Τῇ δὲ τοῦ ἀμεταβόλου καὶ ἐμμεταβόλου διοίσει, καθʼ ἣν διαφέρει τὰ ἀπλᾶ συστήματα τῶν μὴ ἁπλῶν. ἀπλᾶ μὲν οὖν ἐστι τὰ πρὸς μίαν μέσην ἡρμοσμένα, διπλᾶ δὲ τὰ πρὸς δύο, τριπλᾶ δὲ τὰ πρὸς τρεῖς, πολλαπλάσια δὲ τὰ πρὸς πλείονας. ἔστι δὲ μέση φθόγγου δύναμις, ᾧ συμβέβηκε κατὰ μὲν διάζευξιν ἐπὶ μὲν τὸ ὀξὺ τόνον ἔχειν ἀσύνθετον (ἀπαθῆ ὄντα τοῦ συστήματος), ἐπὶ δὲ τὸ βαρὺ δίτονον ἢ τριημιτόνιον ἢ τόνον ἀσύνθετον. κατὰ δὲ συναφὴν, ὧ 3 τε om. W. μέσων διεζευγμένων τε Ν. 6 συμφώνῳ WBL et corr. M, συμφώνων M1N. διορίζεται M1WNL. ὁρίζεται BM4. 8 ἀμεταβ. VWNB, ἐμμεταβ. M4L. 9 ἀμ- φοίν δύο τ. W. 10 ἐκατέρῳ Ν, ἑκατέρων M WBL. 11 τὸ N1BM3L, τῶν M1WN2. 12 τὸ] τῶν M1W 14 τῇ δὲ μεταβόλου W. κ. ἐν μεταβόλου B. 17 τρι(πλᾶ) M in lit. 19 φθόγγου] φθόγγος VWB. 20 ἔχει M1 W. ἀπαθῆ — δί- τονον ἢ om. MNB; habent W L: ἀπαθοῦς ὄντος τοῦ σ. ἐ... δί- τονον ἤτοι σύνθετον ἢ ἀσύνθετον. hoc ἢ ἀσύνθετον habet etiam M, orbe inclusit M4. ego malim ἀπαθῆ ὄντα τῆς τῶν γενῶν διαφορᾶς. Bacchii septem definitionibus § 80 nihil ex- peditur. συμβαίνει τριῶν τετραχόρδων συνημμένων ἤτοι τοῦ μέσου ὀξυτάτῳ εἶναι, ἤτοι τοῦ ὀξυτάτου βαρυτάτῳ. (p. 19) ἀπὸ δὲ τῆς μέσης καὶ τῶν λοιπῶν φθόγγων αἱ δυνάμεις γνωρίζονται, τὸ γὰρ πῶς ἔχειν ἕκαστον αὐτῶν πρὸς τὴν μέσην φανερῶς γίνεται. Τόνος δὲ λέγεται τετραχῶς· καὶ γὰρ ὡς φθόγγος καὶ ὡς διάστημα καὶ ὡς τόπος φωνῆς καὶ ὡς τάσις. ἐπὶ μὲν οὖν τοῦ φθόγγου χρῶνται τῷ ὀνόματι οἱ λέγοντες ἑπτάτονον τὴν φόρμιγγα καθάπερ Τέρπανδρος καὶ Ἴων. ὁ μὲν γάρ φησιν· ἡμεῖς τοι τετράγηρυν ἀποστέρξαντες ἀοιδὰν ἑπτατόνῳ φόρμιγγι νέους κελαδήσομεν ὕμνους. ὁ δὲ. ἑνδεκάχορδε λύρα, δεκαβάμονα τάξιν ἔχουσα τὰς συμφωνούσας ἁρμονίας τριόδους· πρὶν μέν σ᾿ ἑπτάτονον ψάλλον δὶς τέσσαρα πάντες Ἕλληνες σπανίαν μοῦσαν ἀειράμενοι. 2 ἤτι Ν. ὀξυτάτου L. 3 αἱ om. M1NW, add. M4L, ante τῶν λ. insert B. 4 δύναμις M1, δυνάμει W, μεις corr. M4. ἔχει ἕκαστος W 7 ὡς (ante διάστ.) W, om. rel. 11 τοι] δὴ Β. 12 κελαδήσωμεν MN 14 ἐν δεκαχόρδε M, ἐνδεκαχόρδῳ NWB, ἑνδικ. Bergk fr. lyr. (p. 579 3, p 253 4) cf. Hiller p. 125. λύρα om. L. τὴν (ante δεκαβ.) libri, del. G. Hermann. ἔχουσα Meibom, ἔχοις ἀεὶ MWBL, ἔχεις ἀεὶ N. 15 τριώδους libri. 16 σ᾿ ] οὖν L. πλὴν (supra πρὶν) μὲν οὖν ἑπτάτονον ἔψαλον W θὲς olim Bergk, διὰ libri posteaque ipse Berggk et Hiller; at sunt bina tetrachorda lyrae septem chordarum, terna lyrae chordarum undecim. τεσσάρων L. Tres habent toni significationes Ar Qu. 1, 10 (p. 22), Porphyr. in Ptol. p. 258, quattuor habet Bry. 1, 8. De quattuor sonorum scala v. Jani annot. ad Bacchium (Arg. 1891) p. 6, de Ionis tribus tetrachordis ib. p. 8. sunt autem soni: Si do re mi fa sol La si do re mi. Hc d e f g a h cʹ dʹ eʹ. καὶ ἕτεροι δὲ οὐκ ὀλίγοι κέχρηνται τῷ ὀνόματι. ἐπὶ δὲ τοῦ διαστήματος, ὅταν λέγωμεν ἀπὸ μέσης ἐπὶ παραμέσην τόνον εἶναι. δὲ ὡς τόπος φωνῆς, ὅταν λέγωμεν δώριον ἤ φρύγιον ἢ λύδιον ἢ τῶν ἄλλων τινά. εἰσὶ δὲ κατὰ Ἀριστόξενον ιγ τόνοι. Ὑπερμιξολύδιος καὶ ὑπερφρύγιος καλούμενος· μιξολύδιοι δύο, ὀξύτερος καὶ βαρύτερος, ὧν ὁ ὀξύτερος καὶ ὑπεριάστιος καλεῖται, ὁ δὲ (p. 20) βαρύτερος καὶ ὑπερδώριος· λύδιοι δύο, ὀξύτερος καὶ βαρύτερος, ὧν ὁ βαρύτερος καὶ αἰόλιος καλεῖται· 3 εἶναι τόνον inv. W. 4 ὡς om. L. τόπος ὅταν λέ- γωμεν φωνῆς libri. 6 τόνοι W L, om. cet. 7 καὶ] ὁ καὶ B. ὑποφρύγιος W. 8 καὶ om. W 9 olim ὑποιάστιος M. 10 ὑποδώριος W. 11 ὧν ὁ βαρύτερος WNB, ὅς M3L. om. M1. De hisce tonis vel scalis pauca dicit Aristox. p. 37, plura (sentem indicat scalas) Bacchius § 47, Aristides (15 scalas) l 10 p. 23. cf. Bellermann ad anon p. 42, Τonleitern u. Μusik- noten p. 5, Marquard ad Aristox. p. 308. Dorii toni ( ═syste- matis immutabilis) mesen ubi posueris a vel la, has invenies tonorum mesas: eʹ hypermixolydii vel hyperphrygii mi3 dis mixolydii vel hyperionici re3# d' | mixolydii vel hyperdorii re3 lydii aeolii do Phry phrygii vel ionici si2 si2 b Dorii la2 hypolydii sol2# g hypoly vel hypoaeolii sol2 sol2 # s hypopbrygii fa2 fa2 # f hypopbrygii vel hypoionici fa2 fa2 # hypodorii mi2. φρύγιο δύο, ὀξύτερος καὶ βαρύτερος, ὧν ὁ βαρύτερος καὶ ἰάστιος καλεῖται· δώριος εἷς· ὑπολύδιοι δύο, ὀξύτερος καὶ βαρύτερος, ὅς καὶ ὑποαιόλιος καλεῖται· ὑποφρύγιοι δύο, ὧν ὁ βαρύτερος καὶ ὑποιάστιος καλεῖται· ὑποδώριος. Τούτων ὀξύτατος μὲν ὁ ὑπερμιξολύδιος, βαρύτατος δὲ ὁ ὑπο-δώριος· οἱ δὲ ἐξῆς οἱ ἀπὸ τῶν ὀξυτάτων μεχρὶ τοῦ βαρυτάτου ἡμιτόνιον ἀλλήλων ὑπερέχοντες, παράλληλοι δὲ δύο τόνον, οἱ δὲ τρίτοι τριημιτόνιον· ἀναλόγως δὲ ἕξει καὶ ἐπὶ τῆς τῶν λοιπῶν τόνων διαστάσεως. ὁ δὲ ὑπερμιξολύδιος τοῦ ὑποδωρίου τῷ διὰ πασῶν ἐστιν ὀξύτερος. Ὁ δὲ ὡς τάσις τόνος λέγεται, καθʼ ὅ φαμεν ὀξυτονεῖν τινα ἢ βαρυτονεῖν μέσῳ τῷ τῆς φωνῆς τόνῳ κεχρῆσθαι. Μεταβολὴ δὲ λέγεται τετραχῶς· καὶ γὰρ 1 a καὶ βαρύτερος ad 4 βαρύτερος errant W, quae cum M4 corrigeret, etiam quae praecedunt (a p. 203 καλεῖται) erasit et litteris minoribus scripsit. ὧν ὁ βαρύτερος — καλεῖται transponit ad lin. 5, ἰάσιος B (N vide l. 5). φρύγιοι δύο, ὁ μὲν βαρὺς, ὅς καὶ ἰάστιος, ὁ δὲ ὀξύς L. 4 ὅς WLM4, ὧν ὁ βαρύτερος NB, dein ἢ (inser. καὶ) B. 5 καλεῖται καὶ ἰάστιος καλεῖται ὧν ὁ βαρύτερος ὑποφρύγιοι Ν. 7 καλεῖται. καὶ WL. 9 ὑπερμιξ. — ὑπο om. omnes. 11 μέχρι] ἄχρι W. ἡμι- τονίῳ LΜ4, ἡμιτονίου B, ἡμιτόνιον cet. ὑπερέχοντες NBL, om. M W, corrigens renovat usque ad τριημιτ. 12 τόνον, οἱ δὲ τρίτοι ego supplevi. τριημιτονίῳ LM3, τριημιτόνιον cet. 13 ἐπὶ τῶν N. διατάσεως W. 14 ὑπερμιξ. NBL. ὑπομιξ. M1W. Cap. 13. De metabola vide Aristox. p. 38. Aristid. 1, 11 (p. 24). Bacchium § 50 ss. et 88 cum comment. p. 21. Beller- mann ad Anon. p. 30. Bry. 1, 9. κατὰ γένος καὶ κατὰ σύστημα καὶ κατὰ τόνον καὶ κατὰ μελοποιΐαν. κατὰ μὲν οὖν γένος γίνεται μεταβολὴ, ὅταν ἐκ διατόνου εἰς χρῶμα ἢ ἁρμονίαν, ἢ ἐκ χρώματος ἢ ἁρμονίας εἴς τι τῶν λοιπῶν μεταβολὴ γένηται. κατὰ σύστημα δὲ, ὅταν ἐκ συναφῆς εἰς διάζευξιν ἢ ἀνάπαλιν μεταβολὴ γένηται. κατὰ τόνον δὲ, ὅταν ἐκ δωρίων εἰς φρύγια, ἢ ἐκ φρυγίων εἰς λύδια ἢ ὑπερμιξολύδια ἢ ὑποδώρια, ἢ καθόλου ὅταν ἔκ τινος τῶν δεκατριῶν τόνων εἴς τινα τῶν λοιπῶν μεταβολὴ γένηται. γίνονται δὲ μεταβολαὶ ἀπὸ τῆς ἡμιτονιαίας (p. 2l) ἀρξάμεναι μέχρι τοῦ διὰ πασῶν, ὧν αἱ μὲν κατὰ σύμφωνα γίνονται διαστήματα, αἱ δὲ κατὰ διάφωνα. τούτων δʼ ἐμμελεῖς μὲν αἵ τε κατὰ σύμφωνα γινόμενα διαστήματα καὶ ἡ τονιαία. τῶν δὲ λοιπῶν αἱ μὲν ἆσσον ἐμμελεῖς ἧττον ἢ ἐκμελεῖς, αἱ δὲ μᾶλλον ἀπέχουσαι μᾶλλον. ἐν ὅσαις μὲν οὖν αὐτῶν πλείων ἡ κοινωνία, ἐμμελέστεραί εἰσιν, ἐν ὅσοις δὲ ἐλάττων, ἐκμελέστεραι· ἐπειδὴ ἀναγκαῖον πάσῃ μεταβολῇ κοινόν τι ὑπάρχειν ἢ φθόγγον ἢ διάστημα ἢ σύστημα. λαμβάνεται δὲ ἡ κοινωνία καθʼ ὁμοιότητα φθόγγων· ὅταν γὰρ ἐπʼ ἀλλήλους ἐν ταῖς μεταβολαῖς πέσωσιν ὅμοιοι 2 μελωποιίαν M1. 10 γίνεται δὲ μεταβολὴ W. ἡμι- τονιαίας] ἡμιτονίου B, ἡμιτονίας cet. 11 ἀρξάμεναι NBL, ἀρξάμενος videtur M1, ἀρξαμένης M2V W, (ἀπὸ τοῦ ἡμιτονίου ἀρξαμένης τῆς ὑπεροχῆς Βry.). 13 τούτων δʼ ἐμμελεῖς μὲν W NB, τούτων δʼ αἱ μὲν ἐμμ. M L, τούτων ἐμμελεῖς μὲν ἢ ἐκ- μελεῖς M1, qui errat ad lin. 15. αἵ τε κατὰ κτλ. — ἆσσον ἐμ- μελεῖ W ΝB (ἡ om. Ν, ἆσσον W, om. cet.), L om 15 ἐμ- μελεῖς] ἐκμελεῖς B. ἐμμελεῖς ἧττον ἢ ἐκμελεῖς M3NL, ἐμμελεῖς ἧττον ἢ om. W, ἧττον om. M1 . 16 ἀπέχουσαι μᾶλλον ego. πλείων] πλεῖον M1 ? 17 ἐν ὅσαις δὲ ἐλ. ἐκμ. om. M W, hab. B NL (δὲ et άττων corr. Ν, ὅλαις L). 19 φθόγγον erat φθόγγων M1. φθόγγοι κατὰ τὴν τοῦ πυκνοῦ μετοχὴν, ἐμμελὴς γίνεται ἡ μεταβολὴ, ὅταν δὲ ἀνόμοιοι, ἐκμελής. Κατὰ δὲ μελοποιΐαν γίνεται μεταβολὴ, ὅταν ἐκ διασταλτικοῦ ἤθους εἰς συσταλτικὸν ἢ ἡσυχαστικὸν, ἢ ἐξ ἡσυχαστικοῦ εἴς τι τῶν λοιπῶν ἡ μεταβολὴ γένηται. ἔστι δὲ διασταλτικὸν μὲν ἦθος μελοποιΐας, διʼ οὗ σημαίνεται μεγαλοπρέπεια καὶ δίαρμα ψυχῆς ἀνδρῶδες καὶ πράξεις ἡρωϊκαὶ καὶ πάθη τούτοις οἰκεῖα. χρῆται δὲ τούτοις μάλιστα μὲν ἡ τραγῳδία καὶ τῶν λοιπῶν δὲ ὅσα τούτου ἔχεται τοῦ χαρακτῆρος. συσταλτικὸν δὲ, διʼ οὗ συνάγεται ἡ ψυχὴ εἰς ταπεινότητα καὶ ἄνανδρον διάθεσιν. ἁρμόσει δὲ τὸ τοιοῦτον κατάστημα τοῖς ἐρωτικοῖς πάθεσι καὶ θρήνοις καὶ οἴκτοις καὶ τοῖς παραπλησίοις. ἡσυχαστικὸν δὲ ἦθός ἐστι μελοποιίας, ᾧ παρέπεται ἠρεμότης ψυχῆς καὶ κατάστημα ἐλευθέριόν τε καὶ εἰρηνικόν. ἁρμόσουσι δὲ αὐτῷ ὕμνοι παιᾶνες (p. 22) ἐγκώμια συμβουλαὶ καὶ τὰ τούτοις ὅμοια. Μελοποιΐα ἐστὶ χρῆσις τῶν προειρημένων μερῶν τῆς ἁρμονικῆς καὶ ὑποκειμένων δύναμιν ἐχόντων. 2 δὲ om. M ἐκμελής erat ἐκμελεῖς M1. 3 ὅταν δὲ ἐκ L. 4 διασταλτικοῦ L, διαστατικοῦ M1 W B, διαστη- τικοῦ N, διαστηματικοῦ M3. συσταλτικόν BM3 L, συστατικόν M1W. ἡσυχαστικὸν ἢ ἐξ om. 5 ἡσυχαστικοῦ] ἡσυ- χαστικῶν M1N 6 διασταλτικόν] διαστηματικόν M W L, δια- στατικόν NB. 8 κ. πάθη καὶ W. 11 ταπεινώτητα N. 12 κατάστημα fuisse vid. καταίστημα M1. 15 ἡρμότης B. 19 (προειρη)μέν(ων) in ras. M. 20 μερῶν — ὑποκειμένων om. M1, hab. N, sed ἁρμονίας. Cap. 14. De melopoeia cf. Aristox. p. 38. ArQu. 12 (p. 29). Anon. Bell. § 2 84 ss. Bryenn. IIl 3.5, praecipue 10. Trinkler, Harmonik und Melopöie. Posen 1842. p. 34. διʼ ὧν δὲ μελοποιΐα ἐπιτελεῖται δ ἐστιν· ἀγωγὴ πλοκὴ πεττεία τονή. ἀγωγὴ μὲν οὖν ἐστιν ἡ διὰ τῶν ἐξῆς φθόγγων ὁδὸς τοῦ μέλους, πλοκὴ δὲ ἡ ἐναλλὰξ τῶν διαστημάτων θέσις παράλληλος, πεττεία δὲ ἡ ἐφʼ ἑνὸς τόνου πολλάκις γινομένη πλῆξις, τονὴ δὲ ἡ ἐπὶ πλείονα χρόνον μονὴ κατὰ μίαν γινομένη προφορὰν τῆς φωνῆς. Διάγραμμα δὲ σχῆμα ἐπίπεδον τὰς τῶν μελῳδου- μένων περιέχον δυνάμεις. Δύναμις δέ ἐστι τάξις φθόγγου ἐν συστήματι, ἢ δύναμίς ἐστι τάξις φθόγγου, διʼ ἧς γνωρίζομεν τῶν φθόγγων ἕκαστον. Μελοποιΐα δέ ἐστι χρῆσις τῶν ὑποκειμένων τῇ ἁρμονικῇ πραγματείᾳ πρὸς τὸ οἰκεῖον ἑκάστης ὑποθέσεως. Οὗτος ὁ ὅρος τῆς κατὰ τὸ ἡρμοσμένον ἐστὶ πραγματείας. 2 ἡ W N2B LM4, om. M1. 4 τῶν τε ML. 5 γινο- μένου V, γενομένη W 6 γενομένη W. 7 Hic finis isagoge in Vat. 1341. 8 δὲ insertum vid. M. μελῳδουμ.] ὁμο- λογουμ. W. 9 δυνάμεις] δύναμις M1. 10 Hoc loco erat in M titulus εἰσαγωγὴ ἁρμονικὴ εὐκλείδου, sed perfossus est et uncino indicatum sequentia cum praecedentibus esse iungenda (v. p. 169). δὲ τάξις φθόγγων ἐν συστήματί ἐστιν W. a priore τάξις φθόγγον ad alterum errat B. ἢ W ἡ ML. 14 τὸ om. W. 17 Addit titulum εἰσαγωγὴ ἁρμονικὴ εὐκλείδου W2. περὶ φθόγγων (tit. sectionis can.) N.