σύνθετόν τι νοητέον ἐκ πλειόνων ἢ ἑνὸς διαστημάτων.
Δεῖ δʼ ἕκαστον τούτων εὖ πως ἐκλαμβάνειν
πειρᾶσθαι τὸν ἀκούoντα νὴ παρατηροῦντα τὸν ἀποδιδόμενον
 λόγον | ἑκάστου αὐτῶν εἴτʼ ἐστὶν ἀκριβὴς εἴτε καὶ τυπωδέστερος,
ἀλλʼ αὐτὸν συμπροθυμούμιενον κατανσῆσαι καὶ 
τότε οἰόμενον ἱκανῶς εἰρῆσθαι πρὸς τὸ καταμαθεῖν, ὅταν
 ἐμβιβάσαι οἷός τε γένηται ὁ | λόγος εἰς τὸ συνιέναι τὸ
λεγόμενον. Χαλεπὸν γὰρ ὑπὲρ πάντων μὲν ἴσως τῶν ἐν
ἀρχῇ λόγορ ἀνεπίληπτόν τε καὶ διηκριβωμένην ἑρμηνείαν
 ἔχοντα ῥηθῆναι, οὐχ ἥκιστα δὲ περὶ τριῶν τούτων, | φθόγγου 
τε καὶ διαστήματιος καὶ συστήματς. Τούτων δʼ οὕτως ὡρισμένων πρῶτον μὲν τὸ διάστημα
 πειρατέον διε| λεῖν εἰς ὅσας πέφυκε διαιρέσεις διαιρεῖσθαι
χρησίμους, ἔπειτα τὸ σύστημα. Πρώτη μὲν οὖν ἐστὶ
διαστημάτων διαίρεσις καθʼ ἣν μεγέθει ἀλλήλων διαφέρει· | 
 δευτέρα δὲ καθʼ ἣν τὰ σύμφωνα τῶν διαφώνων· τρίτη δὲ
καθʼ ἣν τὰ σύνθετα τῶν ἀσυνθέτων· τετάρτη δʼ ἡ κατὰ
 γένος· | πέμπτη δὲ καθʼ ἣν διαφέρει τὰ ῥητὰ τῶν ἀλόγων.
Τὰς δὲ λοιπὰς τῶν διαιρέσεων ὡς οὐ χρησίμους οὔσας εἰς ταύτην τὴν πραγματείαν ἀφετέον τὰ νῦν. || Σύστημα δὲ 
 3 ὁριζόντων R τό τε διάστημα R 11 οἰόμενοι S εἰρεῖσθαι
S 12 ἐκβιβάσαι R γένηται] ηται in ras. Mb τὸ λεγόμενον]
τὸ: post ὸ ras. M 13 ante μὲν una litt. eras. M μὲν] εἶναι BR
σῶν] τὸ R: τὸν VBS τῶν . . . ἥκιστα δὲ om. H 14 λόγοων M
15 φθόγγων R 16 συστήματος] διαωστήματος BR 18 διελεῖν VS
sed εῖν Vb in ras.: διελθεν M διαιρέσεις om. B sed in marg. add.
19 χρησίμου H ἔκειτο in ras. Vb : καὶ ἔτι in ras. Ma
20 διαρέσεις διαστήματος deinde numeri ᾱ. β. κτἑ. in marg. Mb
Vc 23 διαφέρει om. H λόγων BR: ῥητὰ τῶν ἀλόγων in
ras. Mb 

 
συστήματος ταύταις τε διοίσει ταῖς αὐταῖς διαφοραῖς πλὴν
μιᾶς—μεγέθει τε γὰρ δῆλον ὡς διαφέρει συστῇ| ματος σύστημα 
καὶ τῷ τε συμφώνους ἢ διωαφώνους εἶναιτοὺς ὁρίζοντας
φθόγγους τὸ μέγεθος. τὴν δὲ τρίτην τῶν ῥηθεισῶν ἐπὶ
 τῶν τοῦ διαστήματος διαφορῶν ἀδύνατον ὑπάρξαι συκστήματι 
πρὸς σύστημα, δῆλον γὰρ ὡς οὐκ ἐνδέχεται τὰ μὲν
σύνθετα τὰ δʼ ἀσύνθετα εἶναι τῶν συστημάτων τοῦτόν γε
τὸν τρόπον νπερ τῶν διαστημάτων τὰ μὲν ἦν σύνθετα τὰ
δʼ ἀσύνθετα. τὴν δὲ τετάρτην —αὕτη δʼ ἦν ἡ κατὰ γένος 
 —ἀναγκαῖον καὶ τοῖς συστήμασιν ὑπάρχειν, τὰ μὲν γὰρ
αὐτῶν ἐστὶ διάτονα τὰ δὲ χροωμματικὰ τὰ δὲ ἐναρμόνια.
δῆλον δʼ ὅτι καὶ τὴν πέμπτην, τὰ μὲν γὰρ αὐτῶν ἀλόγῳ 
διωστήματι ὥρισται τὰ δὲ ῥητῷ. Πρὸς δὲ ταύταις τρεῖς
ἑτέρας προσθετέον διαιρέσεις· τήν τʼ εἰς συναφὴν καὶ διάζευξιν
 καὶ τὸ συναμφότερον μερίζουσαν τὰ συστήματα·
 τᾶν γὰρ σύστημα ἀπό τινσος μεγέθους ἀρξάμενον ἢ αυνημμένον 
ἢ διεζευγμένον ἢ μικτὸν ἐξ ἀμφοτέρων γίγνεται (καὶ
δείκνυται τοῦτο γιγνόμενον ἐν ἐνίοις)· ἔπειτα τήν τʼ εἰς
ὑπερβατὸν καὶ συνεχὲς μερίζου σαν, πᾶν γὰρ σύστημα ἤτοι 
 συνεχὲς ἢ ὑπερβατόν ἐστι, τήν τʼ εἰς ἁπλοῦν καὶ διπλοῦν
καὶ πολλαπλοῦν διαίρεσιν, πᾶν γὰρ τὸ λαμβανόμενον 
σύστημα ἤτοι ἁπλοῦν ἢ διπλοῦν ἢ πολλαπλοῦν ἐστίν. Tί
δʼ ἐστὶ τούτων ἕκαστον ἐν τοῖς ἔπειτα δειχθήσεται.| Τούτων δʼ οὕτως ἀφωρισμένων τε καὶ προδιῃρημένων 
 1 συστήματος διαιρέσεις Mb Vc in marg. ut supra αὐταῖς restituit
Westphal : ante ταῖς ras. in qua erat ταῖς α M 2 τε in ras. in
qua erat τε δη Ma: δὲ B γὰρ H : om. rell. 3 καὶ in ras. Ma:
om. rell. τε seclusit Merquard 4 δὲ in ras. Mb: μέντο BR
5 διαστήματος Vb B S : συστήματος M R 7 τὰ δʼ ἀσύνθετα om. R
εἴναι . . . τὰ δʼ ἀσύνθετα om. S 9 τὸ post κατὰ add. H 12 τὴν
restituit Merquard 13 ῥητῷ. Πρὸς δὲ om. B, sed in marg. add.
14 ἑτέρας ante τρεῖς ponit H εἰς in ras. Mb 16 πᾶν γὰρ
σύστημα restituit Marquard 17 ἢ διεζευγμένον ante ἢ συνημμένον
ponunt codd.: ordinem restituit Merquard 18 τε post ἐς ponit
H: ς in marg. Mb 20 καὶ δικλοῦν om. R : ζ in marg. Mb
22 ἢ δικλοῦν om. B 23 δεχθήσεται S 

 
περὶ μέλους ἂν εἴη ἡμῖν πειρατέον ὑποτυπῶσαι τί ποτʼ
ἐστὶν ἡ φύσις αὐτοῦ. Ὅτι μὲν οὖν διωωστηματικὴν ἐν αὐτῷ
 δεῖ τὴν τῆς φω| νῆς κίνησιν εἶναι προείρηται, ὥστε τοῦ γε
λογώδους κεχώρισται ταύτῃ τὸ μουσικὸν μέλος· λέγεται
γὰρ δὴ καὶ λογῶδές τι μέλος, τὸ συγκείμενον ἐκ τῶν προσῳδιῶν 
 τῶν ἐν τοῖς ὀνόμασισ· φυσικὸν γὰρ τὸ ἐπιτείνειν καὶ
ἀνιέναι ἐν τῷ διωαλέγεσθα. Ἐπεὶ δʼ οὐ μόνον ἐκ διαστημάτων
τε καὶ φθόγγων συνεστάναι δεῖ τὸ ἡρμοσμένον μέλος,
 ἀλλὰ προσδεῖται συνθέσεως τινσος ποιᾶς καὶ οὐ τῆς τυχούσης—δῆλον
γὰρ ὡς τό γʼ ἐκ διαστημάτων τε καὶ φθόγγων–υνεστάναι 
κοινόν ἐστιν, ὑπάρχει γὰρ καὶ τῷ ἀναρμόστῳ —,
ὥστʼ ἐπειδὴ τοῦθʼ οὕτως ἔχει, τὸ μέγιστον μέρος καὶ πλείστην
 | ἔχον ῥοπὴν εἰς τὴν ὀρθῶς γιγνομένην σύστασιν τοῦ μέλους
 τὸ περὶ τὴν σύνθεσιν καθόλου καὶ τὴν ταύτης ἰδιότητα
ὑποληπτέον εἶναι. Σχεδὸν δὴ φανερόν, ὅτι τοῦ μὲν ἐπὶ 
 τῆς λέξεως γι| γνομένου μέλους τῷ διαστηματικῇ χρῆσθαι τῇ
τῆς φωνῆς κινήσει διοίσει τὸ μουσικὸν μέλος, τοῦ δʼ ἀναρμόστου
καὶ διημαρτημένου τῇ τῆς συνθέσεως διαφορᾷ τῆς τῶν ἀσυνθέτων διαστημάτων, περὶ ἦς ἐν τοῖς ἔπειτα
δειχθήσεται τίς ἐστιν αὐτῆς ὁ τρόπος. πλὴν ἐπὶ τοσοῦτόν 
 γʼ εἰρήσθω καθόλου καὶ νῦν, ὅτι πολλὰς ἔχοντος διω| φορὰς
τοῦ ἡρμοσμένου κατὰ τὴν τῶν διαστημάτων σύνθεσιν, ὅμως
ἔστι τι τοιοῦτον ὃ κατὰ παντς ἡρμοσμένου ῥηθήσεται ἕν
τε καὶ ταὐτόν, τοιαύτην ἔχον δύναμιν οἕαν αὐτὴν ἀναιρουμένην
 | ἀναιρεῖν τὸ ἡρμοσμένον. ἁπλοῦν δʼ ἔσται προιούσης 
 1 περὶ μέλους in marg. Mb Vc ἐπιθυπῶσαι R 2 διστηματικὴν
B 3 γε] γ S 4 λέγεται . . . μέλος om. B sed in marg. add.
5 δὴ] τὶ S 6 τῶν ἐν τοῖς Meursius : τὸ ἐν τοῖς codd. 7 ἐπεὶ
δʼ B R :ἔπεινςτα rell. 8 συνιστάναι B 9 τύχης R 13 ὀρθῶς
. . . περὶ τὴν parvis litt. supra lin. Mc, in marg. Vb 14 τὸ restituit
Sarquard καθόλου conieci: κάποw H : καί που rell. καὶ seclusit
Bellermann 15 ἐπὶ τῆς λέξεως Bellermann, duce Anonymo
(p. 55): ἐπντηδείως codd. 16 διαστηματικῇ χρῆσθαι Meibom :
διαστήματι κεχρῆσθαι codd. 18 διαμαρτημένο B 20 ὁ om. H
21 εἰρείσθω S 24 ταὐτόν] ταὐτὸ (post ὸ litt. eras.) M : ταὺτὸν V :
ταὐτὸ rell. ἀναρουμένην om. B 

 
τῆς πραγματείας. Τὸ μὲν οὖν μουσικὸν μέλος ἀπὸ τῶν
ἄλλων οὕτως ἀφωρίσθω. ὑποληπτέον δὲ τὸν εἰρημένον
ἀφορισμὸν τύπῳ εἰ | ρῆσθαι οὕτως ὡς μηδέπω τῶν καθʼ ἔκαστα 
τεθεωρημένων. Ἐχόμενον δʼ ἂν εἴη τῶν εἰρημένων τὸ καθόλου λεγόμενον
μέλος διελεῖν εἰς ὅσα φαίνεται γένη διωαιρεῖσθαι. Φαίνεται
δʼ εἰς τρία· πᾶν γὰρ τὸ λαμβανόμενον μέλος τῶν 
εἰς ταὐτὸ ἡρμοσμένων ἤτοι δάτονόν ἑστιν ἢ χραωμματικὸν ἢ
ἐναρμόνιον. Πρῶτον μὲν οὖν καὶ πρεσβύτατον αὐτῶν θετέον
 τὸ δάτονον, πρῶτον γὰρ αὐτοῦ ῇ τοῦ ἀνθρώπου φύσις προστυγχάνει, 
δεύτερον δὲ τὸ χραωμματικόν, τρίτον δὲ καὶ ἀνώτατον
τὸ ἐναρμόνιον, τελευταίῳ γὰρ αὐτῷ καὶ μόλις μετὰ
πολλοῦ πόνου συνεθίζεται ἡ αἴσθησις.| Τούτων δʼ εἰς τοῦτον τὸν ἀριθμὸν διηρημένων τῶν διαστηματικῶν 
 διααόορῶν τῆς δευτέρας ῥηθείσης θάτερον μέρος
πειρατέον διωασκέψασθαι-ἦν δὲ τὰ μέρη ταῦτα διαφωνία τε
καὶ συμμφαωνία—ληπτέον τε τὴν συμφωνίαν εἰς τὴν ἐπίσκεψιν. 
ψαίνεται δὲ δάστημα σύμφωνον συμφώνου διαφέρειν
κατὰ πλείσυς διωαφορὰς ὧν μία μέν ἐστιν ἡ κατὰ 
 μέγεθος, περὶ ἧς ἀφοριστέον ᾖ φαίνεται ἔχειν. Δοκεῖ δὲ
τὸ μὲν ἐλάχιστον τῶν συμφώνων διατημάτων ὑπʼ αὐτῇῆς
τῆς τοῦ μέλους φύσεως ἀφωρίσθαι, μελῳδεῖται μὲν γὰρ |
τοῦ διὰ τεσσάρων ἐλάττω διαστήματα πολλά, διάφωνα μέντοι 
πάντα. Τὸ μὲν οὖν ἐλάχιστον κατʼ αὐτὴν τῆν τὴς φωνῆς
 2 ἀφωρίσθω ex ἀφωριείσθω Ma τὸν] τὸ M (corr. Mc) 3  εἰρῆσθαι
ex ερήσθω Mc: εἰρεῖσθαι S ἕκαστον R 6 εἰς om. S
8 ταῦτὸ conieci: τὸ codd. ἡρμοσμένων conieci : ἡρμοσμένοw codd.
τὸ εἰς τὸ ἡρμοσμένον Merquard 10 γὰρ Merquard : τε codd.
ἀνθράώsου] ἀνῶ S προστυγχάνει Vb R S : προτυγχάνει rell.
11 νεώτατον H 12 τὸ ἐναρμονίων ex τὴν ἁρμονίαν Mb 14 διῃρημένον
B 16 σκέψασθαι R καθʼ ἣν τὰ σύμφωνα τῶν
διαφώνων διαφέρει in marg. add. Mb Vc 17 ληπτέον τε] τε om. B;
δὲ S 22 ἀφωρίσθαι ex ἀφωριεῖσθαι Mb: σ in ras. Vb μὲν
om. H 24 τὸ om. B: supra lin. add. Mb ςὴν om. B: supra
lin. add. Mb 

 
φύσιν ὥρισται, τὸ δὲ μέγιστον οὕτω μὲν οὖν οὐκ ἔοικεν
 ὀρί| ζεσθαι· φαίνεται γὰρ εἰς ἄπειρον αὔξεσθαι κατά γʼ αὐτὴν
τὴν τοῦ μέλους φύσιν καθάπερ καὶ τὸ διάφωνον. παντὸς
γὰρ προστιθεμένου συμφώνου διαστήματος πρὸς τῷ διὰ
 πασῶν καὶ μείζονος καὶ ἐλάττονος καὶ ἴσου τὸ ὅλον γίγνεσύμφωνον. 
Οὕτω μὲν οὖν οὐκ ἔοικεν εἶναί τι μέγιστον
σύμφωνον διάστημα· κατὰ μέντοι τὴν ἡμετέραν χρῆσιν —
 λέγω δʼ ἡμετέραν τήν τε διὰ τῆς ἀνθρώπου φωνῆς γιγνομένην
καὶ τὴν διὰ τῶν ὀργάναων-φαίνεταί τι μέγιστον εἶναι
τῶν συμφώνων. τοῦτο δʼ ἐστὶ τὸ διὰ πέντε καὶ τὸ δὶς διὰ 
 πασῶν, τὸ γὰρ τρὶς διὰ πασῶν οὐκ ἔτι διατείνομεν. Δεῖ
δὲ τὴν διάστασιν ὁρίζειν ἑνός τινος ὀργάνου τόπῳ καὶ πέρασιν.
τάχα γὰρ ὁ τῶν παρθενίων αὐλῶν ὀξύτατος φθόγγος
πρὸς τὸν τῶν ὑπερτελείων βαρύτατον μεῖζον ἂν ποιήσειε