοντα, ἔτι τε τίνα τὰ συνεχῆ καὶ τίνα τὰ διωρισμέναι· τὸ δὲ ἴδιον ἀφορισαι 32 v 
 χρη τι αν ειη του ποσου. ’A. Φημὶ τοίνυν ὅτι ὑπάρχει τῷ ποσῷ τὸ μηθὲν ἔχειν ἐναντίον. ’E. Ἀλλ᾿ ἐπεὶ τὸ ἴδιον τὸ παντὶ καὶ μόνῳ προσὸν εἶναι ὀφείλει, ἐπίδειξον
εἰ μηδενὶ τῶν κατειλεγμένων κυρίως ποσῶν ἔστι τι ἐναντίον. ’A. Οὔτε γὰρ τῇ γραμμῇ καθόσον γραμμὴ ἔστι τι ἐναντίον. ’E. Πῶς οὖν ἡ μὲν τῆς γραμμῆς ἐστιν εὐθεῖα, ἡ δὲ κυρτή; Ἀ. Ἀλλὰ τὸ εὐθὺ καὶ κυρτὸν τῇ γραμμῇ οὐ καθὸ γραμμὴ πρόσεστιν
οὐδὲ καθό ἐστιν ποσόν, ἀλλὰ καθὸ ποιά ἐστιν γραμμή, τοῦτο συμβέβηκεν
αὐτῇ. οὐδὲ ἡ γραμμὴ οὖν τῇ γραμμῇ ἐναντία, ἀλλ᾿ ἡ κυρτότης 
τῇ εὐθύτητι, οὔτε τῇ ἐπιφανεφίᾳ καθόσον ἐπιφάνεια ἔστι τι ἐναντίον. Ἐ. Πῶς οὖν ἡ μὲν μέλαινα λέγεται ἐπιφάνεια, ἡ δὲ λευκή; Ἀ. Ἀλλὰ καθὸ μέλαινα καὶ καθὸ λευκή, ἐναντιώτατον, ὅτι καὶ τὸ
μέλαν καὶ τὸ λευκὸν ἐναντίον, οὕτως δὲ καὶ τὸ τραχὺ καὶ τὸ λεῖον, καθὸ
μέντοι ἐπιφάνεια, ἐναντίωσις οὐκ ἔσται πρὸς ἐπιφάνειαν. ὁμοίως δὲ καὶ τὸ 
σῶμα καθὸ σῶμα οὐκ ἔχει τι ἐναντίον. ’E. Τὸ οὖν ἀσώματον οὐκ ἐναντίον τῷ σώματι; ’A. Οὐδαμῶς· τὰ γὰρ ἐναντία ὑπὸ τὸ αὐτὸ ἂν εἴη γένος, τοῦ δὲ
σώματος καὶ ἀσωμάτου οὐδέν ἔστι κοινὸν γένος. ἔτι τὰ ἐναντία ἐν καταφάσει
λέγεται οἷον γλυκύ, πικρόν, τὸ δὲ ἀσώματον ἐν στερήσει. ἀλλὰ 
μὴν οὐδὲ τῷ χρόνῳ ἔστιν τι ἐναντίον, καθὸ χρόνος ἐστίν· ἡ γὰρ νὺξ καὶ
 ἡμέρα εἰ ἐναντίως ἔχουσιν, ἀλλ᾿ οὐχὶ καθὸ ἐν χρόνῳ εἰσὶ τὴν ἐναντιότητα
ἔχουσι, καθόσον δὲ ἡ μὲν ἡμέρα ἀήρ ἐστι πεφωτισμένος, ἡ δὲ νὺξ ἀήρ
ἐστιν ἐπεσκιασμένος, ὁ δὲ ἀὴρ οὐ ποσόν, καθόσον ἀήρ, ἀλλὰ μὴν οὐδὲ 
τῷ λόγῳ ἔστι τι ἐναντίον, καθὸ λόγος ἐστίν. Ἐ. Πῶς οὖν ὁ μέν τις ἀληθὴς λέγεται, ὁ δὲ ψευδής; Ἀ. Ἀλλ᾿ οὐ καθὸ σημαντικός ἐστιν εἴληπται τοῦ ποσοῦ εἶναι γένους,
ἀλλὰ καθόσον ἐν προφορᾷ θεωρούμενος καταμετρεῖται μακρᾷ ἢ βραχείᾳ
συλλαβῇ. κατὰ τοῦτο δὲ οὐκ ἂν ἔχοι τὸ ἀληθὲς καὶ τὸ ψεῦδος οὐδέ τινα 
ἐναντίωσιν. ἀλλ᾿ οὐδὲ ἐν τῷ ἀριθμῷ ἔστι τι ἐναντίον. τοῖς γὰρ δύο
καθὸ δύο τί ἂν εἴη ἐναντίον; ἢ τοῖς πέντε ἢ ὅλως τινὶ τῶν ἀριθμῶν; 33r 1 τῷ scripsi: τὸ Mp corrigas <ἐν> χρόνῳ 8 τε M: γε p, corrigas τε
15 scribas ἡ μὲν γραμμή 19 οὔτε M: οὔδὲ p 22 καὶ τὸ λεῖον p: τὸ λεῖον M
23.24 τὸ σῶμα M: τῷ σώματι p 24 ἔχει correxi ex Simpl.: ἔστι Mp τι Μ: om. p
32 ποσόν post ἀήρ alterum transp. p 34 τις M: om. p δὲ Zp: om. M Ἐ. Τί οὖν ἐπὶ τοῦ τόπου; ἆρα οὐδὲ ἐπὶ τοῦ τόπου ἐναντιότης θεωρεῖται
ὄντος εἴδους τοῦ ποσοῦ: Ἀ. Ἴσως ἐπὶ τούτου, εἴ γε τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω τόπου μὲν μέρη ἢ
εἴδη ὑπάρχει, ἔστι δὲ ταῦτα ἐναντία ἀλλήλοις. ’E. Διὰ τί οὖν τὸ ἴσως ἔφης; ’A. Ὅτι τινὲς τὸ κάτω καὶ τὸ ἄνω οὐδὲ ειναι βούλονται τόπους ἀλλὰ
σχέσεις τόπου· τὸ μὲν γὰρ ὑπὲρ κεφαλὴν ἡμῶν εἶναι ἄνω, τὸ δὲ ὑπὸ
τοὺς πόδας κάτων, σφαίρας δὲ ὄντος τοῦ παντὸς μηδὲν εἶναι μήτε
κάτω μήτε ἄνω καθ᾿ αὑτό. εἰ μέντοι λάβοιμεν τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω
 οὐ καθ’ ἡντιναοῦν ἄλλην διάστασιν ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ παντός, ὥστε 
σφαιροειδοῦς ὄντος τοῦ παντὸς κάτω μὲν εἶναι τὸ πρὸς τὴν μέσην χώραν
τοῦ παντός, ἄνω δὲ τὰ ἀπὸ τοῦ μέσου πρὸς τὰ πέρατα, ἐναντίον
ἂν εἴη τὸ ἄνω τῷ κάτω διὰ τὸ πλείστην τῷ μέσῳ διάστασιν πρὸς τὴν
ἔξω εἶναι ἐπιφάνειαν, ὡς ἐν κύκλῳ καὶ σφαίρᾳ πρὸς τὰ πέρατα· ἐν γὰρ 
 ταύτῃ καὶ τὸ ἄνω μόνως ἄνω ἐστὶ καὶ τὸ κάτω μόνως κάτω, ἐν δὲ ταῖς
ἄλλαις διαστάσεσιν, ἐφ’ ὃ τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω λέγεται, πρὸς ἕτερον καὶ
ἕτερον λαμβανόμενον τὸ αὐτὸ καὶ ἄνω καὶ κάτω εἶναι δοκεῖ. διὸ ἐκεῖνα
καθ’ αὑτά ὄντα ὡς τόπου διαφοραὶ καὶ ποσὰ τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω ἐναντίωσιν 
ἐπιδέχοιτο ἄν, ὥστε εἶναι περὶ μόνον τὸν τόπον ἐν τῷ ποσῷ ἐναντιότητα.
 ὅτι δὲ ἐν τῷ τόπῳ ἐναντιότης, ἐοίκασιν δηλοῦν καὶ οἱ τὰ ἐναντία
ὁρισάενοι τὰ πλεῖστον ἀλλήλων διεστηκότα· ἀπὸ γὰρ τῆς κατὰ τὸν τόπον
ἐν τῷ ἄνω καὶ κάτω ἐναντιύσεως ἐοίκασι τὸν ὁρισμὸν εἰληφέναι· τὸ γὰρ 
διεστηκέναι πρώτως ἐν τόπῳ ἐστίν· ὥστε ἐν μόνῳ τῷ τόπῳ εἴη ἂν ἡ
ἐναντίωσις. ’E. Ἀλλὰ πῶς ὁ Ἑρμῖνος ἀπήντηκεν; Ἀ. Λέγων ὅτι τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω οὐ τόπον σημαίνει ἀλλὰ ποῦ,
ὥσπερ οὐδὲ τὸ χθὲς οὐδὲ τὸ αὔριον χρόνον ἀλλὰ ποτέ· ἔστι δὲ ὡς τὸ
ποτὲ κατὰ χρόνον, οὕτως καὶ τὸ ποῦ κατὰ τόπον· ἕτερον δὲ ποσοῦ εἶναί 
τι, ἕτερον δὲ τὸ ποσόν. ἀλλὰ καὶ ὁ Ἑρμῖνος οὕτως ἀφῄρει τοῦ ποσοῦ
 τὴν ἐναντίωσιν. 33v ’E. Ἆρα οὖν ἐν τοῖς ἄλλοις ποσοῖς οὐκ ἂν εἴη ἐναντίωσις; Ἀ. Ἐν μὲν τοῖς ὑπισμένοις οὐδαμῶς, ἐν δὲ τοῖς ἀορίστοις ποσοῖς
δόξειεν ἂν εἶναι ἐναντίωσιν. Ἐ. Τίνα οὖν ἐστι τὰ ἀόριστα ποσά; Ἀ. Τὰ οὕτω ἐκφερόμενα οἷον πολὺ ἢ ὀλίγον, μέγα ἢ μικρόν· ποσὸν 
γάρ τι ὂν πολὺ ἢ ἀλίγον ἐστὶ καὶ μέγα ἢ μικρόν. 2 εἴδους scripsi: εἶδος Mp 3 καὶ τὸ κάτω p: τω κάτω M 4 δὲ ταῦτα refecit M3
6 τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω οὐδὲ βούλονται εἶναι colloc. p 8 σφαίρας p: σφαῖρα Μ
11 τὴν πρὸς τὸ μέσον χώραν Aristot. 20 τῶ supra scr. M 23 τῷ Zp: τὸ M
25. 29 ἐρμῖνος Zp: ἑρμῆνος M (utrobique) 26 ante λέγων distinxi secundum Felic.:
prioribus contin. M2p 29 ἀλλὰ καὶ ὁ Ἑρμῖνος] atqne ita quidem Herminus Felic: an
ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀνδρόνικος? (cf. Simpl. f. 36r41) 32 ὁρισμένοις M 33 ἐναντίωσις p
(fort. recte) E. Ἆρα οὖν ποσὰ ταῦτα κυρίως; Ἀ. Οὐ πάνυ τι δόξει. Ἐ. Διὰ τί; Ἀ. Οὐδὲ γὰρ σημαίνει ποσόν, ἀλλὰ μᾶλλον πρός τι ἂν εἴη. Ἐ. Τί οὖν; ἐναντία ἐστὶ ταῦτα; A. Οὐδαμῶς, ἀλλὰ ἀντίκειται μὲν ἀλλήλοις, ἀντίκειαι δὲ οὐχ ὡς 
τὰ ἐναντία ἀλλ’ ὡς τὰ πρός τι, ὥστε κἂν τῶν πρός τι ᾖ, οὐκ ἔστιν ἐναντία
ἀλλὰ ἀντικείμενα. ’E. Πῶς τοῦτο ἔφης; ’A. Ὅτι τῶν ἀντικειμένων τὰ μὲν ἀντίκειται ὡς κατάφασις καὶ ἀπόφασις,
τὰ δὲ ὡς στέρησις καὶ ἕξις, τὰ δὲ ὡς τὰ πρός τι, τὰ δὲ ὡς ἐναντία.
ὥστε τά πρός τι ἀντικείμενα μέν ἐστιν, ἐναντία δὲ οὔ. E. Ἆρα οὖν τῶν πρὸς τί ἐστι τὸ μέγα καὶ τὸ μικρὸν καὶ τὸ πολὺ
καὶ τὸ ὀλίγον; Ἀ. Οὐ μόνον τῶν προς τι, ἀλλὰ καὶ ἁπλῶς σημαίνει ποσὸν ἀόριστον
ἕκαστον τούτων· διχῶς γὰρ λέγεται τὸ μέγα καὶ διχῶς τὸ μικρὸν καὶ
ὁμοίως τὸ πολὺ καὶ ἀλίγον, τὸ μὲν ἁπλῶς, τὸ δὲ τῶν πρός τι. ’E. Τὰ ἁπλῶς σημαινόμενα ποσὰ ποταπὰ εἶναι λέγεις; Ἀ. Ἀόριστα. Ἐ. Διὰ τί ἀόριστα: Ἀ. Ὅτι οὐκ ἔστιν λαβεῖν τὸ μέγα πόσῳ μέγα, οὐδὲ τὸ μικρὸν πόσῳ
μικρόν. εὐθὼς οὖν φέρεται ἡ διάνοια ἐπί τι μικρόν, ὅταν εἴπῃ μέγα, ἵνα
διανοηθῇ, πόσῳ τὸ μέγα ῥηθέν ἐστιν. ’E. Διὰ τί οὖν οὐ πρός τι μόνον αὐτὰ λέγεις, ἀλλὰ καὶ ἁπλῶς ποσόν; Ἀ. Ὅτι ἐκ πρώτης ποσὸν μᾶλλον. καὶ οὕτως λέγεται μέγα καὶ
μικρὸν καὶ πλέον καὶ ἔλαττον, τὸ δὲ μέγα καὶ μικρὸν καὶ τὸ πολὺ καὶ
ἀλίγον ἐμφαίνει τὸ ἀπλῶς καὶ μὴ κατὰ τὴν πρὸς ἄλληλα σχέσιν οὕτως
λέγεσθαι, ἐμφαίνει δὲ καὶ τὸ πρὸς ἄλλο. διὸ δύο σημαίνεσθαι ἐξ αὐτῶν 
ἔφαμεν καὶ ἀπόλυτον καὶ πρός τι. ’E. Ἆρα οὖν ὁ Ἀριστοτέλης τῶν δύο σημαινομένων εμνήσθη; Ἀ. Οὐδαμῶς. Ἐ. Ἐλλὰ τίνος; 34r Ἀ. Τοῦ κατὰ τὸ πρός τι μόνον ἀπ’ αὐτοῦ λαμβανομένου, ὅ καὶ
περιρᾶται διὰ πλειόνων ἐπιδεῖξαι. Ἐ. Τίς οὖν πρῶτος λόγος εἰς τὴν τούτου ἀπόδειξιν λαμβάνεται; Ἀ. Ὁ ἐκ τῆς ἐπαγωγῆς· οὐδὲν γὰρ αὐτὸ καθ’ αὑτὸ μέγα λέγεται
ἢ μικρόν, ἀλλὰ πρὸς ἕτερον ἀναφέφεται, ὡς παραστήσει ἡ ἐπαγωγή· οἷον 
ὄρος μικρὸν λέγεται καίτοι ἁπλῶς οὕτως οὐκ ὂν μικρόν, ἀλλὰ δῆλον τὸ
 2 τι M: τοι p 12 μὲν M: om. p 15 post ἀλλὰ incertum quid oblitter. γάρ
vel γε coni. Vitelli) M 17 ὀλίγον M: τὸ ὀλίγον p 22 εἴπῃ M: εἴπῃ τις Zp: hoc
aut εἴπῃς reponas 23 πόσῳ — ἐστιν scripsi: τοσῶ—εἶναι Mp 26 πλέον καὶ ἔλαττον]
corrigas πολὺ καὶ ὀλίγον τὸ (ante πολὺ) M: om. p 27 ἐμφαίνει iter. M
36 γὰρ Zp: oblitter. Μ αὐτὸ M: om. p λέγεται μέγα colloc. p 

 
πρὸς ἕτερον ὁμογενὲς αὐτὸ μεῖζον γίνεσθαι τὴν ἀναφοράν. καὶ πάλιν ἡ
κέγχρος πάντων οὖσα μικροτέρα ὅμως λέγεται μεγάλη, δηλονότι ἀναφερομένη 
πρὸς ἄλλην κέγχρον. Ἐ. Τί οὖν τοῦτο πρὸς ἀπόδειξιν ποιεῖ τοῦ τὸ μέγα καὶ τὸ μικρὸν
 λέγεσθαι ἰατὰ τὸ πρός τι; Ἀ. Ὅτι εἴπερ ταὐτὸν ἑκάτερον καθ’ ἑαυτὸ ἐλέγετο καὶ μὴ πρὸς
ἄλλο τι τὼν ὁμογενῶν ἡ ἀναφορὰ ἐγίνετο αὐτῶν, οὐκ ἂν τὸ μὲν ὄρος
μικρὸν ἐλέγετο, ἡ δὲ κέγχρος μεγάλη. Ἐ. Πῶς οὖν ἂν εἴποις συντόμως τοῦτο καὶ συλλογιστικῶς; ’A. Οὕτως· τὸ ποσὸν οὐ λέγεται πρὸς ἕτερον οἷον τὸ δίπηχυ, τρίπηχυ,
ἡ ἐπιφάνεια καὶ τὰ ἄλλα, τὸ δὲ μέγα καὶ τὸ μικρὸν ἑτέρου λέγεται,
οὐκ ἄρα ἔστι τὸ μέγα καὶ τὸ μικρὸν ποσά. πάλιν ἄλλως· τὸ ποσὸν καθ’
ἑαυτὸ λέγεται, ὃ δείκνυται τῇ ἐπαγωγῇ, τὸ δὲ μέγα καὶ τὸ μικρὸν καθ’ 
ἑαυτὸ οὐ λέγεται, οὐκ ἄρα τὸ μέγα καὶ τὸ μικρόν ἐστι ποσά. ’E. Ὅτι μὲν οὖν τὸ μέγα καὶ τὸ μικρὸν οὐ ποσὰ ἀλλὰ πρός τι,
ἀπέδειξας. δεῖξον δὲ ὅτι μὴ καὶ τὸ πολὺ καὶ τὸ ὀλίγον ποσὰ ἀλλὰ προς τι. ’A. ’Ev μὲν γὰρ ταῖς Ἀθήναις εἰ τύχοι τρισχιλίων ὄντων ἀνθρώπων 
φαμὲν ὀλίγους εἶναι, ἐν δὲ τῇ κώμῃ κἂν ὦσιν τριακόσιοι, λέγομεν πολλοί
εἰσιν, καίτοι πολλαπλασίων ὄντων Ἀθήναζε. καὶ ἐν μὲν τῇ οἰκίᾳ οἱ πεντακόσιοι
 πολλοί, ἐν δὲ τῇ πόλει κἂν πολλαπλάσιοι τούτων ὦσιν, ὀλίγοι λέγονται.
πρὸς ἕτερον οὖν ἡ ἀναφορὰ τοῦ πολλοῦ καὶ ὀλίγου λέγεται. καὶ 
ἄλλο ἐπιχείρημα· τὸ μὲν δίπηχυ καὶ τρίπηχυ καὶ τὰ δύο καὶ πέντε ποσὸν 34v 
ἕκαστον σημαίνει, τὸ δὲ πολὺ καὶ τὸ ὀλίγον οὐκ εἰσὶν τοῦ τοσοῦ δηλωτικά·
ἐκ γὰρ τοῦ φάναι πολὺ ἢ ὀλίγον οὐ σημαίνεται ἀριθμός, ὠσαύτως
 δὲ οὐκ ἂν εἴπωμεν μέγα ἢ μικρόν, οὐ δηλοῦται διωρισμένον τι ποσόν. οὐκ
αρα ποσα ταυτα. ’E. Ἆρα οὖν καὶ ἄλλο ἐπάγεις εἰς τὸ αὐτὸ *; Ἀ. Ἐπάγω. Ἐ. Ποῖον τοῦτο; Ἀ. Τῷ γλυκεῖ τὸ πικρὸν ἐναντίον ὂν καθ’ ἑαυτὸ λέγεται καὶ νοεῖτ
κἂν γὰρ μὴ ᾖ πικρόν, νοεῖται τὸ γλυκῦ καθ’ ἑαυτό, κἂν μὴ ᾖ γλυκύ,
νοεῖται τὰ πικρὸν καθ’ αὑτό. ὁμοίως δὲ καὶ τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν καὶ
τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ θερμὸν πάντα ταῦτα ἐναντίωσιν ἐπιδεχόμενα πάντως 
καθ’ ἑαυτὰ νοεῖται πρότερον. τὸ δὲ μέγα καὶ τὸ μικρὸν καὶ τὸ πολὺ καὶ
 τὸ ὀλίγον οὐκ ἔστι καθ’ πρῶτον εἰπεῖν, ἀλλὰ ἀνάγκη συνεπινοεῖσθαι
αὐτῶν ἑκάστῳ, πρὸς ὃ τὴν ἀναφορὰν ἔχει· τότε γὰρ μέγα οὐκ ἔστιν οὔτε
εἰπεῖν οὔτε νοῦσαι μὴ οὐχὶ ἀνενεγκόντα ἐπί τι ἔτερον, πρὸς ὃ ἀποβλέπων 
 1 ούτὸ] corrigas αὐτοῦ 2 κέχρος M (ubique) 4 τοῦ τὸ] τοῦτο Mp τὸ μικρὸν
M: κικρὸν p 6 εἴπερ Zp: εἴ — oblitter. M 9 ἂν M: om. p 13 τὸ
μικρὸν M: μικρὸν p 18 λέγωμεν M 18. 19 an πολλοὺς εἶναι? 19 Ἀθήναζαι M
25 οὐ (alterum) M: om. p 27 καὶ M: om. p post αὐτὸ habet πρός τι Zp:
oblitter. M: scribas ἐπιχείρημα (cf. p. 110,6) 33 ἐπιδεχόμενα M: δεχόμενα p
36 ἑκαστω M: ἕκαστον p 37 εἰπεῖν Zp: oblitter. M ἀποβλέπων] ἀποβλέπων τις
Zp: ἀπο — (ceteris oblitter.) M 

 
μέγα φήσει τις εἶναι αὐτό. ὁμοίως δὲ καὶ τὰ λοιπὰ τὰ τρία· τί γὰρ
ὁριστόν ἐστι νοῆσαι ἐκ τοῦ ἀκοῦσαι μέγα ἢ μικρὸν ἢ τολὺ ἢ ἀλίγον, οὐκ
ἔστιν εἰπεῖν. εἰ τοίνυν τά μὲν ἔχοντα ἐναντιότητα καθ’ ἑαυτά πρώτως
λέγεται, τὰ δὲ τέτταρα τὰ εἰρημένα οὐκ ἔστιν εἰπεῖν πρώτως καθ’ ἑαυτά, 
 οὐκ ἂν ἐπιδέχοιτο ἐναντιότητα. Ἐ. Ἔτι ἄλλο ἐπιχείρημα ποῖον ἔχεις εἰπεῖν; Ἀ. Τοῦτο· εἰ ἔσται τὸ μέγα καὶ τὸ μικρὸν ἐναντία, ἐπειδὴ πρὸς τὸ
μεῖζον ἐν τούτοις ἀφορίσαι μικρὸν ἂν δόξειεν εἶναι τὸ ἕτερον, πρὸς δὲ τὸ
ἔλαττον πάλιν μέγα, καὶ τοῦτό γε κατὰ τὸν αὐτὸν καιρὸν συμβαίνει, συμβήσεται
 αὐτὸ ἑαυτῷ ἐναντιοῦσθαι. οὐκ ἄρα τὸ μέγα καὶ τὸ μικρόν εἰσιν 
ἐναντία. ὁ αὐτὸς δὲ λόγος καὶ επὶ τοῦ πολλοῦ καὶ ἀλίγου. ἀλλ’ εἰ μήτε
ἐν τούτοις ἐναντίωσις μήτε ἐν τῷ τόπῳ, ὥς τισιν ἐδόκει, οὐκ ἔσται δήπου
ἐν τῶ ποσῶ ἐναντίον. ’E Ἆρα οὖν δοὰ τοῦτο ἴδιον τοῦ τοσοῦ τοῦτο; Ἀ. Οὐδαμῶς· οὐδὲ γὰρ ἐπὶ τῆς οὐσίας ἐδείχθη ἐναντίωσις, καὶ ἐπὶ 
τινῶν δὲ τῶν τοῦ τοιοῦ δειχθήσεται μὴ προσοῦσα ἐναντίωσις, ὥστε οὐκ
ἴδιον τοῦ ποσοῦ τοῦτο, κἂν παντὶ ποσῷ μηδὲν ᾖ ἐναντίον. 35r Ἐ. Εἰπὲ τοίνυν εἰ καὶ ἄλλο τι αὐτῷ πρόσεστιν. Ἀ. Φημὶ δὴ ὅτι οὐ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἐπιδέχεται τὸ ποσόν.
 τοῦτο δὲ δῆλον ἐπιοῦσι τὰ κατὰ μέρος· γραμμή τε γὰρ γραμμῆς καθὸ
γραμμὴ οὐκ ἔστιν μᾶλλον γραμμὴ οὐδὲ ἐπιφάνεια ἐπιφανείας οὐκ ὄστιν 
μᾶλλον ἢ ἧττον ἐπιφάνεια, οὐδὲ σῦμα ᾖ σῶμα οὐδὲ τόπος ἧ τόπος οὐδὲ
ἀριθμὸς ᾗ ἀριθμὸς οὐδὲ μὴν χρόνος ᾗ χρόνος. ἀφ’ ὧν δὴ δῆλον ὅτι οὐκ
ἐπιδέχεται τὸ ποσὸν τὸ μᾶλλον καὶ τὰ ἧττον. Ἐ. Ἆρα οὖν ἴδιον τοῦ τοσοῦ τοῦτο; Ἀ. Οὐδαμῶς. οὐ γὰρ ὑπάρχει αὐτῷ μόνῳ, εἰ καὶ παντί· ἐδείχθη 
γὰρ ὅτι καὶ ἡ οὐσία οὐδὲν μᾶλλόν ἐστιν ἑτέρα ἑτέρας οὐσία. Ε. Τί οὖν ἴδιον τοῦ ποσοῦ ἂν εἴη; Ἀ. Τὸ ἴσον τε καὶ ἄνισον λέγεσθαι· γραμμή τε γὰρ γραμμῇ ἢ
 ἴση ἢ ἄνισός ἐστι καὶ σῶμα σώματι καὶ ἐπιφάνεια ἐπιφανείᾳ. ’E. Ὅταν οὖν λέγῃ τις ἐπὶ λευκοῦ, ὅτι τόδε τῷδε ἴσον, πῶς λέγει; Ἀ. Οὑ κυρίως ἀλλὰ καταχρώμενος ἀντὶ τοῦ ὅμοιον. Ἐ. Πῶς δὲ ὁ ἄνθρωπος ἀνθρώπῳ λέγεται ἴσος καὶ πύργος πύργῳ,
οὐκ ὄντα ποσά; ’A. Κατὰ συμβεβηκός. 1 φήσει τις M: φήσει Zp τί Zp: oblitter. M 2 ὁριστὸν scripsi: praefinitum Felic. :
ὁρισμὸν Mp 7 ἔσται M: ἔστι p καὶ Ζρ: om. M ἐπειδὴ Zp: oblitter. M
8 ἐν τούτοις] an εἴ τίς τι? ἀφορίσαι p: ἀφορῆσαι M 10 εἰσιν M: om. p
12 ἐν (ante τούτοις) M: om. p 13 ἐν τῷ ποσῷ M: om. p 15 οὐδὲ M: οὔτε p
18 τι M: om. p αὐτῷ p: αὐτὸ M 20 ἐπιοῦσα M 21 an μᾶλλον ἢ ἧττον?
22 οὐδὲ Μ: οὔτε p 27 ἐστιν Μ: om. p ἑτέρα ἑτέρας οὐσία p: ἑτέρα ἑτέρα οὐσίας
M 29. 30 γραμμῇ et ἐπιφανείᾳ scripsi: γραμμῆς et ἐπιφανείας Mp 30 σώματι
M: σώματος p 31 τῶδε M: τοῦδε p 32 οὐ κυρίως Zp: οὐδαμῶς (supra scr.
κυρίως) M καταχρώμενος ἀντὶ τοῦ ὅμοιον p: καταχρωμέν |||||| ἀνόμιον Μ: καταχρωμένου
ἀνόμοιον Z 33 ὁ Zp: oblitter. Μ 34 ποσά (sed — σά oblitter.) Μ: om. Zp E. Πῶς κατά συμβεβηκός: ’A. Οὐχ ὅτι οὐσία ἐστίν, ἀλλ’ ὅτι μέγεθος ἔχει. ποσὰ γάρ ἐστιν
περὶ τὴν ἡμετέραν οὐσίαν πρῶτα αἱ καλούμεναι διαστάσεις, αὗται δέ εἰσιν 
μῆκος, πλάτος, βάθος. E. Μετὰ τὸ ποσὸν τίς ἐστι τρίτη κατηγορία τῇ τάξει; Περὶ τῶν πρός τι]. ’A. ’H τῶν πρός ’E. Διὰ τί μᾶλλον μὴ τὸ ποιόν: Ἀ. Ὅτι προϋφεστηκότος μήκους, πλάτους, βάθους ἐπιγίνεται τὸ μεῖζον 
 καὶ τὸ ἄλλττον, ἅπερ ἐστὶν πρός τι. ’E. Διὰ τί μετὰ τὸ ποσὸν εὐθὺς τὰς τῶν πρός τι ἐπήγαγεν; ’A. Καὶ διὰ ταύτην μὲν τὴν αἰτίαν, καὶ διότι ἐμνήσθη τῶν πρός τι
ἐν τῷ ποσῷ. ἔδει οὖν εἰς τὸ εὐσύνοπτα γενέσθαι πῶς εἴρηται καὶ τὸ
μέγα καὶ τὸ μικρὸν καὶ τὸ πολὺ καὶ τὸ ὀλίγον διδάξαι εὐθύς, τίνα ποτέ 
 ἐστι τά πρός τι. ’E. Τίνα οὖν ποτέ ἐστι τὰ πρός τι: ’A. Ὅρον μὲν αὐτῶν γενικώτατον οὐκ ἔστιν ποιήσασθαι, ὡς οὐδ’
ἐπὶ τῶν ἄλλων, τὴν δὲ ἐπίνοιαν ἔστιν συλλαβόντας ἀποδοῦναι, ὃ πεποίηκεν 
καὶ Ἀριστοτέλης εἰπὼν πρός τι εἶναι ταῦτα, ὅσα αὐτὰ ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων
 εἶναι λέγεται ἢ ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς ἕτερον. Ἐ. Τί οὖν διὰ ταύτης τῆς ἀποδόσεως παραστῆσαι βούλεται; Ἀ. Πρῶτον μὲν ὅτι ἐπὶ πλήθους λέγεται τὰ πρός τι ὡσανεὶ τινῶν
ὄντων πρός τι, ἑνὸς δὲ οὔ. ἀλλὰ καὶ τοῦ ἑνὸς τῶν πρός τι ὄντος οὐ μὴν
τοῦτο πρός τι ὀρθῶς ἂν ῥηθείη. ὥσπερ οὖν οὐκ ἂν εἴποις τοῦ πρὸς ἄλληλα
 ἀλλὰ τῶν πρὸς ἄλληλα, οὕτως οὐ τοῦ πρός τι ἀλλὰ τῶν πρός τι. 
δι᾿ ἣν αἰτάν καὶ περὶ οὐσίας καὶ περὶ ποσοῦ ἑνικῶς εἶπεν, περὶ δὲ τῶν
πρός τι πληθυντικῶς ἔφη· πρός τι δὲ τὰ τοιαῦτα λέγεται. ἔπειτα
ἡ ἐκκειμένη ὑπογραφὴ Πλατωνικὴ εἶναι λέγεται, ἣν καὶ παρελθὼν
διορθοῦται. ’E. Τί οὖν παρίστησιν; καὶ τί βούλεται ἡ προσθήκη ἡ προκειμένη ἢ
ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς ἕτερον ἔχει; Ἀ. Λέγω ὅτι τῷ τὰ μὲν πρός τι λέγεσθαι φάναι εἶναι ἐκεῖνα, ὅσα
 2 ἐστιν] an εἰσιν? 3 πρῶτα scripsi: πρῶ |||||| M: πρώτως Zp 5 μετὰ τὸ M: μετὰ
δὲ τὸ p τρίτη M: om. p 6 tit. inclusi 7 ἡ M: om. p 9 μήκους Μ:
τοῦ μήκους p 10 ἅπερ M: ὅπερ p 11 διὰ τί M: διότι p τὰς M: ἐμνήσθη p:
corripas τὴν ἐπήγαγεν] ἐπίγαγεν oblitter. refecit M3: om. in lac. Zp 14 καὶ τὸ
(primum) oblitter. refecit M3: om. in lac. Zp 16 τίνα M: τί p 17 γενικώτατον]
corrigas γενικωτάτων ὄντων (cf p. 87,18) 18 τὴν δὲ oblitter. refecit Μ3: τὴν μὲν Zp
20 λέγεται M: λέγονται p 26 περὶ ποσοῦ καὶ περὶ οὐσίας colloc. p 28 πλατονικὴ
M (cf. Soph. 255, D) 30 τί (ante βούλεται) M: om. p 31 ἔχει M: om. p
32 λέγω oblitter. refecit M3: λέγει Zp τῷ p: τὸ M εἶναι post ἑτέρων (p. 112,1)
transponas 

 
αὐτὰ ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων λέγεται, παρίστησιν ὅτι οὐκ ἔστιν ἀπόλυτα τὰ
πρός τι ἀλλ᾿ ἐνσχέσει τινὸς πρὸς ἄλλο τι, καὶ ὅτι τινὰ μὲν ἑτέρων λέγεται
κατὰ πτῶστιν τὴν αὐτὴν ἄμφω, τινὰ δὲ καθ᾿ ἑτέραν καὶ ἑτέραν, τινὰ δὲ 
οὐ κατὰ πτῶσιν. ᾿E. Ἑξῆς δε τί προσέθηκεν; ᾿A. Ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς ἕτερον ἕχει. ᾿E. Σαφῆ ποίησov ἃ λέγεις διὰ παραδειγμάτων. ᾿A. Κατὰ πτῶσιν μὲν τὴν αὐτὴν λέγεται τῶν πρός τι τὰ τοιαῦτα·
πατὴρ. υἰοῦ πατήρ, υἱὸς πατρὸς υἱὸς πατρὸς υἱός· ἀφ᾿ οὖτε γὰρ ή σχέσις, κατ᾿ ὀρθὴν
 εἴρηται πτῶσιν, καἰ πρὸς ὅν, κατὰ γενικήν. καὶ πάλιν δοῦλος μὲν 
κατ᾿ εὐθεῖαν, δεσπότου δὲ κατὰ γενικήν. ταῦτα μὲν κατὰ τὰς πτώσεις ἐξισάζει·
αἴσθησις δὲ αἰσθητοῦ αἴσθησις, εὐθείας μὲν τὸ ἀφ᾿ οὖ, γενικῆς
δὲ τὸ πρὸς ὅ, τὸ δὲ αἰσθητὸν αἰσθήσει αἰσθητόν, εὐθείας μὲν τὸ αἰσθητόν,
πρὸς ὃ δὲ λέγεται, αἰσθήσει, κατὰ δοτικὴν πτῶσιν καὶ οὐκατὰ γενικήν. 
 ἐνήλλακται οὖν τὰ τῶν πτώσεων ἐνταῦθα. τὸ μέγα δὲ ώς μὲν πρὸς τὸ
μικρὸν λέγεται, οὐκέτι μέντοι ἄν ῥηθείη μικροῦμέγα, οὐδε τὸ μικρὸν μεγάλου 36r 
γάλου μικρόν, ἀλλ᾿ δἰ μὲν ἐπινοίᾳ ἐπινοεῖται, κατ᾿ ἐκφορὰν δὲ οὐκέτι
πτωτικὴν τοιαύτην τάδε προφέρεται. ταῦτα οὖν ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς ἕτερον
ἔχει, οὐ μὴν κατ᾿ ἐκφορὰν ἤ ὡς πτῶσις ἀνὰ λόγον τοῖς ἄλλοις ἐκφέρεται. 
 πάντα δὲ ταῦτα ἅπερ ἐστὶν οὐ καθ᾿ αὑτὰ λέγεται ἀλλ᾿ ἑτέρων τινῶν.
 ᾿Ε. Τίνα οὖν παραδείγματα ὁ Ἀριστοτέλης κεκόμικεν; Ἀ. Τὸ μεῖζον ἐλάττονος μεῖζον καὶ τὸ ἔλαττον μείζονος ἔλαττον, ἔτι
δὲ καὶ τὸ διπλάσιον ἡμίσεως διπλάσιον καὶ ἥμισυ διπλασίονος ἥμισυ, ἔτι 
 φησὶν ἕξις, διάθεσις, αἴσθησις, ἐπιστήμη· πάντα γὰρ τὰ εἰρημένα
ταῦτα ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων εἶναι λέγεται. οὐκέτι τοίνυν καὶ κατὰ τὴν αὐτὴν
πτῶσιν ἀντιστρέφει ἀλλήλοις· ἐπιστήμη μὲν γὰρ ἐπιστητοῦ ἐπιστήμη καὶ
αἴσθησις αἰσθητοῦ αἴσθησις, οὐκέτι δὲ τὸ ἐπιστητὸν ἐπιστήμης ἐπιστητὸν 
οὐδὲ τὸ αἰσθητὸν αἰσθήσεως αἰσθητόν, ἀλλ᾿ ἐπιστήμῃ ἐπιστητὸν καὶ αἰσθήσει
 αἰσθητόν. ὡσαύτως δὲ καὶ ἡ μὲν ἕξις ἑκτοῦ ἕξις, τὸ δὲ ἑκτὸν
ἕξει ἑκτόν, καὶ ἡ θέσις θετοῦ θέσις, τὸ δὲ θετὸν θέσει θετόν ταῦτα μὲν
ἄρα αὐτὰ ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων εἶναι λέγεται. ᾿E. Τῶν δὲ ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς ἕτερον λεγομένων τίνα επάγει παραδείγματα; Ἀ. Αὐτὸ φανερὸν πεποίηκεν· προσθεὶς γὰρ ἤ ὁπωσοῦν ἄλλως
ἕτερον, ἐπάγει ὄρος μέγα λέγεται· πρὸς γὰρ τὸ μικρὸν ὄρος
λέγεται μέγα ἀλλ᾿ οὐχὶ καὶ τῇ πτώσει· οὐ γὰρ λέγεται τὸ μέγα μικροῦ
 1 λέγεται p: λέγεσθαι M 5. 6 Ἑξῆς — ἔχει
ante Τί οὖν παρίστησιν (p. 111,30) transponas.
6 an <ἢ> ὁπωσοῦν? ἐχει M: om. p 7 σαφη ποίησον ἅ] σαφῆ πίησον
ὅ Μ: σαφὲς ποίησον ὅ p 9 πατήρ, υἱὸς Μ: p 10. 11 καὶ πάλιν—γενικήν
aut insitiva aut mutila 16 ἂν Zp: oblitter. M οὐδὲ M: οὔτε p 17 εἰ μὲν
ἐπινοίᾳ] εἰ μὲν ἐπίνοια Μ: ή μὲν ἐπίνοια p 25 post ἐπιστήμη addas θέσις (cf. v. 31)
26 ταῦτα ἅπερ ἐστὶν p: τοῦτο ὅπερ εἰσὶν M: an ταῦτα <αὺτὰ> ἅπερ ἐστὶν? 29 ἐπιστήμη
Zp: ἐπιστήσει M 36 ὄρος Zp: ὅρος Μ (ubiquc) 

 
μέγα οὐδὲ τὸ μικρὸν μεγάλου μικρόν, ἀλλὰ τὸ μεῖξον μικροτέρου μεῖζον 
καὶ τὸ μικρότερον μείζονος μικρότερον. Ἐ. Τῶν δὲ τῇ αὐτῇ χρωμένων πτώσει τίς διαφορά; Ἀ. Ὅτι τὰ μὲν καὶ τῷ αὐτῷ ὀνόματι χρῆται, τὰ δὲ ἑτέρῳ. Ἐ. Τίνα οὖν ἐστιν, ἃ τῷ αὐτῷ ὐνόματι χρῆται; ’A. Οἷον τὸ ὅμοιον, τὸ ἴσον, τὸ ἀνόμοιον, τὸ ἄνισον· ὅμοιον γὰρ τόδε
τῷδε καὶ τὸ ἕτερον τῷ ἑτέρῳ ἀνόμοιόν τε, ὡσαύτως καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων. Ἐ. Τίνα δὲ τῇ μὲν αὐτῇ πτώσει, οὐ τῷ αὐτῷ δὲ ὀνόματι; Ἀ. Οἷον τὰ τοιαῦτα· πατὴρ οἱοῦ πατήρ, οἱὸς δὲ πατρὸς υἱός. 36v 
 * * * ἡ θέσιε καὶ τὰ εἴδη τῆς θέσεως τῶν πρός τι· καὶ τὸ θετὸν
θέσει θετόν. εἰ δὲ ἡ θέσις τῶν πρός τι, θετοῦ γὰρ θέσις ἡ θέσις ἂν εἴη. E. Τίνα οὐν εἴδη θέσεως; Ἀ. Ἀνάκλισις, στάσις, καθέδρα· ἀνάκλισίς τε γὰρ ἀνακειμένου ἐστὶν
ἀνάκλισις καὶ ὁ ἀνακείμενος ἀνακλίσει ἐστὶν ἀνακείμενος, ἥ τε στάσις 
 ἑστῶτός ἐστι στάσις καὶ ὁ ἑστὼς στάσει ἐστὶν ἑστώς, ἥ τε καθέδρα τοῦ
καθημένου ἐστὶ καθέδρα καὶ ὁ καθήμενος καθέδρᾳ ἐστὶ καθήμενος. Ἐ. Ἆρα οὖν ἐπειδὴ ἡ ἀνάκλισις τῶν πρός τι καὶ ἡ στάσις καὶ ἡ
καθέδρα, καὶ τὸ ἀνακεῖσθαι ἢ ἑστάναι ἢ καθῆσθαι τῶν πρός τι ἂν εἴη; Ἀ. Οὐδαμῶς. Ἐ. Διὰ τί; Ἀ. Ὅτι ἡ μὲν θέσις καὶ τὰ εἴδη τῆς θέσεως ἦν πρός τι, ταῦτα δὲ
οὔτε θέσεις ἐστὶν οὔτε εἴδη ἐστὶν θέσεως ἀλλὰ παρώνυμα ἀπὸ τῶν εἰρημένων
θέσεων. οὐδὲν δὲ τῶν παρωνύμων ταὐτόν ταῦτόν ἐστι τῷ ἀφ᾿ οὗ παρωνόμασται·
οὔτε γὰρ γραμματικὸς ταῦτὸν τῇ γραμματικῇ ἥ τε γυνὴ ὅταν 
 ἀπὸ τῆς γραμματικῆς γραμματικὴ ῥηθείη, οὐκ ἔστι παρώνυμον. ’E. Τί οὖν ἐρεῖς τὸ καθέζεσθαι καὶ πῶς ἔχειν πρὸς τὸν καθήμενον; Ἀ. Λέγω ὅτι συμβέβηκεν μὲν αὐτῷ, οὐ μὴν ἐπεὶ συμβέβηκεν τοῦτο
τῶν πρός τι ἂν εἴη. ’E. Ὥσπερ τοίνυν ἐπὶ τῆς οὐσίας καὶ τοῦ ποσοῦ ζητῶν τὸ ἴδιον 
 πρῶτον ἐζήτησας, τὸ ἔχειν ἐναντίον ἢ μὴ ἔχειν εἰ ἴδιον αὐτῶν, ἐστιν καὶ
ζητήσας ἀπέδειξας ὅτι μὴ ἦν ἴδιον αὐτῶν τὸ μὴ ἔχειν ἐναντίον, οὕτως καὶ
ἐπὶ τῶν πρός τι ζήτησον, μὴ ἴδιον αὐτῶν τὸ ἔχειν ἔναντίον ἤ τὸ μὴ
ἔχειν. 3 τίς διαφορά p: τῆ διαφορᾶ Μ 6 τὸ ἴσον M: καὶ ἴσον p τὸ (ante ἄνισον) Zp:
oblitter. Μ 9 δὲ M: om. p 10 ante ἡ θέσις defectum significavi; supplenda
haec fere ’E. Τέλος δὲ τίνα ἐπάγει παραδείγματα; ’A. Τὰ εἴδη τῆς θέσεως· καὶ γὰρ
10. 11 θετοῦ γὰρ θέσιε ἡ θέσιε ἂν εἴη ante καὶ τὸ θετὸν transponas et post τῶν πρός τι
addas καὶ τὰ εἴδη τῆς θέσεως τῶν πρός τι (cf. Simpl. f. 42v22) 11 θετοῦ (sed τοῦ
oblitter. m3 refecit.) M: θέσεως p 13 ἀνάκλησις Μ1 11 ἀνάκλισις — ἀνακλίσει
ἐστὶν iter. M ἤτε Μ2: εἴτε Μ1: ἡ δὲ p 18 καθεῖσθαι M 21 ἦν M: ἐστὶ p
an <τῶν> πρός τι? 22 θέσεις Zp Simpi.: θέσις M θέσεως Μ: θέσεων p 23
το Μ1 (corr. m3) 27 μὲν M: om. p 29 ζητῶν Zp: ζητῶ M 30 αὐτῶν M:
αὐτῷ p 31 ἀπέδειξας Felic: ἀπέδειξα Mp τὸ μὴ ἔχειν M: τὸ ἔχειν p post
ἐναντίον add. ἢ τὸ μὴ ἔχειν p: om. Μ
Comment. Arist. IV 1. Porphyrius. 8 Ἀ. Φημὶ τοίνυν ὅτι ἐν τοῖς πρός τί ἐστιν ἐναντιότης. Ε. Ἐπίδειξον. ’A. Οἷον ἡ ἀρετὴ τῇ κακίᾳ ἐναντίον ἐστίν, ἡ δὲ ἀρετὴ καὶ ἡ κακία
ἕξις, πᾶσα δὲ ἕξις εἴρηται ὅτι τῶν πρός τι καθὸ τινος ἕξις. ἀλλὰ μὴν ἡ
 ἀρετὴ καὶ ἡ κακία ἕξεις εἰσίν· τῶν πρός τι δὴ ἂν εἴη ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ
κακία· ἥ τε γὰρ ἀρετή τινός ἐστιν ἕξις ἥ τε κακία. ’E. Ἀλλὰ πῶς πρεολθὼν ποιότητα λέγει τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν; Ἀ. * * * ὅτε προελθὼν τὰς ἕξεις ἐρεῖ ποιότητας τὸ αὐτὸ γὰρ πρᾶγμα 37r 
κατ᾿ ἄλλο καὶ ἄλλο οὐδὲν κωλύεται εἰς πλείους κατηγορίας ἀνάγεσθαι. ὥσπερ
 . . . . ἡ ποιότης καθὸ μὲν ποιοὺς παρέχει τοὺς μετέχοντάς τι αὑτῆς, τῆς
τοῦ ποιοῦ ἂν εἴη κατηγορίας, καθὸ δέ τινός ἐστι ποιότης (ποιοῦ γὰρ
ἡ ποιότης) τῶν πρός τι ἂν εἴη. ἄνευ δὲ ἑτέρας κατηγορίας οὐκ ἔστιν ἐπινοῆσαί 
τι τῶν πρός τι καθ᾿ ἑαυτό, <διότι> ἐὰν μὲν ἐπὶ κατηγορίας ὀφθῇ
ἐναντίωσιν * * *, ἐὰν δὲ ἐπὶ κατηγορίας μὴ ἐπιδεχομένης, οὐδὲ
 αὐτὸ δέχεται, οἶον ἐπὶ τῆς ποιότητος, ἐπιδέχεται γὰρ ἐναντίωσιν, ποιότης γὰρ
οὖσα ἡ ἀρετὴ ἐναντία ἐστὶ τῇ κακίᾳ· καὶ τῶν πρός τι ἄρα τὸ κατ’ ἀρετήν 
καὶ κακίαν ἐναντίωσιν ἔχει. ἡ δέ γε οὐσία καθὸ οὐσία οὐκ ἐπιδέχεται
ἐναντίωσιν· Σωκράτης δὲ καὶ ὅλως οὐσία ὑπόκειται τῷ πατρὶ ἢ υἱῷ καὶ
τῷ δεσπότη καὶ τῷ δούλῳ· ὥστε οὐδὲ τὰ τοιαῦτα τῶν πρός τι οὐκ ἐπιδέχεται
 δέχεται ἐναντίωσιν. οὐδὲ τὸ διπλάσιον οὖν, ᾧ ὑπόκειται ποσόν, ἐναντίωσιν 
οὐκ ἐπιδέχεται· τί γὰρ δύο πρὸς ἓν ἢ τέσσαρα πρὸς δύο ἐναντίον; οὐδὲ
τὸ ἥμισυ. ὅθεν οὐκ ἂν ἴδιον εἴη τῶν πρός τι τὸ ἐπιδέχεσθαι ἐναντίωσιν. ’E. Διὰ τί; ’A. Ὅτι οὔτε πᾶσιν ὑπάρχει οὔτε μόνοις. ’E. Τί οὖν; τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ἆρά γε τὰ τῶν πρός τι
ἐπιδέχεται; A. Ἐπιδέχεται μέν, ἀλλ᾿ οὐ πάντα. ’E. Πῶς οὖν ἐπιδέχεται; ’A. Ὅμοιον γὰρ μᾶλλον λέγομεν τόδε τῷδε, τὸ δὲ ὅμοιον καὶ τὸ
 ἴσον ἐλέγετο τῶν πρός τι εἶναι. Ἐ. Καὶ πῶς, εἰ τὸ ποσὸν μὲν οὐκ ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ
ἧττον, τὸ δὲ ἴσον καὶ τὸ ἄνισον ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον, ἴδιον
ἂν εἴη τοῦ ποσοῦ τὸ ἴσον καὶ τὸ ἄνισον; 4 ἔξις (sic ubique) paene oblitter. M: τῶν πρός τι Zp: an ἕξεις? 4. 6 ἀλλὰ — ἥ τε
κακία eicias ἀλλὰ μὴν M: ἀλλ᾿ εἰ οὖν p 5 εἰσιν p: ἐστὶ M 5. 6 ἡ κακία Zp:
oblitter. M 7 προελθὼν scripsi: προ . . . ὼν M: om. in lac. Zp λέγει M: λέγων p
τὴν (ante κακίαν) supra scr. M 8 ante ὅτε supplenda sunt velut ’A. αὐτὰς δηλώσει
τοῦτο 10 ante ποιότης VI litterae, ex quibus altera έ et sexta ἡ constant, oblitter. M:
om. p: φέρε ἡ coni. Diels 10 αὑτῆς] αὐτῆς M: om. p 11 ποιοῦ Zp: oblitter. M
13 ἑαυτό p: ἑαυτά M διότι inserui: lac. IV vel V litter. Mp 14 post ἐναντίωσιν
fiefectum significavi, inseras δέχεται καὶ αὐτὸ ἐναντίωσιν δὲ Zp: oblitter. M
18 πατρὶ Zp: oblitter. M 18. 19 καὶ τῷ (ante δούλῳ) M: ἢ p (fort. recte) 19 τῶν
Zp: oblitter. M οὐκ M: om. p 20 οὐδὲ M: οὔτε p ὦ ὑπόκειται Zp: ὧ
ὑπό— oblitter. M 21 οὐκ M: om. p 29 post γὰρ add. καὶ ἴσον p: om. M Simple.,
quare potius καὶ τὸ ἴσον inducas 32 ante ἴδιον distinx. M2p ᾿A. Ὅτι τὸ μὲν ποσὸν ᾗ ποσὸν οὐκ ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἦττον,
τὰ δὲ συμβεβηκότα τῷ ποσῷ ἐπιδέχοιντ᾿ ἄντὸ μᾶλλον καὶ ἦττον. ὥσπερ
καὶ ἡ οὐσία οὐκ ὲπιδέχεται ἐναντίωσιν, συμβέβηκε δὲ τῇ οὐσίᾳ τῶν ἐναντίων
ἀνὰ μέρος εἶναι δεκτικήν. καὶ ἐνταῦθα οὖν ἄλλο μὲν ποσόν, ἄλλο 
 δὲ τὸ ἴδιον τοῦ ποσοῦ. ἔστι γὰρ γὸ ἴδιον ποιότης <καὶ> πάθος οὐσιῶδες
τοῦ ποσοῦ· αἱ δὲ ποιότητες καὶ τὰ πά πάθη ἐπιδέχονται τὸ μᾶλλον καὶ καὶ τὸ 37v 
ἧττον· ἐπιδέχοιτο * ἄν καὶ τὸ ισον καὶ τὸ ἄνισον τὸ μᾶλλον καὶ ἦττον,
καίτοι τοῦ μὴ επιδεχομένου. ᾿Ε. ᾈλλ᾿ εἰ πάθη ποδοῦ τὸ ἴσον καὶ τὸ ἄνισον, πῶς ἄν εἴη τῶν
 πρός τι τὸ ἴσον; ᾿Α. Ὅτι τὸ ἴσον ἴσῳ λέγεται ἴσον καὶ τὸ ἄνισον ἀνίσῳ ἄνισον· αὐτὰ 
γὰρ ἅ ἐστι τὸ ἴσον καὶ τὸ ἄνισον ἑτέρου λέγεται. ᾿Ε. Ἆρα οὖν πάνατα τὰ ὑπὸ τὰ πρός τι ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἦττον; ᾿Α. Οὐδαμῶς· οὔτε γὰρ τὸ διπλάσιον ῥηθείη ἄν μᾶλλόν τινος δι
πλάσιον ἤ ἦττον οὔτε τὸ ἥμισυ ῥηθείη ἄν μᾶλλον ἤ ἦττόν τινος ἥμισυ. ᾿Ε. Τί οὖν τοῖς πρός τι ὑπάρχει ἴδιον, καθόσον εἰσὶν πρός τι. ᾿Α. Τὸ πρὸς ἀντιστρέφοντα λέγεσθαι. ᾿E. Τί ἐστι τὸ πρὸς ἀντιστρέφοντα λέγεσθαι; ᾿A. † Τὰ πρὸς ἃ λέγεται τὰ πρῶτα, ὁμοίως καὶ τὰ δεύτερα λέγεσθαι
πρὸς τὰ πρῶτα. οἶον εἰρήσθω ὁ πατὴρ πρῶτος, ὁ δὲ υἰὸς δεύτερος, καὶ
ἔστω ὁ πατὴρ υἱοῦ πατήρ· οὐκοῦν ἀντιστρέψμεν καὶ τὸν υἱὸν προτάξωμεν, 
καὶ ἔστι καὶ ὁ υἱὸς παρτὸς υἱός. ᾿E. Ἆρα οὖν πάντα οὕτως ἔχει; ᾿A. Πἀντα μὲν κατ᾿ ἐπίνοιαν, οὐ πάντα δὲ κατ᾿ ἐκφώνησιν. ἀλλὰ
τὰμὲν κατὰ τὰς αὐτὰς πτώσεις ἔχει ἀντιστρέφοντα τοῖς πρώτοις λεγομένοις,
ὡς ὁ πατὴρ υἱοῦ πατήρ καὶ ὁ υἱὸς πατρὸς υἱός· ἐπ᾿ ἀμφοῖν γὰρ
πρὸς γενικὴν πτῶσιν γέγονενν ἡ προφορά. τὰ δὲ οὐ πρὸς τὰς αὐτὰς πτώσεις, 
ὡς ἤδη ἔδειξεν· αἴσθησις μὲν γὰρ αἰσθητοῦ αἴσθησις πρὸς γενικὴν
 ἐῤῥέθη πτῶσιν, τὸ δὲ αἰσθητὸν αἰσθήσει αἰσθητὸν πρὸς δοτικὴν τὸ ἀντιστρέφον
συνετάχθη. τινὰ δὲ κατ᾿ ἐκφορὰν οὐκ ἐπιδέχεται, πρὸς ὃ λέγεται.
οὐ λέγομεν γὰρ μέγα μικροῦ μέγα οὐδὲ μικρὸν μεγάλου μικρόν. ταῦτα δὲ 
εἴρηται πρότερον. 1 Ὅτι τὸ simple. ὅτὰν Μ: ὅταν p ποσὸν ἤ ποσὸν Μ: om. p
1. 2 ἦττον Μ: τὸ ἦττον p (utrobique) 2 ἐπιδέχοιντ᾿ Μ: ἐπιδέχοιτ᾿ p 4 ἀνἀ
μέρος p: ἀνάμερον Μ 5 καὶ inserui: III litter. oblitter. M: om. p 7 post ἐπιδέχοιτο
inseras οὖν vel ἄρα τὰ (aute ἄνισον) M: om. p 7. 14 ἦττον M: τὸ ἦττον p
(utrobique) 9 εἰ Zp: oblitter. M 10 τὸ ἴσον Ζp: oblitter. M, post ἴσον adilas
καὶ τὸ ἄνισον 11 post ἀνίσῳ add. λἐγεται p: om. Μ αὺτὰ Zp: oblitter. Μ
12 ἅ ἐστι M: om. p 13 τὰ Zp: oblitter. M 15 οὔτε γὰp Zp: οὔτε γ — oblitter.
M 19 Τί ἐστι — λέγεσθαι M: om. p 20 τὰ πρὸς: ἅ Zp: τὰ πρὸς (ἅ oblitt.)
M: corrigas τὸ <ὡς> πρὸς τὰ <δεύτερα> 21 τὰ Ζp: oblitter. M 22 υίοῦ Μ:
τοῦ υἱοῦ p 23 ἔστι Μ:ἔστω p 26 ἀντιστρέφεοντα Zp: —στρέφοντα oblitter. M
32 μἐγα (prius) p: om. Μ 33 εἴρηται πρότερον] cf. Ρ. 112,37sq. Ἐ. Ἆρα οὖν τοῦτο ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχεν γένοιτ᾿ ἄν; Ἀ. Οὐδαμῶς. Ἐ. Ἆλλὰ τί δεῖ παραφυλάττειν; Ἀ. Τὸ οἰκείως ποιεῖσθαι τὴν ἀπόδοσιν, πρὸς ὃ ἂν ἀποδοθῇ. Ἐ. Τί δὲ τοῦτό ἐστιν; Ἀ. Οἷον τὸ πτερὸν ἂν εἴπωμεν ὄρνιθος εἶναι πτερόν, ὑγιῶς μὲν 
λέγομεν, οἰκείως δὲ οὔ. διὸ οὐκ ἀντιστρέφει· οὐκέτι γὰρ λέγομεν ὄρνις
πτεροῦ. αἴτιον δὲ οὐ τὸ ἀντιστρέφειν, αλλὰ τὸ τὸ πρῶτον οἰκείως μὴ ἀποδεδόσθαι· 38r 
τὸ γὰρ πτερὸν οὐ καθὸ ὄρνιθός ἐστι λέγεται πτερόν, ἀλλὰ καθὸ
 πτερωτοῦ. διὸ ἂν οὕτως ἀπιδῷς τὸ πτερὸν πτερωτοῦ πτερόν, ἀντιστρέφει·
καὶ γὰρ καὶ τὸ πτερωτὸν πτερῷ πτερωτόν· πολλῶν γὰρ καὶ ἄλλων ἔστι 
πτερά, ἃ οὐκ ἔστιν ὄρνιθες, μελισσῶν, σφηκῶν, ἀκρίδων, τεττίγων καὶ
μυρίων ἄλλων. Ἐ. Ἆρα οὖν ἐπὶ πάντων εὑρήσομεν ὀνόματα ἐν τῇ συνηθείᾳ, πρὸς
 ἃ ποιησόμεθα τὴν τῶν πρός τι ἀπόδοσιν; Ἀ. Οὐ πάντων. Ἐ. Τί οὖν; Ἀ. Ἐφ᾿ ὧν οὐκ ἔστιν, εὑρήσομεν αὐτοί, φησίν, καὶ πλάσομεν οἰκεῖα
ὀνόματα. Ἐ. Πῶς οὖν πλάσομεν; Ἀ. Ἀπὸ τῶν πρώτων ποιήσομεν τὰ δεύτερα ὀνοματοποιοῦντες. οἷόν
ἐστι κεφαλὴ λεγομένη, ἀλλ᾿ αὐτὴ ἐὰν ἀποδοθῇ ζῴου κεφαλή, σφαλησόμεθα·
πολλὰ γάρ ἐστι ζῷα, ἃ μὴ ἔχει κεφαλήν, ὡς ὄστρεα, καρκίνοι καὶ τὰ παραπλήσια.
ἐὰν οὖν ἀποδῶμεν ἡ κεφαλὴ ζῴου κεφαλή, οὐχ ὑγιὲς τὸ ἀντιστρέφον 
 καὶ φάναι τὸ ζῷον κεφαλῇ ζῷον διὰ τὸ πολλὰ εἶναι ἀκέφαλα ζῷα. Ἐ. Πῶς οὖν ποιήσομεν; Ἀ. Ἀπὸ τῆς κεφαλῆς παρώνυμον ποιήσομεν κεφαλωτόν· καὶ οὕτως
αντιστρέφει· κεφαλὴ γὰρ κεφαλωτοῦ κεφαλὴ καὶ τὸ κεφαλωτὸν κεφαλῇ κεφαλωτόν.
ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ πηδαλίου· τὸ μὲν γὰρ εἰπεῖν πηδάλιον 
 πλοίου πηδάλιον οὐκ ἐπὶ πάντων ἁρμόσει διὰ τὸ εἶναι πολλὰ πλοῖα, ἃ μὴ
πηδαλίῳ εὐθύνεται, ὥσπερ τὰ μικρὰ καὶ ὑπὸ ἐρετῶν ἐλαυνόμενα μόνως.
διὸ οὐκ ἀντιστρέφει· οὐ γὰρ ὑγιὲς φάναι πλοῖον πηδαλίῳ πλοῖον. ἐὰν δὲ
ἀπὸ τοῦ πηδαλίου παρώνυμον ποιήσωμεν ὄνομα οἷον πηδαλιωτόν, ὑγιῶς
ἐροῦμεν οἷον πηδάλιον πηδαλιωτοῦ πηδάλιον καὶ ἀντιστρέψομεν πηδαλιωτὸν 
 πηδαλίῶ πηδαλιωτόν. Ἐ. Οὐχ ἁπλῶς οὖν ῥητέον, ὅτι πάντα τὰ πρός τι πρὸς ἀντιστρέφοντα
λέγεται, ἀλλὰ τί προσθετέον; Ἀ. Τὸ ἐὰν οἰκείως ἀποδίδωται. 6 ὑγειῶς M 8 τὸ (alterum) supra scr. M: om. p οἰκείως iter. Μ 10 ἀποδιδῶς
M: διδῶς p πτερὸν (prius) Zp: πτερωτὸν M 12 ante μελισσῶν add.
οἷον p: om. M σφικῶν Μ τεττίγων Μ: om. p 16 οὐ πάντων M: οὐδαμῶς p
18.20 εὑρήσωμε — πλάσωμεν (utrobique) — ποιήσωμεν M 22 an αὕτη? 27 τῆς M:
om. p πο ήσομεν] ποιήσωμεν M: om. p 33 ὑγειῶς M ᾿Ε. Τί ἄλλο πρὸς τοῦτο τεκμήριον ἔφη; ᾿Α. Ὅτι ἐὰν μὴ οἰκείως ή ἀπόδοδις γένηται μηδὲ πρὸς αὐτὸ <ὃ> λέγεται, 
οὐκ ἀντιστρέφει, οὐδὲ <ἐπὶ> τῶν ὁμολογουμένως πρὸς ἀντιστρέφοντα
λεγομένων καὶ ὀνόματα ἐχόντων κείμενα, ὡς ὁ δοῦλος καὶ ὁ δεσπότης· 38v 
 δούλου γὰρ δεσπότης· ἐὰν δέ τις μὴ πρὸς δεσπότην λέβῃ τὸν δοῦλον λέγεσθαι
ἀλλὰ πρὸς ἄλλν, ἤ πρὸς δίποδα ἤ ὁτιοῦν τῶν τοιούτων, οὐκ ἀντιστρέφει·
λεγέσθω γὰρ ὁ δοῦλος ἀνθρώπου δοῦλος, ἀλλ᾿ οὐκέτι ἄνθρωπος 
δούλου ἄνθρωπος ῥηθήσεται. ᾿Ε. Ποῖον ἄλλο ἔτι πρὸς τοῦτο κομίσαις ἄν τεκμήριον; ᾿Α. Ὅτι ἐὰν μὲν οἰκείως ᾗ ἀποδεδομένον πρὸς ὅ λέγεται, πάντων
περιαιρουμένων τῶν ἄλλων ὅσα συμβεβηκότα ἐστίν, λειπομένου δὲ τούτου
μόνου πρὸς ὅ ἀπεδόθη, ἀεὶ πρὸς αὐτὸ ῥηθήσεται. οἶον ὁ δοῦλος πρὸς 
δεσπότην λέγεται· ἐὰν τοίνυν περιέλῃς τὸ δίπουν, τὸ ἐπιστήμης δεκτικόν,
τὸ θνητόν, τὸ ἄνθρωπον, μένῃ δὲ τὸ δεσπότην εἶναι, ἀεὶ ὁ δοῦλος πρὸς
 δεσπότην ῥηθήσεται. καὶ ἔμπαλιν ἐὰν μὲν τηρήσῃς πάντα, περιέλῃς δὲ
τὸ δεσπότην, περιεῖλες καὶ τὸ δοῦλον εἶναι, κἄν ἄνθρωπος ᾗ, κἄν δίπους, 
κἄν ζῷον λογικὸν θνητόν· δεσπότου γὰρ μὴ ὄντος πρὸς οὐδὲν τῶν μεινάντων 
δοῦλος οἰκείως ῥηθήσεται. ὡσαύτως καὶ ἐπὶ ὄρνιθος ἐὰν περιαιρεθῇ
τὸ εἶναι πτερωτόν, οὐδὲ τὸ πτερὸν ἔσται τῶν πρός τι μὴ ὄντος πτερωτοῦ
 ἐν τοῖς πράγμασιν. ᾿Ε. Τί οὖν ἐκ τούτου συμβήσεταί σοι; ᾿Α. Ὅτι δεῖ μὲν ἀποδιδόναι, πρὸς ἅδήποτε οἰκείως λέγεται, ἀλλ᾿ 
ἀὰν μὲν ᾗ ὄνομα κείμενον, τῷ κειμένῳ χρῆσθαι, μὴ ὄντος δὲ ὀνοματοποιεῖν
αὐτόν· οὕτω γὰρ ἀποδιδομένων φανερὸν ὅτι πάντα πρὸς ἀντιστρέφοντα
 ῥηθήσεται. ᾿Ε. Διὰ τί οὖν τοοῦτο συμβαίνει; ᾿Α. Ὅτι τὰ ἀντιστρέφοντα δεῖ ὲξ ἴσου εἶναι καὶ μήτε πλεονάζειν 
θάτερον μήτε ἐλλείπειν. ὅταν μὲν οὖν θάτερον πλεονάζῃ ὡς τὸ πτερὸν
ὄρνιθος, θάτερον δὲ ἐλλείπῃ ὡς τὸ πηδάλιον τοῦ πλοίου, ἀμήχανον ἀντιστρέψαι
 ταῦτα, ἄν μη τὸ ἐπίσης αὐτὰ ἔχειν ἤ εὑρὼν τὸ ἐπίσης ὄνομα ἤδη ποιήσας παράσχῃς. ᾿Ε. ἀλλ᾿ ἐπεὶ τὸ πρὸς ἀντισττέφοντα λέγεσθαι ἀπέδειξας εἶναι τῶν 
πρός τι, ἐάνπέρ τις οἰκείως ἀποδεδῷ πρὸς ἅ λέγεται τὰ πρός τι, τί ἄλλο ᾿Α. Τὸ ἅμα τῇ φύσει λέγεσθαι. 39r ᾿Ε. Δίδαξον ήμᾶς τοῦτο. 1 τοῦτο Μ: τούτῳ p 2 ὅ inserui: om. Mp λέγεται m: λεγηται p 3 οὐκ M
Simpl. (f. 47r48): οὐδὲν p Αristot. ἐπὶ Simpl.: om. Mp ὁμολογουμένως Dp Aristot.
Simpl.: ὁμολογουμένων AC: ultimae II litt. oblitt. M 5 post δεσπότης inseras καὶ δεσπότου
δοῦλος, cf. Simpl. f. 47r47 ᾗ γὰρ δοῦλος δεσπότου ἐστίν, καὶ ᾗ δεσπότου δοῦλος 
10 ἀποδδωμένον M 14 μένῃ p: μένει Μ ἀεὶ Zp: oblitt. M 15 μὲν M:
om. p τηρήσῃς p: τηρήσεις Ζ: oblitter. M 18 περιερεθῆ Μ 22 ἅ Μ: οἶα p
24 πάντα post ἀντισρέφοντα transp. p 28 θάτερον (prius) om. p 32 τῶν Μ: om. p Ἀ. Αὐτὸς μὲν προϊὼν ἰδίᾳ περὶ τῶν ἅμα ποιήσεται διδασκαλίαν
καὶ ποσαχῶς λέγεται παραστήσει. ἓν δὲ τῶν ἅμα ἐστὶ καὶ τὰ τῇ φύσει
εἶναι λεγόμενα, ἃ δὴ καὶ τοῖς πρός τί φησι προσεῖναι. Ἐ. Τίνα οὖν ἐστὶ ταῦτα ἃ φῂς εἶναι ἅμα; Ἀ. Τὰ συνεισάγοντά τε ἄλληλα καὶ συναναιροῦντα· ὅταν γάρ τινα
ἅμα συνεισάγῃ ἄλληλα ἢ συναναιρῇ, ἅμα ἂν εἴη ταῦτα. Ἐ. Λέγε σαφέστερον ὃ λέγεις. .Οἶον ὁ πατὴρ σὺν τῷ υἱῷ ἐστι πατήρ· σὺν τούτῳ γὰρ ἔχει τὸ
εἶναι πατήρ, καὶ τότε γίνεταί τις πατήρ, ὅτε καὶ υἱός τις αὐτῷ γίνεται. 
 συνεισάγει οὖν ὁ μὲν πατὴρ ἑαυτῷ υἱόν, ὁ δὲ υἱὸς ἑαυτῷ πατέρα. καὶ
πάλπάλιν υἱοῦ μὴ ὄντος οὐκ ἔστι πατήρ, οὐδὲ πατρὸς μὴ ὄντος υἱὸς οὐκ ἂν εἴη
ὐκοῦν ἐπειδὴ ὁ πατὴρ καὶ ὁ υἱὸς συνεισάγουσιν ἀλλήλους καὶ ἀναιρεθέντος
ρεθέντος θατέρου καὶ θατέρον ἀναιρεῖται, ἅμα ἂν εἴη τὰ τοιαῦτα φύσει. 
δοκεῖ δὲ τὰ πρός τι τοιαῦτα εἶναι πάντα εἰσάγειν τε ἄλληλα ὅσα αὐτὰ
 ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων λέγεται καὶ ἀναιρεῖν ὁμοίως ἄλληα. τοιαῦτα μὲν δὴ
τὰ ἅμα τῇ φύσει. Ἐ. Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ἀναγκαῖον ἡμᾶς μαθεῖν, τίνα μὲν πρότερα καὶ τίνα
ὕστερα, ἀφ' ὦν ἔξω τὰ ἅμα ἂν εἴη, λέγε τίνα μὲν τὰ πρότερα, τίνα δὲ 
τὰ ὕστερα. Ἀ. Ἀλλ᾿ ἐρεῖ μὲν καὶ περὶ τούτων ὁ Ἀριστοτέλης μετὰ τοῦτα. λεγέσθω
δὲ καὶ νῦν, ἐπειδὴ καὶ τούτοις χρῆσθαι μέλλει ἐν τῇ θεωρίᾳ τῶν
πρός Τι· Ἐ Εἰπὲ τοίνον, τίνα αὐτῶν πρότερα καὶ τίνα ὕστερα. Ἀ. Εἰσὶν μὲν καὶ τῶν προτέρων καὶ τῶν ὑστέρων πολλαὶ διαφοραί· 
 πολλαχῶς γὰρ καὶ ταῦτα λέγεται. ὁ δὲ νῦν ζητούμενος τρόπος ἐκεῖνος
ἂν εἴη· λέγομεν γὰρ πρότερον ὃ συναναιρεῖ μέν, οὐ συναναρεῖται δέ, οἷον
ἡ μονὰς τῆς δυάδος ἐστὶ προτέρα· μονὰς μὲν γὰρ αναιρεθεῖσα ἀναιρεῖ τὴν
δυάδα, δυὰς δὲ ἀναιρεθεῖσα οὐκ ἀναιρεῖ τὴν μονάδα. ἐπεὶ οὖν ἡ μονὰς 
συναναιρεῖ μέν, οὐ συναναιρεῖται δέ, προτέρα ἂν εἴη ἡ μονὰς τῆς δυάδος.
 κατὰ μὲv οὖν τὴν ἀναίρεσιν πρότερον τὸ ἀναιροῦν τοῦ μὴ συναναιροῦντος. 39v 
κατὰ δὲ τὸ εἶναι οὖ ὄντος ἐξ ἀνάγκης τι εἶναι ἔμπαλιν οὗ ὄντος οὐκ ἀνάγκη
τι εἶναι ὕστερον τὸ οὗ ὄντος ἐξ ἀνάγκης εἶναί τι· δυάδος γὰρ οὔσης ἀνάγκη
μονάδα εἶναι, μονάδος δὲ οὔσης οὐκ ἀνάγκη δυάδα εἶναι· ὑστέρα ἄρα ἡ 
δυὰς τῆς μονάδος. εἰ τοίνυν δυοῖν ὄντοιν θατέρου μὲν ὄντος οὐκ ἀνάγκη
 θάτερον εἶναι, θατέρου δὲ ὄντος ἀνάγκη θάτερον εἶναι, οἷον ἐπὶ οὐσίας
καὶ συμβεβηκότος· συμβεβηκότος γὰρ ὄντος ἀνάγκη οὐσίαν εἶναι, οὐσίας
δὲ οὔσης οὐκ ἀνάγκη συμβεβηκὸς εἶναι· προτέρα ἄρα ἡ οὐσία τοῦ συμβε- 
 1 M: τὴν διδασκαλίαν Ρ 4 ἃ supra scr. M 6 ἅμα prius fort. eicias
συνεισάγη M: συνάγῃ p 8 ὁ M: om. p 11 υἱοῦ p: οὖ Ζ: oblitter. M 13 θατέρου
Zp: oblitter. M 14 ὅσα Zp: oblitter. M 15 post ἑτέρων add. εἶναι Zp: om. M
17 πρότερα καὶ τίνα ὕστερα M: τὰ πρότερα, τίνα δὲ τὰ ὕστερα p 21 τούτοις Zp: oblitter.
Μ 30 ἀναιροῦν] corrigas συναναιροῦν συναναιροῦντος M: ἀναιροῦντος p
31 τι εἶναι] an τι ἔστιν? an ἔμπαλιν τοῦ οὗ ὄντος? 32 εἶναί τι] an ἔστι τι? 

 
βηκότος. ὥστε ἔμπαλιν ἔχει ἡ ἀναίρεσις πρὸς τὴν ὕπαρξιν· μὲν γὰρ
συναναιροῦ καὶ μὴ συναναιρούμενον πρότερον, τὸ δὲ καὶ μὴ
συνεισαγόμενον ὕστερον ἐξ ἀνάγκης. Ἐ. Ἆρα οὖν πάντα τὰ πρός τι ἅμα τῇ φύσει; Ἀ. Κατὰ ἀλήθειαν μὲν πάντα, δοκεῖ δέ τισιν μὴ πάντα, ἐξ ὧ ὁ
Ἀριστοτέλης κατὰ τὸ ἔνδοξον κατασκευάζει. Ἐ. Εἰπὲ σαφέστερον, τί λέγεις. Ἀ. Ὁ Ἀριστοτέλης τῶν πρός τι τιθεὶς εἶναι τὴν ἐπιστήμην (ἔστιν
 γὰρ ἐπιστήμη ἐπιστητοῦ ἐπιστήμη καὶ τὸ ἐπιστητὸν ἐπιστήμῃ ἐπιστητόν)
 καὶ ἐπὶ τῆς αἰσθήσεως οὔσης καὶ αὐτῆς τῶν πρός τι (ἔστιν γὰρ ἡ αἴσθησις 
καὶ τὸ αἰσθητόν αἰσθήσει αἰσθητόν)· κειμένων 
κειμένων 
οὖν τῶν πρός τι εἶναιτὴν ἐπιστήμην καὶ τὴν αίσθησίν φησιν μήτε τὴν
ἐπιστήμην ἅμα τῷ ἐπιστητῷ εἶναι μήτε τὴν αἴσθησιν ἅμα τῷ αἰσθητῷ
πάντως. εἰ γὰρ ἅμα ἦν τὰ συνεισάγοντα ἄλληλα καὶ συναναιροῦντα, οὔτε 
 δὲ τὸ αἰσθητὸν συνεισάγει τὴν αἴσθησιν οὔτε τὸ ἐπιστητὸν τὴν ἐπιστήμην 
οὔτε † ἀναιρουμένη ἡ ἐπιστήμη ἢ ἡ αἴσθησις ἀνῄρηται τὸ ἐπιστητὸν ἢ τὸ
αἰσθητόν, οὐκ ἂν εἴη ἄρα ἅμα οὔτε τὸ αἰσθητὸν τῇ αἰσθήσει οὔτε τὸ ἐπιστητὸν τῇ ἐπιστήμῃ. Ἐ. Ἀλλ᾿ εἰ μὴ ἅν εἴη ἐπ᾿ αὐτοῖς; Ἀ. Ὅτι τὰ μὲν πρότερα, τὰ δὲ Ἐ. Δεῖξον οὖν, πῶς οὐχ ἅμα. Ἀ. Ἴσως γὰρ δῆλον ἔσται, τινὰ μὲν πρότερα, τινὰ δὲ ὕστερα αὐτῶν, 
δι᾿ ὃ ἀνάγκη μὴ εἶναι αὐτὰ ἅμα. τὸ αἰσθητὸν καὶ τὸ αἰσθητὸν καὶ τὸ ἐπιστητὸν, ἐὰν
ἀναιρεθῇ ἡ ἐπιστήμη καὶ ἡ αἴσθησις, ὅμως μένει, τοῦ δὲ 
αἰσθητοῦ καὶ 40r 
 ἐπιστητοῦ ἀναιρεθέντος οὔτε ἡ αἴσθησις οὔτε ἡ ἐπιστήμη μένει. ὥστε
οὐχ ἅμα διὰ τοῦτο τὸ αἰσθητὸν καὶ ἡ αἴσθησις καὶ ἡ ἐπιστήμη καὶ τὸ
 ἐπιστητόν, ἀλλὰ πρότερον μὲν τὸ αἰσθητὸν αἰσθήσεως καὶ τὸ ἐπιστητὸν 
ἐπιστήμης. Ἑ. Πῶς οὖν ἐπιστήμης μὴ οὔσης εἴη ἂν τὸ ἐπιστητόν, καὶ αἰσθή-
 σεως μὴ οὔσης εἴη ἂν τὸ αἰσθητόν, καὶ ἔμπαλιν ὄντος ἐπιστητοῦ καὶ αἰσθητοῦ
οὐ πάντως ἂν εἴη ἐπιστήμη καὶ αἴσθησις, δεῖξον. Ἀ. Λέγω ὅτι ὅτε κομιδῇ βρέφη ἐτυγχάνομεν ὄντες, οὐδεμίαν ἐπιστήμην
 εἴχομεν οὐδενός· τὰ δὲ ἐπιστητὰ ἀδύνατον μὴ εἶναι ἀεί· οὐδὲ γὰρ 
ἂν ἐλάβομεν μαθόντες καὶ παιδευθέντες ἐπιστήμην, εἰ μὴ ἦν αὐτά. ἀλλὰ
 μὴν καὶ εἴ τις φθείρειεν τὰ ζῷα, ὥσπερ φασὶν οἱ ἀπὸ τῆς 
ἐκπυρώσει γίνεσθαι, αἴσθησις μὲν οὐκ ἔστιν ζῴου μὴ ὄντος, αἰσθητὸν μέντοι
ἔσται· τὸ γὰρ πῦρ ἔσται. ὡμολόγηται δὲ καὶ τὰ μαθήματα ὅτι ὀψὲ εἰς 
 1 ἔχει Zp: blitter. M 11 corrigas κειμένου οὖν τοῦ τῶν 14 Zp: oblitter. M
16 ἀναιρουμένης τῆς ἐπιστήμης ἢ τῆς αἰθήσεως vertit Felic.: hoc aut συναναιρεῖ pro ἀνῄρηται
scriba. 19 αὐτοῖς Zp: —τοῖς obbitter. M 22 μὲν Zp: om. M 23 ὃ
scripsi: οὗ Zp: oblitter. M an τὸ < γὰρ > αἰσθητὸν? ἐὰν Zp: oblitter. M
24 ὅμως M: ὃ μὲν p 27 μὲν M : om. p 30 καὶ αἰσθητοῦ Zp: αἰσθητὸς M
34 ἐλάβωμεν Μ ἐπιστήμην Μ: ἐπιστήμῃ p ἦν Μ: ἂν p 36 μὴ ὄvτος.́
M: om. p 

 
τοὺς Ἔλληνας ἦλθεν, οἶον ἡ γεωμετρία καὶ ἡ ἀριθμητικὴ καὶ ἠ ἀστρο.
νομία· ἀλλ' ὅμως ἦν ἐπιστητά, καίπερ τῶν Ἑλλήνων αὐτὰ μὴ ἐπισταμενων. ’E. Ἄν δὲ καὶ μηδενὸς φιλοπονεῖν ἐθέλοντος ἀπόληται γεωμετρία,
 ἆρα διὰ τοῦτο οὐκ ἔστι τὰ γεωμετρικά; Ἀ. Οὐδαμῶς· ἐπεὶ καὶ ἐν τῇ μουσικῇ τὸ μὲν πάλαι τοῦ διεσιαίου
διαστήματος ἤκουον οἱ μουσικοί, ὕστερον δὲ ἀμεληθείσης τῆς ἐναρμονίου
μελῳδίας, καθ' ἣν τὸ διεσιαῖον διάστημα ἐμελῳδεῖτο, οὐκέτι τοῦ τοιούτου
αἴσθησίς ἔστι διαστήματος. καὶ δῆλον ὅτι ἐν τῇ φύσει ἐστὶ τὸ αἰσθητὸν
 τοῦτο διάστημα, εἰ καὶ ἡ αἴσθησις ἐκλέλοιπεν. Ἀριστοτέλης δὲ ἐπιστητοῦ; 
μὲν ὄντος, ἐπιστήμης δὲ αὐτοῦ μὴ οὔσης μέμνηται τὸ τοῦ κύκλου τετραγωνισμόν.
ἔστι δὲ τὸ τοιοῦτον ζήτημα, ὅποῖον ἐζητεῖτο παρὰ τοῖς παλαιοῖς,
εἰ ὥσπερ τῶν ἄλλων σχημάτων ἔστι τοσοῦτον χωρίον περιλαβεῖν,
ὅσονπερ ὁ κύκος, οὕτως καὶ ἐπὶ τοῦ τετραγώνου. καὶ φαίνετα μὲν ὅτι 
 ἔστι τις ἀπόδειξις, καθ' ἣν ἔστι τετράγωνον σχῆμα κύκλῳ περιλαβεῖν ὥσπερ
καὶ ἄλλα σχήματα, οὐχ εὕρηται δὲ πῶς, ἢ εἰ καὶ εὕρηται, ὥς φασί τινες, 40v 
ἀλλ' ἐπὶ Ἀριστοτέλους οὔπω εὕρητο. ὥστε ὄντος ἐπιστητοῦ τοῦ παραλαβεῖν
τετράγωνον χωρίον κύκλῳ οὐδέπω ἡ ἐπιστήμη εὕρητο. ἐπεὶ καὶ
τὸ τὰ ἐκλείψεις τοῦ ἡλίου καὶ τῆς σελήνης γνῶναι καὶ προειπεῖν ἔστιν o
 μέν, ὥσπερ καὶ εὕρηται, πρὸ μέντοι θαλοῦ οὐδέπω ἦν ὄντος τοῦ ἐπιστηντοῦ.
ἀλλὰ τὸ μὲν ἐπιστητὸν ἀναιρεθὲν ἀνέλοιλ ἂν καὶ τὴν ἐπιστήμην, ἐπιστήμη
δὲ ἀναιρεθεῖσα οὐκ ἂν ἀνέλοι τὸ ἐπιστητόν. πρότερον ἄρα τὸ ἐπιστητόν,
ὑστέρα δὲ ἡ ἐπιστήμη, πρός τι δὲ ὄντα, οὐχ ἅμα. ωστε οὐκ ἐν 
πᾶσι τοῖς πρός τι εἴη ἂν τὸ ἅμα φύσει, ὥστε οὐδὲ ἴδιον ἂν εἴη τοῦτο
 των προς τι. ’E. οὖν ouv κατ’ ἀλήθειαν οὕτως ἔχει; ’A. Οὐδαμῶς· οὐδὲ γὰρ τὸ αἰσθητὸν καθὸ αἰσθητὸν μένει ἢ ἔστιν
μὴ οὔσης αὐτοῦ αἰσθήσεως, οὐδὲ τὸ ἐπιστητὸν καθὸ ἐπιστητὸν μένει ἢ
ἔστιν μὴ οὔσης αὐτοῦ ἐπιστήμης. ἀλλ' εἰ μὲν ἔστιν ἐπιστητόν, δυνάμει 
 ἔσται μὴ οὔσης αὐτοῦ ἐπιστήμης, ἐνεργείᾳ δὲ οὐκ ἔσται ἐπιστητόν, ἐὰν μὴ
καὶ ἡ ἐπιστὴμη ᾖ αὐτοῦ. ἀλλ' εἰ δυνάμει ἐστὶ ἐπιστητόν, ὅτι δύναται
αὐτοῦ ἐπιστήμη γενέσθαι, δυνάμει ἂν εἴη καὶ ἡ ἐπιστήμη, ὅτι δύναται
αὐτοῦ ἐπιστή<μη εἶναι>. μήποτε δὲ καὶ ἐν ἀνθρώποις μὴ εἴη ἐπιστήμη 
τινὸς ἐπιστητοῦ, ἀλλ' ἐν τῇ φύσει ἐστὶν ἡ ἐπιστήμη πάντων τῶν ἐπιστητῶν
 νοῦ τοῦ ἀιδίου καὶ πάντα ἐπισταμένου τὰ ὄντα, καὶ ἀεὶ εἰς τοὺς ἀνδὲ
 4 Ζρ: oblitter. M 5 an ἔσται ? 6 διεσιαίου p: διαισιαίου Μ 8 aiite καθ'
TjV add. καὶ p: om. M διαισιαῖον M 9 ἐστι Μ: ἔσται p 13 tcov Zp: oblitter.
M: an ἐπὶ τῶν ? 16 <τὰ> ἄλλα ? (cf. v. 13) an δέ πω ? 17 ἐπὶ ἀριστοτέλ Μ
an περιλαβεῖν ? 19 ἐκλείψης Μ 22 ἂν p: om. M 23 ὑστέρα M: ὑστερον p
24 οὐδὲ scripsi: οὔτε Mp 26 ἄρα οὖν (sed οὖν refecit m3) M: om. p 27 μένει
ἔστιν Zp: μεν, ἐστὶν M 28.29 ante αἰσθήσεως et ἐπιστήμης add. τῆς p: om. Μ
31 ’jToO refecit ’: lacuna V lltter. A: om. CDp 33 ἐπιστήμη εἶναι scripsi: ἐπιστή,
post quod VI vel VII iitterae oblitter. M: lacuna Zp 34 ἐπιστητοῦ p: refeeit 3
35 νοῦ τοῦ refecit Μ3: τοῦ in lacuna oni. Zp τοὺς ΖΡ: oblitter. M 

 
θρώπους κάτεισιν ἡ τῶν πολλῶν ἐπιστήμη. ὥστε αἰσθητοῦ ὄντος ἔστι
καὶ καθόλου αἴσθησις καὶ ἐπιστητοῦ ὄντος ἔστι καθόλου ἐπιστήμη, καὶ 
ἅμα τέ ἐστι τὰ πρός τι. Ἐ. Ἀλλ᾿ ἐπεὶ ἔφη ὁ Ἀριστοτέλης τὸ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ προϋπαρ- 
 χόντων πραγμάτων τὰς ἐπιστήμας λαμβάνομεν, ἐπ᾿ ὀλίγων γὰρ ἢ
ἐπ᾿ οὐδενὸς ἴδοι τις ἂν ἅμα τῷ ἐπιστητῷ τὴν ἐπιστήμην γινομένην,
ἐπὶ τίνων ἅμα ἡ ἐπιστήμη συνυφίσταται; Ἀ. Φημὶ ὅτι ἐπὶ τῶν ἀναπλασμάτων· ἅμα γὰρ τῷ ἀναπλάσαι χίμαιραν
ὑπέστη ἅμα καὶ ἡ ἐπιστήμη τῆς χιμαίρας καὶ τὸ φάντασμα αὐτῆς, 
 καὶ ὁ πρῶτος γράμματα διδάξας ἅμα τῇ ἐπιστήμῃ τῶν γραμμάτων εἰσή- 41r 
γαγεν τὰ γράμματα, καὶ ὁ ζωγραφίαν εὑρὼν πρῶτος ἅμα τῇ ζωγραφίᾳ
εἰσήγαγε τὰς εἰκόνας. Ἐ. Διὰ τί οὖν προσέθηκεν τὸ ἢ ἐπ᾿ οὐδενός; Ἀ. Ὅτι μήποτε καὶ ταῦτα ἦν ἐν τῇ φύσει, τὰς δὲ ἐπιστήμας
 ὕστερον ἐλάβον. Ἐ. Αἰσθήσεως οὖν μὴ οὔσης πῶς φὴς καὶ τὸ αἰσθητὸν μὴ εἶναι; Ἀ. Ὅτι φέρε αἰσθήσεως μὴ οὔσης μέλι μέν ἐστιν γευστόν, αἰσθητὸν
δὲ οὐκ ἔστι, καὶ λευκὸν μὲν ἔσται, ὁρατὸν δὲ οὐκ ἔσται ὁράσεως μὴ 
οὔσης. Ἐ. Ἑξῆς ὁ Ἀριστοτέλης τίνα τούτοις ἐπάγει ζητήματα; Ἀ. Λέγω ὅτι ἐι κατὰ τὸν δοθέντα οἷον ὁρισμὸν ἀποδοθῇ τὰ πρός 
τι, ἔσται τινὰ τῆς οὐσίας τῶν πρός τι. Ἐ. Διὰ τί οἷον ὁρισμὸν εἴρηκας, καὶ τίνα τοῦτον < φής > Ἐ. Οἷον μὲν ὁρισμὸν ἔφην, ἀλλ᾿ οὐχ ὁρισμόν, ὅτι τῶν ἀνωτάτων
 οὐκ ἔστιν ὅρους ἀποδοῦναι, ἀνώτατα δὲ γένη τὰ ταῖς κατηγορίαις ὑποπίπτοντα.
οἷον δὲ ὅρος τῶν πρός τι ἀπεδόθη τὸ εἶναι τὰ πρός τι ἐκεῖνα, < ἃ > 
ἅπερ ἐστὶν ἑτέρων λέγεται. κατὰ δὲ ταύτην τὴν ὑπογραφὴν ἔσονταί τινες
οὐσίσι τῶν πρός τι. Ἐ. Τί οὖν ἄτοπον; Ἀ. Ὅτι τὸ μὲν πρός τι συμβεβηκός ἐστιν, ἡ δὲ οὐσία οὐδαμῶς
συμβεβηκός. εἰ οὖν τῶν πρός τί τινες ἔσονται κατ᾿ αὐτὸ ὅ εἰσιν οὐσίαι,
ἔσται ἡ οὐσία καθόσον οὐσία τῶν συμβεβηκότων. Ἐ. Πῶς οὖν τοῦτο ἐπιδείξεις; 3 τέ]an γέ? 4 τὸ Μ: τῶν p τὸ (ante πολὺ) p Aristot.: om. M προϋπαρχόντων
Aristot.: ὑπαρχόντων Μp 5 γὰρ ἂν Aristot. 6 ἴδοι Zp: oblittor. M
7 ἡ ἐπιστήμη p: τῆ ἐπιστήμη Μ 8 τῷ scripsi: τὸ Μp 9 καὶ (post ἅμα) Zp:
oblitter. Μ 9. 10 φάντασμα—πρῶτος Zp: —σμα—πρῶτος oblittcr. Μ 10 dσήγαγεν
M: M ἐπήγαγε p 11 πρῶτος p: πρῶτον Μ 14 μήποτε] δήποτε mrg.p
ἧν] ἣν Μ 15 ἔλαβον Μ: ἐλάβομεν p 17 γευστόν] γλυκὺ supra scr. M2; immo
corrigas μέλι μέν ἐστιν, γευστὸν δὲ οὐκ ἔστιν 18 λευκὸν refecit M3: in lac. oin. Zp
20 ὁ ἀριστοτέλης refecit M3: οὖν ὁ ἀριστοτέλης Zp 23 φής addiili: τίνα τοῦ τῶν (τῶν,
supra quod scriptae IV vel III litterae dispici iam non possunt, m1; τίνα τοῦ refecit m3)
M : τίνα ante lacunam Zp 24 οἷον supra scr. M3: om. Zp ἔφην Μ: ἔφης p
26 ἃ inserui 27 ante λέγεται add. εἶναι p: om. M 30 τὸ Μ: τὰ p 31 ἔσονται
τινὲς colloc. p καθ᾿ αὐτὸ M ’A. Εἰ γὰρ τὸ πρός τι τοιοῦτόν ἐστιν, ὃ πρός τι ἕτερον λέγεται, ἔστι
δὲ χεὶρ ἀνθρώπου πρός τι ἕτερον λεγομένη, γενήσεται ἡ χεὶρ τῶν πρός τι.
ὡσαύτως δὲ καὶ ὁ ποὺς καὶ ὁ ὀφθαλμὸς καὶ τὰ ἄλλα μέρη, ἐξ ὧν ἕκαστος
ἡμῶν συνέστηκεν. ’E. Καὶ τί οὖν ἄτοπον; ’A. Ὅτι εἰ τὰ μέρη τῶν οὐσιῶν μὴ ἔστιν οὐσίαι, καὶ τὸ ὅλον οὐκ
ἔστιν οὐσία· τὸ γὰρ μὴ ἐξ οὐσιῶν συγκείμενον, οὐδὲ αὐτὸ ἔσται οὐσία.
τούτου δὲ οὐδὲν ἀτοπώτερον γένοιτο. ἢ τὸν ὁρισμὸν οὖν τὸν ἀποδοθέντα
διορθωτέον ἢ ἐάν περ τοῦτον ὡς ὑγιῶς ἔχοντα ἐάσωμεν, χαλεπὸν τὸ δεῖξαι
 οτι οὐδεμια οὐσια των προς τί ἐστιν. ’E. Πῶς οὖν ἐπιδίξεις ὅτι ἔσται κατὰ τὴν ἀπόδοσιν τῶν πρός τι 
τῶν οὐσιῶν τι τῶν πρός τι; ’A. Διαιρῶν τοῦτον τὸν τρόπον τὰς οὐσίας· ἐρῶ γὰρ ὅτι ἤτοι τὴν
ἄτομον οὐσίαν ἢ τὰ μέρη αὐτῆς λεκτέον τῶν πρός τι, ἢ τὴν κοινήν, τοῦτ᾿ 41v 
 ἔστι τὰ γένη καὶ τὰ εἴδη τῶν οὐσιῶν, ἢ τὰ μέρη τῶν εἰδῶν καὶ τῶν γενῶν
ἢ οὐδὲν αὐτῶν. ὅτι μὲν οὖν ἐπὶ τῶν πρώτων οὐσιῶν, τοῦτ᾿ ἔστι
τῶν ἀτόμων, οὐκ ἔστιν εἰπεῖν ὅτι τῶν πρός τί ἐστί τις, οὐ χαλεπὸν δεῖξαι· 
ὁ γὰρ Σωκράτης οὐ λέγεται τινός τις Σωκράτης· εἰ γάρ τις ἐρεσχελῶν
θεοῦ λέγοι εἶναι τὸν Σωκράτην, ἀλλὰ καὶ ἀναστρέψας ἐρεῖ τὸν θεὸν Σωκράτους
 εἶναι θεόν, ὅπερ ἄτοπον· ἔσται γὰρ τοῦ λίθου καὶ τῶν τυχόντων
οὐσιῶν ὁ θεὸς, καὶ οὐ μόνων τῶν λογικῶν ζῴων. ἔπειτα ὡς κτήματα εἴη 
ἂν τοῦ θεοῦ τὰ κατὰ μέρος τῶν ἐν κόσμῳ, ζητοῦμεν δὲ οὐχὶ ὡς τὰ κτήματα
εἰ εἰσὶν οὐσίαι κτημάτων τινῶν, ἀλλ᾿ εἰ καθὸ οὐσίαι εἰσὶν τινῶν οὐσίαι
αἱ οὐσίαι, ὅπερ οὐκ ἔστιν ἐπιδεῖξαι ἐπὶ τῶν ἀτόμων οὐσιῶν. ἀλλὰ
 μὴν οὐδὲ τὰ μέρη τῶν ἀτόμων οὐσιῶν εἴη ἂν τῶν πρός τι· οὐδὲ γὰρ ἡ 
τινὸς χεὶρ εἴη ἂν τινὸς χείρ, ὥστε εἰπεῖν ἂν ἡ τινὸς χεὶρ τινός τις χείο
ἐστιν, ἀλλὰ ἁπλῶς λέγομεν τινὸς χείp. ἐπεὶ καὶ ἡ κεφαλὴ τινὸς λέγεται
κεφαλή, ἀλλ᾿ οὐχὶ τινός Τις κεφαλή. Ἐ. Ἀλλ᾿ ὅτι μὲν οὐχ οἷόν τε εἰπεῖν ἐστι πρός τι τὰς ἀτόμους οὐσίας
 οὐδὲ τὰ μέρη αὐτῶν, διὰ τούτων ἀπέδειξας. ἐπίδειξον οὖν καὶ ἐπὶ 
τῶν δευτέρων οὐσιῶν αὐτῶν τε καὶ τῶν μερῶν αὐτῶν αὐτὸ τοῦτο
συμβαῖνον. Ἀ. Ἐπὶ μὲν οὖν τῶν δευτέρων οὐσιῶν δείξαιμ᾿ ἂν τὸ αὐτὸ τοῦτο
συβμαῖνον, οἷον ὁ ἄνθρωπος, ὃν κοινῶς κατηγοροῦμεν ἄνθρωπον, οὐ λέγεται
 1 τὰ — τοιαῦτά ἐστιν, ἃ p λέγεται Zp: oblitter. M 7 τὸ γὰρ μὴ—οὐσία M: om. p
8 τὸν (ante ἀποδοθέντα) M: om. p 9 ὑγειῶς Μ 10 ἐστιν AD: oblitter. refecit
Μ3: om. Cp 11 πῶς p: refecit M3 ἐπιδείξεις M: δείξεις p 13 διαιρὸν M
τὰς p: refecit M3 ὅτι M: om. p 20 an γὰρ #x003E;? 21 οὐσιῶν inducas.
οὐ Μ: μὴ p μόνων p: μόνον M 22: ὡς τὰ κτήματα ACp: refecit M3: ὡς κατὰ
κτήματα D 23 κτημάτων] corrigas κτήματα, nisi malis eicere τινῶν refecit 3
in lac. om. Zp 25 οὐδὲ M: οὔτε p 26 ἂν Μ: om. p 28 τις ADp: oblitter.
vel eras. M: om. C 30 ante καὶ adcl. εἰ p: om. Μ 31 αὐτῶν (post οὐσιῶν) M:
om. p συμβαῖνον Μ: συμβαίνοι p 33 οὐσιῶν M: om. p δείξαιμ᾿ paene oblitter.
M: in lac. om. Zp 34 συμβαῖνον Μ: συμβαίνοι p κατηγοροῦμεν Zp: oblitter. M 

 
τινὸς ἄνθρωπος οὐδὲ ὁ βοῦς τινὸς βοῦς οὐδὲ τὸ ξύλον τινὸς ξύλον, ἀλλ᾿ 
εἰ ἄρα, κτῆμα. ὅτι δὲ ἕτερόν ἐστι τούτων ἑκάστῳ τὸ εἶναι ἀνθρώπῳ ἢ
βοῒ ἢ ξύλῳ, καὶ ἕτερον τὸ κτῆμα εἶναι δῆλον. ’E. Ἀλλ᾿ ὅτι μὲν τῶν τοιούτων οὐδὲν † ἤτοι αὐτὰ τῶν πρός τί ἐστιν,
 ἀπέδειξας· δεὶξον οὖν καὶ ἐπὶ τῶν μερῶς τῶν δευτέρων οὐσιῶν, εἰ μὴ τῶν
πρός τι αὐτοῖς εἶναι συμβήσεται, καθόσον τῶν δευτέρων οὐσιῶν εστιν μέρη. ’A. Ἀλλ᾿ οὐκ ἔστι μοι τοῦτο ὑποδεῖξαι δυνατόν. ’E. Διὰ τί: ’A. Ὅτι ἡ κεφαλὴ καθόσον κεφαλὴ τινός ἐστι κεφαλή, ὥσπερ καὶ
 τὸ πηδάλιον τινός ἐστι πηδάλιον· κοινῶς δὲ ἡ κεφαλὴ λεγομένη κοινῶς ἂ 42r 
εἴη τινὸς κεφαλή, τοῦ κεφαλωτοῦ δηλονότι, καὶ ἡ χεὶρ χειροδότου ἂν εἴη
χείρ· εἰ δὲ πρός τί ἐστιν ἐκεῖνα ἅπερ αὐτὰ ἃ ἐστιν ἑτέρων λέγεται, τὰ
μέρη πάντα τῶν δευτέρων οὐσιῶν ἑτέρου λεγόμενα τῶν πρός τι ἂν εἴη· 
λέγεται γὰρ κεφαλὴ εἶναι τοῦ κεφαλὴν ἔχοντος καὶ ἡ χεὶρ καὶ ὁ ὀφθαλμὸς
 καὶ ἡ ῥὶν καὶ ὁ πούς, ὅσα κοινῶς λέγεται, τινὸς ἂν ῥηθείη εἶναι καὶ
αὐτὰ ἅπερ ἐστὶ τὰ μέρη τοῦ ὅλου λέγεται εἶναι μέρη. ὥστε τὰ μέρη τῶν
δευτέρων οὐσιῶν κατὰ τὸν ἀποδοθέντα ὅρον τῶν πρός τι ἔσται πρός τι. ’E. Ἔστι γὰρ εἴδη καὶ γένη τῶν μερῶν τῆς οὐσίας; ’A. Ναί. ’E. Πῶς; ’A. ’H γὰρ τὶς χεὶρ ἔχειν ὀφείλει εἶδος καὶ γένος, εἶδος μὲν τὴν
χεῖρα, γένος δὲ τὸ μέλος. δεύτεραι οὖν οὐσίαι καὶ αὗται, ἡ χεὶρ καὶ ὁ
πούς· ἀλλὰ χεὶρ τινὸς χείρ καὶ ὁ ποὺς τινὸς πούς· τῶν πρός τι ἄρα. ’E. Ἀλλ᾿ ἐπεὶ ἄτοπον τῶν πρός τί τινας παραδέξασθαι τῶν οὐσιῶν,
 τί πεποίηκεν ὁ Ἀριστοτέλης; ’A. Παραιτησάμενος τὴν προτέραν ὑπογραφὴν ἑτέραν ἀποδίδωσιν
αὐτοῖς. Ἐ. Τίνα ταύτην; A. Πρός τι εἶναι, φησίν, οἷς τὸ εἶναι ταὐτόν ἐστι τῷ πρός
 τί πως ἔχειν. ’E. Ἀλλὰ ἀσαφὴς ἡ ὑπογραφὴ καὶ δι᾿ αὐτοῦ γε τοῦ ζητουμένου
ἀποδιδομένη. ’A. Διὰ τί; ’E. Ὅτι ζητουμένου, τίνα ἐστὶ πρός τι, † ἀποδεδωκότος πρός τι εἶναι 
 ἐκεῖνα, οἷς τὸ εἶναι ταὐτόν ἐστι τῷ πρός τι αὐτοῖς εἶναι· ἀσαφής τε γὰρ
ἡ ἀπόδοσις ζητουμένου, τίνα τὰ πρός τι, λέγειν ὅτι τὰ πρός τί ἐστι τὰ πρός
τι καὶ δι᾿ αὐτοῦ τοῦ ζητουμένου τὴν απόδοσιν ἔχειν. 1 τὸ ξύλον Zp: oblitter. Μ 4 ἤτοι αὐτὰ om. p (recte) 7 ὑποδεῖξαι M: ἐπιδεῖξαι p
9 καθόσον κεφαλὴ M: om. p 12 ἃ Μ: om. p 15 ἡ ῥὶν Zp: ὁ ῥὶν Μ
εἶναι Ζρ: oblitter. Μ 18 τῶν μερῶν εἴδη καὶ γένη colloc. p τῆς οὐσίας (sed τῆς
refecit m3) M: εἰπεῖν οὐσίας Zp 23 corrigas ἀλλ᾿ ἡ χεὶρ 29. 35 τῷ p: τὸ M
30 τί supra scr. Μ 31. 124,1 ante Ἀλλὰ ἀσφὴς et Ἀλλ᾿ οὕτως distinixi 34 ἀποδεδωκότος
M: ἀποδέδωκας p: an ἀποδέδωκεν αὐτὸς? 36 ζητουμένου p: ζητούμενα .M
37 ζητουμένου Zp: ζητου — oblitter. ’A. Ἀλλ᾿ οὕτως μέν σου ἐπισύραντος τὴν ἀπόδοσιν φανήσεταί σοι
ὀρθῶς ἀποδιδομένη καὶ ἀλείπτως. ’E. Ἐξήγησαι οὖν, τί βούλεται διὰ τῆς ἀποδόσεως. ’A. Πολλὰ τῶν πραγμάτων ἄλλως μὲν ὑφέστηκεν, ἄλλως δὲ ὑπογράφεται.
 ἀλλὰ δεῖ διαστέλλοντα δεικνύναι, ποταπὴν τὴν ὑπογραφὴν ἔχειν
ὀφείλει. οἷον τὸ λευκὸν ἔστι μὲν καὶ ἐπὶ τῆς λευκότητος τάξαι· λέγομεν
γὰρ τὸ χρῶμα λευκόν· ἔστι δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ σώματος τοῦ μετέχοντος τῆς
λευκότητος· ἔστι γὰρ εἰπεῖν σῶμα λευκόν. ἂν οὖν ὁ μὲν τὸ λευκὸν εἴπῃ 
χρῶμα διακριτικὸν ὄψεως, ὁ δὲ ἀκούσῃ μὴ ἐπὶ τῆς λευκότητος ἀλλ᾿ ἐπὶ 42v 
 τοῦ σώματος, ἄτοπόν τι . . . χρῶμα διακριτικὸν ὄψεως. ἔστιν οὖν διόρθωσις,
ὅτι τὸ λευκὸν καθὸ λευκὸν εἴη ἂν χρῶμα διακριτικὸν ὄψεως καὶ
οὐχ ᾧ τὸ λευκὸν εἶναι συμβέβηκεν, ἤγουν τὸ σῶμα, ὥστε ἐν αὐτῷ τῷ
ὅρῳ τοῦ κοῦ † παριλαμβάνει ἢ τὸ λευκὸν εἶναι καὶ μὴ εἶναι μήτε
ἁμάρτημα μήτε τὸ ζητούμενον λαμβάνεσθαι εἰς ἐξήγησιν τοῦ ζητουμένου. 
 καὶ ἐνταῦθα οὖν οὐχ ἁπλῶς ἐρρέθη ὅτι ἔστι τὰ πρός τι ταὐτὸν τῷ πρός τί
πως ἔχειν, ἀλλὰ πρόσκειται οἷς τὸ εἶναι ταὐτὸν τῷ πρός τί πως ἔχειν·
τὸ γὰρ εἶναι τῶν πρός τί ἐστι τὸ σχέσιν ἔχειν πρὸς ἕτερον καὶ ἐκείνου,
πρὸς ὃ λέγεται, ταὐτοῦ ὄντος τῇ σχέσει τῇ πρὸς ὃ λέγεται· τὸ γὰρ διπλάσιον, 
ἔστω δὲ καὶ τέσσαρα καὶ δύο, οὐ καθὸ τέσσαρά ἐστι τῶν πρός
 τι οὐδὲ τὰ δύο, ἀλλὰ καθὸ τὰ τέσσαρα τῶν δύο ἐν λόγῳ ἐστὶ διπλασίονι
καὶ τὰ δύο τῶν τέσσαρα ἐν λόγῳ ἐστὶν ἡμίσει. τὰ οὖν πρός τί ἐστιν ἡ
σχέσις ὑποκειμένων πρὸς ἄλληλα, οὐ κατὰ τὰ ὑποκείμενα τῇ σχέσει, οἷς 
οὐ τὸ εἶναι ταῦτόν ἐστι τῇ πρὸς ἄλληλα σχέσει· ἡ δὲ πρὸς ἄλληλα σχέσις
τῶν πρός τι τὸ πρός τί πως ἔχειν ἐστίν. ταῦτα οὖν πρός τί ἐστιν, οἷς
 τὸ εἶναι ταὐτόν ἐστι τῷ πως ἔχειν πρὸς ἄλληλα. ’E. Σαφῶς εἰπέ, τί ποτε λέγεις. ’A. Φημὶ ὅτι βούλεται λέγειν, τὰ πρός τί ἔστι μὲν ὑπό τινων ὑποκειμένων 
ὑφιστάμενα, οὐ μὴν καθὸ ὑπόκειται τὰ ὑποκείμενά ἐστι πρός τι,
ἀλλὰ καθὸ τὰ ὑποκείμενα κατὰ σχέσιν τὴν πρὸς ἄλληλα πλεονεκτοῦντα
 φαίνεται· τὰ γὰρ τέσσαρα πρὸς τὰ δύο σχέσει πλεονάζει, ὅταν τὰ μὲν
 1 ἐπισύραντος M: ἐπισύροντος p 2 ἀλείπτως Cp: ἀλήπτως M 4. 5 ὑπογράφεται
ἀλλὰ Zp: oblitter. M 6 λέγομεν] λέγο paene oblitter. M ἔστι refecit m3) 8 ἂν
Simpl. c (f. 51r62): Zp: oblitter. Μ 6 ὁ μὲν p: supra scr. M: ὁ μέν τις Simpl. c
εἴπη M: εἴποι p 9 ἀκούσῃ] — κούση refecit M3: lac. Zp 10 χρῶμα post III
fere litt. oblitter. M: καὶ σῶμα Zp: scribas ἔσται #x003E; χρῶμα (cf. Simpl. ἄτοπος δόξει ὁ
λόγος· οὐ γάρ ἐστι τὸ σῶμα χρῶμα διακp. ὄψεως) 10. 11 ἔστιν οὖν — ὄψεως M: om. p
12 εἶναι refecit M3: om. p 13 λευκοῦ scripsi: οῦ post V fere litt. oblitter. M: om.
in lac. Zp corrigas τὸ περιλαμβάνειν ᾗ λευκὸν #x003E; 15 ταῦτὸν] τὰ αὐτὰ
Simpl. (recte) 15. 16 τῷ p: τὸ M 19 καὶ (ante τέσσαρα) Μ: om. p 20 τὰ
δύο] cum Felic. corrigas καθὸ δύο διπλασίονι Ζρ: oblitter. M 21 οὖν Zp: oblitter.
litter. M 22 an σχέσις <τῶν>? κατὰ] an αὐτὰ? τῆ Zp: oblitter.
23 ἄλληλα σχέσει ἡ Zp: — λα σχέσει ἡ oblitter. M 24 τὸ M: τῷ p 25 πρὸς
ἄλληλά πως ἔχειν colloc. p 27 τὰ Zp: τὸ ut videtur M 28 ὑφιστάμενα Zp: extrema
littera α oblitter M 29 πλεονεκτοῦνται Zp: — εκτοῦντα oblitter. M 30 τὰ
μὲν p: τὸ μὲν Μ 

 
διπλάσια ῥηθῇ, τὰ δὲ ἥμισυ. οὐ γὰρ μόνον τὰ τέσσαρα τέσσαρα καλεῖται, 
ἀλλὰ καὶ διπλάσια πλεονάσαντα ταύτῃ τῇ προσηγορίᾳ, καθὸ λόγος ἐπ᾿ αὐτῶν
θεωρεῖται ὁ τοῦ διπλασίου, καὶ τὰ δύο, καθὸ ἥμισυ λέγεται, καθὸ δὲ
λόγου μετέχει τοῦ διπλασίου καὶ τοῦ ἡμίσεως, εἰσὶ πρός τι. ὁ δὲ λόγος
 ἐπὶ δυοῖν σχέσιν ἐχόντων πρὸς ἄλληλα θεωρεῖται. ’E. Ἀλλὰ πῶς καὶ ὁ πρότερος λόγος οὐ τὸ αὐτὸ παρίστησιν; ’A. Ὅτι παρακολούθημα μὲν παρίστη παρακολουθοῦν τὰ πρός τι, τί
δέ ἐστιν, οὐκ ἀπεδίδου· εἰ μὲν γάρ τί ἔστι πρός τι, πρός τι πάντως καὶ 43r 
τινὸς λέγεται, οὐ μὴν εἰ τινὸς λέγεται, πάντως ἂν εἴη καὶ πρός τι· ἐπὶ
 πλέον γὰρ τὸ τινὸς εἶναι. ο+ον * * * θνητόν, πάντως τοῦτο ἄνθρωπος, καὶ
ὁμοίως ἐπὶ τοῦ λογικοῦ. διὸ καὶ εἴ τι μὲν τῶν πρός τι, πάντως τοῦτο 
τινός, οὐκ ἔτι δὲ εἴ <τι> τινός ἐστι, πάντως τοῦτο πρός τι. δι᾿ ἣ
πολλὰ τῶν οὐ πρός τι περιελάμβανεν ἐν τοῖς πρός τι, ὡς ἂν δὴ τοῦ τινὸ
εἶναι ἀποδοθέντος μόνοις τοῖς πρός τι εἶναι. ἀλλ᾿ ὁ δεύτερος λόγος οὐ
 τούτῳ ἀπερείδεται τῷ τινὸς εἶναι, καὶ ἐν τῇ σχέσει τινῶν τῶν πρὸς τι 
ἄλληλα τὸ εἶναι ἔχειν τὰ πρός τι· ο+ον γὰρ μέσον τί ἐστιν τῶν ὑποκειμένων
ἡ σχέσις, καθ’ ἣν ἡφίσταται τὰ πρὸς τι, πλεονάζουσα παρὰ τὰ
ὑποκείμενα οὐκ ἄλλῳ τινί, ἀλλὰ τῷ μηνύειν ποιάν τινα συνάφειαν αὐτοῖς
πρὸς ἄλληλα ἐπιθεωρουμένην, καθὸ τούτοις καλεῖται τοῖς ὀνόμασιν. ἵνα
 δὲ μὴ δοκῇ αὐτὸ τοῦτο ὑπογραφῆς ἀξιούμενον λαμβάνεσθαι εἰς τὴν αὐτοῦ 
ὑπογραφήν, ἠξίουν τινὲς οὕτως ὑπογράφειν· ‘οἷς τὸ εἶναι ταὐτόν ἐστι τῷ
πρὸς ὁτιοῦν πως ἔχειν’, ἢ ὡς Ἀνδρόνικος, ‘οἷς τὸ εἶναι ταὐτόν ἐστι
τῷ πρὸς ἕτερόν πως ἔχειν, ἐκεῖνά ἐστι πρός τι’. ’E. Τί οὖν παρίστησιν ὁ τοιοῦτος λόγος; ’A. Ὅτι ἐν τοῖς ὑποκειμένοις ἐστὶν οὔτε ὡς οὐσίας συμπληρωτικὸν
οὔτε ὡς ἄλλο τι τῶν συμβεβηκότων, ἃ ἐν αὐτοῖς τοῖς ὑποκειμένοις γίνεται,
οἷον πάθος ἢ ἐνέρηεια, ἀλλὰ τι ἔξωθεν. διὸ καὶ μὴ πασχόντων τῶν ὑποκειμένων
γίνεται καὶ ἀπογίνεται. ’E. Ἀριστοτέλης δὲ τί ἔφη περὶ τῆς τοιαύτης ὑπογραφῆς τῶν 
 προς τι; ’A. Ὅτι ἐάν τις εἰδῇ τι ὡρισμένως, κἀκεῖνο πρὸς ὃ λέγεται
ὡρισμένως εἴσεται. ’E. Διὰ τί ἢ πῶς; ’A. Εἰ γὰρ οἶδέν τις ὅτι τὰ τέσσαρα τῶν πρὸς τί ἐστιν, ἔστι δὲ τὸ
 1 διπλάσια] διπλ M: διπλασίονα p (cf. v. 2) τὰ δὲ p: τὸ δὲ M τὰ τέσσαρα] τὰ δ
Zp : oblitter. Μ 3 conicias καθὸ ἥμισυ <τῶν τεσσάρων ἥμισυ> 
7 παρακολουθοῦντα p 8 πρός τι alteruin eicias 10 post οἷον defectum indicavi,
inseras εἴ τι μὲν ἄνθρωπος, πάντως ποῦτο θνητόν, οὐκ ἔτι δὲ εἴ τι πάντως M: om. p
12 τι interposui 14 πρός τι — λόγος Zp: oblitter. M 15 τούτῳ scripsi: τοῦτο Mp
ante καὶ ἐν τῇ σχέσει intercidisse videntur ἀλλὰ τῷ ἐν τῷ πρός τί πως ἔχειν an τονῶν
τῇ πρὸς ἄλληλα? 16 ἔχειν M: ἔχει p 18 τῷ p: τὸ M 20 αὐτὸ ex αὐτῶ
corr. M 21 ot; Simpl: ὧν (?) M: οὗ p τῷ p: τὸ Μ 22 ταὐτόν p: αὐτόν Μ
31 post ὡρισμένως add. τῶν πρὸς τι Aristot. 31 ante Εἰ γὰρ distinxit Fel.: ante
ὅτι (p. 126,2) M2p τὸ p: τῶ M 

 
εἶναι τοῖς πρός τι ταὐτὸν τῷ πρός τί πως ἔχειν, κἀκεῖνο οἶδεν, πρὸς ὃ τοῦτό
πως ἔχει, ὅτι τὰ τέσσαρα πρὸς τὰ δύο τὸν διπλασίονα λόγον ἔχει. εἰ 
δὲ μὴ οἶδεν ὅλως, πρὸς ὅ πως ἔχει, οὐδ᾿ ὅτι πρός τί πως ἔχει εἴσεται·
 ἀμήχανον γὰρ εἰδέναι μὲν ὅτι διπλάσιά ἐστι τὰ τέσσαρα, μὴ εἰδέναι δὲ ὅτι 43v 
 τῶν δύο διπλάσιά ἐστι. καὶ εἰ οἶδεν ὅτι πατήρ ἐστι Σωφρονίσκος ὡρισμένως,
οἶδεν καὶ ὅτου πατήρ ἐστιν, ὅτι Σωκράτους, καὶ τὸν Σωκράτην
ὅτι υἱὸς Σωφρονίσκου εἴσεται. Ἐ. Ἀλλ᾿ ἐπεὶ ἐπὶ τῶν πρός τι τοῦτο ἀπεδείχθη, τι ἐκ τούτων 
συμβήσεται ὧν εἴρηκας, τί συμβήσεται; Ἀ. Τὰ τῶν οὐσιῶν μέρη αὐτὰ μὲν ἅπερ ἐστὶν ὡρισμένως εἴσεταί
(Ttc), < τις >, πρὸς ἃ λέγεται δὲ οὐκ ἀναγκαῖον ὡρισμένως εἰδέναι. δεικνυμένης
γὰρ φέρε χειρὸς ὅτι μέν τινός ἐστιν χεὶρ ὁρίσειεν ἂν τις, τίνος δέ, πότερον 
Δίωνος ἢ Θέωνος ἤ τινος ἄλλου τῶν κατὰ μέρος, οὐκ ἂν εἰδείη καίτοι
ὁρῶν αὐτὴν καὶ δεικνὺς ὅτι αὕτη χείρ ἐστιν. ἀλλ᾿ εἰ τὰ πρός τι ἀόριστα
 μὲν πρὸς ἀόριστα λέγεται, ὡρισμένα δὲ πρὸς ὡρισμένα, τὰ δὲ τῶν οὐσιῶν 
μόρια ὡρισμένως γινωσκόμενα πρὸς ἃ λέγεται οὐκ ἀναφέρεται ὡρισμένως, 
οὐκ ἂν εἴη τὰ τοιαῦτα τῶν πρός τι. τὴν γὰρ κεφαλὴν καὶ τὴν χεῖρα καὶ
ἕκαστον τῶν τοιούτων, ἅ εἰσιν οὐσίαι, αὐτὸ μὲν ὅπερ ἐστὶν ὡρισμένως
ἔστιν εἰδέναι, πρὸς ὃ δὲ λέγεται, οὐκ ἀναγκαῖον. τίνος γὰρ αὕτη ἡ
 κεφαλὴ ἢ τίνος ἡ χείρ, οὐκ ἔστιν εἰδέναι ὡρισμένως· οὐκ ἂν οὖν εἴη 
ταῦτα τῶν πρός τι. περὶ δὲ τούτων ἦν ἡ ἀμφισβήτησις μόνον, εἰ οὐσίαι
ὄντα τῶν πρός τι ἂν εἴη. ἀλλ᾿ εἰ μηδὲ < ταῦτα >
τις οὐσία οὐδὲ τὰ μέρη αὐτὰ < δηλα >δὴ καθόσον οὐσίαι τῶν προς τί ἐστιν.
Ἆρα οὖν ἀποφαι.... π..... τι ο ὅρ ....δ. οὐσία τῶν πρός τι; Ἐ. Σφοδρῶς μὲν οὐκ ἀξιοῖ ὁ Ἀριστοτέλης μὴ πολλάκις ἐπεσκεμμένους, 
τὸ μέντοι ἠπορηκέναι ἐφ᾿ ἑκάστου αὐτῶν οὐκ ἄχρηστον εἶναι. δυνατὸ
γάρ τινα εἰπεῖν κἀπὶ τῶν μερῶν ὅτι ὡρισμένως εἴσεται· ὁ γὰρ ἰδὼν
τίς ἡ χείρ ἐστιν, ὅτι καὶ τοῦδέ ἐστιν εἴσεται ὡρισμένως· ὁ γὰρ δὴ τοῦ
ἐγκεκαλυμμένου ὁρῶν χεῖρα γινώσκει μὲν χεῖρα, * * τὸν γάρ τινά ἐστιν εἰ- 
 δέναι τὸ τήνδε γινώσκειν εἰ ἔστιν τοῦδε. διὰ τοίνυν τὰς τοιαύτας ἀπορίας
προσέθηκεν τὸ μὴ δεῖν σφοδρῶς ἀποφαίνεσθαι ὅτι οὐκ ἔστιν οὐσία τῶν 44r 
πρός. 2 τὸν διπλασίονα Zp: oblitter. M 3 ἔχει Zp: oblitter. ὅτι scripsi: ἔτι Μp
5 ὡρισμένος Μ 7 ἴσεται Μ 9 τί συμβήσεται eicias 10. 11 εἴσεταί τις scripsi:
εἴσεται Zp; oblitter. Μ 11 πρὸς ἃ δὲ λέγεται colloc. p 13 εἰδείη p: εἴδη Μ
18 αὐτὸ—ὅπερ Aristot.: αὐτὰ—ἅπερ (sed recte πρὸς ὃ ν. 10) Μp 21 τούτων Zp:
τούτω Μ 22 δηλαδὴ suppl. Diels: ante δὴ ΙΙΙ vel ΙV litterae oblitter. M: lac. AD:
om. Cp 23 δηλαδὴ suppl. Diels: ante δὴ III vel IV litt. oblitter. Μ: lac. AD: om. Cp
24 inter οὖν et οὐσία plurima oblitterata M: in lacuna om. Zp; conicias ἀποφαίνεται κατὰ
τὸν ἀποδοθέντα τῶν πρός τι οἷρον ὅτι οὐδεμία (cf. p. 121,24) 26 ἑκάστου Μ: ἑκάστῳ 
p 27.28 ἴσεται Μ 28 ἡ χείρ Ζp: oblitter. M 29 ante τὸν γὰρ defectuin
indicavi, supplere placet οὐχ ὡρισμένως δέ (cf. Simpl. f. 51r61) τὸν] an τὸ?
32 post πρός τι add. τέλος τῶν πρός τι M [Εἰς τὸ ποιὸν καὶ τὴν Ἀ. Μετὰ τὴν τῶν πρός τι κατηγορίαν τίς ἂν ἑξῆς εἴη; Ἐ. Ἡ τοῦ ποιοῦ, ὅτι μετὰ τὴν οὐσίαν καὶ τὸ ποσὸν ἀμφισβητήσιμον
ἦν, μὴ τὴν τοῦ ποιοῦ τάττειν ἔδει, πολλῶν δὲ ζητημάτων γεγονότων
 ἐν τῇ περὶ ποσοῦ κατηγορίᾳ περὶ τῶν πρός τι, ἀνἀγκη γέγονεν περὶ τούτων
εφεξῆς τῷ ποσῷ διδάξαι. μετὰ οὖν τὴν τῶν πρός τι κατηγορίαν ἕπεται 
περὶ τοῦ ποιοῦ σκέψασαι. καὶ γὰρ δὴ μετὰ τὸ μέγεθος, ὅ ἐστι
ποσόν, καὶ μετὰ τὸ μεῖζο, ὅ ἐστι τῶν πρός τι, ἐκφύεται τὰ πάθη οἷον
θερμόν, ψυχρόν, ξηρόν, ὑγρόν, ἅ ἐστι ποιά. Ἀ. Τίνι διαφέρει ποιὸν ποιότητος; Ἐ. Ὅτι τὸ μὲν ποιὸν διχῶς λέγεται· καὶ γὰρ αὐτὴ ἡ ποιότης ποιὸν 
λέγεται καὶ τὸ ἔχον τὴν ποιότητα· λευκόν γὰρ καὶ τὴν λευκότητα ποιότητα
λέγουσι πολλάκις οἱ ἀρχαῖοι, καὶ πάλιν τὸ λευκόν ποιόν. ἡ γὰρ ποιότης
οὐκ ἔτι διχῶς λέγεται, ἀλλὰ ἁπλῶς· ἡ γὰρ θερμότης καὶ ἡ λευκότης ποιότης
 λέγεται, οὐκ ἔτι δὲ καὶ λευκὸν ποιότης. οὐδ᾿ ὅλως τὸ μετέχον ποιότητος 
ῥηθείη ἂν ποιότης, ἀλλὰ ποιὸν μόνον, ἡ ποιότης δὲ ἂν ῥηθείη καὶ
ποιον Ἀ. Σαφέστερον εἰπέ, ὃ λέγεις. Ἐ. Ἔστι τὸ μέν τι λευκότης, τὸ δὲ ἔχον τὴν λευκότητα. ἡ μὲν
 λευκότης καὶ τὸ ἔχον τὴν λευκότητα ῥηθείη ἂν ποιόν, τὸ δὲ ἔχον τὴν
λευκότητα ποιὸν μὲν λέγεται, ποιότης δὲ οὐκ ἂν ῥηθείη. Ἀ. Διὰ τί οὖν ἐπέγραψεν Περὶ ποιοῦ καὶ ποιότητος; Ἐ. Τινὲς μὲν οὔ φασιν αὐτοῦ εἶναι τὸ ἐπίγραμμα· μηδὲ γὰρ ἐν ταῖς
ἄλλαις κατηγορίαις προσγράψαι, ἀλλ᾿ ἄνευ ἐπιγράμματος τεχνολογῆσαι περὶ
 ἑκάστης. τινὲς δὲ εἰς ἔνδειξιν τῆς χρήσεως τῶν ὀνομάτων· διὰ γὰρ τὸ
τὴν ποιότητα λέγεσθαι καὶ ποιόν, διὰ τοῦτο ἐπιγράψαι σημαίνοντα ὅτι ἀδιάφορόν 
ἔστι ποιότητα λέγειν τὴν κατηγορίαν ἢ ποιόν· εἰ γὰρ τὸ μάλιστα
ποιὸν οὐ τὴν ποιότητα μόνον σημαίνει ἀλλὰ καὶ τὸ ἔχον αὐτήν, ἀναγκαῖον 44v 
ἦν εἰδέναι, ὅτι κατά τι σημαινόμενον ταῦτα δηλοῦται ἐκ τοῦ τῆς ποιότητος
 ὀνόματος καὶ τοῦ ποιοῦ. Ἀ. Πῶς ὑπέγραψε τὴν ποιότητα ὁ Ἀριστοτέλης; Ἐ. Ποιότης ἐστὶ καθ᾿ ἥν τινες ποιοὶ λεγόμεθα. 1 tit. Εἰς τὸ ποιὸν καὶ τὴν ποιότητα Μ: περὶ τοῦ ποιοῦ p 2 post Μετὰ add. δὲ p:
om. M 12 λευκὸν ex Folic. correxi: ποιὸν Mp (cf. Siinpl. f. 54 r 2 καὶ γὰρ τὴν λευκότητα
λευκὸν οἱ ἀρχαῖοι λέγουσι) 13 λέγουσι πολλάκις οἱ Zp: oblitter. M 13. 14 ἡ
γὰρ— διχῶς Zp: oblittcr. M 16 μόνον M: μόνως p 20. 21 τὸ δὲ ἔχον — ῥηθείη
M: om. p 22 καὶ Μ: ἢ p 23 μὴ δὲ paene oblitter. Μ: οὔτε p: lac. Ζ
26. 27 ἀδιάφορόν ἐστι Zp: — ρόν ἐστι oblitter. Μ 27 εἰ Zp: ἡ Μ 28 ἔχον M:
ἔχειν p ἀνγκαῖον] ἀ oblitter. M: anto ἀναγκ. lac. Zp 29 δηλοῦται partim oblitter.
M: δηλονότι p 32 ποιοί τινες colloc. p an λέγονται? Ἀ. Καὶ πῶς οὐκ ἄτοπον ὑπογράψαι βουλόμενον . . . . . . ποί . . . . διὰ
τὸ εἶναι ἄδ . . . . . . . . . . δ . . . . . . . . . . . . . . . . . δοῦ . . . . . δ . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . γα(?) . . . γε . . . . . . . . . . γενοσ(?) . . . . . . . καὶ
τὸ ποιὸν τὸ ἀπ . . . . . . . . . . . . . . . τ. φυσική . . . . λισιν πε . . . . . . . . . .
 . . . . . κ . . έ . . ν τ . . τί . . . . ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ἔστι
δὲ ποιὸν τὸ ἔχον ποιρότητα, δῆλον ὡς καὶ τὸν γνῶναι θέλοντα, τί ἐστι
ποιόν, ἀναπέμψει εἰς τὴν ποιότητα. καὶ οὕτως γίνεται ποιότης μὲν ἣν ἔχει
ὁ ποιός, ποιὸς δὲ ἔχων ποιότητα. ἄδηλον δὲ τίς ἡ ποιότης καὶ ὅμοιον 
τῷ ἐρομένου τινὸς τί ἐστι ποιότης ἀποκρίνεσθαι, ὅτι ποιότης· εἰ γὰρ ἡ
 ποιότης διὰ τοῦ ποιοῦ δείκνυται, τὸ δὲ ποιὸν διὰ τῆς ποιότητος, ἡ ποιότης
ἔσται διὰ τῆς ποιότητος ἀποδεδειγμένη. ἀλλ᾿ εἰ μὲν ὁρισμὸς ἦν ἀποδεδομένος,
ὑπῆρχεν ἁμάρτημα τὸ τοιοῦτον, ἐπεὶ δὲ οὐκ ἔστιν ὁρισμός τῶν ἀνωτάτων, 
οὐ χρὴ αἰτιᾶσθαι· διὰ γὰρ τοῦ γνωριμωτέρου τὸ ἧττον γνώριμον
παρέστησεν· μᾶλλον γὰρ γνώριμον τὸ ποιὸν τῆς ποιότητος, τὸ γὰρ λευκὸν
 τῆς λευκότητος γνωριμώτερον καὶ ὁ γραμματικὸς τῆς γραμματικῆς. Ἐ. Ἀλλ᾿ εἰ τὰ ὁμωνύμως λεγόμενά φησιν αὐτὸς πλεοναχῶς λέγεσθαι, 
πῶς πλεοναχῶς λέγεσθαι τὴν ποιότητά φησιν ὁ Ἀριστοτέλης; Ἀ. Οὐχὶ τῶν ὁμωνύμων λέγω ἂν εἶναι τὴν ποιότητα· τῶν δὲ ὁμωνύμων
κατὰ ταὐτὸν οὐδὲν δήπου γένος, ὥστε οὐδὲ τῆς ποιότητος ἓν ἂν εἴη
 γένος. ἀλλὰ τὸ πλεοναχῶς λέγεσθαι ἓν μὲν σημαίνει τὸ ὁμωνύμως, ἕτερον 
δὲ τὸ διαφόρως λέγεσθαι. νῦν δὲ οὐ τὸ σημαῖνον τὸ ὁμωνύμως λέγεσθαι
εἴληπται ἀλλὰ τὸ διαφόρως. εἰ μὲν οὖν τὸ πλεοναχῶς εἴληπτο ἀντὶ τοῦ
ὁμωνύμως, ἡ διαίρεσις ἐγένετο φωνῆς εἰς σημαινόμενα, ἐπεὶ δὲ τὰ πολεοναχῶς
πολλαχῶς εἴληπται ἀντὶ τοῦ τοῦ διαφόρως, ἡ διαίρεσις αὐτῷ γίνεται 
 γενους εις ειοη.
Ἐ. <Διὰ> τί λέγεις> ὅτι γένους εἰς εἴδη ποιεῖται τὴν διαίρεσιν
φωνῆς εἰς σημαινόμενα; 45v Ἀ. Ὅτι ἐπήγαγεν· ἓν μὲν οὖν εἶδος ποιότητος ἕξις καὶ διάθεσις
λεγέσθωσαν, ἀλλ᾿ οὐχὶ ἔφη· ἓν μὲν οὖν σημαινόμενον ποιότητος·
 τητος· τὰ μὲν γὰρ ὁμώνυμα εἰς σημαινόμενα διαιρεῖται διάφορα, τὰ δὲ
μὴ ὁμώνυμα ἀλλὰ γένη εἰς εἴδη διαιρεῖται διάφορα. εἰδῶν δὲ μέμνηται 
διαφόρων, ἀλλ᾿ οὐχὶ σημαινομένων. ὥστε τῷ πολλαχῶς λέγεσθαι οὐ τὸ
ὁμωνύμως λέγεσθαι παρίστησιν ἀλλὰ τὸ διαφόρως. Ἐ. Πόσα ποιότητος εἴδη; 1 post βοῦλόμενον extremi V versus folii maximam partem oblitter. M: lac. Zp (cf. Simpl.
f. 54v4) 7 ἀναπέμψει M: ἀναπέμψαι p 9 ἐρομένου Zp: ἐρωμένω M ἀποκρίνεσθαι
M: ἀποκρίνασθαι p 11. 12 ώρισμὸς M 12 τοιοῦτον Zp: oblitter. JI
τ
12.13 ἀνατάτων] ἀνωτά M: ἀνωτάτω Zp (cf. p. 121,24) 13 αἰτιᾶσθαι Μ: αἰτιάσασθαι p
γνωριμοτέρου M 17 φησιν Zp: φασιν M 18 ἂν M: om. p 18. 20 τῶν δὲ
ὁμωνύμων — γένος transponas post λέγεσθαι (v. 16. 17) 23 φωνῆς p: φωνὴ M
24 εἴληπται Zp: obiitter. M 26 Διὰ τί λέγεις supplevi: εἴδη— ὅτι in spatio XV — XX
qitterarum oblitter. M: εἴδη et ὅτι lacuna IX litter. relicta exhibent Zp 27 τὰ σημαινόμενα
p 31 μὴ M: om. p 32 τῷ p: τὸ M Ἀ. Τέσσαρα. Ἐ. Τίνα ταῦτα; Ἀ. Ἓν μὲν ἕξις καὶ διάθεσις. Ἐ. Ἆρα <οὖν> ὡς εἴδη ταῦτα διαφέρει ἀλλήλων, ἕξις καὶ διάθεσις, 
 ἢ ἀριθμῷ ἀλλήλων διενήνοχεν; Ἀ. Ὡς μὲν εἴδη ἀλλήλων οὐ διενήνοχεν ὥσπερ ὁ ἄνθρωπος τοῦ
βοός· οὐ γὰρ διαφέρει ἀλλήλων εἰδοποιοῖς διαφοραῖς ὥσπερ ὁ ἵππος τοῦ
ἀνθρώπου. ἀριθμῷ δὲ ἀλλήλων διενήνοχεν ὥσπερ Σωκράτης Πλάτωνος·
εἰδοποιοῖς μὲν γὰρ διαφοραῖς οὐ διενήνοχεν Σωκράτης Πλάτωνος, ἰδιότητι 
 δὲ συνδρομῆς ποιοτήτων, καθ᾿ ἣν εἰδοποιῷ διενήνοχεν Πλάτων Σωκράτους.
ὥσπερ οὖν τὸ λευκὸν τὸ πολυχρονιώτερον τοῦ ἐφημέρου λευκοῦ τῷ εἴδει
μὲν οὐ διαφέρει (καθὸ γὰρ λευκόν ἐστι, οὐ διαφέρει)· χρόνῳ δὲ διαφέρει,
ἑκατέρου δὲ ὁ αὐτὸς λόγος (ἄμφω γὰρ χρώματά ἐστι διακριτικὰ ὄψεως, 
ἐπεὶ κἂν μέλι μέλιτος ᾖ γλυκύτερον, οὐδὲν ἧττόν ἐστιν μέλι)· <οὕτως ἡ>
 ἕξις εἰ καὶ ὅτι μάλιστα μονιμωτέρα ἐστὶ τῆς διαθέσεως, τῷ μὲν μονιμωτέρα
εἶναι δόξειεν ἂν διαφέρειν τῆς διαθέσεως, οὐ μὴν τῷ γε εἶναι ποιότης
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . τοῦ πυκτεύειν ἐπιστήμη. 
ὁ δὲ πυκτικὸς οὐδέπω ἐπίσταται, ἐπιτηδείως δὲ ἔχει πρὸ τοῦ ἀναλαβεῖν τὴν
πυκτικὴν ἐπιστήμην, λέγω τοίνυν ἀνονόμαστον εἶναι τὴν φυσικῆν δύναμιν
 καὶ ὅλως ἀνώνυμον τὸ τῆς ποιότητος εἶδος. † εἴτε ὄνομα αὐτῇ θέσθαι, λέγοιντο
ἂν αἱ τοιαῦται ποιότητες διὰ λόγου· ἐπιτηδειότης γὰρ πρὸς τὸ
πυκτεύειν ῥηθείη ἂν, ἀφ’ ἧς ὁ πυκτικός, καὶ ἐπιτηδειότης πρὸς τὸ 
ἀφ᾿ ἧς λέγεται ὁ νοσερὸς καὶ νοσώδης, ὡσαύτως δὲ καὶ ὁ ὑγιεινὸς ἀπὸ 45v 
τῆς πρὸς τὸ ὑγιαίνειν ἐπιτηδειότητος. ὁ δὲ Ἀριστοτέλης κατὰ δύναμιν καὶ
 ἀδυναμίαν αὐτοῦ προσηγόρευσεν. Ἑ. Πῶς οὖν τῶν ἐναντίων ἐπιδεκτικός τις ἂν εἴη κατ᾿ αὐτό; ἀναντία
γὰρ ἡ δύναμις τῇ ἀδυναμίᾳ. Ἀ. Οὐδὲν ἄτοπον· ὅση γὰρ δύναμις ὑπάρχει τινός, τόσην καὶ ἀδυναμίαν 
εὑρήσομεν παρακολουθοῦσαν. εἰ γάρ τις δύναμιν τυγχάνει ὑγείας
 ἔχων οὗτος ἀδυναμίαν ἂν ἔχοι τοῦ ῥᾳδίως νοσῆσαι, καὶ ὅταν τοῦ γενέσθαι
πυκτικὸν ὑπάρχῃ δύναμις, τούτῳ τοῦ μὴ γενέσθαι πρόσεστιν ἀδυναμία. 4 οὖν supplevi: III litt. oblitter. M: οὖν ὡς in lac. om. Zp 6 ὡς Zp: oblitter. M
ὁ M: om. p 7 ὁ ἵππος M: ἵππος p: an ὁ βοῦς? 8. 10 ἀριθμῷ δὲ—Σωκράτους
miserrime corrupta sunt; cf. Simpl. f. 59r29 ἀλλ᾿ οὐδὲ ἀριθμῷ διαφέρει ἀλλήλων ὥσπερ
Σωκράτης Πλάτωνος· οὐδὲν γὰρ ἰδιάζον πλῆθος συνδραμὸν τὴν κατ᾿ ἀριθμὸν διάστασιν ἀπειργάσατο·
ἀλλὰ χρόνῳ διαφέρει ὡς τὸ ὀλιγοχρόνιον λευκὸν τοῦ πολυχρονίου 9 μὲν γὰρ M:
om. p 10 aute εἰδοποιῷ add. οὐκ ρ: om. M 13 ὄψεως Zp: oblitter. Μ
14 ἦ Zp: εἶ M οὕτως ἡ inserui: VI fere litterae oblitter. M: in lac. om. Zp
15 τῷ p: oblitter. Μ: ὅτι Ζ 16 οὐ μὴν τῶ γε εἶναι ποιότης ante lacunam Ζρ: LV
fere litterae oblitter. M, sed defeclus videtur maior esse, proxima ante τοῦ πυκτεύειν consumpta
colligere licet ex p. 135,5. Simpl. f. 62v43 18 an πρὸς τὸ ἀναλαβεῖς?
19 ἀνονόμαστον ΖΡ: ἀνονό— oblitter. M 20 εἴτε] corrigas εἰ δὲ αὐτῇ] an χρὴ?
25 an αὐτὸ vel αὐτάς? 26 κατ᾿ αὐτὸ] corrigas κατὰ τὸ αὐτὸ 26. 28 ante Οὐδὲν
distinxi: aute ἐναντία M2p 30 ὅταν <τινὶ> conieci: ὅτῳ ἂν Diels 31 πυκτικὸν
scripsi: κυκτικὸς Mp ὑπάρχῃ p: ἡπάρχει M μὴ ADp: oblitter. M: μὲν C
Comment. Arist. IV 1. Porphyrius. Ἐ. Πῶς οὖν τοῦτο εἴρηκεν ὁ Ἀριστοτέλης; ’A. ’Ev τῷ λέγειν ὑγιεινοὶ δὲ λέγονται τῷ δύναμιν ἔχειν φυσικὴν
τοῦ μηδέν τι πάσχειν ὑπὸ τῶν τυχόντων ῥᾳδίως, ὡς εἰ
ἔλεγεν ‘τῷ ἀδυναμίαν ἔχειν τοῦ πάσχειν τι ῥᾳδίως ὑπὸ τῶν νόσων’. Ἐ. Διὰ τί οὐν ἐν τῷ εἰρημένῳ εἴδει τῶν ποιοτήτων ὁ Ἀριστοτέλης
ἔταξεν καὶ τὸ σκληρὸν καὶ μαλακόν; ’A. Ὅτι τὸ μὲν σκληρὸν δύναμιν ἔχει τοῦ μὴ ἂν διακοπηναι ῥᾳδίως· 
οὐδὲν γὰρ τῶν ἐν γενέσει καὶ φθορᾆ σῶμά ἔστι, μὴ ἂν κατακοπείη·
τὸ δὲ μαλακόν, ὅτι δύναμιν εχει τοῦ ῥᾳδίως ἂν διακοπῆναι. Ἐ. <Τί> δὲ> τρίτον ’A. Παθητικαὶ ποιότητες καὶ τάθη. ’E. Τί οὖν βούλεται τὸ παθητικὰς εἶναι ποιότητας καὶ πάθη; ’A. Ὅτι τὸ εἶδος τουτὶ τῆς ποιότητος πάθους παράστασιν ἔχει, οὐ 
μέντοι κατὰ τὸ αὐτὸ οὐδὲ καθ’ ἕνα τρόπον. Ἐ. Σαφῶς δεῖξον ὃ λέγεις. ’A. Εἰσί τινες ποιότητες, αἳ πάθη ἐμποιοῦσι τοῖς αἰσθητοῖς ζῴοις
κατὰ τὰς αἰσθήσεις· καὶ αὗται εἰκότως παθητικαὶ ποιότητες λέγονται.
ἄλλαι δὲ πάλιν, αἵτινες ἀπὸ πάθους ἐν τοῖς ἔχουσιν αὐτὰς γεγένηνται, 
οἷον γλυκύτης καὶ πικρότης καὶ στρυνότης. ὅτι μὲν ποιότητές εἰσι δῆλον·
 ποιὰ γὰρ κατὰ ταύτας τὰ δεδεγμένα αὐτὰς λέγεται· γλυκὺ γὰρ τὸ μέλι λέγεται
ἀπὶ τῆς γλυκύτητος καὶ στρυφνὸς ὁ οἶνος ἀπὸ τῆς στρυφνότητος λέγεται
καὶ πικρὸν τὸ ἀψίνθιον ἀπὸ τῆς πικρότητος. παθητικαὶ δὲ ποιότητες
αὗται λέγονται τῷ πάθη ἐμποιεῖν ταῖς αἰσθήσεσιν, καὶ ἡ θερμότης δὲ καὶ 
ἡ ψυχρότης οὐ τῷ αὐτὰς πεπονθέναι ἢ τὸ κατὰ ταύτας ποιόν, ἀλλὰ τῷ 46r 
 πάθος ἐν ἑτέρῳ ἐργάζεσθαι. Ἐ. Τοῦτο μὲν οὖν τὸ εἶδος τῆς ποιότητος ἀπέδειξας· πῶς δὲ παθητικαὶ
πάλιν ποιότητες λέγονται, δεῖξον. ’A. Ἡ λευκότης φημὶ καὶ ἡ μελανία καὶ αἱ ἄλλαι χροιαὶ παθητικαὶ
ποιότητες λέγονται τῷ πεπονθέναι τὰ ἔχοντα· ἐχρὸς γὰρ τις φοβηθεὶς 
 καὶ ἐρυθρὸς αἰσχυνθεὶς παθόντος τοῦ σώματος ἐγένετο. ὥσπερ οὖν
κατὰ πάθος τὸ ἀπὸ τῆς αἰσχύνης ἐρυθριᾶσαι ἢ ἀπὸ φόβου ὠχριᾶσαι, οὕτως
καὶ ἀπὸ πάθους φυσικοῦ συμβαίνειν φησὶ τὸ σῶμα τοιάύτης χροιᾶς
τυχεῖν. ἀλλ’ ἐπὶ μὲν τὸν φόβον καὶ τὴν αἰσχύνην φαντασίαι προκστάρ- 
 1 ὁ M: om. p 2.4 τῷ p: τὸ M 3 μηδέν τι Μ: μηδὲν p Aristot. 5 ὁ ἀριστοτέλης
M: om. p 7 διακοπῆναι Zp: paene oblitter. Μ 8 ἐστι μὴ ἂν Zp: oblitter.
Μ: ἐστι Ε; μὴ ἂν Diels 10 Τί δὲ inserui: IV fere litter. oblitter. M: lac. Z:
om. p 13 τῆς ποιότητος Zp: oblitter. M 13. 14 παράστασιν et μέντοι Zp: oblitter.
Μ —16 τρόπο — εἰσί τινες Zp: ΧΧ fere litterae oblitter. M, unde conicias,
σαφῶς δεῖξον ὃ λέγεις inducendum esse et εἰδὶν γάρ τινες scribendum 16 αἰσθητοῖς M:
αἰσθητικοῖς p 17 καὶ αὗται] καὶ ταῦ||||| M: κατὰ ταύτας Zp 18 γεγένηται M
19 μὲν M: δὲ Ζ: om. p εἰσὶ Zp: ἐστὶ M 21 τῆς (prius) M: om. p καὶ
στρυφνὸς — λέγεται M: om. p 23 τῷ p: τὸ M 24 κατὰ ταύτας M: κατ’ αὐτὰς p
τῷ (alterum) p: τὸ M 25 post πάθος add. καὶ p: om. M ἐργάζεσθαι p: paene
oblitter. M: ἐργάζονται Ζ 27 πάλιν post λέγονται colloc. p 31 ἀπὸ M: om. p
33 τὸν φόβον καὶ τὴν αἰσχύνην M: τοῦ φόβου καὶ τῆς αἰσχύνης p (fort. recte) 

 
χουσιν, ἐπὶ δὲ τῶν φυσικῶν ποιοὶ κρᾶσιν. ὅτι δὲ ποιότητες καὶ αὗται,
δηλοῖ τὸ ἀπὶ τῆς λευκότητος λευκὸν γενέσθαι καὶ ἀπὸ τῆς μελανίας μέλαν. ’E. Ἆρα οὖν ποιότητες ἁπλῶς πᾶσαι αὗται λέγονται; ’A. Οὐδαμῶς. ’E. Ἀλλὰ τί γνώρισμα ἐπ’ αὐτῶν ἔστι θέσθαι; ’A. Τὸ ἐμμόνους καὶ δυσκινήτους εἶναι καὶ πολυχρονίους· οὐ γὰρ ὁ 
ἐξ ἡλίου μέλας γενόμενος πρὸς ὀλίγον μέλας ἂν εἴη ὡς ὁ ἐν γενετῆς γενόμενος
μέλας, οὐδὲ ὁ δ’ αἰσχύνης ἐρυθριάσας ἐρυθρὸς ἂν εἴη ὡς ὁ τοιοῦτος
γεννηθεὶς διὰ τοῦτο καὶ καλούμενος ἐρυθρίας. ἐπεὶ τοίνυν τοιοὶ
 κατὰ τὰς τοιαύτας χροιὰς οὐ γίνονται, οὐδὲ ποιότητες ἂν εἶεν τοιαῦται περὶ 
τοὺς τὰ τοιαῦτα πάσχοντάς, ἀλλὰ πάθη. ’E. Ἐπεὶ τοίνυν ἀποδέδωκας τὰς περὶ τὸ σῶμα παθητικὰς ποιότητας
καὶ τὰ πάθη, δεῖξον καὶ ἐπὶ τῆς ψυχῆς τὸ ἀνάλογον. ’A. Φημὶ τοίνυν ποιότητας μὲν εἶναι ἐκ πάθους γεγονυίας, ὅσαι ἐπίμονοι
 καὶ δυσμετάβλητοι, οἷον φιλαργυρία καὶ ἡ μανικὴ ἔκστασις καὶ ἡ 
ὀργή· οὐ γὰρ δὴ ὁ ἅπαξ ὀργισθεὶς καὶ ὁ ἐπὶ προσήκουσιν ὀργιζόμενος ὀργίλος
ἂν εἴη εἴη ἀλλ’ ὁ ἀπαχθὴς καὶ τοῦτο πεπονθὼς ἢ διὰ νόσον ἢ διὰ διαστροφήν.
δεῖ δὲ ὀργίλον λαμβάνειν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . α
πρὸς τὸ ὀργίζεσθαι· αὕτη μὲν γὰρ τοῦ δευτέρου ἂν εἴη . . . . . . . . . . . . 
 πρὸς τὸ ὀργίζεσθαι π . . . . . . . . . . καὶ ὥσπερ νόσημα τοῦτο ἔχοντα. τοιαῦται
δὲ ποιότητες καὶ ἡ φιλία καὶ ἐρωτομανία. πάθη δὲ ἂν εἶεν καὶ οὐ 46v 
ποιότητες τὰ μὴ ἐπίμονα, * * * ὀργὴ καὶ ἐπιθυμία. ’E. Τίνι οὖν διαφέρουσιν αἱ ποιότητες αὗται τοῦ πρώτου εἴδους †
τῶν ἀτόμων; ’A. Ὅτι αἱ μὲν ἦσαν ἐκ διδασκαλίας καὶ ἔξωθεν τελειούμεναι, αἱ
ἐπιστῆμαι γὰρ καὶ αἱ ἀρεταὶ ἐκ διδασκαλίας τὸ πλέον λαμβάνουσιν· αὗται 
δὲ οὐ διὰ διδασκαλίας, ἀλλὰ φύσει τὸ τέλειον ἔχουσιν, ἡ γὰρ μελανία καὶ
ἡ λευκότης καὶ ἡ γλυκύτης φύσει, ἥ τε οὐνοφλυγία καὶ ἡ φιλαργυρία οὐ
διὰ διδασκαλίας, ἀλλὰ διὰ ἐθῶν τονηρῶν ἐγγίνονται αἱ τοιαῦται κακίαι. ’E. Ἀλλ’ εἰ φύσει καὶ ἔθεσιν αὗται ἐγγίνονται, πῶς τοῦ ἑτέρου εἴδους 
διαφέρουσιν; ’A. Ὅτι αἱ μὲν ἐν τῇ δυνάμει ἐθεωροῦντο καὶ ἐν ψιλαῖς ταῖς ἐπιτηδειότησιν,
αἱ δὲ ἐν τῷ τρίτῳ εἴδει ἐν τῷ τὸ τέλειον ἔχειν ἤδη ὑφίστανται·
λευκότης γὰρ καὶ οἰνοφλυγία ποιότητές εἰσιν ἔμμονοι ἤδη ἀπηρτισμέναι
 καὶ τετελεσμέναι. 7. 8 ὁ (post ὠς) M: om. p 10 γίνονται M: λέγονται p 12 τὰς M : om. p
παθητικὰς Zp: oblitter. M 14 μὲν εἶναι ἐκ πάθους Zp : oblitter. M ἐπίμοναι M
15 an Ε; φιλαργυρία? 17 ἐπαχθὴς M: ἐπαχθεὶς p 18 post λαμβάνειν XX fere
litterae, quamm extrema α etiam apparet, oblitter. M: lac. Ζρ; inseras οὐ τὸν ἐπιτηδείως
ἔχοντα 19. 20 πρὸς τὸ ὀργίζεσθαι π (ceteris XXII fere litt. ante et post oblitter.) Μ:
lac. Zp: fort. supplendum εἴη εἴδους· ἀλλὰ τὸν Ε; πρὸς τὸ ὀργίζεσθαι Ε;
21 τοιαῦται M: τοιαῦτα p οὐ M : οὗ p 22 μὴ p: om. M an οἷον ἡ ἐπ’
Ε; ὀργὴ? (cf. p. 132,15. Simpl. f. 68r59) 24 τῶν ἀτόμων] corrigas τῆς ποιότητος,
nisi inducere mavis 28.34 οἰνοφλοιγία M 29 ἐΜ scripsi: ἠθῶν Mp
 ’E. Ἀλλὰ πῶς ἐν μὲν τῷ πρώτῳ δἴδει τὰς θερμότητας καὶ τὰς
ψύξεις καὶ νόσον καὶ ὑγείαν ἐν ταῖς διαθέσεσιν κατηρίθμησεν, ἐνταῦθα δὲ ὡς
εἰς ἄλλο εἶδος κἀκείνου διαφέρον πάλιν καταλέγει τὴν θερμότητα καὶ ψύξιν; ’A. Ὅτι ἐκεῖ μὲν κατὰ τὸ διακεῖσθαί πως τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν,
 εἰ καὶ μὴ ἐπιμόνως, διαθέσεις ἔλεγεν, ἐνταῦθα δὲ κατὰ τὸ πάθος ἐμποιεῖν 
εἰς ἄλλο, τὸ δὲ αὐτὸ κατ’ ἄλλο καὶ ἄλλο λαμβανόμενον δύναται ἄλλου καὶ
ἄλλου εἶναι εἴδους, ὡς † ὁ πατὴρ καθὸ μὲν Σωκράτης, οὐσία ἂν εἴη, καθὸ
δὲ πατήρ, τῶν πρός τι. οὕτω γὰρ καὶ ἡ θερμότης καθὸ μὲν διατίθησί
πως τὸ ὑποκείμενον, διάθεσις ἂν εἴη, κἂν ἔμμονος γένοιτο καὶ δυσανάλυτος, 
 ἕξις ἂν γένοιτο, καθὸ δὲ τὴν αἴσθησιν θερμαίνει τῶν πελαζόντων, παθητικὴ
ἂν εἴη ποιότης. Ἐ. Ἡ δὲ πρὸς καιρὸν θέρμανσις πάθος οὖσα ἆρά γε ἡ αὐτὴ ἂν εἴη
τῇ διαθέσει; Ἀ. Ἡ τοῦ μὲν ἔχοντος σώματος καὶ ἐπάγοντος ἄλλῳ τὸ θερμαίνεσθαι
 ἂν εἴη διάθεσις, τοῦ δὲ θερμαινομένου οὕτως, ὡς ἂν μὴ δύνασθαι 
ἄλλο σῶμα θερμαναι, πάθος ἂν εἴη ἡ πρόσκαιρος καὶ ἐπ’ ὀλίγον θέρμανσις, 47r 
ὥστε πάθους μὲν ἐπίτασιν τὴν διάθεσιν, ἥτις ἂν εἴη καὶ παθητικὴ ποιότης,
ἐπίτασιν δὲ τῆς διαθέσεως τὴν ἕξιν καὶ τὴν μάλιστα παθητικὴν
ποιοτητα. ’E. Τί οὖν ἐστι τὸ τέταρτον εἶδος τῆς ποιότητος; ’A. Σχῆμα καὶ ἡ περὶ ἕκαστον μορφή. ’E. Τί οὖν ἐστι τὸ σχῆμα καὶ πῶς αὐτὸ ὡρίσαντο οἱ γεωμέτραι; ’A. Σχῆμά ἐστι τὸ ὑπό τινος γραμμῆς ἢ τινων γραμμῶν
περιεχόμενον. ’E. Ἆρα οὖν καθὸ ὑπὸ μιᾶς ἢ τριῶν φέρε ἢ τεσσάρων γραμμῶν
περιέχεταί τι χωρίον, ποιότης ἂν εἴη, εἰ ὑπὸ τοσούτων γραμμῶν περιέχοιτο; ’A. Οὐδαμῶς· ποσότης γὰρ ἂν εἴη ἡ κατὰ πλῆθος ὑπόστασις, οὐ
ποιοτης. Ἐ. Πῶς οὖν τὸ σχῆμα ἐν ποιότητι ἔταξεν; ’A. Ὅτι οὐχ ἁπλῶς καθὸ τριῶν γραμμῶν ἀριθμὸς ποιεῖ σχῆμα, ἀλλ’
οὕτως πως τεθεισῶν πρὸς ἀλλήλας καὶ γωνιασθεισῶν πρὸς ἀλλήλας· ὅταν
γὰρ γραμμαὶ ἀλλήλαις κατὰ γωνίας τρεῖς συναφθεῖσαι χωρίον τι ἀποτέμωσι 
καὶ περιλάβωσιν αὐτό πως καὶ κατ’ αὐτὰς αὐτὸ ἀποπερατώσωσιν,
τρίγωνον γίνεται τὸ σχῆμα καὶ ἔστιν ποιότης, οὐ καθὸ τρεῖς ἔχει γωνίας,
 2 ὡς εἰς Simpl. c (f. 65v65): ὡσεὶ M: ὡς p 3 κἀκείνου] κἀκεῖνο M: ἐκεῖνου p
πάλιν M: παθητικὴν p: τὴν παθητικὴν ποιότητα Simpl. c καταλέγει M Simpl. c: λέγει p
6 post ἄλλο addas παθητικὰς τοιότητας 7 ὡς ὁ πατὴρ] ὡς ὁ Σωκράτης, καθὸ μὲν ἄνθρωπος,
οὐσία ἂν εἴη Simpl. c (recte) οὐσία ἂν Zp: oblitter. M 8. 9 καθὸ—ὑποκείμενον
Zp: oblitter. M 8 διατίθησι Simpl. c: διατίθεσθαι AD: διατίθεται Cp 9 τὸ
om. p γένοιτο M: γένηται p 10 τὴν αἴσθησιν Simpl. c: τῇ αἰσθήσει Zp: oblitter. M
τῶν πελαζόντως Ζ: τὸν πελάζοντα p: oblitter. M 14 ἄλλω τὸ M: ἄλλα τῷ p 15 εἴη
ἂν colloc. p 16 ἡ supra scr. Μ 17 post ἐπίτασιν add. εἶναι p: om. M
ἥτις Zp: εἴ τις M 29 ἔταξεν Μ: ἔταξας p 33 περιλάβωσιν scripsi: λάβωσιν post
II litteras oblitter. M: λάβωσιν Zp ἀποπερατώσωσιν Zp: ἀποπερατώσουσαι M
34 ἔχει Μ: ἔχον p 

 
καθόσον δὲ μορφή τις φαίνεται ὲπὶ ταῖς τρισὶν γραμμαῖς καὶ ταῖς τρισὶ
γωνίαις, ποιότης, οὐ κατὰ χρῶμα μὲν ὑφιστραμένη πάντως, κατὰ δὲ τὸν 
τῆς ἐπιφανείας ποιὸν σχηματισμόν. οὕτω καὶ τῆς ὑποκειμένης ἐπιφανείας
κυκλοειδῶς γεγονυίας φαίνεται κύκλος καὶ ἔστιν ποιότης ὁ κύκλος. καὶ τὸ
 τρίγωνον σχῆμα καὶ τὰ τετράγωνον καὶ τὰ .αλλα πάντα τὰ γεωμετρικὰ
εἰς ἕν τι εἶδος ποιότητος ἀνάγονται, . . . . . . .καταριθμεῖται ὁ ᾿Αριστοτέλης 
ἐπὶ τέλει. καὶ ἡ γραμμὴ οὖν καθόσον μῆκος ἀπλατές, ποσότης ἄν εἴη, ή
δὲ εὐθεῖα γραμμὴ καθόσον εὐθεῖα, ποιότης ἄν εἴη. καὶ ἡ ἐπιφάνεια δὲ
καθόσον ἐπιφάνεια, ποσότης· μήκει γὰρ καὶ πλάτει ἡ ἐπιφάνεια όρίζεται, 
 ἅ ἐστι τοῦ ποσοῦ. <ἡ δὲ> ἐπίπεδος ἐπιφάνεια καθὸ ἐπίπεδος, εἴη ἄν ἄν τοῦ 
ποιοῦ. ᾿Ε. ᾿Αλλὰ <τί μὲν τὸ > σχῆμα καὶ πῶς ληθθὲν εἴη ἄν ποιότης, εἴρηκας· 47v 
ἡ μορξὴ δὲ πῶς ποιότης, δεῖξον. ᾿Α. Ἡμορφὴ διχῶς λέγεται παρὰ τῷ ᾿Αριστοτέλει· καθ᾿ ἓν μὲν γὰρ
 σημαινόμενον τὰς οὐσιώδεις μορφὰς λέγει, καθ᾿ ἕτερον δὲ τὰ ἐπὶ τοῖς οὐσιώδεσιν
εἴδεσιν ἐπιφαινόμενα καὶ κατὰ τὰς ἐπιφανείας τυπώματα, καθ᾿ ἃ 
καλά τε λεγομεν καὶ εὔμορφα τὰ εἴδη οὐδὲν ἐφαπτόμενοι τῶν οὐσιωδῶν.
κατὰ τὰς τοιαύτας οὖν μορφὰς καὶ ἡ μορφὴ ποιότης ἄν νεἴη τῷ σχήματι παραπλησίως. ᾿Ε. Τίνας ἄλλας εἴρηκας ποιότητας; ᾿A. Εὐθύτητα καὶ καμπυλότητα προσθείς· καὶ εἴ τι τούτοις ὅμοιον. ᾿E. Τίνα οὖν ἄλλα τούτοις ὅμοια; ᾿A. Οἱονεί τινα ἑλικοειδῆ εἰσιν ἤ κωνοειδῆ ἤ φακοειδῆ καὶ εἴ τι
 τοιοῦτον ἔχει σχῆμα. ᾿E. Πόθεν οὖν ὅτι ποιότητές εἰσιν αὖται; ᾿A. Ὅτι ἀπεδόξη μὲν λόγος τῆς ποιότητος, ὅτι τὰ παρωνομασμένα
ἀπ᾿ αὐτῆς ἐστι ποιά· εἰδὲ ἀπὸ τῶν ἐγκειμένων παρωνομασμένα ἐστὶ ποιά,
εἴησαν ἄν ποιότητες, ἀφ᾿ ὦν παρωνόμασται ταῦτα. ᾿E. Ἀλλ᾿ εἰ τὰ παρώνυμα ἀπό τινων ὡς ποιὰ ποιότητας ἀποφαίνει
ἐκείνας, ἀφ᾿ ὦν παρονομάζεται, ἀπὸ δὲ τῆς μανότητος παρωνόμασται τὸ
μανὸν καὶ ἀπὸ τῆς πυκνότητος τὸ πυκνόιν, ἀπὸ δὲ τῆς λειότητος τὸ λεῖον
καὶ ὰπὸ τῆς τραχύτητος τὸ τραχύ, διὰ τί μὴ καὶ τὴν μανότητα καὶ πυκνότητα 
καὶ λειότητα καὶ τραχύτητα ποιότητας φήσομεν εἶναι; 4 κυκλωειδῶς Μ ἔστιιν Μ:ἔσται p 6 post ἀνάγονται VII fere litterae oblitter. M :
lac. Ζρ: couicias ὅ εἰκότως (cf. Simpl. f. 67r7S) 7 ποσότης Zp: oblitter. M
8 ποιότης—ἐπιφάνεια Ζp: oblitter. M 9.10 ὁρἱζεται—ἐπίπεδος] ἅ scripsi et ἡ δὲ supleni:
ἐπίπεδος (ceteris oblitt.) M: ὁρίζεται ὅ ἐστι τοῦ ποσοῦ (ceteris in lac. οm.) ΖΡ
10 επίπεδος (alterum) M: ἐπίπεδον p 12 τί μὲν τὸ σχῆμα] τί μὲν τὸ σχ—suppleni:
—ῆμα post X litteras oblitter. M: in lac. om. Zp 15 τὰ Ζp: τὰς Μ 16 καθὰ Μ:
καθὸ p 17 λέγομεν Μ: λεγόμενα p ἐφαπτόμενοι Μ: ἐφαπτόμενα p 20 corrgas
εἴρηκε 21 ὅμοιόν ἐστιν Aristot. 24 εἰσιν Μ: om. p κονοειδῆ Μ
28 ποιά Ζp: oblitter. M 30 ἀποραίνει p: ἀποφαίνη Μ 31 παρωνομάζεται Μ
32 δὲ Μ: γὰρ p 34 φήσωμεν Μ Ἀ. Ὅτι αἱ τοιαῦται τῶν ὑποκειμένων διαφοραὶ εἰ καί πως ἐχειν αὐτα
παρέχουσιν, ἀλλ’ οὐχὶ κατὰ τὸ τοιὸν εἶναι τὴν προσηγορίαν παρέχουσιν,
ἀλλὰ μᾶλλον τὸ κατὰ θέσιν τινὰ ἐπ’ αὐτῶν θεωρεῖσθαι τῶν μορίων. 
πυκνὰ μὲν γὰρ λέγεται τῷ τὰ μόρια σύνεγγυς ἀλλήλων κεῖσθαι, ὡς μηδὲν
 ἑτερογενὲς σῶμα μεταξὺ αὐτοῦ παρεμπίπτειν δύνασθαι, ὡς ἔχει ἐπὶ τοῦ
χρυσοῦ καὶ τοῦ σιδήρου καὶ τῶν τοιούτων σωμάτων. μανὸν δὲ τῷ οὕτως
αὐτοῦ διεστηκέναι τὰ μόρια, ὡς ἑτερογενὲς σῶμα δύνασθαι μεταξὺ αὐτῶν 
παρεμπίπτειν, οἷαί εἰσιν αἱ σπογγίαι καὶ οἱ κισήρεις καὶ τὸ ἔριον. καὶ λεῖον 48r 
μέν ἐστιν, οὗ τὰ μόρια ἐξ ἴσου ἀλλήλοις σύγκειται οὕτως, ὡς μηδαμῶς τὸ
 ἕτερον ὑπερέχεσθαι ὑπὸ τοῦ ἑτέρου, τραχὺ δὲ, οὗ τὰ μόρια οὕτως ἔχει
θέσεως, ὡς ὑπερέχειν τε ἀλλήλων καὶ ὑπερέχεσθαι, ὡς ἔχει τοῦ πρίονος 
τὰ μόρια. ’E. Ἀλλὰ τί ἐκ τῶν ὄρων τούτων συνάγεις; ’A. Τί δὲ ἄλλο ἢ ὅτι θέσεών εἰσιν εἴδη ἡ μανότης καὶ ἡ πυκνότης
 καὶ ἡ λειότης καὶ ἡ τραχύτης. ’E. Καὶ τί τοῦτο πρὸς τὸ μὴ ποιότητας εἶναι παρίστησιν;
’A. Ὅτι τὴν θέσιν τῆς τοῦ πρός τι κατηγορίας ἀπέδειξεν, τὸ δὲ
μανὸν καὶ τὸ πυκνὸν και τὸ λεῖον καὶ τὸ τραχύ θέσεις τινές εἰσιν, τῆς 
τοῦ πρός τι κατηγορίας εἴη καὶ ταῦτ’ ἂν καὶ οὐ τοῦ ποιοῦ. ’E. Ἆρα οὖα μόνα τοῦτ’ ἔστι τὰ εἰρημένα τέσσαρα εἴδη τῆς ποιότητος; ’A. Ἴσως. ’E, Διὰ τί ἔφης ἴσως; Ἀ. Ὅτι καὶ ὁ Ἀριστοτέλης ἔφη· ἴσως οὖν καὶ ἄλλος τρόπος 
φανείη ἂν ποιότητος. ’E. Ποῦ οὖν τοίνυν περὶ πούτου ἐζήτησεν; ’A. ’Ev τοῖς Μετὰ τὰ φυσικά. ’E. Διὰ τί οὖν ἐνταῦθα εἴασεν τὴν ἀκριβῆ ζήτησιν; ’A. Ὅτι πρὸς εἰσαγωγικοὺς ἔγραψε τὴν τῶν Κατηγοριῶν στοιχείωσιν,
πρὸς δὲ τοὺς ἢδη τελείους <τὰ> Μετὰ τὰ E. Ἀλλὰ διὰ τί ἔφη τοιότητες μὲν οὖν αἱ εἰρημέναι, ποιὰ 
δὲ τὰ κατὰ ταύτας παρωνύμως λεγόμενα ἢ ὁπωσοῦν ἀπ’ αὐτῶν;
διὰ τί γὰρ οὐκ ἔφη ποιὰ δὲ <εἶναι> τὰ κατὰ ταύτας παρωνύμως
προσέθηκεν <δὲ ἢ ὁπωσοῦν> 1 εἰ καὶ M1: εἶναι M2p 2 post εἶναι add. καὶ p: om. M 3 τὸ Μ: τῷ p; an
κατὰ τὸ? μορίων scripsi: μορφῶν Mp 4 τῷ p: τὸ M 6 ante τοιούτων add.
ποιοτήτων p: om. M τῷ p: τὸ M 7 μεταξὺ paene oblitter. M: κατὰ Zp
8 αἱ κισήρεις scripsi: αἱ κήσηρες M: κίσσηρες p ἔραιον M 10 μόρια οὕτως ἔχει Zp:
oblitter. M 11 ὑπερέχειν τε scripsi: ὑπερέχεινται (sic) M: ὑπερέχειν τι p 12. 13 τὰ
μόρια — ὅρων Zp: oblitter. M 14 ἡ πυκνότης Zp: oblitter. M 17. 19 τοῦ (aute
πρός) M: τῶν p (utrobique) 17 ante τὸ δὲ add. d p: om. M 23 καὶ (prius) Μ:
om. p ἄλλος ἂν τις φανείη τρότος Aristot. 25 τοῦ p: τί Μ 26 Μετὰ τὰ φ.]
cf. Δ 14. 1020a33 29 τὰ addidi 30 οὖν εἰσὶν Aristot. ποιὰ δὲ τὰ Zp: oblitter.
M 31 ὁπωσοῦν ἄλλως Aristot. 32 εἶναι supplevi: αι (IV fere litter.
oblitter.) M: lac. Zp 33 προσέθηκεν Zp: προσέθ||||| M δὲ ἢ ὁπωσοῦν supplevi:
Χ fere litt. oblitt. M: lac. ΖΡ ᾿A. Ὅτι ἡ συνήθεια ἀνώμαλος. ᾿E. Πῶς καὶ τίνα τρόπον; ᾿A. ᾿Εφ᾿ ὦν μὲν γὰρ καὶ ἡ ποιότης καὶ τὸ ποιὸν ἀμφότερα ὠνόμασται,
οἶον γραμματικὴ μὲν ἡ ποιότης, γραμματικὸς δὲ ποιός, ἀμφότερα
 ώνόμασται ταῦτα. <ἐπὶ ἐνίων δὲ ὅτι> μόνον ὠνόμασται <θάτερον>, τὸ ποιόν, ἀλλ᾿ οὐχὶ καὶ ἡ καὶ ἡ ποιότης, ἤ ἡ ποιότης μέν, οὐχὶ δὲ καὶ τὸ ποιόν,
ἐπὶ τοῦ δευτέρου εἴδους ἐλέγετο τῆς ποιότητος· αὐταῖς μὲν γὰρ ταῖς φυσικαῖς 
ἐπιτηδειότησιν <οὐκ> εἰσὶν ὀνόματα, πυκτικὸς δὲ λέγεται καὶ δρομικὸς 
καὶ ὑγιεινὸς οὐκ ἀφ᾿ ἦς ἤδη ἔχει ποιότητος ἀλλ᾿ ἀφ᾿ ἧς ἕξει· ἀπὸ
 μὲν γὰρ τῆς πυκτικῆς ἐπιστήμης λέγονται οἱ πύκταιι καὶ ἀπὸ τῆς παλαιστκῆς
οἱ παλαισταί, ἀπὸ δὲ τῶν δυνάμεων οὐ παρονομάζονται οἱ πυκτικοὶ
καὶ οἱ παλαιστικοὶ ἀλλὰ τῷ ἔψειν ἐπιτηδειότητα τοῦ δέχεσθαι τὰς ἐπιστήμας, 
ὥστε τὴν προσηγορίαν ἔχειν αὐτοὺ κατὰ τῆς ἐλπίδος· ἐπιδὴ γὰρ
ἐλπίζοντες ἔσεσθαι τὴν ἐπιστήμην ἔχειν αὐτοὺς κατὰ τῆς ἐλπίδος· ἐπειδὴ γὰρ
ἐλπίζοντες ἔσεσθαι τὴν ἐπιστήμην λαβόντες οἱ μὲν πύκται, οἱ δὲ παλαισταί
 <εἰσιν> τοὺς μἐν πυκτικούς, τοὺς δὲ παλαιστικοὺς προσαγορεύομεν. τούτους
μὲν οὖν ποιοὺς ὄντας οὕτω καλοῦμεν τῆς ποιότητος οὔσης ἀνωνύμου ἐπ᾿ 
αὐτῶν. ἐφ᾿ ὧν δὲ ἡ δὲ ἡ μὲν ποιότης ὠνόμασται, ἀπ᾿ αυτῶν δὲ οἱ παρώνυμοι
οὐκ ἔτι λέγονται· τῆς γὰρ ἀρίστης ἕξεως ἀρετῆς καλουμένης ὁ ἀπ᾿
αὐτῆς οὐκ ἔτι λέγονται· οὔτε γὰρ ἀρεταῖος ἐν τῇ συνηθείᾳ εἴρηται 
 ρηται οὔτε ἐναρετος ῥνάρετος ῥηθείη ἄν (οὐδὲ γὰρ ἐγγράμματος ὁ ποιὸς ἀπὸ τῆς 
γραμματικῆς εἴρηται)· ἀλλ᾿ ἀπὸ της ἀρετῆς ὁ σπουδαῖος λέγεται ἤ ἀγαθός.
ἔτι δὲ ὁπωσοῦν καὶ τὰ τοιαῦτα λέγεται, ὡς ἀπὸ τῆς δικαιοσύνης ὁ δίκαιος,
<οὐδὲν> γὰρ λέγεται ἀπὸ τὴς δίκης δίκαιον, καὶ ἀπὸ τὴς σωφροσύνης σωφρόσυνον,
ὡς ἀπὸ τὴς εὐφροσύνης εὐφρόσυνος. εὕροι δ᾿ ἄν τις καὶ ἐπὶ 
 ἄλλων πλειόνων τῆς συνηθείας τὴν ἀνωμαλίαν. ᾿Ε. Ἐπεὶ δὲ ἐν ταῖς ἄλλαις κατηγορίαις τὰ κοινὰ καὶ πρὸς ἄλλας
καὶ τὰ ἴδια ἑκάστης ἐζήτησεν, ἆρά γε καὶ ἐνταῦθα πεποίηκεν τὸ ὅμοιον; ᾿Α. Πεποίηκεν. ᾿E. Πῶς; ᾿A. φησὶ γὰρ οτι ὑπάρχει καὶ ἐναντιότης κατὰ τὸ ποιόν. ᾿E. Διὰ τί οὖν ἔφη καὶ ἐναντιότης, ἀλλ᾿ οὐχὶ ἁπλῶς ἄνευ τοῦ καὶ συνδέσμου ὅτι ὑπάρχει ἐναντιότης; xαὶ (prius) M: om. p 4 μὲν M: om. p 5 ἐπὶ ἐνίων δὲ ὅτι et θάτερον suppleni:
XIII et VI litt. oblitter. Μ: lac. p (cf. Simpl. f. 67v84 ἐπ᾿
ἐνίων δὲ τὀ ἔτερον μόνον
ὠνόμασται, το ποιὸν) 6 δὲ M: om. p 8 oὐx supplevi: oblitter. Μ: οὐκ εἰσὶν
in lac. om. Zp 9 ἤδη M: εἴ6η p 10 πύκται scripsi: πυκτικοὶ Mp 11 παρωνομάζονται
M 12 τῷ p: τὸ Μ 13 κατὰ Μ: ἐκ p 14 παλαισταὶ M: παλαιστικοί
p 15 εἰσιν supplevi: oblitter. M: lac. Zp 17 an ἀπ᾿ αὐτῆς? 20
ρετος ῥηθείη—ἐγγράμματος Ζp: oblitter. M 20. 21 ὰπὸ τῆς γραμματικῆς Simpl.:
ἐγγραμμαικὸς Μ: κατὰ γραμματικὴν Ζp 21 σπουδαῖος Zp: oblitter. Μ 22 δικαιοσύνης
ὁ Zp: oblitter. M 23 οὐδὲν ex accentibus in M servatis conclusit Vitelli: lac. ΖΡ
δίκαιον Μ: δικαίου p post σωφροσύνης lacunam relinquunt Zp 24 εὐφρόσυνος M:
εὐφρόσυνον p (fort. recte) 26 καὶ ante τὰ κοινὰ transponas. 30 ὅτι ὑπάρχει Zp:
ὃτι ὑπά—oblitter. M Ἀ. Ὅτι καὶ ἄλλα ἔδειξε τῇ ποιότητι ὑπάρχοντα· πρὸς οὖν τοῖς
<ἄλλοις> εἰδέναι φησὶ χρή, ὅτι καὶ ἐναντιότης αὐτῇ Ἐ. Ἆρα οὖν καὶ πάσῃ καὶ μόνῃ; Ἀ. Οὐδαμῶς· <ὅτι μόνῃ> μὲν γὰρ ἡ ἐναντιότης οὐχ ὑπάρχει, δῆλον 
 ἐκ τοῦ καὶ τῇ τῶν πρός τι <προσεῖναι>, οὐ πάσῃ δέ, ὅτι οὔτε τῇ κατὰ 
σχῆμα ποιότητι οὔτε τῷ ὐχρῷ ἢ τῷ <πυρρῷ ἢ τῷ μελαν>ίζοντι τῷ ἴζοντι ἢ τινι
ἄλλῃ χροιᾷ ἐστί τι ἐναντίον τῶν μεταξύ, καίτοι τὸ μέλαν τῷ λευκῷ ἐναντίον·
ἄκρα <ἄκρα γάρ>· τοῖς δὲ μέσοις οὐδὲν ἐναντίον, ὡς εἴρηται. Ἐ. Πῶς τῇ κατὰ σχῆμα ποιότητι οὐκ ἔστι τι ἐναντίον; Ἀ. Ὅτι μήτε τῷ τριγώνῳ ἐστί τι ἐναντίον μήτε τῷ τετραγώνῳ
σχήματι ἤ τινι τῶν τοιούτων. Ἐ. Ἆρα οὖν καὶ τοῖς ποιοῖς τοῖς κατὰ τὰς ἐπιδεχομένας ποιότητας
τις ἐναντίωσίς ἐστιν; Ἀ. Οἷον δικαιοσύνη ἀδικίᾳ ἐναντίον * * * καὶ τὸ λευκὸν καὶ] τῷ
 μέλανι ἐναντίον. ’E. Κἂν θάτερον ποιὸν ᾖ <τῶν ἐναντίων>, ἆρά γε καὶ αὐτὸ
εσται; Ἀ. Ναί. ’E. Πῶς. ’A. Ei γὰρ ἡ δικαιοσύνη ἐναντία τῇ ἀδικίᾳ ἐστὶ καὶ ἡ δικαιοσύνη
ποιότης, καὶ ἡ ἀδικία πάντως ποιότης ἔσται. ’E. Διὰ τί οὖν ἔφη <εἰ> ἡ δικαιοσύνη ἐναντία τῇ ἀδικίᾳ
οὐχὶ ἐπεὶ ἡ δικαιοσύνη ἐναντία τῇ ἀδικίᾳ; ’A. Ὅτι ἦσάν τινες οἳ τῇ δικαιοσύνῃ οὐκ ἐδίδοσαν ἐναντίαν εἶναι τὴν
 ἀδικίαν, ἀλλὰ τὴν μὲν ἐναντίαν ἕξιν ἀνώνυμον εἶναι, τὴν δὲ ἀδικίαν στέρησιν 
εἶναι καὶ οὐχ ἕξιν· τὰς γὰρ ἕξεις καταφατικῶς δεῖν προσαγορεύειν,
τὰς δὲ στερήσεις ἀρνητικῶς. ’E. Ἆρα οὖν καλῶς διατάττονται οἱ τούτων #x003E;; ’A. Οὐδαμῶς· καὶ γὰρ τὰς ἕξεις στερητικῶς προσαγορεύομεν πολλάκις,
 ὥσπερ τὴν τῇ σωφροσύνῃ ἐναντίαν ἕξιν ἀκολασίαν καὶ τὴν τῇ φρο- 
 1 ὑπάρχοντα] |||| ἄρχοντα ὑπ oblitter.) lac. Zp 2 ἄλλοις supplevi: V fere litt.
oblitt. Μ: lac. Zp εἰδέναι Ζρ: oblitter. Μ 4 ὅτι μόνῃ supplevi: VII fere litt.
oblitt. Μ: lac. Zp 5 πρός τι προσεῖναι restitui: πρός . . . . . . . εῖναι M: πρός τι ante
lacunam Zp 6 σχῆμα M: τὸ σχῆμα p πυρρῷ — μελανίζοντι suppleni: . . . . ῶ ἢ
τῶ . . . . . ἴζοντι M: lac. Zp ἤ (ante τινι) M: καὶ Ζρ 7 τι M: om. p 8 ἄκρα
γὰρ supplevi: oblitter. M: lac. Zp 10 μήτε—μήτε Μ: οὔτε—οὔτε p τι M: τὸ p
τετραγώνω Zp: oblitter. M 12 ποιότητας Μ: lac. Ζρ post ποιότητας una litt.
oblitt. Μ 14 post ἐναντίον defectum significavi: excidisse videntur καὶ λευκότης μελανίᾳ,
ἀλλὰ καὶ τὸ ἄδικον τῷ δικαίῳ (cf. Arist.) καὶ inclusi: τὸ λευκὸν καὶ τῷ μέλανι
M: τῷ λευκῷ τὸ μέλαν p 16 τῶν ἐναντίων supplevi: oblitter. Μ: lac. Zp
αὐτὸ corrigas ex Simpl. τὸ ἐναντίον αὐτῷ 19 πῶς M: om. p 22 εἰ interposui:
om. Mp τῇ ἀδικίᾳ καὶ οὐχὶ paene oblitt. M: καὶ δίκαιον οὐχὶ Zp 24. 25 τὴν
ἀδικίαν Μ: τῇ ἀδικίᾳ p 28 λόγοι supplevi: V fere litt. oblitt. Μ: lac. Zp 29 καὶ
scripsi: οὐ Zp: oblitt. M γὰρ τὰς ἕξεις στερητικῶς Zp: oblitter. M 30 τὴν (prius)
Μ: om. p 30 τὴν τῇ φρονήσει paone oblitt. Μ: τῆ φρονήσει Zp 

 
νήσει ἀφροσύνην καὶ τὴν τῇ ἐλευθεριότητι ἀνελευθεριότητα καὶ τῇ εὐσεβείᾳ
τὴν ἀσέβειαν καὶ τῇ ὁσιότητι ἀνοσιότητα, καὶ στερήσεις καταφατικῶς,
ὡς τὴν τυφλότητα καὶ κωφότητα καὶ νωδότητα καὶ ὡχρότητα καταφατικῶς
προφέρομεν στερήσεις οὔσας. ’E. Ἐὰν ζητῶμεν, ἐν ποίῳ γένει . . . . . . . . . . . . . . . ἑκάστην ἐν αἷς 
ἐστιν ἐναντίωσις, πῶς μεθοδεύσομεν τὴν ζητουμένην καὶ ἐν ποίῳ γένει
<ἐστίν, εἰ>σόμεθα; σόμεθα; ’A. Ληψόμεθα τὸ ἀντικείμενον τοῦ ζητουμένου, ὅ ἔστι γνωριμώτερον,
καὶ ἐὰν ληφθῇ ἐν ποίᾳ κατηγορίᾳ κατειλημμένον, εἰσόμεθα ὅτι καὶ τούτου
 τὸ ἐναντίον ἐν τῇ αὐτῇ κατηγορία τακτέον ἐστίν. οἷον εἰ τὴν ἀδικίαν
ζητοῖ τις ποίας ἐστὶ κατηγορίας, <ληπτέον> τὴν δικαιοσύνην· ἔστι δὲ ἡ δικαιοσύνη 
ποιότης· καὶ ἡ ἀδικία ἄρα ποιότης ἔσται. ὡσαύτως δὲ καὶ ἐὰν 49v 
ζητῇ τις ἡ τυφλότης ποίας κατηγορίας ἐστίν, ληπτέον ἡ ὅρασις ποίας κατηγορίας
ἐστίν· καὶ εἰ ποιότητος, καὶ ἡ τυφλότης ἐν αὐτῇ εἶναι λέγεται. ’E. Ἐπεὶ δὲ καὶ περὶ τοῦ μᾶλλον <καὶ τοῦ ἦττον> ἐζητεῖτο
φθασάσαις κατηγορίαις εἰ ἐπιδέχονται, φήσομεν ἐπὶ τῆς ποιότητος ἆρά γε 
ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον; ’A. Ἐπιδέχεται μέν, ἀλλ᾿ οὔτε μόνη (ἐπεδέχετο γὰρ καὶ τὸ πρός
οὔτε πᾶσα νότης γὰρ μᾶλλον καὶ ἦττον οὐκ ἂν γένοιτο οὐδὲ κύκλος
 μᾶλλον καὶ ἧττον οὐδὲ ἡ τελεία ἀρετή οὐδὲ τελεία τέχνη)· πολλαὶ δὲ
ἄλλαι ποιότητες ἐπιδέχονται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον· λευκὸν γὰρ μᾶλλον 
καὶ ἧττον ἕτερον ἑτέρου λέγεται. ’E. Σαφέστερον εἰπὲ καὶ εὐκρινέστερον, εἰ ἐπιδέχονται αἱ ποιότητες
καὶ οἱ ἀπ᾿ αὐτῶν ποιοὶ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. ’A. Καὶ πῶς ἂν γένοιτο σαφῶς τι περὶ τούτων εἰπεῖν, ὅπου γε
πλείοντες γεγόνασιν αἱρέσεις περὶ τούτων. οἱ μὲν γὰρ τάς τε ἕξεις τῶν ὑλῶν
πάσας καὶ τοὺς ποιοὺς ἐπίτασιν καὶ ἄνεσιν λαμ<βάνειν> ἐτίθεσαν, ὡς ἂν
καὶ αὐτῆς τῆς ὕλης τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον εἶναι <ἐπιδεχο>μένης.
δὲ τῆς δόξης ἦσάν τινες τῶν Πλατωνικῶν. οἱ δὲ τινὰς μὲν ἕξεις καὶ τοὺς
 κατὰ ταύτας ποιοὺς . . . . . ὑπελάμβανον μὴ ἐπιδέχεσθαι τὸ μᾶλλον καὶ
 1 τὴν M: om. p 2 τὴν ante τῇ εὐσεβείᾳ transponas 3 καὶ ὠχρότητα scripsi:
καὶ ὠχλ . . . . M: om. Zp 4 προφέρομεν M: προσφέρομεν p 5 post γένει XVI fere
litt. oblitt. M: lac. Zp: si modo sanum ἑκάστην, conicias τί ἐστι, λαβόντες τῶν κατηγοριῶν
6 τὴν ζητουμένην] τὴν εὕρησιν (Simpl. f. 71 r 106): an τὴν ζήτησιν? 7 ἐστιν εἰ — suppleni:
— σόμεθα post VI fere litteras oblitt. M: lac. Zp 8 τὸ ἀντι — scripsi: τὸ προ —
Zp: oblitt. M 9 καὶ ἐὰν ληφθῇ partim oblitt. M: lac. Zp: ex Simpl. corrigas καὶ ἐὰν
γνωσθῇ 11 ζητοῖ M: ζητεῖ p ληπτέον scripsi: oblitt. M: lac. Zp 12 ὡσαύτως
δὲ καὶ Zp: oblitt. M 13. 11 κατηγορίας ἐστίν· καὶ εἰ Zp: oblitter. M 14 ποιότητος
τητος M: ποιότης p τυφλότης M: ποιότης p 15 καὶ τοῦ ἦττον inserui: om. Mp
ἐν ταῖς supplcvi: V lilt. oblitt. M: om. Zp 16 φθασάσαις] φθάσασι Mp 17 ἐπιδέχεται
τὸ M: lac. Zp 18 καὶ τὸ πρός τι paene oblitter. M: lac. Zp 19 πᾶσα M:
ποσὰ p τριγωνότης Vitelli: . . . . . . νότης M: lac. Zp οὐδὲ M: οὔτε p 20 τελεία
τέχνη M: ἡ τελεία τέχνη p an #x003E; πολλαὶ? 21 τὸ ἦττον M: ἦττον p 27 λαμ-
βάνειν] λαμ . . . . M: lac. Zp 28 ἐπιδεχομένης] ἐ . . . . . μένης M: lac. Zp 30 post
ποιοὺς V fere litt. oblitt. M: lac. Zp: an τελείους? τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον M: om. p 

 
τὸ ἧττον ὡς τὰς ἀρετὰς <τὰς ἀρετὰς καὶ> κατὰ ταύτας <ποιούς, τινὰς> τινὰς δὲ
καὶ ποιοὺς ἐπιδέχεσθαι ἐπίτασιν καὶ ἄνεσιν, ὡς πάσας <τὰς> μέσας<>
καὶ τὰς μέσας ποιότητας καὶ τοὺς κατὰ ταύτας ποιούς. ἧς γεγόνασι δόξης
οἱ ἀπὸ τῆς Στοᾶς. τρίτη γέγονεν, ἧς καὶ ὁ Ἀριστοτέλης μέμνηται, ἣ τὰς
 μὲν ἕξεις ἀνεπιτάτους καὶ ἀνανέτους ὑπελάμβανεν εἶναι, τοὺς δὲ κατ’ αὐτὰς
ποιοὺς ἐπιδέχεσθαι τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον, οὐ πάντας μέντοι. ’E. Πῶς οὖν ταύτης φὴς τὸν Ἀριστοτέλη μνήμην ποιεῖσθαι τῆς
αἱρεσεως; Ἀ. Φημὶ ὅταν λέγῃ· ἔνιοι δὲ ἀμφισβητοῦσιν δικαιοσύνην μὲν
 δικαιοσύνης οὐ πάνυ τι συγχωροῦντες μᾶλλον καὶ ἧττον λέγεσθαι
οὐδὲ μὴν ὑγείαν ὑγείας, ἧττον μέντοι ἕτερον ἑτέρου ὑγείαν
λέγοντες ἔχειν, καὶ δικαιότερον καὶ ὑγιεινότερον. καὶ τρίγωνον 
μέντοι καὶ τετράγωνον μὴ ἐπιδέχεσθαι τὸ μᾶλλον οὐδὲ τῶν
ἄλλων σχημάτων οὐδέν. τὰ μὲν γὰρ ἐπιδεχόμενα τὸν τοῦ τριγώνου 50r 
 λόγον καὶ τὸν τοῦ κύκλου λόγον πάντα ὁμοίως τρίγων
καὶ κύκλοι εἰσίν. τῶν δὲ μὴ ἐπιδεχομένων οὐδὲν ἕτερον ἑτέρου
μᾶλλον ῥηθήσεται· οὐθὲν γὰρ μᾶλλον τὸ τερράγωνον τοῦ ἑτερομήκους
κύκλος ἐστίν· οὐδέτερον γὰρ ἐπιδέχεται τὸν τοῦ κύκλου 
λόγον. ’E. Ἆρα οὖν καὶ τετάρτην τινὰ ἱστορήσειας δόξαν περὶ τῆς ἐν τοῖς
ποιοῖς καὶ ταῖς ποιότησιν ἐπιτάσεως καὶ ἀνέσεως; ’A. Ναί. ’E. Καὶ τίς αὕτη; ’A. Ἦν γάρ τις ἣ τὰς μὲν ἀύλους καὶ καθ᾿ αὑτὰς ποιότητας μὴ
 ἐπιδέχεσθαι τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ἔλεγεν, τὰς δὲ ἐνύλους πάσας καὶ τοὺς 
κατ᾿ αὐτὰς ποιοὺς ἐπιδέχεσθαι. ’E. Καὶ ὀρθῶς γέ σοι ἐδόκουν οὗτοι λέγειν; ’A. Οὐδαμῶς. ’E. Διὰ τί; ’A. Ὃτι αἱ ἄυλοι ποιότητες καὶ καθ᾿ αὑτὰς ὑφεστηκυῖαι οὐκ εἰσὶ
ποιότητες ἀλλ᾿ οὐσίαις, καὶ διὰ τοῦτο ἐπίτασιν οὐκ ἐπιδέχονται, διότι οὐδὲ
αἱ ἄλλαι οὐσίαι. ’E. Ποῖον οὖν ὁ Ἀριστοτέλης καθόλου δέδωκεν θεώρημα εἰς τὸ 
 1 ὡς— ἕξεις oblitter. M τὰς ἀρετὰς καὶ inserui: om. Zp (cf. Simpl. f. 72v114)
ποιούς, τινὰς δὲ ἕξεις supplevi: in lac. om. Zp 2 πάσας τὰς μέσας] τὰς μέσας supplevi:
πασ . . . μ . . . M: πάσας ante lac. Zp 4 post τρίτη add. δε p: om. M
ὁ Μ: om. p 5 ανανέτους M: ἀνέτους p 7 ἀριστοτέλη Zp: ἀρισ . . . . . . M
μνήμην M: μνείαν p ποιεῖσθαι Zp: oblitt. M 10 οὐ πάνυ Zp: . . . . νυ M
11 ὑγείαν (alterum) M: ὑγείας p 13 post μᾶλλον add. καὶ τὸ ἧττον p: om. M
14. τοῦ (ante τριγώνου) Zp: om. M 15. 16 τρίγωνακ αὶ κύκλοι Zp: oblitt. M
17 τὸ M: ὂν p 17.18 ἑτερομικοὺς (sic) M 18.19 κύκλου λόγον Zp: oblitt. M
20 τετάρτην τινὰ Vitelli: τετάρτην τὴν Μ: lac. Zp 24 Ἦν] ἣν Μ: εἰ p ἣ] ἢ Mp
27 γέ M: δέ p 30 ἄυλοι scripsi: ἔνυλοι Mp 33 δέδωκεν θεώρημα καθόλου
colloc. p 

 
εὑρίσκειν, <τίνα οὐκ ἂν> ἐπιδέχοιτο τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον
καὶ τίνα οἷά τ’ ἂν ἐπιδέχεσθαι; ’A. <Ἀποδείκνυσιν> ὅτι ὅσα μὲν οὐκ ἐπιδέχεται τὸν τοῦ
λόγον, ταῦτα οὐ δύναται λέγεσθαι μᾶλλον καὶ ἧττον· οἷον τὸ τρίγωνον οὐκ
 ἐπιδέχεται τὸν τοῦ τετραγώνου λόγον οὐδὲ τὸ τετράγωνον τοῦ κύκλου, 
καὶ διὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἣττον. τὸ μέντοι
λευκὸν ἱμάτιον καὶ ἡ χιὼν καὶ πολλὰ λευκὰ ἐπιδέχεται <τὸν> τοῦ
λόγον<>· ἐν τούτοις οὖν τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ’E. Ἆρα οὖν πάντα τὰ τὸν αὐτὸν λόγον ἐπιδεχόμενα ἐπιδέχεται τὸ
 μᾶλλον καὶ ἧττον; ’A. Οὐδαμῶς· ἐπιδέχονται μὲν γὰρ ἅπαντες οἱ κατὰ μέρος ἄνθρωποι 
τὸν τοῦ ἀνθρώπου λόγον, ἄνθρωπος δὲ ἀνθρώπου μᾶλλον καὶ ἧττον οὐκ
ἔστιν ἄνθρωπος. τὸ δὲ μὴ ἐπιδεχόμενον τὸν αὐτὸν λόγον ἀδύνατον τὸ
μᾶλλον καὶ ἧττον ἐπιδέχεσθαι. πρὸς γὰρ <τὰ ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ>
 συγκρίσεις αἱ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, οὐ πρὸς τὰ ἐκ<βεβηκότα τὸν 
αὐτὸν λόγον>. ’E. Ἀλλ᾿ εἰ μηδὲ τοῦτο ἴδιον τῆς ποιότητος, τί ἂν εἴη ταύτης ἴδιον; ’A. Τὸ ὕμοιον καὶ ἀνόμοιον· κατὰ μόνας γὰρ τὰς ποιότητας ὅμοιον 50v 
ἕτερον ἑτέρου λέγεται, τὸ δὲ ὅμοιον εἶναι ἢ ἀνόμοιον κατὰ μόνας τὰς ποιότητας
 κατηγορεῖται ὥστε ἂν εἴη ἴδιον ποιότητος τὸ ὅμοιον καὶ ἀνόμοιον
λέγεσθαι. ’E. Ἀπορήσειεν δέ τις, πῶς διεξιὼν τὰ εἴδη τῶν πρός τι καὶ τὰς
ἕξεις συγκατέλεξεν αὐτοῖς, ἐν δὲ τοῖς περὶ ποιότητος εὐθὺς ἓν εἶδος ποιότητος 
ἔφη εἶναι ἕξιν καὶ διάθεσιν· <ἡ γὰρ ἕξις< δύο κατηγοριῶν
 τῆς τῶν πρός τι καὶ τῆς ποιότητος, καὶ συμβήσεται μίαν οὖσαν> τὴν
ἑτέραις τῷ εἴδει χρῆσθαι ταῖς διαφοραῖς· τῶν γὰρ ἑτερογενῶν καὶ μὴ
ὑπ᾿ ἄλληλα τεταγμένων ἕτεραι τῷ εἴδει καὶ αἱ διαφοραί. δεῖ οὖν τινα αἰτίαν 
εὑρεῖν, ἥτις τὴν τοιαύτην ἀπορίαν λύσει. ’A. Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀριστοτέλης ἔγνω, ὅτι τοῦτο ταράξει πολλούς, καὶ
 δύο λύσεις εἰσκεκόμικε τῆς ἀπορίας. 1 εὑρήσκειν Μ τίνα οὐκ ἂν supplevi: abscis. M: lac. X fere litt. Zp ἐπιδέχοιτο
Zp: abscis. M σχημάτων scripsi: πραγμάτων Mp 2 οἷα τ’ M: οἴοιτ᾿ p
3 ἀποδείκνυσιν ex Simpl. supplevi: abscis. M: lac. XII fere litt. Zp ὅτι ὅσα μὲν
οὐκ ἐπι — Zp: abscis. M 4. 5 οἷον — τετραγώνου Zp: abscis. M 5 οὐδὲ M: οὔτε p
an #x003E; τοῦ κύκλου? 6 οὐκ — μέντοι Zp: abscis. M 7. 9 τὸν τῦ — πάντα
abscis. M τὸν τοῦ λευκοῦ λόγον ex Simpi. supplevi: lac. Χ fere litt. Z: om. p
11 οὐδαμῶς Zp: oblitt. M ἅπαντες M: πάντες p 14 τὰ ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ supplevi:
accentus servavit M: lac. Zp ὑπὸ τὸν αὐτὸν λόγον Siinpl. f. 72v 115) 15. 16 ἐκ-
βεβηκότα τὸν αὐτὸν λόγον ex Simpl. supplevi: obiitt. M: lac. Zp 18 καὶ ἀνόμοιον
Zp: oblitt. M 19 μόνας τὰς ποιότητας κατηγορεῖται Μ: τῶν ποιοτήτων μόνον Zp
20 εἴη ἂν colloc. p 21 λέγεσθαι Μ: lac. Z: om. p 22 δέ τις M: δὲ ἂν τις p
23 σγκατέλεξεν αὐτοῖς M: lac. Zp 24 ἕξιν καὶ διάθεσιν p: ἕξις καὶ διάθεσις M
ἡ γὰρ ἕξις supplevi: oblitt. M: lac. Zp 25 οὖσαν ex Simpl. supplevi, fort. γε οὖσαν
conicias, nam VII fere litterae oblitt. M: lac. Zp 27 τεταγμένων Zp: oblitt. M
30 εἰσκεκόμικε M: κεκόμικεν p ’E. Τίνας ταύτας λέγει; ’A. Μίαν μέν, ὅτι πολὺ διενήνοχε . . . . . . . . . . . . . . . . . . καθ᾿
ἕκαστον· γένος μὲν γὰρ ἡ ἐπιστήμη, εἶδος δὲ ἡ γραμματική, καὶ ἔτι γε
ἄτομον Ἀριστάρχου γραμματική. ἡ μὲν οὖν ἀναβεβηκυῖα πασῶν τῶν εἰδικῶν 
 καὶ τῶν μερικῶν ἐπιστημῶν ἐπιστήμη καὶ ἕξις τῶν πρός τι εἶναι
ἐρρέθη, αἱ δὲ εἰδικαὶ ἐπιστῆμαι καὶ ἔτι γε μᾶλλον αἱ ἄτομοι καὶ μερικαὶ
ποιότητες <ἂν εἶεν>. ἥ τε ἄτομος γραμματικὴ <οἶον> ἡ Ἀριστάρχου καὶ
ἄτομος μουσικὴ οἷον ἡ Ἀριστοξένου καὶ ἡ ἄτομος ἰατρικὴ οἷον ἡ Ἱπποκράτους 
ποιότητες ἂν εἶεν καὶ οὐδαμῶς τῶν πρός τι· <οἱ γὰρ> γὰρ κατι'<> αὐτὰς
 ἀπ᾿ αὐτῶν λέγονται. ποιότητες δὲ ἦσαν, καθ᾿ ἃς οἱ ποιοὶ παρονομάζονται 〈ἢ
#x003E; ἄλλως λέγονται ἀπ᾿ αὐτῶν. εἰ δὲ τις αὐτὰς τῶν πρός τι εἶναί φησιν,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . πρός τι εἶναι ἀλλὰ πρὸς τὸ γένος αὐτῶν.
ἡ γὰρ γραμματικὴ ἐλέγετό τινος ἐπιστήμη, ἀλλ᾿ οὐχὶ ἡ γραμματικὴ] ἡ 
Ἀριστάρχου γραμματική. ἀλλ᾿ εἰ οὕτως ἐρεῖ καὶ ἀντιστρέψει, καὶ εἴποι Ἀρίσταρχος
 σταρχος γραμματικῆς Ἀρίσταρχος, <ὅπερ ἄτοπον>. φημὶ τοίνυν ὅτι τὸ μὲν γένος
τοῦτ᾿ ἔστι τὴν ἐπιστήμην τῶν πρός τι εἶναι· ἔστιν γὰρ ἐπιστητοῦ ἐπιστήμ
καὶ τὸ ἐπιστητὸν ἐπιστήμῃ ἐπιστητόν· τὸ δὲ καθ᾿ ἕκαστον τοῦτ᾿ ἔστι τὴν
γραμματικὴν Ἀριστάρχου οὐκ ἔτι τῶν πρός τι εἶναι, ἀλλὰ ποιότητος, ἐπειδὴ 
καὶ ὁ Ἀρίσταρχος καὶ ἕκαστος τῶν ἑκάστην ἐχόντων τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν 
 μῶν οὐκ ἀπὸ τῆς γενικῆς ἐπιστήμης εἰσὶ παρωνομασμένοι, ἀλλ᾿ ἐκ τῆς
καθ᾿ ἕκαστα, Ἀρίσταρχος μὲν ἀπὸ τῆς ἑαυτοῦ γραμματικῆς, Ἀριστόξενος
δὲ ἀπὸ τῆς ἑαυτοῦ μουσικῆς, καὶ οἱ λοιποὶ δὲ ὁμοίως ἀπὸ τῶν οἰκείων
ἐπιστημῶν, αἳ τῶν καθ’ ἕκαστά εἰσιν. ’E. Ἀλλὰ μίαν μὲν ταύτην ἀποδέδωκας λύσιν· ἔφης δὲ εἶναι δύο·
 ὥστε λέγε καὶ τὴν ἑτέραν. ’A. Φημὶ τοίνυν ὡς εἰ μή τις ταύτην προσίεται, ἀλλ᾿ ἐκείνην γε λαμβανέτων,
ὅτι οὐδὲν κωλύει ἐν δυσὶ κατηγορίαις τὸ αὐτὸ τετάχθαι. οὐ γὰρ
τοῦτο ἄτοπον, ἀλλ᾿ εἰ κατὰ τὸ αὐτὸ † καὶ εἰ αὐτό τι εἰς δύο γένη κατηγοριῶν 
διάφορα ἀναφέροιτο καὶ μὴ ὑπάλληλα, ἐπειδὴ κατὰ ἄλλο καὶ ἄλλο
 σημαινόμενον οὐδεμία ἐστὶν ἀτοπία. ἐπεὶ καὶ ὁ Σωκράτης πολλὰ ἐπιδειχθήσεται ἐπιδειχθήσεται
πεπονθώς· καθὸ μὲν γὰρ ἄνθρωπος οὐσία ἐστί, καθὸ δὲ τρί-
 2 post διενήνοχε XVIII fere litt. oblitt. M: lac. Zp; conicias τὸ γένος τοῦ εἴδους καὶ τῶν
7 ἂν εἶεν supplevi: VI litt. oblitt. M: lac. Ζ: om. p οἷον inserui: om. Mp 8 Ἀριστοξένου
p: Ἀριστοξένους M καὶ ἡ Zp: oblitt. M 9 οἱ γὰρ κατ᾿ supplevi: πρός
τι — κατ᾿ oblitt. M: πρός τι ante lac. Zp 10 ἦσαν scripsi: ἦν M: om. p a; p:
ἣν M 10.11 παρονομ. ἢ ὁπωσοῦν] XX fere litt. oblitt. M: ἢ ὁπωσοῦν supplevi: παρονομάζονται
ante lac. Zp 11 post φησιν XXX fere litt. oblitt. M: lac. Zp: supplendum
est ἀλλ᾿ οὐ πρὸς τὰς καθ᾿ ἕκαστα ἀναφέρει τὸ 12 πρός τι εἶναι ἀλλὰ πρὸς M: om. p
13.14 — μματικὴ ἐλέγετο — Ἀριστάρχου Zp: XXXVIII fere litt. oblitt. M, unde ἡ γραμματικὴ
post οὐχὶ inclusi 14 εἴποι p: εἴπει M 14. 15 Ἀρίσταρχος Zp: oblitt. M
15 ὅπερ ἄτοπον supplevi: oblitt. M: lac. Z: om. p 16 πρός τι εἶναι Zp: oblitt. M
18 an ποιότητα? 19 ἕκαστος p: ἕκαστον Μ 19.20 ἐπιστημῶν M: ἐπιστήμην p
20 παρωνομασμένοι p: παρωνομασμέναι M 26 προσείεται Μ1 (corr. m3) 28 καὶ εἰ
οὐτό(?) τι paene oblitt. M: lac. Zp; corrigas σημαινόμενόν τι 29 ὑπάλληλα Μ: ἐπ
ἄλληλα p ἐπειδὴ κατὰ ἄλλο Μ: ἐπειδὴ τὰ αὐτὰ κατά τι ἄλλο p 30 ἐστιν M: om. p 

 
πηχθς, εἰ τόχοι, ποσόν, καθὸ δὲ πατὴρ ἢ θἱὸς τῶν πρός τι, καθὸ δὲ σώφρων
ποιός, καὶ αὕτως εἰς τἀς ἄλλας κατηγορίας κατά τινας διαφορὰς ἀνάγεται. 
εἰ οὖν ἕν ὢv εὑρίσκεται Σωκράτης κατ' ἄλλο καὶ ἄλλο, τί ἄτοπον,
εἰ καὶ ή ἕξις κατ’ ἄλλο μὲv ἄν ῥηθείη πρός τι, κατ’ ἄλλο δὲ ποιότης; Περὶ τοῦ ποιεῖν καὶ πάσχειν] ’E. Ἀλλὰ τέτταρας μὲν ἤδη κατηγορίας διελήλυθεν, αἵπερ ἐδόκουν 
ἀπορίας δεῖσθαι πλείονος, αἱ λοιπαὶ δὲ τίνες εἰσίν; Α. Ἡ περὶ τοῦ ποιεῖν καὶ τοῦ πάσχειν ἥ τε τοῦ κεῖσθαι καὶ ἡ τοῦ
ποτε και η του που και η TOU εχειν. ’E. Τί οὖν; αἱ ἕξ αὖται οὐκ ἐπιδέχονται λόγους; ’A. Καὶ αὗται πολλοὺς ἐπιδέχονται μέν, ἀλλὰ πρὸς ἀρχομένους μανθάνειν
ἄρτι ἀπόχρη τὸ εἰδέναι, ὅσα ἐν <ἐν ἀρχῇ> ποιεῖ, ἵνα ἔχωσιν ἕκαστον 
τῶν ἁπλῶν εἰς ταύτας ἀνάγειν, ἐπεὶ μερί γε τοῦ ποιεῖν καὶ τοῦ πάσχειν
ἱκανῶς ἐν Περὶ γενέσεως καὶ καὶ φθορᾶς ἐπραγματεύσατο, περὶ δὲ τοῦ
 ποτέ, ὅπερ χρόνον σημαίνει, καὶ περὶ τοῦ ποῦ ἐν τῇ φυσικῇ ἀκροάσει,
ἔνθα περὶ τόπου καὶ χρόνου ἐπραγματεύσατο, καὶ περί πασῶν δὲ τούτων
ἐν τοῖς Μετὰ τὰ φυσικά. νυνὶ δὲ δήλου ὄντος ὅτι τὸ μὲν ποιεῖν καὶ τὸ 
καίειν ἐνέργειαν δηλοῖ, τὸ δὲ θερμαίνεσθαι καὶ ψύχεσθαι πάθος, φησὶν ὅτι 51v 
καὶ τὸ ποιεῖν καὶ τὸ πάσχειν τοῦ ἐναντίου ἐστὶν ἐπιδεκτικά. ἐναντίον γὰρ
 δήπου προφανῶς τὸ θερμαίνειν τοῦ ψύχειν καὶ τὸ θερμαίνεσθαι τοῦ ψύ-
χεσθαι καὶ τὸ ἥδεσθαι τοῦ λυπεῖσθαι. ’E. Μόνη οὖν ἐναντιότης αὐτοῖς παρακολουθεῖ; ’A. Οὐ μόνη ἀλλὰ καὶ τὸ μᾶλλον καὶ ἦττον· λέγομεν γὰρ μᾶλλον 
θερμαίνειν καὶ ἦττον, óμοίως δὲ καὶ δερμαίνεσθαι μᾶλλον καὶ ἦττον καὶ
 λυπεῖν καὶ λυπεῖσθαι, ὡς εἶναι καὶ ποιεῖν ἦττον καὶ μᾶλλον καὶ πάσχειν
ὁμοίως. ’E. Τοσαῦτα μὲν περὶ τοῦ ποιεῖν καὶ τοῦ πάσχειν εἴρηται ὑπὸ Αριστοτέλους.
περὶ δὲ τοῦ κεῖσθαι τί ἄν εἴποις;
’A. Ὅτι ἡ μὲv θέσις τῶν πρός τι δέδεικται ἤδη, τὸ δὲ κεῖσθαι οὐκ
 ἔτι, ἀλλὰ παρώνυμον· ἄλλης γὰρ κατηγορίας, τῆς τοῦ κεῖσθαι. ’E. Σαφέστερον εἰπέ, ὅ τι ποτὲ λέγεις. ’A. Ἡ μὲν θέσις, ἐπεὶ τινός ἐστι θέσις, τῶν πρός τι ἄν εἴη· διὸ καὶ
ἡ ἀνάκλισις καὶ ἡ στάσις καὶ ή καθέδρα θέσεις τινὲς οὖσαι πρός τι ἄν εἶεν
 2 κατά τινας M: om. p 3 ὢν M: ὄν post ἄλλο inseras εἰς ἄλλην καὶ ἄλλην
κατηγορίαν ἀναγόμενος 4 ἄν M: om. p post ποιότης add. τέλος τοῦ ποιοῦ mrg. Μ
5 tit. inclusi 11 πολλοὺς paene oblitt. M: lac. Zp 12 ἐν ἀρχῇ ex Simpl. supplevi:
VI litt. oblitt. M: lac. Zp ποιεῖ ἵνα ἔχωσιν in lac. om. Zp 14 Περὶ γ.
xal φθ.] cf. Α 7–9. 323 b 1 sq. τοῖς—ἐπραγ— Zp: oblitt. Μ 15 ἐν τῇ φυσικῆ Zp:
oblitt. M; cf. Phys. Δ 1. 208a26sq. 17 ετὰ τὰ φ.] cf. Δ 8. 1017b10sq. νυνὶ
M: νῦν p τὸ μὲν ποιεῖν καὶ τὸ καίειν Μ: τὸ μὲν ποιεῖν κατὰ τὸ καίειν Zp: corrigas τὸ
θερμαίνειν καὶ τὸ ψύχειν 21 τὸ ἥδεσθαι Ζp: τοῦ ἥδεσθαι M 23.24 λέγομεν—μάλλον
καὶ ἦττον M: οm. p 32 τῶν M: τῆς p 

 
καὶ αὖται. τὰ δὲ ἀπò τούτων παρωνύμως λεγόμενα οὐκ ἄν εἴη πρός τι,
λέγω δὲ τό τε ἀνακεῖσθαι καὶ τὸ ἐστάναι καὶ τὸ καθῆσθαι· ταῦτα γὰρ 
οὐκ ἔστιν πρός τι (διὸ οὐδὲ θέσεις εἰσίν), ἀλλὰ ἀπὸ τῶν θέσεων
λεγόμενα. τοιαῦτα δὲ ὄντα καὶ ἐν ἑτέρῳ γένει ἐστίν, ἐν τῷ τοῦ
 κεῖσθαι. ’E. Ὑπολείπονται δὲ κατηγορίαι ἔτι τρεῖς· ἥ τε τοῦ ποτὲ καὶ ἡ τοῦ
ποῦ καὶ ή τοῦ ἔχειν. καὶ ὅτι μὲv ὁ Ἀριστοτέλης οὐδὲν περὶ αὐτῶν εἴρηκεν,
δῆλον· σὺ δὲ τἱ ἄν εἴποις περὶ τούτων; ’A. Τί ἄλλο ἢ ὅτι ὥσπερ τὸ πρός τι οὐκ ἔστι τῶν προηγουμένως
 θεωρουμένων πραγμάτων ἀλλὰ τῶν ἐπιγινομένων τούτοις, ὠς ἄν παραφυάδι
ἐοικός, οὕτως ἐπὶ ὑποκειμένων τὸ ποσὸν καὶ τὸ ποιὸν ἐπισυνίσταται τὸ
ποτὲ καὶ τὸ ποῦ. τόπου γὰρ καὶ χρόνου μὴ ὄντος, ἅπερ ἐστὶ ποσά, οὺδὲ 
τὸ ποῦ οὐδὲ τὸ ποτὲ ἄν εἴη. οὐ μέντοι ἐστὶν ὁ χρόνος ποτέ, οὔτε μὴν
ὁ τόπος ποῦ, οὐδὲ τὸ ποῦ τόπος, <ἀλλὰ> προϋπάρχοντος τόπου, ἔπειτα 2 καθεῖσθαι M 6 ἔτι κατηγορίαι colloc. p 9 τὸ πρός τι scripsi: τῶν πρός τι Μ:
τὰ πρός τι p 11 ἑοικὼς (sic) M: ἔοικεν p ἐπὶ ὑποκειμένων τὸ ποσὸν καὶ τὸ ποιὸν M:
ἐπὶ ὑποκειμένων τῷ ποσῷ καὶ τῶ ποιῷ p: scribas ἐπὶ ὑποκειμένῳ τῶ ποσῷ (cf. ἅπερ ἐστὶ
ποσά (v. 11), Simpl. f. 76 r 8 τοῦ γὰρ ποσοῦ ὑποκειμένου . . . ἐπισυνίσταται τὸ ποῦ καὶ τὸ ποτέ
φασιν (sc. Πορφύριος καὶ Ἰάμβλιχος) 12 μὴ ὄντος Zp: oblittev. M 13 μἐντοι—
μὴν ὁ τόπος Zp: oblitter. M οὔτε μὴν ὁ τόπος ποῦ eicias 14 τόπος <ἀλλὰ>
τόπου, ἔπειτα δὲ scripsi: τόπος. Περὶ τοῦ ποῦ. Τί ἐστι τὸ ποῦ, προϋπάρχοντος
τόπου, ἔπειτα δὲ Z: oblitter. M: οm. p, sed illa Περὶ τοῦ ποῦ et Τί ἐστι τὸ ποῦ in codice
M exarata non fuisse, vel inde apparet, quod ultimus versus XLVI fere litteras complectens
incipit ab οὐδὲ τὸ ποῦ; praeterea vide Simpl. f. 76r8 οὔτε δὲ Τὸ ποῦ ὁ τόπος
ἐστὶν οὔτε τὸ ποτὲ ὁ ἀλλὰ ἀλλὰ προϋπάρχοντος τόπου καὶ χρόνου, εἶτα ἑτέρου ἐν τούτῳ
ὄντος ποῦ εἶναι λέγεται τὸ ἐν τόπῳ ὄν καὶ ποτὲ τὸ ἐν χρόνῳ.